MANDİBULA HAREKETLERİNİN OKLÜZAL MORFOLOJİYE ETKİLERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MANDİBULA HAREKETLERİNİN OKLÜZAL MORFOLOJİYE ETKİLERİ"

Ceren Ayhan
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 MANDİBULA HAREKETLERİNİN OKLÜZAL MORFOLOJİYE ETKİLERİ DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ I- SAGİTTAL DÜZLEMDEKİ HAREKETLER 2- HORİZONTAL DÜZLEMDEKİ HAREKETLER 3- FRONTAL DÜZLEMDEKİ HAREKETLER

2 I- SAGITTAL DÜZLEMDEKİ MANDİBULA HAREKETLERİNİN OKLÜZAL MORFOLOJİYE ETKİLERİ A- TÜBERKÜL YÜKSEKLİĞİNİ ARTIRANLAR B- TÜBERKÜL YÜKSEKLİĞİNİ AZALTANLAR

3 A- TÜBERKÜL YÜKSEKLİĞİNİ ARTIRANLAR - Açma ve kapama hareketlerinde oluşan kondil yolu açısının artması, - Spee Eğrisi nin derinleşmesi, - Oklüzyon düzleminin eğimi ile kondil yolu eğimi arasındaki açının artması, - Kapanış fazlalığı (Vertical Overlap Over Bite) - Tuberculum Articulare (Eminentia Articularis)nin eğiminin (açılanmasının) artması. - Fossa glenoidalis in medial duvarının minimum lateral harekete izin vermesi,

4 Kondiller arası mesafe arttıkça laterotrusive ve mediotrusive hareket arasındaki açı daralır.

5 B- TÜBERKÜL YÜKSEKLİĞİNİ AZALTANLAR Oklüzyon düzlemi ile kondil yolu eğiminin paralel hale gelmesi, Tuberculum Articulare (Eminentia Articularis)nin eğiminin azalması (düzleşmesi). Fossa glenoidalisin medial duvarının fazla lateral harekete izin vermesi, İlerilik oranı (overjet horizontal overlap) nın artması, Kondiller arası mesafe arttıkça laterotrusive ve mediotrusive hareket arasındaki açı genişler.

6 2- HORİZONTAL DÜZLEMDEKİ MANDİBULA HAREKETLERİNİN OKLÜZAL MORFOLOJİYE ETKİLERİ SENTRİK OKLÜZYONDA ÜST 1. BÜYÜK AZI DİŞİNİN MEZİYOPALATİNAL FONKSİYONEL TÜBERKÜLÜ ALT 1. BÜYÜK AZI DİŞİNİN SANTRAL FOSSASINDA KONUMLANIR ( OKLÜZYON ANAHTARI ). BURADAN BAŞLAYAN LATERAL HAREKETLER ARTTIKÇA KISA VE GENİŞ YAPIDA TÜBERKÜLLER OLUŞUR. ÜST ÖN GURUP DİŞLERİN PALATİNAL YÜZ EĞİMLERİNİN ARTMASI TÜBERKÜL SIRTLARI İLE OLUKLAR ARASINDAKİ AÇILANMAYI DARALTIR.

7 YATAY HAREKETLER SIRASINDA ÜST KÜÇÜK AZI DİŞLERİNİN BUKKAL TÜBERKÜLLERİNİN ÇATIŞMASINI ENGELLEMEK İÇİN ALT KÜÇÜK AZI DİŞLERİNİN BUKKAL TÜBERKÜLLERİNİN DİSTAL YÜZLERİNDE OLUŞTURULAN ÇENTİĞE THOMES ÇENTİĞİ ADI VERİLİR. YATAY HAREKETLERDE ; ALT 1. BÜYÜK AZI DİŞİNİN DİSTOBUKKAL TÜBERKÜLÜNÜN ÜST 1. BÜYÜK AZI DİŞİNİN MEZİYOPALATİNAL TÜBERKÜLÜ İLE ÇATIŞMASINI ENGELLEMEK İÇİN BU TÜBERKÜL ÜZERİNDE SANTRAL FOSSADAN BAŞLAYARAK MEZİYOPALATİNAL YÖNDE UZANAN OLUĞA STUART OLUĞU ADI VERİLİR.

