AVŞAR DAN ŞEHİT OLANLAR Balkan Savaşı nda, Çanakkale de, Kafkas Cephesi nde ve çeşitli cephelerde, bilhassa İstiklâl Savaşı nda köyümüzden şehit olanlar vardır. Kaynaklardan tespit ettiğimiz ve halktan edindiğimiz bilgiler dahilinde aşağıda durumunu belirleyebildiğimiz kişiler şehit olmuşlardır. Allahu Teâlâ rahmetini ziyade eylesin ve bizlere de şefaatlerini nasip etsin. İsmail oğlu SEYİT AHMET (Sezen), 1885 tarihinde doğmuş ve 07.09.1922 tarihinde de şehit olmuştur. İsmail oğlu MUHARREM (Şenel), 1887 tarihinde Zeliha dan doğmuş ve 21.12.1914 tarihinde de Kafkas Cephesi nde şehit olmuştur. İsmail oğlu MUHARREM Kazım oğlu İBRAHİM (Kıymazarslan)1896 tarihinde doğmuş ve 30.07.1917 tarihinde şehit olmuştur (kızı Hatice Balcı). Mustafa oğlu SEYİT MEHMET (Gün) 1884 tarihinde doğmuş, 30.07.1917 de de vefat etmiştir.
Mehmet Emin oğlu SEYİT MEHMET 1880 tarihinde doğmuş, 03.01.1915 Çanakkale de şehit olmuştur (Şerife Yıldızlı nın?). Mehmet Emin oğlu MUSTAFA 1881 tarihinde doğmuş ve 01.04.1919 tarihinde de şehit olmuştur (Şerife Yıldızlı nın?) Tahir oğlu EMİN (Yazan) 1881 tarihinde doğmuş 03.01.1915 tarihinde Çanakkale de şehit olmuştur Tahir oğlu NAZİF (Yazan) 1887 tarihinde doğmuş 04.01.1915 tarihinde de Çanakkale de şehit olmuştur Nazif oğlu OSMAN Yazan Adana da şehit olmuştur. Osman oğlu YAKUP (Türker)1881 tarihinde doğmuş ve 1922 tarihinde de vefat etmiştir. Osman oğlu MEHMET (Türker)1894 tarihinde doğmuş ve 07.03.1917 tarihinde de vefat etmiştir. Seyit Ali oğlu MEHMET (Özgören) 1889 tarihinde doğmuş ve 30.12.1916 tarihinde şehit olmuştur. Seyit Ali EŞREF (Özgören)1893 tarihinde doğmuş ve 02.09.1921 tarihinde şehit olmuştur. İsmail oğlu MUSTAFA (Yıldız-Kızılay), 1887 tarihinde doğmuş ve 17.06.1914 tarihinde Çanakkale de şehit olmuştur Mustafa oğlu NAZİF (Yılmaz) 1895 yılında doğmuş 27.09.1916 yılında da vefat etmiştir. Mehmet oğlu MUSTAFA (Demircioğlu) 1881 tarihinde doğmuş ve 17.05.1916 tarihinde şehit olmuştur. Halil Efendi nin oğlu SADRETTİN (Hacer Sezen in amcası) 1886 tarihinde doğmuş 01.03.1913) tarihinde Balkan Savaşı nda şehit olmuştur. Halil Efendi nin oğlu FAHRETTİN (Hacer Sezen in amcası) 1888 tarihinde doğmuş 25.04.1915 tarihinde Çanakkale de şehit olmuştur Halil Efendi nin oğlu KASIM (Hacer Sezen in babası) 1896 tarihinde doğmuş 19.12.1916 tarihinde şehit olmuştur. Halit oğlu DURMUŞ ALİ (Kadın ebenin erkek kardeşi, Abdurrahman ve Fahri KIYMAZASLAN ın dayıları.) 24.04.1915 tarihinde Çanakkale-Kumkale de şehit olmuştur. Muharrem Belci nin oğlu RAŞİT 1895 tarihinde doğmuş, 29.03.1921tarihinde de Sivrihisar da şehit olmuştur. (Hazırlayan Nurettin Sezen)
* * * Çanakkale içinde vurdular beni, