TEMEL BİLGİSAYAR Bilgisayar donanım ve yazılım olmak üzere iki bileşenden oluşur. Donanım gözle görülen tüm fiziki parçaları kapsar. Yazılım ise programlardır. Bilgisayarda olmazsa olmaz yazılım işletim sistemidir. Belli başlı işletim sistemleri Windows, Unix, Linux ve Mac OS tur. Bilgisayara veri girişini sağlayan birimlere giriş birimleri denir. (Klavye, Fare, Dokunmatik Altlık, Grafik Tablet, Mikrofon, Kamera) Bilgisayardaki verilerin gösterilmesini sağlayan birimlere çıkış birimleri denir. (Monitör,Hoparlör, Yazıcı, Çizici) Bilgisayardaki verilerin saklanmasını sağlayan birimlere depolama birimleri denir. (Sabit Disk, Disket, Cd, Dvd, Usb Bellek, Hafıza Kartı,Blue Ray) Depolama birimlerinin büyüklükleri aşağıdaki ölçü birimleriyle ifade edilir. Bit < Bayt < Kilobayt < Megabayt < Gigabayt < Terabayt (Küçükten büyüğe Sıralanmış hali) 1 Bayt = 8 Bit 1 Kilobayt = 1024 bayt 1 Megabayt=1024 Kilobayt 1 Gigabayt = 1024 Megabayt 1 Terabayt = 1024 Gigabayt Donanım birimleri (Kasayı oluşturan) : Kasa, Anakart, Sabit Disk, İşlemci(CPU), Ram B elek, Optik Sürücü, v.b.) Ram Bellek bilgileri geçici olarak depolar. Bilgisayar kapandığında bilgileri silinir. Rom Bellek anakartın üzerinde gelir. Bilgileri silinmez. Web Tarayıcıları: İnternet Explorer, Mozilla Firefox, Chrome, Netscape, Opera, Safari Klavye Kısayolları: Geri Al Ctrl + Z Yinele Ctrl + Y Yenile F5 Pencereyi Kapat Alt +F4 Yazdır Ctrl +P Kopyala Ctrl + C Kes Ctrl +X Yapıştır Ctrl +V Klavye Üzerindeki Tuşlar: Backspace: Geriye Doğru silme işlemi yapar. (sola doğru) Delete: İleriye doğru silme işlemi yapar (sağa doğru) Caps Lock:Harfleri büyük yazdırmayı sağlar. Num Lock: Sayısal Tuş Bloğunu kontrol eder. Print Screen: Ekran görüntüsünü anlık olarak yakalar. Shift: Klavyedeki İkinci karakterleri yazdırmayı sağlar. Alt Gr: Klavyedeki Üçüncü karakterleri yazdırmayı sağlar. Tab: Paragraf boşluğu vermeyi sağlar. 1
Office Yazılımları: Word Kelime İşlem Programı (Doc veya Docx) Excel Tablolama Programı (Xls veya Xlsx) Powerpoint Sunu Programı (Ppt veya Pptx) Access Veritabanı Programı (Mdb veya Accdb) Publisher Yayıncılık Programı (Pub) Yazıcı Çeşitleri: Nokta Vuruşlu Mürekkep Püskürtmeli Lazer Monitör Çeşitleri: CRT LCD PLASMA LED 2
MİCROSOFT WORD Microsoft Word bir kelime işlem programıdır. Kelime işlem programı günlük hayatta yapılan her tür yazışmanın bilgisayar yardımı ile yazılmasını sağlayan yazılımlardır. Bu programı kullanarak mektup, rapor, kitap gibi belgeler hazırlanabilir ve bu belgelere resim, tablo, grafik ve çizimler eklenebilir. Word 2007 de daha önceki Word versiyonlarından farklı olarak, Dosya, Düzen, Görünüm gibi menüler yerine yapılacak işlemlere ait simgelerin yer aldığı sekmeler kullanılmıştır. Her sekmenin altında yapılabilecek işlemlere ait komutlar simge olarak yerleştirilmiştir. Örneğin; Giriş sekmesinde: Kopyalama ve taşıma işlemleri, yazı ve paragraf biçimlendirme, stiller, Bul ve değiştir komutları yer almaktadır. Ekle sekmesinde: Sayfa, tablo, resim, grafik, köprü, üst ve alt bilgi, sayfa no, metin kutusu, denklem ve simge ekleme komutları yer almaktadır. Office Düğmesi: Word 2007 de, Yeni, aç, kaydet, farklı kaydet, yazdır, Kapat gibi temel komutların yer aldığı menüdür. Office düğmesine tıklandığında solda menü komutları sağ tarafta ise Word programında en son açılmış dosyaların listesi yer alır. Bu liste sayesinde çalışılan dosyalara hızlı bir şekilde ulaşılabilir. NOT: Word 2007 de kaydedilen belge docx uzantısını alır. Bu dosya eski Word versiyonlarında açılmayacaktır. Bu nedenle Farklı Kaydet komutunda yer alan Word 97-2003 Belgesi seçilerek kayıt yapılırsa, belge doc uzantısı ile kaydedilmiş olur. Office düğmesi ile açılan menünün altında yer alan Word Seçenekleri tıklandığında Word 2007 ile ilgili temel ayar ve düzenlemeler yapılabilir. Popüler