GAZİ Ü N İ VERSİ TESİ DİSHEKİMLİGİ FAKÜLTESİ DERGİSİ THE JOURNAL OF THE DENTAL FACULTY OF GAZİ UNIVERSITY CİLT: 5 OCAK 1988 SAYI: 1
i
i,
i
GAZİ Ü N İ VERSİ TESİ DÎŞHEKÎMLI61 FAKÜLTESİ DERGİSİ THE JOURNAL OF THE DENTAL FACULTY OF GAZİ UNIVERSITY CİLT : 5 OCAK 1988 SAYI : 1
DERGİ YAZIŞMA ADRESİ : Emek Mah. 82. Sokak No : 4 Tel : 212 62 20 Ankara - TÜRKİYE GAZİ ÜNİVERSİTESİ BASIN - YAYIN YÜKSEKOKULU MATBAASI
YAYIMLANACAK YAZILARLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR 1 Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi, Fakültenin yayın organıdır. Dişhekimliği ve Tıp dalında yapılan orijinal çalışmalar, araştırmalar, derlemeler ve vak'a gözlemleri yayınlanır. 2 Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi yılda 2 sayı olarak yayımlanır ve iki sayıda bir cilt tamamlanır. 3 Başka yerde yayımlanan yazılar dergiye alınmaz. Tercümeler eser sahibinin müsaade belgeleri ve asılları ile birlikte gönderilmelidir. 4 Dergide yayımlanan yazıların telif hakkı Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesî'ne aittir, başka yerde yayımlanamaz. 5 Orijinal çalışmalar, araştırmalar ve derlemeler 15, vak'a gözlemleri 5 daktilo sayfasını geçmemelidir. Daha uzun yazılar? yayın kurulu kısaltmakta serbesttir. Metinler daktilo ile standart daktilo kâğıdına ve sayfanın bir yüzüne iki satır aralıklı olarak yazılarak yayın kuruluna iki nüsha halinde teslim edilmelidir. Sayfanın sağ ve solunda ikişer santimetre aralık bırakılmalıdır. Pelür ya da başka tür kâğıda yazılmış nüshalar kabul edilmez. 6 Başlıklar metne uygun, kısa ve açık ifadeli olmalıdır. Yazarın veya yazarların adları ve soyadları başlığın alt ve ortasına konmalıdır. Yazarların akademik unvanları ve adresleri soyadının sonuna konulacak (*) işareti ile birinci sayfanın altında not halinde bildirilmelidir. 7 Araştırmaların yazılı düzeni şöyle olmalıdır: Giriş, Materyal ve Metod, Bulgular, Tartışma, Özet (Türkçe) Özet Yabancı dilde, (konu başlığı ile birlikte) Yararlanılan Kaynaklar. 8 Yazının anlamını ifade edecek nitelikte en az 5 satır Türkçe özetle birlikte, bu özetin İngilizce, Almanca ve Fransızca çevirileri yazılmalıdır. Ill
9 Resimler net ve parlak fotoğraf kâğıdına basılmış olmalıdır. Grafik, diyagram ve şemalar çini mürekkebi ile aydınger kâğıdına veya çabion kartonuna çizilmelidir. Bunların arkasına yazar adı, yazı başlığı, şekil numarası ve yerleri ayrı bir zarf içinde eklenmelidir. Klişelerin konulacağı yerler yazı içerisinde de işaretlenmelidir. Grafik, diyagram ve şekil altı yazılar metin dı-dışında ayn bir daktilo kqgidma yazılmalıdır. 10 Yararlanılan kaynaklar ve metindeki geçiş sırasına göre veya yazarların soyadlarına göre alfabetik olarak düzenlenmelidir. Yararlanılan kaynakların yazılış şekli şu sıraya göre olmalıdır : a Dergiler: Yazarın soyadı, adının ilk harfleri, yazının başlığı, derginin kısaltılmış adı, cilt numarası, sayfa numarası, yılı. Dergi isimleri «index Medicus» da verilen listeye göre kısaltılmalıdır. b Kitaplar: Yazarın soyadı, adının ilk harfleri, kitabın adı, baskı veya cilt numarası, basıldığı basımevi, basıldığı şerm-7-yîfr---------------------------------------------------------- 11 Dergiye gönderilecek yazılarda imlâ ve terminoloji yönünden şu noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir. Anatomi terimlerinin iatinceleri kullanılmalı ve bunlar tırnak içerisinde orijinal imlâsı ile yazılmalıdır. Dişhekimliği ve Tıp diline yerleşmiş terimler söylendiği şekilde yazıldıktan sonra parantez içerisinde orijinal yazılış şekli belirtilmelidir. 12 Metin içindeki sayfa üstlerine yazmak amacıyla, yazarlar konu başlıklarını beş kelimeyi geçmeyecek şekilde kısaltarak bildirmek zorundadırlar. 13 Dergimizde yayınlanacak yazıların bilimsel niteliğinden yazar ya da yazarlar sorumludur. Bilimsel yayınlar ile ilgili tenkitler ve cevapları dergide «editöre mektuplar» bölümünde yayınlanır. Dergi ile her hususta Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Yayın Komisyonu Başkanlığına başvurulmalıdır. 14 Dergiye gönderilen yazılara G.Ü. Rektörlüğü'nce belirlenecek esaslar içinde telif ödenir. IV
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ DİSHEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DERGİSİ YAYIN KOMİSYONU Baş k a n Prof. Dr. Hüsnü YAVUZYILMAZ Üye Prof. Dr. Mustafa TÜRKER Üye Prof. Dr. Erol DEMİREL Tayfun ALAÇAM U y e Doç, Dr. U y e Prof. Dr. Oktay ÜNER U y e Prof. Dr. Şule YÜCETAS U y e Yrd. Doc. Dr. Sevda SUCA CİLT : 5 OCAK 1988 SAYI : 1 İ Ç İ NDEKİ LER ARAŞTİRMALAR Koksal BALOŞ Ateş PARLAR Emel AYTUĞ Ömer GÜNHAN Bağ Dokusu Ataşmanı Oluşmasında Fib rinin Rolü...... 1 Melahat ÖĞÜTCEN Temporamandibuler Eklem Anterior Disk Deplasmanlarında Seslerin Değerlen dirilmesi... 11 _ V
Koksal BALOŞ Ateş PARLAR Yana Kaydırılan Bağ Dokusu Graftlerinin Dişeti Çekilmeleri Tedavisinde Et kisi... 27 Koksal BALOŞ Ateş PARLAR Emel AYTUĞ Melahat ÖĞÜTCEN Vesile SEPİCİ interdental Bölgelere Yerleştirilen Ser best Bağ Dokusu Graftleri...37 Temporomandibuler Eklem Kapsül - İçi Disfonksiyonunda Fizik Tedavinin Yeri. 49 Yüksel SARAN Uyarılmış Kobay Surrenal Korteksinde Mitokondriyon ve Lipozomlarda Gözlenen Kantitatif Değişiklikler... 59 Yüksel SARAN Müfide GÖRGÜN Dekzametazonun Kobay Surrenal Kor-teksi Fasikulata Hücrelerine Etkisinin İnce Yapı Düzeyinde İncelenmesi.. 67 Yüksel SARAN Ezel YAVUZYILMAZ Kobay Surrenal Korteksi Zona Retikularis Hücrelerinin İnce Yapısının İncelen mesi... 77 Emin Gültekin TÜRKÖZ Muhtelif Amalgam Dolgu Maddelerinde Basma Direnci İncelemeleri... 85 Oktay ÜNER Müfide DİNCER Servikal Headgear ile Distalize Edilen Üst Birinci Büyük Azı Dişlerinin Mandi-buler Düzlem Eğimine Etkisi... 93 Ezel YAVUZYILMAZ Fügen ERSOY Özden SANAL Merih BAYKARA Juvenil Periodontitisli Hastalarda Len fosit Kemotaksisi...109 Güliz GÖRGÜL Tamer KINOĞLU Bülent BEK Arife DOĞAN Dentinde Prostaglandin Benzeri Akti-vite Düzeyinin Değerlendirilmesi.. 117 Farklı Simanların Çözünürlüğünün İn Vitro Araştırılması... 125 VI
Hüma ÖMÜRLÜ Tamer KINOĞLU Tuncay SÖZEN Emin Gültekin TÜRKÖZ Tamer KINOĞLU Yüksel TÜRKÖZ Fatma BULAT Selahattin OR Ezel YAVUZYILMAZ Fügen ERSOY Özden SANAL Merih BAYKARA Emin Gültekin TÜRKÖZ Aykut MISIRLIGİL Dilek NALBANT Sevda SUCA Koksal BALOŞ Gönen ÖZCAN Belgin BAL Emel AYTUĞ Gökhan AÇIKGÖZ Sevda SUCA Cihan AKÇABOY Nezihi BAYIK Sevil İPLİKCİOĞLU Enfekte Pulpa Olgularında (Devital Diş lerde) Değişik Antiseptik Pansumanla rın Negatif Kültür Elde Edilmesindeki Etkinlikleri...135 Pinli Uygulamalarda Pin Kompozit İliş kilerinin Mikroskobik Olarak İncelen mesi...149 Naproksenin Kanama - Pıhtılaşma Fonksiyonlarına Etkilerinin Araştırılması.. 157 Hızlı İlerliyen Periodontitisli Hastalarda Lenfosit Kemotaksisi... 165 Kapsüllü ve Toz Amalgam Formlarının Amalgam Kalitesi Üzerindeki Etkileri. 171 Laboratuvarlardan Gelen Protezlerin Bakteriyel Kontaminasyon Derecelerinin Araştırılması... 177 Jüvenil ve Erişkin Periodontitisli ile Sağ lıklı Bireylerde Subgingival Floranın Karanlık Alan Mikroskobisi ile Değer lendirilmesi... 183 Ülkemizde Üretilen Çeşitli Marka Alçı ların Bazı Fiziksel Özelliklerinin Karşı laştırmalı İncelenmesi...197 VAKA TAKDİMLERİ Nilgün SEVEN Zuhal KIRZIOĞLU Zuhal KIRZIOĞLU Peruze ÇELENK Gülay MANGA Periapikai Radyolüsens Gösteren Dişle rin Endodontik Tedavisi...209 Marfan Sendromu... 221 VII
Arife DOĞAN O. Murat DOĞAN Caner YILMAZ Hareketli Bölümlü Protezlerde F.G.P. Tekniği ile Okluzal İlişki Temini... 229 DERLEMELER Ömer GÜNHAN Bülent CELASUN Melahat ÖĞÜTCEN Oral Mukozal Lezyonlarda Epitelyal Displazilerin Değerlendirilmesi... 237 Temporomandibuler Eklem Anterior Disk Deplasmanında Klinik Belirtilerin Tanın ması...243 Muhittin GÜL Atatürk Dönemi Sağlık Politikası 249 SUPPLEMENTLER 1. Tamer KINOGLU Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Erlerinde Periodontal Hastalık ve Diş Çürüklerinin İncelenmesi. 2. Şule YÜCETAS Trikalsiyum Fosfat, Allojenik Kemik ve Dentin - Sementin Osteojenik Aktivitelerinin Araştırılması. 3. Tezer ULUSU Köpek Dişi Pulpalarına Uygulanan «Resorcin»- in Bir Haftalık Dönemdeki Histopatolojik Etkilerinin Araştırılması. 4. Çetin SUCA 5. Nadir GÜNGÖR Bazı Ölçü Materyallerinin Dezenfeksiyon Solüsyonlarında Bekletilmeleri Sonucundaki Boyutsal Stabiliteleri. Mandibuler Vestibuloplasti Operasyonlarında Postoperatif Sulkus Derinliğinin Periodik Araştırılması. VIII
THE JOURNAL OF THE DENTAL FACULTY OF GAZİ UNIVERSITY VOLUME 5 JANUARY 1988 NUMBER İ CONTENTS RESEARCH Koksal BALOŞ Ateş PARLAR Emel AYTUĞ Ömer GÜNHAN Role of Fibrin Network on the Formation of Connective Tissue Attachment.. Melahat ÖGUTCEN The Evaluation of TMJ Sounds in TMJ Anterior Disc Displacement... 11 Koksal BALOŞ Ateş PARLAR Emel AYTUĞ Pedicle Connective Tissue Grafts For The Treathment of Gingival Recessions. 27 Koksal BALOŞ Ateş PARLAR Emel AYTUĞ Free Connective Tissue Grafts Placed Interdentally....37 Melahat ÖĞÜTCEN Vesile SEPİCİ Phisical Theraphy in the Patients With TMJ Intra Capsular Dysfunction... 49 Yüksel SARAN Quantitative Changes in Mitochondria and Lipid Droplets in Stimulated Guinea Pig Adrenal Cortex... 59 IX
Yüksel SARAN Müfide GÖRGÜN Ezel YAVUZYILMAZ Yüksel SARAN Emin Gültekin TÜRKÖZ Oktay UNER Müfide DİNÇER Ezel YAVUZYILMAZ Fügen ERSOY Özden SANAL Merih BAYKARA Fine Structural Observations on Untrea ted and Dexamethasone Treated Adre nocortical Cells of the Zona Fasciculata of Guinea Pig... 67 Fine Structure of the Zona Reticularis of the Adrenal Cortex of the Guinea Pig... 77 Compressive Strengths of Various Amal gams... 95 Effects of the Distalization of the Upper First Permanent Molars With the Cervi cal Headgear On the Cant of IVlandibular Plane...93 Lymphocyte Chemotaxis in Patients With Juvenile Periodontitis... 109 Güliz GÖRGÜL Tamer KINOĞLU Bülent BEK Arife DOĞAN Hüma ÖMÜRLÜ Tamer KINOĞLU Tuncay SÖZEN Emin Gültekin TÜRKÖZ Tamer KINOĞLU Yüksel TÜRKÖZ Fatma BULAT Selahattin OR Ezel YAVUZYILMAZ Fügen ERSOY Özden SANAL Merih BAYKARA Determination of Prostaglandin Like Ac tivity in Dentine... 117 An Investigation of Various Cement Solubility Under in Vitro Conditions.. 125 The Effects of Different Inracanal Medicaments in Obtaining Negative Cultures in Infected Pulp (in Devital Teeth). 135 Microscobic Evaluation of Metal Resin Relation in Pin Retained Appliances. 149 An Investigation About Effect of Nap roxen on Bleeding -Coagulation Func tions... 157 Lymphocyte Chemotaxis in Patients with Rapidly Progressive Periodontitis 165 X
Emin Gültekin TÜRKÖZ Aykut MISIRLIGİL Dilek NALBANT Sevda SUCA The Effects of Capsulated and Powder Amalgam Forms on the Properties of Amalgam... 171 Pathogenic Microbiologic Cross Conta mination of Dentures by Way of the Den tal Laboratories... 177 Koksal BALOŞ Gönen ÖZCAN Belgin BAL Emel AYTUĞ Gökhan AÇIKGÖZ The Evaluation of Subgingival Flora at Juvenile, Adult and Healthy Individuals by Dark Field Microscoby... 183 Sevda SUCA Cihan AÇABOY Nezihi BAYIK Sevil İPLİKCİOĞLU The Comparison of Some Physical Pro perties of Dental Ortificial Stones Pro duced in Turkey...197 CASE REPORTS Nilgiin SEVEN Zuhal KIRZIOĞLU The Endodontical Treatment of the Teeth Which Show Periapical Radiolucence. 209 Zuhal KIRZIOĞLU Peruze ÇELENK Marfan Syndrome...221 Gülay MANGA Arife DOĞAN O. Murat DOĞAN Caner YILMAZ Functionally Generated Path Technique Occlusal Relations in Removable Par tial Dentures...229 REVIEW Ömer GÜNHAN Bülent CELASUN Evaluation of the Epithelial Dysplasia in Oral Mucosal Lesions... 237 Melahat ÖĞÜTCEN The Recognition of Clinical Findings in TMJ Anterior Disc Displacement.. 243 XI
Muhittin GÜL The Health Policity During Atatürk's Period...249 SUPPLEMENTS : 1. Tamer KlNOĞLU Evaluation of Caries and Periodontal Disease of Naval Recruits. 2. Şule YÜCETAŞ Investigation on Osteogenic Activities of Tricalcium Phosphate, Allogenic Bone Powder and Dentin-Cement. 3. Tezer ULUSU : One Week Effect of Recorcin Applied on Dog - Teeth Pulps and its Histopathologic^! Evaluation. 4. Çetin SUCA ; The Dimensional Stability of Some impression Materials After Immersed in Disinfectant Solutions. 5. Nadir GÜNGÖR : Periodic Investigation of Postoperative Sulcus Depth Following Mandibular Vestibuloplasty Operations. XII
G.Ü. Dişhek. Fak. Der. Cilt V, Sayı 1, Sayfa 1-9, 1988 «BAĞ DOKUSU ATAŞMANI OLUŞMASINDA FİBRİN'İN ROLÜ» Koksal BALOŞ** Emel AYTUĞ***" Ateş PARLAR*'"' Ömer GÜNHAN***** GİRİŞ Periodontolojinin ana amaçlarından biride, periodontal hastalıktan etkilenmiş kök yüzeylerinde yeni ataşman sağlamaktır. Yeni ataş-man oluşmasında kök yüzeyi, alveoler kemik, dişeti bağ dokusu ve periodontal ligamentin katkıları çeşitli hayvan ve insan deneyleri ile araştırılmış ve değerli bilgiler elde edilmiştir (12,1). Poison ve Proye (1982) yaptıkları seri deneyler sonucunda yeni ataşman oluşabilmesi için kök yüzeyi üzerinde bir fibrin bağlantısı meydana gelmesi gerektiği kanısına varmışlardır. Bu görüşü test etmek amacıyla yaptıkları araştırmada ise yara iyileşmesinin ilk etabında bir fibrin bağlantısının meydana geldiğini ve giderek fibrin'in yerini bağ dokusu hücreleri ve kollajen liflerin aldığını bulgulamalardır (10). Bu çalışmamız çıplak dentin yüzeyi ile fibrin ağının ilişkisini incelemek üzere planlanmıştır. MATERYAL VE METOD Bu çalışmamızda karışık ırktan iki adet yetişkin köpek kullanıldı. Sodyum pentotal ile genel anestezi altına alınan köpeklerde diş çekimi yapıldıktan sonra köklerin orta üçlü bölgesinde derin kök düzeltmesi yapıldı ve bu bölgeden yaklaşık 3 x 4 mm. boyutlarında bir kök ( * ) Araştırma, TPD'nın 16. Bilimsel Kongresinde tebliğ olarak sunulmuştur. ( ** ) G.Ü. Dişhek. Fak. Dekanı ve Periodontoloji Anabilim Dalı Başkanı, Prof. Dr. ( *** ] G.A.T.A. Dişhek. Merkezi Periodontoloji Bilim Dalı, Dr. Dt. ( ****} G.Ü. Dişhek. Fak. Periodontoloji Anabilim Dalı Araş. Görevlisi, Dr. Dt. («**,*) G A.T.A. Patoloji Anabilim Dalı, Öğr. Üyesi, Yrd. Doç. Dr. 1
«.BAĞ DOKUSU ATAŞMANI» parçası, steril serum fizyolojik ile soğutulan separe yardımıyla kesilerek çıkartıldı. Kök parçasının pulpa duvarını oluşturan dentin yüze-yide yine serum fizyolojik irrigasyonu altında düşük devirde frezler yardımıyla temizlendi. Anlatılan biçimde hazırlanan kök parçaları kan ile dolmuş bulunan çekim boşluklarına yerleştirildiler ve üzerleri kan pıhtısı ile örtülünceye kadar soket içine doğru itildiler. Böylece her soket içine bir kök parçası yerleştirildi ve kök parçaları fibrin içinde gömülü hale getirildi. Çekim bölgesinin labial ve lingualinden mobilize edilen flapler çekim boşluğunun üzerinden karşılıklı olarak sütüre edildiler. Böylece alveolün ağızda kapatılarak dış ortam ile ilişkisi kesilmiş oldu. Postoperatif 4, 6 ve 8. haftalarda blok biyopsi veya köpeklerin öldürülmesi yoluyla kök parçalarını ve çevre dokuları içeren bloklar çenelerden ayrıldılar. Doku blokları % 10'luk formalin içinde fikse edildiler. Formik asit ile yapılan dekalsifikasyonu takiben rutin histolojik işlemlerden geçirilip parafin içinde bloklandılar. Parafin bloklardan alınan 4 mikronluk kesitler hematoksilen ve Eozin ile boyanarak ışık mikroskobunda incelendiler. BULGULAR Tüm örneklerde klinik iyileşme komplikasyonsuz olarak gerçekleşti. Histolojik incelemelerde ise 4. haftada dentin yüzeyinde bazı bölgelerde yeni kalsifiye doku birikimi görüldü. Yer yer çevre kemikle organik birleşmede izlendi. Ankiloz olmayan kısımlarda kök parçası ile kemik arasında periodontal Iigamente benzeyen ve her iki ya-pıyada atake bir bağ dokusu yer alıyordu. Dikkati çeken bir başka bulguda kök parçasının etrafında ve onu çevreleyecek tarzda kemik formasyonunun halâ devam ediyor olmasıydı (Resim 1). 6. hafta örneklerinde çıplak dentin yüzeyini örten ve nispeten kalın bir yeni sement tabakası gözlendi. Çevre kemik ile kök parçası arasında her iki yapıyada atake ve normal periodontal Iigamente son derece benzeyen bir bağ dokusu yer alıyordu. Kök parçasının etrafında ve parçanın formuna uygun bir şekilde yapımı halen devam eden yeni kemik izlendi (Resim 2,3). 2
