Serbest Meslek Kazancında Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsup ve Đadesi



Benzer belgeler
252 seri numaralı GVKGT nden özellik önem arz ettiğini düşündüğümüz bazı noktaları hatırlatmakta fayda görüyoruz.

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

BAŞLIK 5 /1/2012 tarihli ve 79 No lu Gelir Vergisi Sirküleri

TE V KİF YOLU Y L A KESİLEN V ERGİLERİN NAKDEN VE M A HSUBEN İADESİNDE SÜ- V E ZA M A N AŞIMI

79 NO LU GELİR VERGİSİ KANUNU SİRKÜLERİ YAYIMLANDI

Söz konusu Kanunun 3. maddesi ile gelir vergisi tarifesi aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir TL'ye kadar % 15

Katma değer vergisi uygulamaları ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur.

SİRKÜLER NO: POZ-2009 / 38 İST,

: Tevkif Suretiyle Ödenen Vergilerin Mahsup ve İadesinde Aranılan Belgeler

Açıklamalı Sirküler Rapor 2011/4

KURUMLARIN TEVKİF SURETİYLE ÖDEDİKLERİ VERGİLER İLE YURT DIŞINDA ÖDEDİKLERİ VERGİLERİN MAHSUBU VE İADESİ

/47 KONUT FĐNANSMANI KAPSAMINDA KULLANDIRILAN KREDĐLER ĐLE ĐLGĐLĐ BSMV NĐN ĐADE EDĐLMESĐ ÖZET :

6111 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ

KDV İADE ALACAĞININ MAL VEYA HİZMET SATIN ALINAN İŞLETMELERİN VERGİ BORÇLARINA MAHSUBEN KULLANDIRILMASINDA MUHASEBE İŞLEMLERİ

2012 KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ ÜZERİNDEN HE- SAPLANAN VERGİDEN DÖNEM İÇİNDE ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU

KDV TEBLİĞİ DEĞİŞİKLİK TABLOSU

AÇIKLAYICI BİLGİ NOTU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ TASLAĞI (SIRA NO: 471) YAYINLANMA TARİHİ -

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

2016 YILI MALİ TATİL UYGULAMASI VE İSMMMO MASA TAKVİMİNDEKİ TARİH DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMA

YAPILANDIRMA KAPSAMINDAKİ BORÇLAR HANGİLERİDİR?

TEVKİF EDİLEN VERGİLERİN İADE VE MAHSUBU

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2013/73 Ref: 4/73

Datasoft Yazılım Đşletme Defteri Programı KDV Tevkifatına Tabi Alış Đşlemlerinde Alıcıların 2 numaralı KDV Beyannamesini Düzenlenme Kılavuzu (KDV2)

- Maliye Bakanlığınca belirlenen sınırı aşmayan nakden iade talepleri, - Yeminli mali müşavir tasdik raporuna dayalı nakden iade talepleri,

SAYI : 2014 / 26 İstanbul,

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

İlgili tebliğ metnine aşağıda yer verilmiştir.

Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Teklifi

273 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

99 SERİ NOLU KDV GENEL TEBLİĞİ NİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KAPSAM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD. ŞTİ.

5766 sayılı Kanunun 25 inci maddesi ile 6802 sayılı Kanunun 30, 31 ve 47 nci maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Buna göre 6802 sayılı Kanunun;

Gelir ve kurumlar vergisi iade taleplerinde bazı bilgi ve belgelerin elektronik ortamda alınması hk.

DENET VERGİ DUYURU. Vergi hatalarının kapsamı ve bu hataların düzeltilme usulleri, Vergi Usul Kanunu nun ncı maddelerinde hükme bağlanmıştır.

1) Beyan Döneminin Tespiti

Sirküler, 2016/26. Sayın Meslektaşımız; Konu : Gelir ve Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı Hakkında.

Sirküler 2017 / 018-2

266 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

VERGİ LEVHASI BULUNDURULMASI UYGULAMASINDA SON DURUM. Yapılan bu değişiklikle vergi levhasının asılma zorunluluğu kaldırılmıştır.

b) tarih ve B.07.0.GEL.0.71/ /21447, c) tarih ve B.07.0.GĐB / /36033 sayılı genel yazılar.

AA BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş. Şehit Ersan Cad. No:28/5 Çankaya Ankara, TURKEY. Tlf: Fax:

: 2015 Takvim Yılında Uygulanacak Olan Maktu Had ve Tutarlara İlişkin Gelir Vergisi Genel Tebliği

Arkan & Ergin Uluslararası Denetim ve Y.M.M. A.Ş.

SİGORTA İŞLEMLERİ İLE KAMBİYO İŞLEMLERİNE İLİŞKİN GİDER VERGİLERİ TEBLİĞİ YAYIMLANDI

Ayrıntılı Bilgi İçin; Vergi İletişim Merkezi (VİMER)

TEVKİF YOLUYLA ÖDENEN VERGİ İLE GEÇİCİ VERGİLERİN MAHSUBUNUN TALEP

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 292)

Konu hakkında detaylı açıklamalar ilgili genel tebliğlerde yer almakta olup aşağıda dikkat edilmesi gereken bazı noktalar açıklanacaktır.

DESTEK DOKÜMANI. Ürün : GO PLUS / TIGER PLUS / TIGER ENTERPRISE Bölüm : Genel Muhasebe / E-Beyannameler 1/8

Gayrimenkul Sermaye İratlarında Uygulanan İstisna Tutarı

Mali Tatilimiz de Tamam.

MATRAH ve VERGİ ARTIRIMI

PERFORMANS DEĞERLENDİRME BİLDİRİMİ (329 SIRA NO LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ) HAKKINDA SİRKÜLER SİRKÜLER NO: 2004/39 İstanbul,

SİRKÜLER. Tarih: Sayı:2017/20 KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL UYGULAMA TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPAN 10 SERİ NOLU KDV TEBLİĞİ HAKKINDA

BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN KANUN. Kanun No : 6736 RESMİ GAZETE TARİHİ RESMİ GAZETE NO : /08/2016

SON DÜZENLEMELER ÇERÇEVESİNDE SİGORTA VE KAMBİYO İŞLEMLERİNDE BSMV UYGULAMASI

SERMAYE DÜZELTİLMESİ OLUMLU FARKLARI R A P O R 09/ MART

Fazla Ve Yersiz Ödenen Kdv'nin İadesi i

SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALİ

5- Ağaç ve orman ürünlerinin tesliminde kısmi tevkifat oranı 5/10 olarak belirlenmiştir (Daha önce 9/10 olarak uygulanıyordu).

Nakit Sermaye Arttırımında Faiz İndirimine İlişkin 9 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği Resmi Gazetede Yayımlandı

Matrah Ve Vergi Artırımı (Madde: 5)

YILINDA UYGULANACAK OLAN GELİR VERGİSİ KANUNU NDAKİ BAZI MAKTU HAD VE TUTARLAR İLE VERGİ TARİFESİ:

SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR

6111 SAYILI KANUNDAKİ VERGİ ALACAKLARIYLA İLGİLİ YENİDEN YAPILANDIRMALAR:

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI NCA GELİR VERGİSİNİN HESAPLANMASI İLE İLGİLİ GELİR VERGİSİ KANUNU SİRKÜLERİ YAYIMLANDI

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 285)

Katma Değer Vergisi Genel Tebliği. Seri, Sıra Numarası, No : 99 Sayılı. 11 Temmuz 2006 SALI. Sayı : TEBLİĞ. Maliye Bakanlığından:

TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF KURUM (1) DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ

ŞİRKET ORTAKLARININ SİGORTALILIĞI VE HUZUR HAKKI

Mali Bülten. No: 2011/30. Konu : Vergi Affı Kapsamında Matrah ve Vergi Artırımı ile İlgili Beyan ve Ödemeler

SİRKÜLER 2016/30. KONU : Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Oluşan İadelere İlişkin GEKSİS Hatırlatması!

Konu: 35 Seri No.lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

SİRKÜLER NO: POZ-2011 / 32 İST,

Sirküler No: 039 İstanbul, 22 Nisan 2014

F- DÜZELTME Özel Tüketim Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin (1) numaralı fıkrası uygulamasında, Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallar için

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun uygulamasına yönelik olarak aşağıdaki düzenleme ve açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM LTD. ŞTİ.