sekmesinde; Yazım alanında seçim yapıldığında mini araç çubuğunun görüntülenmesi yada gizlenmesi, canlı ön izlemenin aktif yada pasif yapılması, ekran görünümünün mavi, siyah yada gri olması gibi düzenlemeler yapılabilir. Yazım Denetleme sekmesinde; hatalı yazımda otomatik düzeltme, Kaydet sekmesinde; Elektrik kesintilerine karşı otomatik kaydetmenin hangi sıklıkla ve nereye yapılacağı, Kaydet komutu verildiğinde standart olarak nereye kaydedileceği, Özelleştir sekmesi ile; çok sık kullanılan komutların yer aldığı Hızlı erişim araç çubuğu düzenlenebilir. Yazı Biçimlendirme: Yazı Tipi Yazı Boyutu Yazı Tip Boyutu Artırma Azaltma Biçimlendirmeyi temizleme Yazı Rengi Vurgu rengi Büyük Küçük Harf Değiştir Kalın İtalik Altı Çizili Üstü Çizili Alt Simge Üst Simge Paragraf Biçimlendirme: Madde İşareti Numaralandırma Çok düzeyli liste Girintiyi azaltma ve artırma Sıralama Kenarlıklar NOT: Paragraf aralıklarının ayarlanması için; yazı seçilerek Paragraf araçlarının sağ alt köşesindeki iletişim butonu tıklanır. Ekrana gelen pencerede paragraf öncesi ve sonrası boşluklar ayarlanabilir. Gölgelendirme Sola Ortaya Sağa İki yana yasla Satır aralığı 3
Sayfa Görünümünün Değiştirilmesi: Belgenin normal, anahat, taslak, tam okuma sayfası ve web görünümlerinde gösterilmesini sağlar. Görünüm Sekmesi / Belge Görünümleri seçeneğinden ulaşılabilir. Cetvel: Metni biçimlendirme ve hizalamaya yarar. Dikey ve yatay olmak üzere 2 adet cetvel mevcuttur. Belgede cetvel mevcut değilse Görünüm Sekmesi / Göster-Gizle seçeneğinde Cetvel işaretlenir. Başlangıcı D Büyütme İşlemi: ergi Gazete, ve kitap sayfalarında olduğu gibi daha etkili bir görünüm oluşturmak amacı ile kullanılan bir tekniktir. Uygulanmak istenilen yazı seçilerek Ekle sekmesindeki Başlangıcı Büyüt komutu tıklanır. Atıldı yada Kenar boşluğunda seçilerek harfin yeri Küçük Büyük Harf seçenekleri ile harfin yazıtipi, boyutu yazıdan uzaklığı belirlenebilir. Sayfa kenar boşluklarını değiştirme veya ayarlama: Sayfa Düzeni sekmesinin Sayfa Yapısı grubunda Kenar Boşlukları seçeneği tıklanır. Ekrana gelen pencerede sol, sağ, üst, alt kenar boşlukları yada cilt payı boşluğu ve yeri ayarlanabilir. Sayfa Boyutu ve Sayfa Yönlendirmesi: Sayfa Düzeni sekmesinin Sayfa Yapısı grubunda Yönlendirme seçeneği tıklanarak sayfanın yatay yada dikey kullanılması sağlanır. Sayfa Düzeni sekmesinin Sayfa Yapısı grubunda Boyut seçeneği tıklanarak istenilen kağıt boyutu seçilebilir. Açılan listenin alt kısmındaki Tüm sayfa boyutları seçeneği tıklanarak kağıt boyutu değerleri elle girilebilir. (Kartvizit örneğinde kullanmıştık!) Belgeyi yakınlaştırma: Belgeyi yakınlaştırmak belgenin sağ alt köşesinde yer alan kaydırıcı kullanılır. Yakınlaştırmak için sağa, uzaklaştırmak için de sola sürüklenir. Belgemizin ekrana görünümünü büyütülmesi veya küçültülmesini sağlar. Bu işlevi ayrıca faremizin tekerleği varsa CTRL tuşuna basılı tutup tekerleği çevirerek de yapabilmekle beraber Menü şeridinde Görüntü sekmesinin Yakınlaştır Grup komutlarıyla da yapabiliriz. Simge Ekleme: Klavyede yer almayan özel karakterleri yazım alanına eklemek amacıyla kullanılır. Menü şeridinde Ekle / Simgeler grubundan Simge komutu verilerek yapılır. Değişik simgelere ulaşmak için Tüm simgeler seçeneği tıklanarak yazıtipi bölümünden Webdings, Wingdings gibi yazıtipleri seçilebilir. Normal yazı karakterleri için uygulanan hizalama, boyutlandırma ve renklendirme işlemleri bu karakterler içinde yapılabilir. 4
