İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR ERÜ İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Md. erisgem@erciyes.edu.tr (352) 207 66 66 (10050)
Tecrübeler Örnek Uygulamalar Organizasyon Yapısı Yasal ŞartlarArayışlar Kamuya Özgü Sorunlar
1978 Kayseri Üniversitesi Erciyes Üniversitesi 2016 1982 Dünyanın en prestijli üniversite derecelendirme organizasyonlarından birisi olan Times Higher Education (THE), 2015-2016 Dünya Üniversiteleri Sıralaması nı yayımladı. Erciyes Üniversitesi, THE Sıralamasında büyük bir başarı göstererek dünya sıralamasında 601-800 bandında, Türkiye üniversiteleri arasında ise 7. Sırada yer aldı. Erciyes Üniversitesi sıralama sonuçlarına göre Türkiye deki devlet üniversiteleri arasında 4. sırada yer alarak büyük bir başarıya imza attı. Kaynak : http://www.erciyes.edu.tr/duyuru-haber/dunyauniversiteleri-siralamasi%e2%80%99ndaeru%e2%80%99nun-buyuk-basarisi/680
3 Kampüs 18 Fakülte 3 Yüksekokul 10 Meslek Yüksekokulu 7 Enstitü 38 Araştırma Merkezi 445 Bölüm 5.413 Akademik ve İdari Personel 58.724 Öğrenci 140 Öğrenci Kulübü
NO BÖLÜMLER TEHLİKE SINIFI * ÇALIŞAN SAYISI Az Tehlikeli 2.585 Tehlikeli 158 Çok Tehlikeli 2.670 kişi 5.413 kişi 1.411 kişi 6.824 Üniversite Bölümleri 1 2 3 Fakülteler Yüksek Okullar, MYO Daire Başkanlıkları Rektörlük Birimleri Araştırma Merkezleri Enstitüler Diş Hekimliği Uygulama ve Araştırma Merkezi (Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesi) Veterinerlik Fakültesi (Hayvan Hastanesi) Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi (Tıp Fakültesi Hastaneleri) Toplam 4 (Taşeron firma çalışanları hariç) Hizmet alımı ile çalışanlar Genel Toplam * İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği 26 Aralık 2012 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 28509
60 Ayrı saymanlık tescil numarası sahip birim 41 Ayrı SGK Sicil Numarasına sahip birim (60 ayrı SGK Sicil numarası) 36 Norm kadrosunda hiç çalışan yer almayan merkez (Kurum içi görevlendirme : 128 kişi)
ARAYIŞLAR Diğer Üniversiteler Üniversite Kurulan Birim Adı İTU İşyeri Sağlık Güvenlik Birimi ANADOLU ÜNİVERSİTESİ İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İş Sağlığı ve Güvenliği Koordinatörlüğü İSGB Koordinatörü Üst Kurul Kurullar HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ İSG Şube Müdürlüğü (Personel Daire Başkanlığına bağlı) 1 Şube Müdürü 1 Sekreter SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ İSG Şube Müdürlüğü (Personel Daire Başkanlığına bağlı) Ayrı bir binada OSGB kurmuş ve bakanlıktan yetki almak üzere başvurmuşlar. - SELÇUK ÜNİVERSİTESİ OSGB kurmuş ve bakanlıktan yetki almak üzere başvurmuşlar. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Danışma Kurulu OSGB Personeli ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Danışma Kurulu ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Danışma Kurulu KOÇ ÜNİVERSİTESİ İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi Personel İsgb Koordinatörü 3 İG Uzmanı 1 İşyeri Hekimi İSG Hukuk Danışmanı 2 İG Uzmanı 2 İşyeri Hekimi 1 İşyeri Hemşiresi 1 Memur İsgb Koordinatörü 7 İG Uzmanı 2 İşyeri Hekimi 1 İşyeri Hemşiresi 1 İş Etiği Yöneticisi 2 İG Uzmanı 1 İşyeri Hekimi
Stanford Üniversitesi (ABD) ARAYIŞLAR Oxford Üniversitesi (İngiltere) Kuruluşu bilinmiyor (1096), dünyanın en eski ve en saygın üniversitelerinden biri: İş Sağlığı ve Güvenliği Ofisi 1) İş Sağlığı Ofisi 2) Üniversite Güvenlik Ofisi Hizmeti veren/işveren; Oxford Üniversitesi Hizmeti alanlar; Akademik personel, İdari personel Tüm çalışanlar http://www.admin.ox.ac.uk/safety/contactus/ Kuruluş tarihi 1891 olup dünyanın en büyük 3. bütçesine sahip üniversitesi Çevre Sağlığı ve Güvenliği Bölümü 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) Biyogüvenlik ve Biyolojik Atık Çevre Programları Yönetimi Acil Durum Hazırlık Yangın Güvenliği Tehlikeli Atıklar İş Sağlığı ve Güvenliği Radyasyon Güvenliği Lazerler Güvenlik yardım Programı SÜ Mesleki Sağlık Merkezi Tıbbi Olmayan Makineleri / Laboratuvar Hizmetleri 11) Eğitim ve İletişim http://web.stanford.edu/dept/ehs/prod/aboutus/staff.html
REKTÖR Rektör Yardımcısı Genel Sekreter İSG İSG Üst Kurulu Şube Müdürü Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi İSGB (1) İSG Kurulu İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi Fakülteler İSG Kurulları (2) İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hemşiresi Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi İSG Eğitim Uygulama Ve Araştırma Merkezi (ERİGEM) Yüksekokullar Meslek Yüksekokulları İSG Kurulları (2) İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hemşiresi Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi İSG Kurulları (2) İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hemşiresi Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi Enstitüler İSG Kurulları (2) İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hemşiresi Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi Araştırma ve Uygulama Merkezleri İSG Kurulları (2) İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hemşiresi Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi (27 İş Güvenliği Uzmanı, 7 İşyeri Hekimi) Rektörlüğe Bağlı Bölümler İSG Kurulları (2) İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hemşiresi Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi Rektörlüğe Bağlı Birimler İSG Kurulları (2) İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hemşiresi Yönetim Temsilcisi Çalışan Temsilcisi
İSG Şube Müdürlüğü İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürü birimlerde; iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı şartlarına uygun olarak sürdürülecek çalışmaların koordinasyonu ve desteklenmesini sağlamak üzere; 1. İSG ile ilgili mevzuatın düzenlemelerini takip etmek, birimlere duyurmak, bilgilendirmek, 2. Birimlerin yükümlülüklerini (İSG-KATİP programı ile) izlemek, öneride bulunmak, 3. ERİGEM ile işbirliği içerisinde faaliyetler yürütmek, 4. İlgili kurum ve kuruluşlarla iletişim, işbirliği ve çalışmalar yürütmek, 5. Alt işveren (taşeron) hizmeti veren birimlere iş sağlığı ve güvenliği konusunda önerilerde bulunmak, 6. İş sağlığı ve güvenliği ile üniversite yönetimini bilgilendirmek, 7. Kurulların koordinasyonunu sağlamaktır. Maliye Bakanlığı na kadro talebi?!..
İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama Yönergesi BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İKİNCİ BÖLÜM Yönetimin Genel Yükümlülükleri ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İş Sağlığı ve Güvenliğinin Yapılanması DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Denetleme, Cezai Hükümler, Yürürlük, Yürütme, Diğer Hükümler TOPLAM : 37 Madde Üniversitemiz Senatosu nun 19.02.2015 tarih ve 06 sayılı toplantısında kabul edildi.