Konu : Kesinleşmiş vergi, vergi cezaları, gecikme zam ve faizleri ile bazı idari para cezalarının yeniden yapılandırılması.

KDV İADE ALACAKLARININ ÖTV BORÇLARINA MAHSUBU KONUSUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILDI

2014 Takvim Yılında Uygulanacak Olan Maktu Had ve Tutarlara İlişkin Gelir Vergisi Genel Tebliği Yayımlandı

TAŞINMAZLARIN, İŞTİRAK HİSSELERİNİN VE RÜÇHAN HAKLARININ BANKALARA VEYA TMSF YE DEVRİNDEN SAĞLANAN KAZANÇLARA İLİŞKİN YENİ K.V.K

MALİ MEVZUAT SİRKÜLERİ NO: 2017 / 28

ÇÖZÜM. İbrahim ERCAN *

mali açıklamalar YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş.

1-GEKSİS nedir? 2-GEKSİS ile ne amaçlanmıştır? 3-GEKSİS kullanımı nasıldır? 4-GEKSİS hangi dönem iade taleplerinde kullanılmalıdır?

MÜKELLEF BĐLGĐLENDĐRME NOTU

6111 SAYILI KANUNA İLİŞKİN 5 SERİ NO LU TEBLİĞ YAYIMLANDI

SĐRKÜLER Đstanbul, Sayı: 2010/108 Ref: 4/108

Sirküler No :2014 / 030. Sirküler Tarihi : KONU: SGK Borçlarının Yeniden Yapılandırılması

SİRKÜLER SAYI : 2016 / 21 İstanbul, KONU : Nakit Sermaye Artırımı Uygulamasına İlişkin Tebliğ Resmi Gazete de Yayımlandı.

No: 2012/77 Tarih:

25 SERİ NO'LU ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

Konu: İndirimli Teminat Uygulaması Sistemi (İTUS)ilişkin açıklamalar bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.

SİRKÜLER. Vergi Usul Kanunu'na "Teminat uygulaması" başlıklı 153/A Maddesi Eklenmiştir.

I. GİRİŞ. Suat ÇİÇEK. Bağımsız Denetçi Mali Müşavir. Yayınlandığı Kaynak: Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi

120 SERİ NO'LU KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ ilgili özet açıklamalar ve tebliğ metni aşağıda sunulmuştur.

SİRKÜLER. SAYI : 2016 / 34 İstanbul,

Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, Tevkifat Uygulamalarına İlişkin (Seri, Sıra Numarası, No : 81 Sayılı)

Sayı : 2014 / 180 Konu: Bilgilendirme 24 Temmuz 2014

Transkript:

Serbest Meslek Kazancında Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsup ve Đadesi Volkan Aksoyoğlu Vergi Denetmeni I. Giriş Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinde serbest meslek kazanç sahiplerine bu işleri dolayısıyla nakden veya hesaben ödemede bulunanların, ödemeyi yaptıkları sırada bu kişilerin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmak zorunda oldukları hüküm altına alınmıştır. Serbest meslek kazancı elde edenler ise yıl içinde beyannamelerine dahil ettikleri kazançları üzerinden bu şekilde tevkif suretiyle ödemiş oldukları gelir vergisi tevkifat tutarlarını hem üçer aylık dönemler halinde beyan ettikleri geçici vergilerden hem de yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup etmektedirler. Hesaplanan gelir vergisinden mahsup etme imkânı olmayan tevkif yoluyla ödenen gelir vergisi tevkifat tutarı serbest meslek erbabının diğer vergi borçlarına mahsuben iade edilmekte, mükellefin başka bir borcunun olmaması durumunda ise nakden iade edilmektedir. Bu yazımızın konusunu ise serbest meslek kazancında yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergileri mahsup ve/veya iadesinin ne şekilde yapılacağı, bunların usul ve esasları oluşturmaktadır. II. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubu Serbest meslek kazançlarında geçici vergi dönemleri itibariyle elde edilen ve beyannameye dahil edilen kazançlar üzerinden ödemeyi gerçekleştirenler tarafından yapılan tevkifatların, ilgili dönemde hesaplanan geçici vergiden mahsubu mümkün bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde uygulamaya yönelik usul ve esaslar ayrıntılı olarak belirlenmiş bulunmaktadır. Buna göre ilgili dönemler halinde hesaplanan geçici vergiden varsa o hesap dönemi ile ilgili olarak daha önce ödenmiş geçici vergi ve geçici vergiye tabi kazançlarla ilgili olarak tevkif edilmiş vergiler mahsup edilmekte, mahsuptan sonra kalan tutar o dönem için ödenmesi gereken geçici vergi tutan olmaktadır. Bu şekilde geçici vergi dönemleri itibariyle tevkif edilmiş vergilerin geçici vergiden mahsup edildiği durumlarda yıllık beyannameden mahsup işlemi şu şekilde olacaktır. Yıllık beyannamenin vergi bildirimi tablosunda yer alan mahsup edilecek geçici vergiye ilişkin satırda, beyannamenin ilgili olduğu geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergi tutarlarının toplamı gösterilir Yıllık beyannamenin vergi bildirimi tablosunun kesinti yoluyla ödenen vergiler satırında ise, o yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerin tamamı (geçici vergiden mahsubu yapılan tevkifat tutarları dahil) gösterilir. Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden, yukarıda sözü edilen geçici vergi tutarı ile yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerin tamamı mahsup edilir, kalan tutar ise genel hükümler çerçevesinde red ve iade edilir.