Denklem Ekleme: Bilgisayarda yazımı zor olan matematiksel formülleri oluşturmak için Menü şeridinde Ekle / Simgeler grubundan Denklem komutu verilerek yapılır. Hazır formüller kullanılabileceği gibi Yeni Denklem Ekle komutu verilerek farklı formüller de oluşturulabilir. xx = bb± bb2 4aaaa 2aa ff(xx) = aa 0 + nn=1 aa nn cos nnnnnn LL + bb nn sin nnnnnn LL ee xx = 1 + xx + xx2 + xx3 +, < xx < 1! 2! 3! Üstbilgi ve Altbilgi ekleme: Sayfanın üst ve alt kenar boşluklarına yazı yazmak amacıyla Menü şeridinde Ekle / Üstbilgi ve Altbilgi grubundan Üstbilgi ya da Altbilgi tıklanarak istenilen stil seçilir ve eklenir. Üst ya da alt bilgi alanlarında daha sonra düzenleme yapmak için Üstbilgi yada Altbilgi seçenekleri altında yer alan Üstbilgiyi düzenle, Altbilgiyi düzenle seçenekleri tıklanır. Farenin sol tuşu bilgi alanlarına çift tıklanarak da düzenleme yapılabilir. Üst yada altbilgiyi silmek içinde Üst yada Altbilgi seçenekleri altındaki üstbilgiyi kaldır, altbilgiyi kaldır komutları kullanılır. Sayfa Numarası Ekleme: Belgeye sayfa numarası ekleme işlemi Menü şeridinde Ekle / Üstbilgi ve Altbilgi grubundan Sayfa Numarası komutları tıklanarak eklenebilir. Komut tıklandığında Sayfa başı, sayfa sonu, sayfa kenar boşluklarına numara ekleme yapılabilir. Sütun Ekleme: Word belgesinde yazıyı birden fazla sütuna dönüştürme işlemi menü şeridinden Sayfa Düzeni sekmesinde, Sayfa Yapısı grubundan Sütunlar komutu verilerek yapılır. Ekrana gelen seçeneklerden bir, iki, üç, soldan, sağdan seçenekleri ile doğrudan sütun eklenebilir. Ayrıca diğer sütunlar komutları verilerek ekrana gelen pencerede sütun sayısı, sütunlar arası boşluklar ve araya çizgi konulup konulmayacağı belirlenebilir. Sayfa Rengi: Word belgesinde sayfaların zemin rengini ayarlamak için menü şeridinden Sayfa Düzeni / Sayfa Arka Planı / Sayfa Rengi komutları kullanılır. Ayrıca Dolgu Efektleri seçeneği ile renk karışımları, doku, resimlerde arka plan için kullanılabilir. Sayfaya Filigran Ekleme: Word belgesinde sayfanın zeminine saydam resim ya da metin filigranı eklenebilir. Sayfa Düzeni / Sayfa Arka Planı / Filigran seçenekleri ile hazır filigranlar eklenebilir. Özel filigran seçeneği ile metin yada resim filigranı eklenebilir. 5
Kenarlık ve Gölgelendirme: Kenarlık eklenmek istenen metin ya da paragraf seçilerek, Sayfa Düzeni sekmesinin Sayfa Arka Planı grubunda, Sayfa Kenarlıkları komutları tıklanır. Ekrana gelen pencerede Kenarlıklar sekmesi tıklanır. Açılan pencerede Kenarlık stili, rengi ve genişliği seçilerek onaylanır. Gölgelendirme uygulamak için de Sayfa Kenarlıkları penceresinde Gölgelendirme sekmesi tıklanarak, gölge rengi ve isteğe bağlı olarak deseni seçilerek onaylanır. İsteğe bağlı olarak metin ya da paragrafa kenarlık ve gölgelendirme komutları birlikte de uygulanabilir. Sayfa Kenarlığı Ekleme: Word belgesinde sayfa kenarlığı ekleme işlemi Sayfa Düzeni sekmesinin Sayfa Arka Planı grubunda Sayfa Kenarlıkları komutu verilerek eklenebilir. Açılan pencerede kenarlık stili, rengi, genişliği ya da kenarlık resmi verilebilir. Biçim Boyacısı: Bir yazının biçim özelliklerini kopyalayarak başka bir yazıya uygulamak amacıyla kullanılır. Biçim özellikleri alınmak istenen yazı seçilerek Giriş sekmesi / Pano grubundan / Biçim Boyacısı tıklanır. Farenin imleci fırça şeklini alır. Aynı özelliklerin verilmek istendiği yazı seçildiğinde biçim yazıya uygulanmış olur. Bul ve Değiştir Komutları: Word belgesinde istenen bir kelimeyi arama işlemi Giriş sekmesinde Düzenleme grubunda Bul komutu verilir. (Giriş/Düzenleme/Bul CTRL-F) Açılan pencerede aranan kısmına istenen ifade yazılır. Arama işleminin hatasız sonuç vermesi için yalnızca tam sözcükleri bul ya da Büyük/Küçük harf eşleştir seçenekleri kullanılabilir. Aynı pencerenin Değiştir sekmesi kullanılarak bulunan sözcük başka bir sözcükle değiştirilebilir. Bu sayede belge içerisinde istenen sayıda sözcük değiştirilebilir. Dosyadan Resim Ekleme: Bilgisayar yada herhangi bir bellek ortamında kayıtlı resimleri eklemek için, Menü şeridinde Ekle sekmesi / Çizimler Grubundan Resim komutu verilerek açılan pencereden istenilen resim açılır. Küçük Resim Ekleme: Word programında belgelerde kullanmak üzere yer alan basit resimleri eklemek için Ekle / Çizimler / Küçük Resim komutları tıklanır. Sağ tarafta açılan bölümde Küçük resimleri düzenle butonu ile kategorilerden resim eklenebilir. Ya da aranan kısmına anahtar sözcük yazılarak internet üzerinden görüntülenen küçük resimler eklenebilir. Satır içi resmi kayan resme çevirme: Resimler sayfaya ilk eklendiği anda konumlandırılmaları zordur. İstenilen yere taşımak yada yazılara göre hizalayabilmek için resim seçilerek, Biçim sekmesinde Metin Kaydırma seçeneklerinden herhangi biri tıklanır. 6