Yönetim temsilcisi: Birimlerde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmaları takip etme, izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma, çalışanlardan gelen teklifleri değerlendirme ve benzeri konularda yönetimi temsil etmeye yetkili, birim yönetiminde görev alan idari veya akademik çalışanı, Üst kurul: Birimler arasında iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyonu sağlamak amacıyla Üniversite bünyesinde oluşturulan ve en az 15 kişiden oluşan İş Sağlığı ve Güvenliği Üst Kurulu nu, a) Rektör / Rektör Yardımcısı, b) İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (ERİGEM) Müdürü, c) Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü, ç) Diş Hekimliği Uygulama Araştırma Merkezi Müdürü, d) Yapı İşleri Teknik Daire Başkanı, e) İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürü, f) İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi nden bir işyeri hekimi, g) Sivil Savunma Uzmanı, ğ) Üniversitede en fazla üyeye sahip iki kamu görevlileri sendikaları konfederasyonlarının birer temsilcisi, h) Yönetim temsilcileri (iki kişi) ve çalışan temsilcileri (üç kişi) nden oluşan toplam beş kişi, ı) İlçe kampüslerinden birer Yönetim Temsilcisi.
Birim: Ayrı bir işyeri Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) numarası veya Birim Kod Numarası na sahip olan ve Erciyes Üniversitesine bağlı Fakülte, Yüksekokul, Meslek Yüksekokulu, Enstitü, Uygulama ve Araştırma Merkezleri, Rektörlük ve Rektörlüğe bağlı birimler, Genel Sekreterliğe bağlı Daire Başkanlıkları, Müşavirlik ve Müdürlükler dahil Erciyes Üniversitesine bağlı tüm birimleri İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri, laboratuar, uygulama ve araştırma alanları, derslikler ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren Üniversite birimini, 60 Ayrı saymanlık tescil numarası sahip birim 41 Ayrı SGK Sicil Numarasına sahip birim 36 Norm kadrosunda hiç çalışan bulunmayan merkez
İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, İşveren vekili (yönetim): Birimin yönetiminde görev alan, işveren adına hareket eden, emir ve talimat veren görev ve yetki sınırlarına göre tüm yöneticiler (Dekan; Dekan Yardımcısı; Müdür; Müdür Yardımcısı; Bölüm Başkanı; Genel Sekreter; Fakülte, Enstitü ve Yüksekokul Sekreterleri; Daire Başkanı; Şube Müdürü; Baş Hekim; Baş Hekim Yardımcıları; Baş Müdür, Müdür ve Müdür Yardımcıları; Baş Hemşire ve benzeri vb. Yönetim temsilcisi: Birimlerde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmaları takip etme, izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma, çalışanlardan gelen teklifleri değerlendirme ve benzeri konularda yönetimi temsil etmeye yetkili, birim yönetiminde görev alan idari veya akademik çalışanı,
Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın Birimlerde bulunan Akademik veya idari personeli Proje elemanı: TÜBİTAK, SANTEZ, Avrupa Birliği projelerinde ve benzeri faaliyetler kapsamında görev alan ve ilgili mevzuatlar gereği Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki kişiler (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu na Şubat 2016 tarihinde yapılan ekleme ile ; kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ibaresi eklenerek Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli ve herhangi bir kurumda çalışmayan bursiyerlerin özel sigortalılar kapsamına alınması sağlanmıştır.) Stajyer: Birimlerin eğitim öğretim planında tanımlanan staj, yaz stajı, mesleki uygulama ve diğer adlarla anılan, işletmelerde uygulamalı olarak yürütülen mesleki eğitim faaliyetlerine katılan öğrencileri, Yabancı Çalışanlar : 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu na göre Türk vatandaşı sayılmayan Üniversitede çalışan kişiyi, Öğrenci statüsünde çalışanlar : Üniversitede aktif olarak kayıtlı, akademik ve idari birimlerinde kısmi zamanlı, geçici olarak çalıştırılan ve işçi sayılmayan öğrenciyi Kadrolu kamu işçisi
İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışmaları Birimler bazında sürecini takip edebilmek için «İş Sağlığı ve Güvenliği Klasörleri» oluşturulmuştur. Bu çerçevede aşağıdaki dokümantasyon hazırlanmıştır : 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) Birim organizasyon şemaları Çalışan temsilcileri seçimlerinin tamamlanması Yönetim temsilcileri atamalarının yapılması Risk değerlendirme ekiplerinin oluşturulması Acil durum ekiplerinin oluşturulması Risk değerlendirmelerinin yapılması Acil durum planlarının hazırlanması Tahliye krokilerinin çizilmesi (Kurulması Gerekiyorsa) İSG kurul üyelerinin belirlenmesi İSG Kurul üyelerinin eğitimlerinin tamamlanması Çalışanlara dönük İSG Temel eğitimlerinin verilmesi
İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışmaları 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) İhale şartlarının gözden geçirilmesi ve eklemelerin yapılması Kurul toplantı tutanakları hazırlanması Yangın tahliye ve söndürme tatbikatlarının yapılması Mesleki Yeterlilik Belgesi alması zorunlu personelin tespit edilmesi Saha kontrolleri Taşıma Ve Kaldırma Araçları, Basınçlı Kaplar Listelerinin oluşturulması Çalışanların zorunlu sağlık gözetimi bilgilerinin hazırlanması Onaylı İSG Tespit Öneri Defterlerinin temini * Sağlık ve Güvenlik İşaretlerinin temini* KKD temini* Laboratuvarların çalışma talimatlarının çıkarılması* MSDS veritabanı oluşturulması* Ortam ölçümlerinin tamamlanması* Az tehlikeli işyerlerinde çalışanların sağlık gözetimlerinin yapılması* Tüm dokümantasyonun İngilizce çevirilerinin yapılması* Tüm bu işlemler için bir yazılım geliştirilmesi*
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları FAKÜLTELER 1 Diş Hekimliği Fakültesi Kurul Üyeleri 2 Edebiyat Fakültesi Kurul Üyeleri 3 Eğitim Fakültesi Kurul Üyeleri 4 Fen Fakültesi Kurul Üyeleri 5 Güzel Sanatlar Fakültesi Kurul Üyeleri 6 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kurul Üyeleri 7 İlahiyat Fakültesi Kurul Üyeleri 8 İletişim Fakültesi Kurul Üyeleri 9 Mimarlık Fakültesi Kurul Üyeleri 10 Mühendislik Fakültesi Kurul Üyeleri 11 Tıp Fakültesi Kurul Üyeleri 12 Veteriner Fakültesi Kurul Üyeleri 13 Ziraat Fakültesi Kurul Üyeleri ENSTİTÜLER 14 Fen Bilimleri Enstitüsü Kurul Üyeleri YÜKSEKOKULLAR 15 Yabancı Diller Yüksekokulu Kurul Üyeleri BÖLÜMLER 16 Güzel Sanatlar Bölümü Kurul Üyeleri DAİRE BAŞKANLIKLARI 17 İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Kurul Üyeleri 18 Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı Kurul Üyeleri 19 Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı Kurul Üyeleri MERKEZLER 20 Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Kurul Üyeleri
İSG Eğitimleri ERÜ Akademik ve İdari Personeli İş Sağlığı ve Güvenliği Temel Eğitimi Stajyer Öğrencilere Yönelik İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri Zorunlu Ders olarak İş Sağlığı ve Güvenliği İşyeri Hekimliği, İş Güvenliği Uzmanlığı ve Diğer Sağlık Personeli Sertifika Eğitimleri İlk Yardım Personeli Temel İlk Yardımcı Eğitimleri Arama Kurtarma Tahliye ve Yangın Söndürme Ekipleri Eğitimleri* Hizmet İçi Verilen Diğer Eğitimler * 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 5 inci maddesinin (ı) fıkrası
Risk Değerlendirmesi L Tipi 5x5 Matris Metodu Fine Kinney Metodu ile gözden geçirilmesi
Acil Durum Planları ve Tahliye Krokileri
Acil Durum Ekipleri ve Tatbikat
Saha Kontrolleri Ölçülen değerler : Ortam sıcaklığı Rutubet Değeri Hava akım hızı Aydınlatma HASTANE YOLU NİZAMİYE 1- Isınma: Elektrikli ısıtıcı ile sıcaklık sağlanmaktadır. 2-Havalandırma yapılabilmektedir. 3- Aydınlatma: Güvenlik odasında aydınlatma sistemi var. 4-Diğer Gözlemler: 1. Elektrikli çay ocağı kullanılmaktadır. 2. Yer döşemesi kullanılamaz durumda. 3. Elektrik kabloları yerde dağınık. 4. Güvenlik noktası için koruyucu bariyer bulunmamaktadır. 5. Yağmurlu havalarda çatıdan akma meydana gelmekte.