Koksal BALOŞ, Ateş PARLAR, Emel AYTUĞ, Ömer GÜNHAN V'< X * RESİM 1 : ' v '' '1 Postoperatîf \.p.' 4. haftada kök parçası '«' *; '* implantı ile kemiğin ' * '- ' ilişkisini sağlayan bağ dokusunun ' görünümü. V RESİM 2 : 6. haftaya ait bir kök parçasının etrafını çevreleyen dokular ve yeni kemik yapımı. J&>... - * 1!'
«BAĞ DOKUSU ATAŞMANI» RESİM 3 : 6. haftada kök parçası yüzeyini örten yeni sement ve çevrede yeni kemik yapımı. 8. hafta örneklerinde de parçanın kemik tarafından çevrelendiği ve her iki yapı arasında bir bağ dokusu tabakasının yer aldığı izlendi. Bağ dokusu ile dentin yüzeyinin ilişkisi bazı bölgelerde adaptasyon tarzında gerçekleşirken bazı bölgelerde ise yeni sement formasyonu ile birlikte yeni fibröz ataşman sağlanmıştı. Bazı bölgelerde dentin ile yeni sement arasında artifaktüel ayrılmalar görülürken, bazı bölgelerde de yeni sementin gayet kalın bir tabaka halinde meydana geldiği izlendi. Bu bölgelerde yeni sementin hem bağ dokusu, hem de dentin ile sağlam bir ataşmana sahip olduğu gözlendi (Resim 4, 5). TARTİŞMA Bu çalışmamızda dentin yüzeyi ile fibrin arasındaki ilişki incelenerek fibrin'in bağ dokusu ataşmanı oluşmasındaki rolü hakkında bilgi edinilmeye çalışılmıştır. 4
Koksal BALOŞ, Ateş PARLAR, Emel AYTUĞ, Ömer GÜNHAN w T?? -ar* *-r,r-s,* L 4 ah RESİM 4 : 8. haftada kök parçasını çevreleyen yeni kemik yapımı ve bağ dokusu görülmektedir. «J RESİM 5 : 8. haftada dentin yüzeyinde yeni sement ve bağ dokusu ataşmanı görülmektedir. İ
«BAĞ DOKUSU ATAŞMANI» Bilindiği gibi periodontal flap operasyonlarının bitiminde repiase edilen yumuşak dokular ile kök yüzeyi arasında ince bir fibrin ağı yer alır. Bu fibrin ağının epitelin apikal göçünü engellemede önemli katkısı olduğu iddia edilmiştir (12). Diğer yandan Poison ve Proye kök yüzeyi üzerinde meydana gelecek fibrin bağlantısının yeni ataşmanın öncüsü olduğunu ileri sürmüşlerdir (1983). Bu araştırıcılar çekilmiş dişlerde derin kök düzeltmesi yapmışlar ve bu dişlerden bir grubuna sitrik asit uygulamışlardır. Sitrik asit uygulanan ve uygulanmayan dişler kendi alveollerinde replante edilmişlerdir. Sitrik asit uygulanmış kök yüzeylerinde fibrin ağının 7 ile 14 gün içinde bağ dokusu ataş-manıyla yer değiştirdiğini, epitelin apikal yönde migre olmadığını gözlemişlerdir. Sitrik asit uygulanmayan kök yüzeylerinde ise bu sonuca ulaşmak mümkün olmamıştır. Bahsedilen çalışmada periodontal ligament ve alveoler kemik hücreleri kök yüzeyine çok yakın konumda bulunmaktadırlar. Kanımızca fibrin'in gerçek rolünü inceleyebilmek için kök yüzeyini bu dokulara ait hücrelerin kısa zamanda ulaşamayacağı bir konumda yerleştirmek daha uygun olacaktır. Bu nedenle bizim çalışmamızda kök parçalan periodontal ligament hücrelerinden yoksun bir ortama, fibrin içine implante edilmişlerdir. Buna rağmen kök parçası implantlarının çevresinde yeni sement ve yeni bağ dokusu ataşmanı meydana gelmesi, fibrinden derive olan bağ dokusunun yeni ataşman sağlama potansiyeline sahip olabileceğini akla getirmektedir. Diğer taraftan Urist demineralize dentin implantlarıyla hayvanlar üzerine yaptığı çalışmalarda dentinin osteojenik özelliklere sahip olduğunu ileri sürmüştür (4). Daha sonraki yıllarda çeşitli ağız içi ve ağız dışı dokular içine implante edilen dentin parçalarıyla yapılan çalışmalarda genellikle dentin lehine sonuçlar elde edilmiştir (6,3, 4, 5). Bu araştırmalarda kullanılan dentin parçaları çoğunlukla demineralize edilerek veya otojen kemikle beraber implante edilmişlerdir. Cogen ve arkadaşları (1984) doku kültüründe yaptıkları bir çalışmada in vitro fibroblast ataşmanı için kök düzeltmesinin şart olduğunu; kök düzeltmesi yapılmış yüzeyler ile kök düzeltmesi ve sitrik asit uygulanmış yüzeyler arasında belirgin bir fark olmadığını bulgulamalardır. Diğer taraftan Pitaru ve.arkadaşları (1984) in vitro fibroblast adezyonu ve oryantasyonu için en uygun yüzeyin dekalsifiye dentin olduğunu bildirmişlerdir. 6
Koksal BALOŞ, Ateş PARLAR, Emel AYTUĞ, Ömer GÜNHAN Görüldüğü gibi dentin yüzeyinin bağ dokusu elemanları için cazip özelliklere sahip olduğunu gösteren önemli deliller ortaya konmuştur. Dentinde bulunduğu ileri sürülen indüktif özelliklerin varlığı bu araştırmada tartışılmayacaktır. Ancak oluşan yeni sement ve yeni fib-röz ataşmanı tümüyle fibrin'in eseri olarak görmemek gerekir. Kök yüzeyi yani dentinde yeni ataşman oluşmasında muhtemelen önemli bir role sahiptir. Poison ve Proye'nin çalışmasında sitrik asitle dekalsifiye edilmiş dentin yüzeylerinde yeni fibröz ataçman sağlanmış olmasına rağmen yeni sement formasyonu görülmemiştir. Yazarlar bu durumu zamanın yetersizliğine bağlamaktadırlar. Çünkü çalışmalarındaki en uzun örnekleme periyodu 21 gündür. Bizim çalışmamızda 6. haftadan itibaren rahatça tespit edilebilen kalınlıkta yeni sement meydana gelmiş olması, yeni sement formasyonu için yeterli sürenin geçmiş olmasıyla ilgilidir. Yeni sement, selüler veya aselüller bir yapı olarak tanımlanıp ba-zofilik boya alan eski semente oranla daha soluk ve eosinofilik boyan-masıyla karakterlidir (1). Bizim çalışmamızda da dentin yüzeyinde meydana gelen yeni yapı bu özellikleri taşıdığından yeni sement olarak adlandırılmıştır. Çalışmamızda dentin yüzeylerinde yeni sement ve yeni ataşman oluşması fibrin'in etkisinin yanısıra implantasyon bölgesinin özelliğinden de kaynaklanmış olabilir. Yani alveoler proçesin dişleri desteklemek üzere bir genetik şifreyle programlanmış olması ihtimali tanıdık bir doku olan kök parçaları üzerinde ve etrafında periodontal komplekse benzer bir yapının meydana gelmesini açıklayabilir. Ancak kat edecekleri mesafe oldukça uzun dahi olsa alveol duvarında kalmış olması muhtemel periodontal ligament artıklarının varlığıda göz-ardı edilmemelidir. O halde olayın bu yönü bizce halâ tartışmaya açıktır ve daha ileri düzeyde araştırılmalıdır. Sonuç olarak fibrin'in denude kök yüzeyi, yani dentin üzerinde yeni ataşman oluşmasında önemli katkıları olduğunu söylemek mümkündür. 7
«BAG DOKUSU ATAŞMANI» ÖZET Fibrin ağının bağ dokusu ataşmanı oluşmasındaki rolünü araştırmak üzere iki adet köpekte diş çekimleri yapıldı. Çekilen dişlerin kök kısımlarından 3x4 mm. boyutlarında kök parçaları hazırlanarak çekim boşluklarına implante edildi. Postoperatif 4, 6 ve 8. haftalarda yapılan histolojik incelemeler kök parçaları etrafında yeni sement, yeni kemik ve bağ dokusu ataşmanı meydana geldiğini gösterdi. SUMMARY ROLE OF FİBRİN NETWORK ON THE FORMATION OF CONNECTIVE TISSUE ATTACHMENT Two dogs were used in order to study the role of fibrin network on the formation of connective tissue attachment. Deeply curretted root fragments were prepared from extracted teeth and then implanted into the extraction sockets. Histologic observations, which were made 4, 6 and 8 weeks postoperatively, have revealed new cemen-tum, new bone and connective tissue attachment formation around root fragments. KAYNAKLAR 8 1 Bowers, G.M., Schallhorn, R.G. and Melloning, J.T. : Histologic evaluation of new attachment in human intrabony defects. A literature review. J. Periodontal., 53 : 509, 1982. 2 Cogen, R.B.: Effect of various root surface treatments on the attachment and growth of human gingival fibroblasts : histologic and scanning electron microscopic evaluation. J. Clin. Periodontol., 11 : 531, 1984. 3 De Grooth, K. and Desmukh, A.: The subcutaneous implantation of xenogenic decalcified teeth. J. Periodontol., 46 : 78, 1975. 4 Lopez, N.J. and Belvederessi, M.: Healing following implantation of healthy roots, with and without periodontal ligament tissue, in the oral mucosa. J. Periodontol., 54 : 283, 1983.