Örneğin, serbest meslek erbabı Bay (A) 2008 yılında tevkif yoluyla kesilen vergiler toplamı olan 7.000 TL'nin 5.000 TL'sini ilgili dönemlerde beyan etmiş olduğu geçici vergi beyannamelerinde tahakkuk eden geçici veriye mahsup etmiştir. Mükellef 2008 yılı içinde toplam 3.000 TL geçici vergi ödemiştir. Mükellefin 2008 yılına ait olarak vermiş olduğu gelir vergisi beyannamesinde serbest meslek kazancından dolayı beyan ettiği gelirin ise 30.000 TL olması durumunda aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır. A Vergiye tabi matrah 30.000 TL B Hesaplanan gelir vergisi tutarı 6.324 TL C Mahsup edilecek tevkif suretiyle kesilen vergi tutarı 7.000 TL D Mahsup edilecek yıl içinde ödenen geçici vergi tutarı 3.000 TL E Đndirimler tutarı (C+D) 10.000 TL F Ödenecek gelir vergisi tutarı (B-E) G Nakden veya mahsuben iade edilecek tutar (E-B) 3.676 TL Görüldüğü üzere mükellef 2008 yılı içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerin tamamı ile yani geçici vergiden mahsubu yapılan tevkifat tutarları dahil, ödenen geçici vergileri tahakkuk eden gelir vergisinden mahsup edecek, mahsup edemediği tutarı ise nakden veya mahsuben iade isteyebilecekti r. Burada şu hususa özellikle dikkat çekmek isteriz. Serbest meslek kazancına ilişkin olarak yıl içinde kesinti yoluyla ödenen vergilerin, üçer aylık dönemler halinde hesaplanan geçici vergiye mahsubundan sonra kalan tutarın yıl içinde diğer vergi borçlarına mahsubu mümkün bulunmamaktadır. Ancak yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsubu sonrası kalan tutar var ise bu tutarın diğer vergi borçlarına mahsubu mümkündür. III. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Üzerinden Hesaplanan Vergiye Mahsubu Gelir Vergisi Kanununun "Vergi tevkifatının mahsubu" başlıklı 121'inci maddesi de, yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan bu Kanuna göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan Gelir Vergisine mahsup edileceği, mahsubu yapılan miktarın Gelir Vergisinden fazla olduğu takdirde aradaki farkın vergi dairesince mükellefe bildirileceği ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine ret ve iade edileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre mükellefler GVK'nın d 21'inci maddesi gereğince öncelikle yıllık beyanname ile beyan ettikleri gelir üzerinden hesaplanan vergiden yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergileri mahsup edeceklerdir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin beyannameye dahil edilen gelir veya kazanca ilişkin olması gerekmektedir. Mahsuben iade işleminde inceleme yapılması veya teminat istenmesi için belli bir sınır bulunmamakta olup YMM tasdik raporu da istenmemektedir. Đstenen belgelerin vergi dairesine süresinde verilmesi yeterli bulunmaktadır. Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamede mahsup edilebilmesi için vergi sorumluları tarafından yıl içinde yapılan kesintilerin vergi dairesine ödenmesi şartı da bulunmamaktadır. Mükelleflerin ayrıca, tevkif yoluyla kesilen vergilerin, yıllık gelir vergisinden mahsubunda kendilerinden yapılan vergi tevkifatı ile ilgili olarak kesintiyi yapan vergi sorumlularının;