8 3- FRONTAL DÜZLEMDEKİ MANDİBULA HAREKETLERİNİN OKLÜZAL MORFOLOJİYE ETKİLERİ - SAĞ VE SOL ÜST SINIR HAREKETLERİNDE MANDİBULANIN LATERAL HAREKETİ KISITLANDIĞINDA TÜBERKÜL YÜKSEKLİĞİ ARTAR. - SAĞ VE SOL ÜST SINIR HAREKETLERİNDE MANDİBULA GENİŞ VE UZUN LATERAL HAREKET YAPTIĞINDA TÜBERKÜL YÜKSEKLİKLERİ AZALIR.

9 TÜBERKÜL GURUPLARI Mandibula sentrik oklüzyon konumundan ayrıldığında dişlerin karşılıklı ilişkilerine göre iki tüberkül grubu belirlenmektedir. Morfolojik ve fonksiyonel olarak farklı yapı ve işlevde olan bu tüberkül grupları; 1- Fonksiyonel Tüberküller (Çalışan Tüberküller, Destek Tüberküller, Sentrik Tüberküller, Aktif Tüberküller), 2- Fonksiyona Girmeyen Tüberküller (Çalışmayan Tüberküller, Dengeleyen Tüberküller, Rehber Tüberküller, Pasif Tüberküller) olarak tanımlanırlar.

10 Alt ve üst dişlerde çalışan ve dengeleyen tüberküller: A- Alt diş arkında; çt - Çalışan tüberküller B- Üst diş arkında; dt- Dengeleyen tüberküller

11 1- Fonksiyonel Tüberküller (Çalışan Tüberküller, Destek Tüberküller, Sentrik Tüberküller, Aktif Tüberküller) Çiğneme fonksiyonuna doğrudan katkıda bulunan tüberkül grubudur. Fonksiyonel tüberküller, yan ve arka grup dişlerin; üst çenede palatinal tüberkülleri ile alt çenede bukkal tüberküllerinden oluşur. Fonksiyonel tüberküller dişlerin oklüzal yüzlerinde santral oluğa daha yakın konumdadırlar. Mesial ya da distal yüz görünümünde; fonksiyonel tüberküller, üst dişlerde bukko palatinal, alt dişlerde bukkolingual boyutun bukkal 1/3 de konumlanmışlardır. Fonksiyonel tüberküller; karşıt dişlerin özellikle santral oklüzal fossaları genellikle kenar sırtları ve tüberkül yüzleri ile temas halinde olup oklüzal yüzün bukkolingual genişliğinin 1/3 bölümünde yer alırlar.

12 Alt ve üst dişlerin fonksiyonel tüberküllerinin oklüzal ilişkileri; A- Alt dişlerin fonksiyonel bukkal tüberküllerinin üst dişler ile ilişkileri. B- Üst dişlerin fonksiyonel palatinal tüberküllerinin alt dişler ile ilişkileri.

13 Fonksiyonel tüberküllerin özellikleri Karşıt santral fossalarla ilişkidedirler. Maksilla ve mandibula da arklar arası mesafeyi korurlar. Dengeliyen tüberküllere oranla daha yuvarlak ve geniş yapıdadırlar, Çiğneme fonksiyonunda basma kuvvetlerinin %60 bölümünü karşılarlar.

14 2- Fonksiyona Girmeyen Tüberküller (Çalışmayan Tüberküller, Dengeleyen Tüberküller, Pasif Tüberküller, Rehber Tüberküller): Çiğneme fonksiyonuna doğrudan katkıda bulunmayan ancak, dil ve yanak mukozasının diş arkları arasına sıkışmasını engelleyerek, fonksiyonel tüberküllerin etkilerinden koruyan tüberkül gurubudur. Fonksiyona girmeyen tüberküller; yan ve arka gurup dişlerde; Maksillar dişlerin palatinal, mandibular dişlerin lingual tüberküllerin den oluşur. Karşıt dişler ile doğrudan temasta olmayan bu tüberküller kayma ve makaslama hareketleriyle çiğneme fonksiyonunda yeterli stabilitenin sağlanmasında etkili olurlar.

15 Fonksiyona girmeyen tüberküllerin özellikleri Oklüzyona katkıları % 40 oranındadır. Tüm dişler temasta iken stabilite sağlarlar, Fonksiyona giren tüberküllere oranla daha sivri ve dar yapıdadırlar, Karşıt fonksiyonel tüberküllerin dış yüzlerinin küçük bir bölümü ile iç eğimleri yardımıyla temas ederler (fossaya yakın olarak tüberkülün iç bölgesi), Gıdaları oklüzal tabla üzerinde tutarak kaçışını engeller ve ağız içinde normal sirkülasyonunu sağlarlar.

Fonksiyona girmeyen tüberküllerin rehberliği Sentrik oklüzyon dan lateral harekete geçişte fonksiyona girmeyen tüberküller mandibulaya

16 Fonksiyona girmeyen tüberküllerin rehberliği Sentrik oklüzyon dan lateral harekete geçişte fonksiyona girmeyen tüberküller mandibulaya rehberlik ederler. Açma ve kapama hareketinde fonksiyona girmeyen tüberküller mandibulanın geri sentrik oklüzyon konumuna gelmesinde rehberlik ederler.

17 Yan ve arka gurup dişlerin fonksiyonel tüberküllerinin oklüzal yüz konumları: Alt dişlerin fonksiyonel tüberkül tepeleri; oklüzal yüzün bukkolingual genişliğin 1/3 bukkal bölümünde konumlanırlar. 1/3

18 Yan ve arka gurup dişlerin fonksiyonel tüberküllerinin yan yüz konumları: Alt dişlerin fonksiyonel tüberkül tepeleri; meziyal yüzün bukkolingual genişliğin 1/3 bukkal bukkal bölümünde konumlanırlar. 1/3

19 Yan ve arka gurup dişlerin fonksiyona girmeyen tüberküllerinin oklüzal yüz konumları: Alt dişlerin fonksiyona girmeyen tüberkül tepeleri; oklüzal yüzün bukkolingual genişliğin 1/6 lingual bölümünde konumlanırlar. 1/6

20 Yan ve arka gurup dişlerin fonksiyona girmeyen tüberküllerinin yan yüz konumları: Alt dişlerin fonksiyona girmeyen lingual tüberkül tepeleri; meziyal yüzün bukkolingual genişliğin 1/6 lingual bölümünde konumlanırlar. 1/6

21 BUKKOOKLÜZAL HAT Alt çene yan ve arka gurup dişlerin bukkal tüberküllerinden geçen hat olarak tanımlanır. Bukkooklüzal hat; bukkal tüberkülün iç ve dış yüzey alanları arasında belirlenebilir. Normal bir arkta bu hat düzgün dış bükey doğrultuda ve devamlıdır.

22 Sentrik tüberküllerin iç ve dış alanlarını ayıran hat olarak tanımlanır. Linguooklüzal hat; bukkal tüberkülün iç ve dış yüzey alanları arasında belirlenebilir. Normal bir arkta bu hat düzgün dış dışbükey doğrultuda ve devamlıdır. LİNGULO-OKLÜZAL HAT

23 Alt dişlerdeki bukkooklüzal hat, üst dişlerin santral fossa çizgisi ile temas eder.

24 Üst dişlerdeki linguooklüzal hat alt dişlerin santral fossa çizgisi ile temas eder.

25 Oklüzal tabla %50-60 %100

26 Oklüzal yüzeylerin fonksiyonel pozitif ve negatif alanları Tüberkül tepeleri (+)

27 Kenar sırtları (+) Santral (aksiyal) sırtlar (+)

28 Triangular sırtlar (+) Aksiyal yüzeyler (+)

29 Bütünleyici sırtlar (+) Triangular ve marginal sırtların haricinde kalan yükselti alanlarıdır.

30 Bütünleyici oluklar (-) Gelişim olukları (-)

31 Gelişim oluğu Triangular sırt Bütünleyici oluk Bütünleyici sırt Tüberkül tepesi Marginal sırt Santral sırt Aksiyal sırt

32 Sol lateral hareket Çalışmayan taraf (Mediotrusive) Çalışan taraf (Laterotrusive)

33 Sağ lateral hareket Çalışan (Laterotrusive) Çalışmayan (Mediotrusive)

Benzer belgeler

FONKSİYONEL OKLÜZAL MORFOLOJİ. Dr. Hüsnü YAVUZYILMAZ

FONKSİYONEL OKLÜZAL MORFOLOJİ. Dr. Hüsnü YAVUZYILMAZ FONKSİYONEL OKLÜZAL MORFOLOJİ Dr. Hüsnü YAVUZYILMAZ FONKSİYONEL OKLÜZAL MORFOLOJİ Dişlerin oklüzal yüzlerindeki anatomik oluşumların, mandibula hareketleri ile fonksiyonel uyum içinde şekillendirilmeleri.