Word belgesinde resim seçilerek, Biçim sekmesinde yer alan Resim Stilleri bölümünden Word ün sunduğu; gölge, yansıma, parlama, yumuşak kenar, eğim ve 3-B döndürme efektleri verilebilir. Eğer kendi seçimlerinizi kullanmak isterseniz, Biçim / Resim Efektleri seçeneği ile çok farklı stiller deneyebilirsiniz. Resmi Sıfırla: Eklenen resme uygulanmış tüm değişiklikleri Word programında önceden tanımlı resim efektleri (stilleri) bu bölümden seçilebilir. Seçilen resmi ölçü değeri girerek boyutlandırmak için kullanılır. Resim kenarlığı, resmin belge içindeki konumu, hizalaması, döndürülmesi, kırpılması, boyutlandırılması vb. işlemlerin tümü resim seçildiğinde çıkan Biçim sekmesinden yapılmaktadır. Smartart Seçenekleri: bilgilerin daha hızlı, kolay ve etkin bir biçimde iletilmesini sağlayan görsel sunumlardır. Kısaca, SmartArt grafikleri bilgilerin görsel sunumudur. Liste, hiyerarşi, döngü, matris ve piramit kategorileri kullanılabilir. Ekle/Çizimler/SmartArt seçenekleri tıklanarak uygun bir tür seçilir. Liste öğeleri girilerek smartart grafikleri oluşturulur. ELEKTRİK 10-A 10-B 11-A 11-B 11-C 12-A 12-B ÇOCUK GELİŞİMİ 10-C 11-C MUHASEBE 10-D 11-D 12-C 12-D GİYİM 11-E Üretim Müdürü Satın Alma Montaj Boyama Genel Müdür Pazarlama Müdürü Ambalaj Ulaştırma Reklam İnsan Kaynakları Personel Müdürü Psikolojik Danışmanlı k Kapak Sayfası: Office Word 2007 uygulaması önceden tasarlanmış uygun kapak sayfalarının bir galerisini sunar. Bir kapak sayfası seçip örnek metinle kendi metninizi değiştirebilirsiniz. Ekle sekmesinin Sayfalar grubunda Kapak Sayfası tıklatılarak örnek galeriye ulaşılabilir. Metin Kutusu: Belgede, normal yazım alanı üzerinde metin kutuları kullanılabilir. Ekle sekmesi, Metin grubundan Metin Kutusu seçeneği tıklandığında açılan galeriden Word ün özel Metin Kutusu türleri seçilebilir. Yada Metin Kutusu Çiz seçeneği kullanılarak istenilen boyut, renk ve özellikte metin kutusu oluşturulabilir. KandIra ATL, METEM Çizilen metin kutusu seçilerek, Biçimlendir sekmesinden, stili, rengi, boyutu, metin yönü özellikleri değiştirilebilir. vb. Sekme Durakları: Belgenin sekme durakları, yatay cetvel sol tuşla tıklanarak ayarlanabilir. Sekmeler araç çubuğunu görüntülemek için Giriş / Paragraf / Sekmeler seçenekleri tıklanır. (Yatay cetvel çift tıklanarak da Sekmeler araç çubuğu görüntülenebilir.) Belgeyi Şifreleme: Word belgesinin diğer kullanıcılar tarafından açılmasını engellemek amacıyla şifre verilebilir. Office Düğmesi / Hazırla / Belgeyi komutları tıklanır. Ekrana gelen Parola penceresi yardımı ile belge için parola oluşturulmuş olur. Şifrele Değiştirme Parolası Oluşturma: Belgenin, diğer kullanıcılar tarafından görülse bile değiştirme ve düzenlenmesini engellemek amacıyla değiştirme parolası verilebilir. Gözden Geçir / Biçimlendirmeyi ve Düzenlemeyi Kısıtla seçenekleri tıklanarak parola girişi yapılır. 7
Tablo Ekleme: Word programında liste öğelerini satır ve sütun çizgileri içerisinde göstermek amacıyla Ekle / Tablo seçenekleri kullanılır. Komut tıklandığında çıkan bölümde fare ile satır ve sütun seçilerek yada Ekle / Tablo / Tablo Ekle komutları tıklanarak çıkan menüden satır ve sütun sayısı girilerek oluşturulabilir. Sol tuş ile satır sütun seçilerek tablo oluşturma. Tablo Ekle penceresinde satır sütun sayısı girerek tablo oluşturma. Ekranda oluşan tablo tıklandığında Tasarım ve Düzen isimli 2 adet sekme oluşur. Tasarım sekmesi ile tabloya stil uygulama, kenarlık ve gölgelendirme verme, elle tablo çizme ve silme gibi işlemler yapılabilir. Tablo tıklandığında oluşan Düzen sekmesinden; silme, ekleme, tablo bölme, hücre birleştirme ve bölme, Satır sütun boyutlarını ayarlama, hücre içerisindeki metni hizalama, metin yönünü değiştirme vb. işlemler gerçekleştirilebilir. Satır ekleme: Tablo üzerinde eklenmek istenen satırın üst yada altındaki satır tıklanarak Düzen sekmesinde, Satırlar ve Sütunlar grubunda Üstüne Ekle yada Altına Ekle simgesi tıklanır. Sütun Ekleme: Tablo üzerinde eklenmek istenen sütunun sol yada sağındaki sütun tıklanarak Düzen sekmesinde, Satırlar ve Sütunlar grubunda Sola Ekle yada Sağa Ekle simgesi tıklanır. Hücre Birleştirme: Tablo içerisinde seçilen hücreleri birleştirmek için üzerinde sağ tuşa basılarak Hücreleri Birleştir komutu verilir yada Düzen sekmesinde Birleştir grubunda simgesi tıklanır. Hücreleri Bölme: Bölünmek istenen hücre seçilerek üzerinde sağ tuşa basılarak Hücreleri Böl komutu verilir yada Düzen sekmesinde Birleştir grubunda oluşacak satır ve sütun sayısı girilerek onaylanır. simgesi tıklanır. Açılan pencerede bölünmeden sonra Elle oluşturulmuş tabloda satır ve sütun boyutlarını eşitlemek için Düzen sekmesinde, Hücre Boyutu grubunda komutları tıklanır. 8
Hücre Hizalama Seçenekleri: Hücre içerisindeki yazının, hücreye göre konumunu ayarlar. Hücre içindeki metnin yönünü belirler. Örn: Aşağıdan yukarı, yukarıdan aşağı, soldan sağa gibi. Hücre içerisindeki yazının, hücre kenarlarına uzaklığını ayarlamak için kullanılır. Veri Sıralama: Tablo içerisindeki verileri metinse A dan Z ye, sayı ise küçükten büyüğe yada tam tersi yani Z den A ya yada büyükten küçüğe sıralamak için kullanılır. Simgeye tıklandığında Sırala penceresi açılır, Sıralama ölçütü ve türü belirlenerek onaylanır. 9
MICROSOFT EXCEL 2007 Microsoft Excel bir hesap tablosu programıdır. Bu program ile kolayca tablo oluşturulabilir ve tablo üzerinde hesaplama işlemleri yapabilirsiniz. Bu hesaplamalar basit işlemler olabileceği gibi karmaşık istatistik hesapları, muhasebe işlemleri ya da matematiksel hesaplamalar olabilir. Bunun yanında tablodaki veriler ile grafik oluşturulabilir, dosyanıza resimler ekleyebilir yazılarınızı biçimlendirip çıktı alabilirsiniz. Excel programı başlı başına büyük bir tablodur. Yeni bir dosya açtığınızda, varsayılan olarak 3 çalışma sayfası vardır. Her çalışma sayfasında, 16384satır ve 1048576 satır bulunmaktadır. Hızlı Erişim Araç Çubuğu Başlık Çubuğu Office Düğmesi ŞERİT Formül Çubuğu Ad Kutusu Sütunlar Satırlar Çalışma Sayfaları Microsoft Excel i Çalıştırma; Excel çalıştırmak için Başlat Programlar Microsoft Office Microsoft Office Excel yolunu kullanabilirsiniz. Excel Dosyasını Kaydetme; Excel dosyamızı kaydetmek için tüm diğer Microsoft Ofis programlarında olduğu gibi Office Düğmesi Kaydet Office Düğmesi -->Farklı Kaydet Seçenekleri kullanılabilir. Farklı Kaydet seçeneği dosyamıza farklı bir isim vererek, istediğimiz yere (disket, c:,d:, taşınabilir bellek vs.) kaydetmemize olanak sağlar. Ayrıca klavyeden CTRL+S tuşlarını kullanarak dosyanızı kaydedebilirsiniz. 10
Sekmeler Giriş: Giriş sekmesi Excel deki temel işlemlerin yapılabileceği sekmedir. Her düzeyden Excel kullanıcısının sıklıkla ihtiyaç duyduğu biçimlendirme işlemleri, filtre ve sıralama işlemleri gibi temel işlevler bu sekmede bulunur. Giriş sekmesi seçildiğinde 7 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Pano, Yazı Tipi, Hizalama, Sayı, Stiller, Hücreler ve Düzenleme gruplarıdır. Ekle: Ekle sekmesi Excel e eklenebilecek resim, grafik, özet tablo ve köprü gibi işlevleri içerir. Ekle sekmesi seçildiğinde 5 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Tablolar, Çizimler, Grafikler, Bağlantılar ve Metin gruplarıdır. Sayfa Düzeni: Sayfa Düzeni sekmesinde sayfa ayarları ve yazdırma ayarları gibi işlevler vardır. Sayfa Düzeni sekmesi seçildiğinde 5 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Temalar, Sayfa Yapısı, Sığdırmak İçin Ölçeklendir, Sayfa Seçenekleri ve Yerleştir gruplarıdır. Formüller: Formüller sekmesinde hesaplama araçları, fonksiyonlar ve fonksiyonlara ait işlevler bulunur. Formüller sekmesi seçildiğinde 4 tane grup ekrana gelir. Bunlar; İşlev Kitaplığı, Tanımlı Adlar, Formül Denetleme ve Hesaplama gruplarıdır. 11
Veri: Veri sekmesinde Excel in sık kullanılan alt toplam, doğrulama, dış veri, hedef ara ve senaryolar gibi veri analiz etme araçları bulunur. Veri sekmesi seçildiğinde 5 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Dış Veri Al, Bağlantılar, Sırala ve Filtre Uygula, Veri Araçları ve Anahat gruplarıdır. Gözden Geçir: Gözden Geçir sekmesinde yazım denetimi, açıklamalar, koruma ve paylaşım gibi işlevler bulunur. Gözden Geçir sekmesi seçildiğinde 3 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Yazım, Açıklamalar ve Değişiklikler gruplarıdır. Görünüm: Görünüm sekmesinde sayfa görünümleri, pencere işlemleri ve makrolar gibi işlevler bulunur. Görünüm sekmesi seçildiğinde 5 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Çalışma Kitabı Görünümleri, Göster/Gizle, Yakınlaştır, Pencere ve Makrolar gruplarıdır. Sekmeler ve şeritler arasında gezinmenin diğer bir yolu da ALT tuşuna basarak sekme ve şeritlerin altlarındaki harflere basmaktır. 12
Veri Girme, Silme, Değiştirme; Excel programında bir hücreye veri girmek için fare ile o hücre üzerine tıklayıp veriyi yazıp Enter tuşuna basmak yeterlidir. Bu veriler sayı, metin, tarih ya da formül olabilir Eğer hücre içine yazdığımız veri hücreye sığmıyorsa yanındaki hücreye taşmış gibi görünecektir. Fakat yanındaki hücre dolu ise verinin hepsi görünmeyecek, kesik bir görüntü oluşacaktır. Böyle bir durumda hücre boyutunu büyütmek verinin (yazının) hepsinin görünmesi için yeterli olacaktır. Silmek için ise istenen hücre seçilerek Delete tuşuna basılmalıdır. Eğer hücre içindeki veri değiştirmek isteniyorsa hücreye çift tıklanmalıdır. Bunun yanında hücreyi seçtikten sonra formül çubuğuna tıklayarak veriyi değiştirebilirsiniz. Satır ve Sütunların Yükseklik ve Genişliklerini Ayarlama; Satırların yüksekliklerini ayarlamak için, iki satır arasındaki çizgiyi fare ile tutup sürüklememiz gerekir. Bu şekilde satırları istediğimiz kadar genişletebiliriz. Ya da satır numarası üzerinde Sağ tıklama Satır Yüksekliği seçerek satır yüksekliğini istediğimiz ölçüde olmasını sağlayabiliriz. Bu işlemi sadece tek bir satır için değil birden fazla seçeceğimiz satır üzerinde de uygulayabilirsiniz böylece seçtiğiniz bütün satırların yüksekliği yanı olacaktır. Yukarıda satırlar için anlatılanlar sütun genişlikleri içinde geçerlidir. Sadece işlemler, satır numarası yerine sütun ismi üzerinde yapılmalı, Satır Yüksekliği yerine Sütun Genişliği kullanılmalıdır. 13
Satır, Sütun Ekleme-Silme; Bazen tabloda araya satır veya sütun eklemek zorunda kalabilirsiniz. Bu durumda satır eklemek için Satır numaralarının bulunduğu yerde Sağ tıklama Ekle seçebilirsiniz. Ya da Giriş Sekmesinden Ekle Sayfa Satırları Ekle seçeneğini kullanabilirsiniz. Sütun eklemek için sütun adı yazan yerde Sağ Tıklama Ekle seçebilirsiniz. Ya da Giriş Sekmesinden Ekle Sayfa Sütunları Ekle seçeneğini kullanabilirsiniz. Satır veya Sütunları silmek için ise satır ya da sütun adı üzerinde sağ tıklayarak sil seçeneği seçilir. Ya da Giriş Sekmesinden Sil Sayfa Sütunları Sil / Sayfa Sütunları Sil seçeneğini kullanabilirsiniz. 14