Koksal BALOŞ, Ateş PARLAR, Emel AYTUĞ, Ömer GÜNHAN 5 Lopez, N.J.: Connective tissue regeneration to periodontaiiy diseased roots, planed and conditioned with citric acid and implanted into the oral mucosa. J. Periodontal., 55 : 381, 1984. 6 Morris, Ml.: The implantation of human dentin and cementum with autogenous bone into subcutaneous tissues of the rat J. Periodontal., 42 : 286, 1971. 7 Morris, Ml.: The experimental induction of functionally oriented fibers attached to cementum. J. Periodontal., 50 : 467, 1979. 8 Pitaru, S., et al.: The influence of the morphological and chemical nature of dental surfaces on the migration, attachment, and orientation of human gingival fibroblasts in vitro. J. Periodont. Res., 19 : 408, 1984. 9 Poison, A.M. and Proye, M.P.: The effect of root surface alterations on periodontal healing. II. Citric acid treatment of the denuded root. J. Clin. Periodontal., 9 : 441, 1982. 10 Poison, A.M. and Proye, M.P.: Fibrin Linkage : A precursor for new attachment. J. Periodontal., 54 : 141, 1983. 11 Proye, M.P. and Poison, A.M.: The effect of root surface alterations on periodontal healing. I. Surgical denudation. J. Clin. Periodontal., 9 : 428, 1982. 12 Withlin, M.R.: The current status of new attachment therapy. J. Periodontal., 52; 529, 1981. 9
G.Ü. Dişhek. Fak. Der. Cilt V, Sayı 1, Sayfa 11-25, 1988 TEMPOROMANDIBULAR EKLEM ANTERIOR DİSK DEPLASMANLARINDA SESLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Melahat ÖĞÜTCEN* GİRİŞ Temporomandibular eklem sesleri ile ilgili araştırmalar çoğunlukla eklem yapılarının hareketleri ile ilgili olmuştur. Bu çalışmalarla alt çenenin ileri ve geri yöndeki hareketleri sırasında sesin, kondilin öne yer değiştirmiş olan diskin arka kenarını aştıktan sonra temporomandibular eklemin temporal bileşenine çarpması ile meydana geldiği gösterilmiştir (1, 2). Temporomandibular eklem anterior disk deplasmanında sesler ile artrografi bulguları arasında anlamlı bir ilişki izlenmiştir. Bu nedenle temporomandibular eklem anterior disk deplasmanlarında man-dibula hareketleri sırasında oluşan seslerin ayrıntılı analizinin teşhis ve tedavi planlamasında yol gösterici olabileceği ileri sürülmüştür (3, 4), (Şekil I). Ses analizinin, kapsül-içi hastalığın derecesi ve tedavi seyrinin kontrolü açısından incelenmesi amaçlanan bu çalışmada, literatürde mandibular hareketlerin karşılaştırmalı ses analizine rastlamamış olmam benî böyle bir araştırmaya yöneltmiştir. MATERYAL VE METOD Araştırmada, klinik ve radyolojik değerlendirmeleri yapılan anterior disk deplasmanlı 42 hastanın mandibular hareketleri sırasında elde edilen ses kayıtları incelendi. Sağ ve sol temporomandibular eklem sesleri iki kanaldan fonografi aygıtının fono anfisinden geçirilerek FM teybe kaydedildi (Şekil 2). Ses kayıt işlemi 50-500 Hz frekans (*) G.Ü. Dişhek. Fak. Araştırma Görevlisi, Dr. Dt. 11
T.M.E. ANTERIOR DİSK DEPLASMANLARINDA SES 0 n Normal bir TME dckon^ıl yolu ve alt t ki«m botlu u floroart'ograf'*' anasın _ dek' bağlantı; Protruiıv ve rctrusıvkon. dil yolu çakışır ve hanykel k ı stth değildir 0 ^w RES1PR0KAL SESLER : Protrusıv ve r e t r u t t v kondu yolu çavismaz. Kapama»esine uygun gelen r«!rusiv devi'asyon her zaman retrusiv yolun sonuna yakın oluşur. Acute Chronic ML (TLENKC de pro'rusiv ve retrusiv kondil yolları cakrsır. Akut kılillenmede kond'l yo'u kısa ve nisbeten d i k t i r Kronik kılıtlenmede,kondil yolu normaldir. Ş EKİ L 1 12