Kısmi Zamanlı Çalışan Öğrenciler için İSG Talimatı Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı yapmış olduğu sözleşmelerle 70 ayrı noktada kısmi zamanlı çalışan öğrencilerimiz görev yapmaktadır. Bu öğrencilerimizin çalışma alanlarında çalışırken uyacakları genel kuralları içeren 185 maddelik bir talimat hazırlanmıştır Talimat ERÜ Kısmi Zamanlı Öğrenci Çalıştırma Yönergesine de eklenmiştir.
Duyarlılık Farkındalık Çalışmaları Talimatların cep kitapları haline getirilmesi ERÜ İSG sosyal medya hesaplarının aktif hale getirilmesi Sağlık güvenlik işaretleri eksiklerinin tamamlanması İş sağlığı ve güvenliği afiş, broşür vb. yaygınlaştırılması 4-10 Mayıs İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası etkinliklerinin büyüyerek devam etmesi
ERÜ İSG Güçlü Yanları Mevzuata hakim ve İSG bilinci yüksek yönetim İş Sağlığı ve Güvenliği Programına sahip olma İşyeri Hekimliği ve İş Güvenliği Uzmanlığı Eğitim Kurumu tecrübesine sahip olma Güçlü bir eğitici kadrosuna sahip olma Belgeli ve dinamik İSG profesyonellerine sahip olma
ERÜ İSG Engeller Birimlerin ayrı ayrı işyerleri olarak kabul edilmesi Kadro kısıtları nedeniyle kurum içi görevlendirmenin fazla olması (Norm kadro-fiili kadro arasındaki farklar) Kadro talebinin henüz yanıtlanmamış olması Bütçe kısıtlılığı ÇSGB (İSG-Katip) programının henüz kamu çalışanları için açılmamış olması Özellikle üniversite binalarında alt yapı eksikleri ve bütçe kısıtlılığı İSGÜM ün ölçüm faaliyetlerini bırakmış olması ve ortam ölçümleri için yeterli sayıda firma olmaması Kamu uygulama rehberinin yayınlanmamış olması (Kanunda kamu kurumları için özel maddeler yer almaması) ÇSGB yetkilileriyle yaşanan iletişim problemi
Öneriler Üniversitenin içerisinde bulunan ayrı ayrı işyerlerinin ERÜ üst kimliği ile birleştirilmesi (Merkezi İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi?!..) Kesenek bilgi sisteminde İş Kolu (NACE) Kodu Girişi Uygulaması özellikle üniversiteler için yeniden gözden geçirilmesi. 4a, 4b, 4c statüsünde çalışanların tek sistemle takip edilebilir hale gelmesi. Kamu kurumlarında çalışıp aynı zamanda belgesi olan iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri tespiti, il bazında uzman ve hekim havuzu oluşturulması ve hizmet ve bilgi alışverişinin sağlanması Belgesi olduğu halde İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimlerinin görev almada çekincelerinin olması, yetkilerinin yeniden gözden geçirilmesi Uzaktan eğitim alt yapısı bulunan üniversiteler için, mevzuatta yer alan uzaktan eğitim saatlerindeki kısıtların kaldırılması İSG profesyonelleri için kaldırılan 5 yılda bir eğitimlerinin yeniden yönetmeliğe eklenmesi yapılan en az 30 saatlik yenileme
TEŞEKKÜR EDERİM. Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR ERÜ İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Md. erisgem@erciyes.edu.tr 0 325 207 66 66 (10050)