Otomatik Doldurma; Hızlı veri girişi için Microsoft Excel'in otomatik olarak verileri tekrarlamasını sağlayabilir veya verileri otomatik olarak girebilirsiniz. Excel'in sayı, sayı ve metin birleşimi, tarih veya saat serilerini, otomatik olarak devam ettirebilir. Veri serilerini hemen doldurmak için hücreleri seçip doldurma tutamacını (dolgu tutamacı: Seçimin alt sağ köşesindeki küçük siyah kare. Dolgu tutamacının üzerine geldiğinizde, işaretçi siyah artı işaretine dönüşür.) sürükleyebilirsiniz. Örneğin; 1 den 15 e kadar olan sayıları alt alta yazmak için sırasıyla 1 ve 2 değerlerini gireriz ve bu iki hücreyi seçip doldurma tutmacından tutup aşağıya doğru istediğimiz kadar sürükleriz. Excel bu seriyi bizim yerimize tamamlayacaktır. Aynı işlevi sadece ağıya doğru değil, sağa, sola, yukarıya doğru tutup sürükleyerek de yapabiliriz. Bunun yanında Excel verilerin desenine göre doldurma işlemini yapacaktır. Örneğin sayılar 2 ve 4 olarak girilirse Excel 6,8,10,12, şeklinde seriyi sürdürecektir. Yandaki resimlerde Excel Pazartesi den başlayarak günleri otomatik olarak doldurmuştur. Yandaki resimlerde tarih verilerinin dolduruluşunu görebilirsiniz. Yapılan işlemler ise aynıdır; veri seçilerek doldurma tutmacından tutulup istenilen yöne doğru sürüklenmelidir. 15
SIRALA; Tablomuzda ki veriler düzensiz bir şekilde yer alıyor olabilir. Bu kayıtları belli bir ölçüte göre sıralamak için Veri Sırala seçeneği kullanılır. Yukarıdaki resimde görüldüğü gibi önce sıralama yapılmak istenen veriler seçilir ve Giriş Sekmesinden Sırala ve Filtre Uygula düğmesi tıklanıp, istenen ölçüt seçilir. Yukarıdaki işlemde, Excel sıralama işlemini ilk sütuna, yani NO bilgilerinin bulunduğu sütuna göre yapacaktır. Eğer ölçüt olarak farklı bilgiler seçilmek isteniyorsa Sırala ve Filtre Uygula düğmesi tıklanıp, Özel Sırala seçilmelidir. Bu aşamada aşağıdaki pencere çıkacaktır. Bu pencerede 1. Sıralama Ölçütü Seçilir. Örneğin yukarıdaki tablomuzu yazılı 1 değerine göre sıralamak istiyorsak sıralama ölçütü olarak yazılı 1 seçilmelidir. 2. Sıralama Koşulu ve Düzen seçeneklerinde sıralamanın nasıl yapılacağı seçilir ve Tamam tıklanır. FİLTRE UYGULAMA; Bazen tablomuzda yüzlerce hatta binlerce satır veri olabilir. Bu veriler üzerinde daha kolay çalışmak için verileri filtreleyebiliriz. Bu işlem için filtrelemek istediğimiz verilerimizin başlıkları seçtikten sonra; Giriş Sekmesinden Sırala ve Filtre Uygula düğmesi tıklanıp, açılan menüde Filtre seçilmelidir. Bu işlemden sonra tablomuzun ilk satırındaki hücrelerde ok işareti görülecektir. Ok işaretlerine tıklayarak verilerimizi filtreleyebiliriz. NOT: Microsoft Excel programının eski sürümlerinde bu işlev için Veri Süz Otomatik Süz seçeneğini kullanabilirsiniz.. 16
EXCEL DE FORMÜLLER VE FONKSİYONLAR Excel programı mantıksal ve aritmetiksel işlemler yapabilir. Bunun için Excel de formüller kullanılır. Formüller = işareti ile başlar. Formül yazarken çok dikkatli olmak gerekir bir harf yanlışlığı sebebiyle formül çalışmayabilir veya istenilen sonucu vermeyebilir. Örneğin Topla(A1;B1) ile Toplam(A1;B1) aynı formül değildir ve bunlardan ikincisi yanlıştır. ARİTMETİKSEL İŞLEMLER Aşağıdaki örnekleri yukarıdaki Excel tablosuna göre yapınız. Örnek 1 C4 hücresine A3 ve B3 hücresinin toplamını yazdırmak için C4 hücresine aşağıdaki formül yazılmalıdır; =A3+B3 Örnek 2 D3 hücresine A3, B3 ve C3 hücrelerinin ortalamasını yazdırmak için D3 hücresine aşağıdaki formül yazılmalıdır; =(A3+B3+C3)/3 Formülde işlem önceliğine dikkat ediniz. Örnek 3 (Yüzde İşlemleri) B4 hücresine A1 hücresinin %15 ini yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =A1*15% Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =A1*A2% Örnek 5 (Yüzde İşlemleri) B4 hücresine A2 hücresinin B2 si kadar yüzdesini yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =A2*B2% Örnek 6 (Yüzde İşlemleri) B4 hücresine A1 hücresinin A2 kadar yüzdesini yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =A1*A2% Örnek 4 (Yüzde İşlemleri) B4 hücresine A1 hücresinin A2 si kadar yüzdesini yazdırmak için gereken formülü yazınız? 17
TOPLA FONKSİYONU Hücrelerdeki değerlerin toplamını bulmak için kullanılır. Kullanılışı şu şekildedir; =Topla(A1;A20) (Excel A1 ve A20 hücrelerindeki değeri toplayacaktır.) =Topla(A1:A20) (Excel A1 ve A20 hücreleri arasındaki değerleri toplayacaktır.) NOT: Topla formülünde adresler arasına ; işareti kullanılırsa sadece o değerler toplanır. Eğer adresler arasında : işareti kullanılırsa adresler arasında kalan hücrelerdeki değerlerde toplanır. =Topla(B2;B28) (Sadece B2 ve B28 toplanır.) =Topla(B2:B28) (B2 ve B28 hücreleri ve arasındaki değerlerde toplanır.) Örnek 7 (Topla fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A2 hücrelerindeki değerleri toplamını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Topla(A1;A2) Örnek 8 (Topla fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A8 hücreleri ve arasındaki hücrelerin toplamını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Topla(A1:A8) ORTALAMA FONKSİYONU Hücrelerdeki değerlerin ortalamasını bulmak için kullanılır. Kullanılışı şu şekildedir; =Ortalama(A1;A20) (Excel A1 ve A20 hücrelerindeki değerlerin ortalamasını bulacaktır.) =Ortalama(A1:A20) (Excel A1 ve A20 hücreleri ve arasındaki değerlerin ortalamasını bulacaktır) Önemli Not: Ortalama formülünde adresler arasına ; işareti kullanılırsa sadece o değerlerin ortalaması alınır. Eğer adresler arasında : işareti kullanılırsa adresler arasında kalan hücrelerdeki değerlerinde ortalaması alınır. =Ortalama(B2;B28) (Sadece B2 ve B28 in ortalaması alınır..) =Ortalama(B2:B28) (B2 ve B28 hücreleri ve arasındaki değerlerinde ortalaması alınır.) Örnek 9 (Ortalama Fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A2 hücrelerindeki değerlerin ortalamasını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Ortalama(A1;A2) Örnek 10 (Ortalama Fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A10 hücrelerindeki ve arasında kalan hücrelerdeki değerlerin ortalamasını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Ortalama(A1:A10) 18
19
YUVARLA FONKSİYONU Hücrelerdeki değerleri yuvarlamak için kullanılır. Kullanılışı şu şekildedir; =Yuvarla(A1;0) Yuvarlanacak Sayı Virgülden sonraki basamak sayısı Örnek 11 (Yuvarla Fonksiyonu) B4 hücresine C1 hücresindeki değerin tamsayıya yuvarlanmış halini yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Yuvarla(C1;0) MAK FONKSİYONU Hücrelerdeki değerlerlerin en büyüğünü bulmak için kullanılır. Kullanılışı şu şekildedir; =Mak(A1;A20) (Excel A1 ve A20 hücrelerini karşılaştırır ve büyük olanı yazar.) =Mak(A1:A20) (Excel A1 ve A20 hücreleri ve arasındaki değerleri karşılaştırır ve en büyüğünü yazar.) Örnek 12 (Mak fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A2 hücrelerindeki değerlerden büyük olanını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Mak(A1;A2) Örnek 13 (Mak fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A20 hücreleri arasındaki değerlerden en büyük olanını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Mak(A1:A20) MİN FONKSİYONU Hücrelerdeki değerlerlerin en küçüğünü bulmak için kullanılır. Kullanılışı şu şekildedir; =Min(A1;A20) (Excel A1 ve A20 hücrelerini karşılaştırır ve küçük olanı yazar.) =Min(A1:A20) (Excel A1 ve A20 hücreleri ve arasındaki değerleri karşılaştırır ve en küçüğünü yazar.) Örnek 12 (Min fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A2 hücrelerindeki değerlerden büyük olanını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Min(A1;A2) Örnek 13 (Min fonksiyonu) B4 hücresine A1 ve A20 hücreleri arasındaki değerlerden en küçük olanını yazdırmak için gereken formülü yazınız? Cevap:B4 hücresine şu formül yazılmalıdır; =Min(A1:A20) 20