Melahat ÖĞÜTCEN Mikrofon. sinyali Elektrik sinyali Sinyal girişi _* FONO ANFİSİ V 2207 Amp. Filter FONOGRAF! İLE KAYIT YÖNTEMİ VERİ TOPLAMA SİSTEMİ SEKİ L 2 alanında gerçekleştirildi. Teyp sinyal girişi x2.5, teyp hızı 38 cm/sn olarak ayarlandı. Fonografik kayıt için sağ ve sol temporomandibular ekleme en yakın konumda yerleştirilen 2 fono mikrofonu kullanıldı. Kaydedici kâğıt hızı 50 mm/sn olarak ayarlandı. Kayıt sırasında her 2 mikrofonun kazançları eşit seviyeye getirildi. Çene hareketleri sırasında alt ve üst çene dişlerinin tüberkül çatışmalarını önlemek için hareketlerin başlangıç ve bitiş konumu fizyolojik istirahat konumu olarak alındı. Fonogramda izlenen yatay çizgi zaman eksenini düşey çizgiler ise sesin genliğini gösterir. Burada sesin zamana göre değişimi izlenir. Kalın çizgiler arası 1 sn, ince çizgiler arası.04 sn'lik zaman aralığıdır. Klinik değerlendirme hazırlanan anamnez ve muayene formları ile Standard trasnskranial oblik lateral radyografi yorumları ile sağlandı (5, 6). Araştırmanın klinik değerlendirme bölümü G.Ü. Dişhekimliği Fakültesi Âğız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Kliniği'nde, fonografik kayıt bölümü ise Türkiye Yüksek İhtisas Hastahanesi Tıbbi Aygıt Bakım Onarım Merkezi'nde gerçekleştirildi. 13
T.M.E. ANTERIOR DİSK DEPLASMANLARINDA SES BULGULAR Kapsül-içi difonksiyonun derecesi ve dağılımı Tablo l'de gösterilmiştir. Fonografi yöntemi ile elde edilen diğer bulgular şöyledir: 1. Mandibula hareketleri sırasında oluşan seslerin kararlı sesler olduğu, yani aynı tip hareketler tekrarlandığında aynı tip seslerin ortaya çıktığı görüldü. 2. Seslerin genliğinin mandibula hareketinin hızı ile orantılı olduğu belirlendi. 3. Sağ ve sol temporomandibular eklem ve seslerin eşzamanlı olup olmadığı ve bir tarafta oluşan sesin karşı tarafa ne şekilde iletildiği izlendi. 4. Redüksiyonlu anterior disk deplasmanında açma hareketinde kuvvetli bir çarpma sesi, kapama hareketinde zayıf, bazen belirgin olmayan ikinci bir ses oluştuğu belirlendi (Şekil 3). 5. Bazı vakalarda kapama sesinin açma sesinden daha kuvvetli olduğu gözlendi (Şekil 4). KAPAMA SÜREOÎ i-i -U IX Lii 1.U-LI Li J -Li-i SAG TME SOL TME REDÜKSİYONLU ANTERIOR Dİ SK DEPLASMANI OLAN TEMPOROMANDIBULAR EKLEM HAREKETLERİNDE OLUŞAN SESLERİN FONOGRANI
-C~ Ş EKİ L 3 14
Melahat ÖĞÜTCEN «-Afri ^ JW" «H U \^y W- 4*^ I SAC TME i ;i h *f 111 llll. SOL TME KAPAMA SURECİ AÇMA SURECİ I i ı I j,, I j SAĞ Tl>E ANTERIOR DISK DEPLASMANINDA TEMPOROMANDIBULAR EKLEM HAREKETLERİNİN FONOGRAHI 1- I Ş EKİ L 4 6. Açma-kapama hareketlerinde oluşan seslerin protrusiv-ret-rusiv hareketlerde ortaya çıkan seslere benzer olduğu görüldü (Şekil 5,6). " REDÜKSIYONLU ANTERİOR DİSK IEPLASMANLI TME * SESLERİNİN FONOGRAMT Ş EKİ L 5 15 RECIPROCAL CLICKING ' ''< 7 T
T.M.E. ANTERIOR DİSK DEPLASMANLARINDA SES lllllll ı miri r Tin ANTERİOB DİSK DEPLASMANLI ' ''' '/ >" ' REDÜKSİYONLU Th MPOROMAND1 BULAR EKLEM HAREKETLERİ', İli! :0L?HE ^f 1 KETFUZYON PROTRUZYON Ş EKİ L 6 7. Redüksiyonlu anterior disk deplasmanında sesin açma hareketinin sonunda meydana geldiği vakalarda protrusiv hareketin sessiz olduğu izlendi (Şekil 7). Protruzyon sesi olmadığı durumda ret-rusiv hareketin de sessiz olduğu belirlendi. 8. Redüksiyonsuz anterior disk deplasmanlarının akut ve kronik dönemlerinde açma-kapama hareketlerinin sessiz olduğu görüldü. Akut redüksiyonsuz disk deplasmanlı bir vakada tedavi için ma-niplasyon işleminden sonra açma ve kapama seslerinin meydana geldiği ve klinik tablonun redüksiyonlu anterior disk deplasmanı tablosuna dönüştüğü gözlendi. 9. Redüksiyonlu anterior disk deplasmanında, açma hareketinde izlenen çok kısa zaman aralığında meydana gelen yüksek genlikli darbe sinyalinin diskin redüksiyonunu gösterdiği, buna ek olarak bazı vakalarda ikinci bir darbe sinyali ve düşük genlikli daha uzun sürede ardarda oluşan zayıf ses sinyallerinin dejeneratif değişiklikleri gösterdiği ve hastalığın şiddeti hakkında bilgi verebileceği görüldü (Sekil 8, 9, 10]. 16