Adi soyadı veya ünvanını, Bağlı olduğu vergi dairesini ve vergi kimlik numaralarını, Kesintiye esas alınan brüt ve kesilen vergileri, Kesinti yapılan dönemleri gösteren, bir tabloyu yıllık beyannamelerine eklemeleri gerekmektedir. 252 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde mahsuben iade işleminin, aranan tüm belgelerin tamamlanması koşuluyla, yıllık gelir vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibarıyla yapılacağı, ikmalen veya resen yapılan tarhiyatlarda ise mahsup işleminin mahsup talebine ilişkin dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarih esas alınarak yapılacağı belirtilmiştir. Şimdi konuyu bir örnekle açıklayalım. Doktor Bay (A)'nın 2008 yılında serbest meslek kazancı nedeniyle yıllık beyannamede vergiye tabi matrahı 50.000 TL, serbest meslek kazancı üzerinden yıl içinde tevkif suretiyle kesilen vergiler toplamı da 12.000 TL olması durumunda, tevkif yoluyla yıl içinde kesilen vergilerin mahsubu ve ödenecek gelir vergisinin hesaplanması şu şekilde olacaktır. (Örnekte mükellefin geçici vergi ödemesi dikkate alınmamıştır.) A Vergiye tabi matrah 50.000 TL B Hesaplanan gelir vergisi tutarı 12.778 TL C Mahsup edilecek tevkif suretiyle kesilen gelir vergisi tutarı 12.000 TL D Ödenecek gelir vergisi tutarı (B-C) 778 TL Örnekte de görüldüğü üzere, mükellef yıl içinde mesleki faaliyeti ile ilgili olarak tevkif yoluyla kesilen vergilerin tamamını yıllık beyannamesinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup etmek suretiyle indirmiştir. Eğer örneğimizdeki mükellefin beyannamesine dahil etmediği bir gelir unsurundan dolayı tevkif yoluyla kesilen bir vergisi olsaydı, bu vergiyi serbest meslek kazancı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edemeyecekti. IV. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Yıllık Gelir Vergisinden Mahsup Edilemeyen Kısmının Mahsuben Đadesi 4.1.Diğer Vergi Borçlarına Mahsuben Đade Talep Edilmesi Durumunda Yapılacak Đşlemler 252 Seri No.lu Genel Tebliğde yapılan düzenleme ile tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kısmının diğer vergi borçlarına mahsup talebi tutarına bakılmaksızın Đnceleme raporu ve Teminat aranılmaksızın yerine getirilecek Ancak, mahsup talebinin dilekçe ile yapılması ve yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tablonun dilekçe ekinde yer alması gerekmektedir. Söz konusu tablonun daha önce yıllık beyanname ekinde yer almış olması halinde, mahsup dilekçesi yeterli olacaktır. Mahsup dilekçesi ve ilgili tablonun ibraz edişmiş olması kaydıyla, mükelleflerin vergi borçlarına ilişkin mahsup talepleri yıllık beyannamenin verildiği tarih esas alınarak yerine getirilecektir.

Temel uygulama bu olmakla birlikte bazı durumlarda mükellefler çeşitli nedenlerle yıllık gelir vergisi beyannamelerini kanuni süresinde vermeyebiliyorlar. Bu tür durumlarda tahakkuk eden vergiler ile ilgili olarak daha önce tevkif yoluyla kesilen vergiler öncelikle tarhiyat aşamasında vergi dairesince dikkate alınarak yerine getirilecektir. Bu mahsuplar sonunda kalan kısım talep edilmesi halinde diğer vergi borçlarına mahsup edilecek ve bu durumda mahsup talepleri dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren hüküm ifade edecektir. Bu tarihten itibaren mükelleflerin mahsubunu talep ettikleri vergi borçları için gecikme zammı uygulanmayacaktır. Örneğin Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Bay (A)'nın 2008 yılında serbest meslek kazancı nedeniyle yıllık beyannamede vergiye tabi matrahı 20.000 TL, serbest meslek kazancı üzerinden yıl tevkif suretiyle kesilen vergiler toplamının ise 8.000 TL olması durumunda ödenecek gelir vergisinin hesaplanması şu şekilde olacaktır. Mükellefin 2009/Ocak döneminden 5.000 TL tutarında katma değer vergisi vergi borcu bulunmaktadır. (geçici vergi ihmal edilmiştir.) A Vergiye tabi matrah 20.000 TL B Hesaplanan gelir vergisi tutarı 3.624 TL C Mahsup edilecek tevkif suretiyle kesilen vergi tutarı 8.000 TL D Ödenecek gelir vergisi tutarı (B-C) - E Nakden veya mahsuben iade edilecek tutar 4.376 TL Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere mükellef yukarıdaki şekilde düzenlediği bir tabloyu beyannamesine eklemek suretiyle yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergileri yıllık beyannamesinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup etmiştir. Mahsup edilemeyen 4.376 TL tutarındaki vergiyi ise bir dilekçe ile 2.000 TL tutarındaki katma değer vergisi borcuna mahsup talep etmesi durumunda inceleme raporu ve teminat aranmaksızın, yıllık beyannamenin verildiği tarih itibariyle mahsup talebi yerine getirilecektir. 4.2.Mükellefin Ortaklık Borçlarına Mahsup 252 Seri No.lu Genel Tebliğinde yapılan düzenlemeye göre, mükellefler dilerlerse ortağı bulundukları adi ortaklık veya kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına da mahsuben iade talebinde bulunabileceklerdir. Bu taleplerin yerine getirilebilmesi için, iade alacaklısı mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması ve mahsup dilekçesinde adi ortaklık veya kollektif şirketin hangi dönem borçları için mahsup talep edildiğinin belirtilmesi gerekir. Mahsup tarihi olarak, mahsup talebine ilişkin dilekçe ve eklerinin vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarih esas alınacaktır. Mükellefin yıllık beyannamesine dahil ettiği kazançlar üzerinden yıl kesilen vergilerin yıllık beyannamede bildirilen gelir vergisinden mahsubu sonucu indirilemeyen kısmı mükellefin ortaklık borçlarına mahsubu mümkün iken, ortağı oldukları Limited ve Anonim şirketin vergi borçlarına mahsubu mümkün değildir. Ancak, nakden iade edilebilir bir aşamaya gelen bir tutarın mükellefin ortağı olduğu limited ve/veya anonim şirketin vergi borçlarına mahsuben iade talebi mümkün olacaktır. 4.3. Mükellefin Đleride doğacak Vergi Borçlarına Mahsup Talebinde Bulunulması

Mükellefler genellikle tevkif yoluyla kesilen vergilerden kaynaklanan iade alacaklarını vergi dairelerinden nakden iade almayarak ileride doğacak gelir stopaj, katma değer vergisi veya diğer vergi borçlarına mahsup talep etmektedirler. 252 Seri No.lu Genel Tebliğinde, mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması halinde, iade alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlarına mahsubunun mümkün olduğu belirtilmiştir. Bu durumda mahsup talebi sonraki dönemlerde doğacak verginin tahakkuku ile hüküm ifade edecektir. V. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Yıllık Gelir Vergisinden Mahsup Edilemeyen Kısmının Nakden Đadesi Serbest meslek erbaplarının tevkif yoluyla kesilen vergilerden doğan nakden iade taleplerini dilekçe ile yapmaları esas olup, mükelleflerin nakden iade talep etmeleri durumunda iade şartları iade tutarına göre farklılık arz etmektedir. Aşağıda belli parasal sınırlamalara göre yerine getirilmesi gereken şartlar açıklanmıştır. Şartlar 5.1. Nakden Đade Talebinin 10.000 TL'yi Geçmemesi Durumunda Aranacak 252 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "1.3.2 Nakden Đade" başlıklı bölümünde, tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade edilecek tutarın 10.000 TL'yi geçmemesi halinde nakden iade için; Yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tablo ile birlikte, Serbest meslek kazancına ilişkin olarak vergilerin sorumlu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısını ilgili kurumca onaylanan bir örneğinin, Dilekçeye eklenmesinin şart olduğu belirtilmiştir. Bu şartlar gerçekleşirse nakden iade talepleri inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilecektir. 5.2. Nakden Đade Talebinin 10.000 TL'yi Geçmesi Durumunda Aranacak Şartlar Nakden yapılacak iade taleplerinin 10 bin TL'yi aşması halinde, 10 bin TL'yi aşan kısım yapılacak inceleme sonucunda düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre iade edilecektir. Bu durumda; 10.000 TL'yi kadar olan kısım, dilekçe ekinde yukarıda belirtilen belgelerin yer alması koşuluyla teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin, 10.000 TL'yi aşan kısım yapılacak inceleme sonucunda düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre, iade edilecektir. Ancak, iade talebi teminat gösterilmesi halinde inceleme sonucu beklenmeksizin yerine getirilir. Teminat olarak 6183 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde sayılanlardan bir veya bir kaçı gösterilebilir. Banka teminat mektuplarının (süresiz-şartsız) paraya çevrilmeleri konusunda hiçbir sınırlayıcı art taşımaması ve bankalar veya özel finans kurumları tarafından düzenlenmiş olması gerekmektedir. Diğer taraftan, nakden iade talebinin 100.000 TL'ye kadar olan kısmı mükellefle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca da iade edilebilecektir. Đade talebinin 100.000 TL'yi aşan kısmının iadesi ise

denetim elemanlarınca düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirileceği tabiidir. Ayrıca genel ve özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve sermayelerinin en az %51 veya daha fazlası bu kurumlara ait işletmelere yapılacak iadeler, gerekli belgelerin ibrazı üzerine miktara bakılmaksızın inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir. 5.3. Nakden Đade Edilecek Tutarın Üçüncü Kişilerin Vergi Borcuna Mahsubu Yine 252 seri nolu GVGT'nde, nakden iade edilebilir aşamaya gelen alacağın üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubunun talep edilebileceği açıklanmıştır. Mahsup işlemine ilişkin verilecek dilekçede, lehine mahsup talebinde bulunulan kişinin adı-soyadı veya ünvanı vergi kimlik numarası, bağlı olduğu vergi dairesi ile borcun türü, miktarı ve dönemi bildirilecek ve bu şekilde yapılan mahsup talepleri düzeltme fişinin onaylandığı tarih itibariyle yerine getirilecektir. Bu durumda, mükelleflerin nakden iade edilebilir aşamaya gelen alacaklarının üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubunun talep edilebileceği açıklamasından, yukarıda belirttiğimiz mükelleflerin ortağı oldukları limited ve anonim şirketlerin vergi borçlarına da mahsup talep etmelerinin mümkün olduğu anlaşılmaktadır. Mükellefler tarafından mahsuben ile birlikte nakden iade de talep edilmesi durumunda söz konusu talepler ayrı ayrı değerlendirilecektir. Ancak, nakden iade talepleri ile ilgili olarak istenen belgeler (Serbest meslek kazancına ilişkin olarak vergilerin sorumlu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısı gibi) talep edilen tutarın (mahsuben ile talebi dahil) tamamı için aranılacaktır. VI. Đade Đle Đlgili Özellik Arz Eden Durumlar 6.1. Đade Talebinin Gerçeğe Aykırı Belgelere Dayanması Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin mahsuben/nakden iade talepleri ile ilgili olarak 252 Seri No.lu Tebliğde belirtilen ve ibrazı istenen belgelerin gerçeği yansıtmaması halinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde işlem yapılacaktır. Ayrıca, bu durumun mükellefin bağlı bulunduğu meslek odasına da bildirilecektir. 6.2.Tevkif Yoluyla Kesilen Verginin Vergi Sorumlusunca Tahakkuk Ettirilmemesi veya Ödenmemesi Nakden iade talebinin yerine getirilmesi için tevkif yoluyla kesilen vergilerin ilgili vergi dairesine ödenmiş veya tahakkuk ettirilmiş olduğuna ilişkin belgenin istenildiği durumlarda, vergi sorumlusunun ödeme yapmaması veya hiç beyanda bulunmaması nedeniyle söz konusu belge ibraz edilemiyorsa, bu durum bağlı olunan vergi dairesine mükellef tarafından bildirilir. Đlgili vergi dairesi tarafından vergi sorumlusunun bağlı olduğu vergi dairesine bu durum bildirilerek verginin tahakkuku veya tahsili için gerekli işlemlere ivedilikle başlanır. Verginin tahakkuku ve/veya tahsilinden sonra ise nakden iade işlemleri genel esaslar çerçevesinde yapılacaktır. 6.3. Adına Vergi Kesintisi Yapılanla Gelir Sahibinin Farklı Gerçek/ Tüzel Kişi Olması

Gelirin sahibi olmadığı halde adına vergi kesintisi yapılmış olan mükellef, ilgili dönemde kendisi adına yapılan si adına yapılan vergi tevkifatlarının ne kadarlık kısmının kendi gelirleri ne kadarlık kısmının diğer gerçek ve tüzel kişilere ait gelirler ile ilgili olduğunu bildiren bir dilekçeyi ekinde diğer gerçek veya tüzel kişilere ait olan gelirler ve bunlar üzerinden yapılmış kesinti tutarlarını gösteren bir tabloyu ve kesilen vergilerin vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi dairesine yatırılmış olduğuna ilişkin belgelerin onaylı bir örneğini bağlı bulundukları vergi dairesine vereceklerdir. Vergi dairesi, tablonun bir örneğini dilekçe ve eklerinin tamamlanmış olması koşuluyla vergi dairesine ibraz edildiği ifadesine yer verilerek mükellefe iade edecektir. Mükellefe iade edilen örnek, gelirin sahibi tarafından kesinti yoluyla ödenen vergilerin mahsubu ve iadesinde, adına vergi kesintisi yapılan mükelleften istenen belgelerin yerine kullanılacaktır. Bankalarca, özel finans kurumlarınca veya aracı kurumlarca yapılan ödemelerden kesilen vergilerle ilgili olarak, kesintiyi yapan kurum tarafından düzenlenmiş ve vergi kesintisinin yapıldığını gösteren bir belgenin eklenmiş olması yeterli olacaktır. VII. Sonuç Bu yazımızda serbest meslek erbaplarının yıllık kazanca dahil ettikleri gelirleri üzerinden yıl içinde tevkif edilen vergilerin geçici vergi dönemlerinde hesaplanan geçici vergiye mahsubu ile yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsubunu, yıllık gelir vergisine mahsubunu sonucu indirilemeyen vergilerin ise nakden veya mahsuben iadesi uygulamasını açıkladık. Sonuç olarak serbest meslek erbapları yıllık kazanca dahil ettikleri gelirleri üzerinden yıl içinde tevkif edilen vergilerden yıllık gelir vergisine mahsubundan sonra kalan tutarları, i- Kendisine ait diğer vergi borçlarına, ii- Ortağı bulundukları adi ortaklık veya kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına, iii- Đleride doğacak kendi vergi borçlarına, teminatsız ve incelemesiz mahsuben iade talep edebilecekleri gibi; - 10.000 TL'ye kadar olan nakden iade talepleri inceleme raporu ve teminat aranmaksızın, - 10.000 TL'yi aşan nakden iade talepleri ise aşan kısmı için vergi inceleme raporuna göre, - 10.000 TL - 100.000 TL arası nakden iade talepleri mükellefle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca, - 100.000 TL'yi aşan nakden iade talepleri ise vergi inceleme raporuna göre iade edilecektir. Öte yandan nakden iade edilebilir aşamaya gelmiş iade alacağının üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubu da mümkün bulunmaktadır. * Bu makale Mali Pusula Dergisi, Haziran Sayısında yayımlanmıştır.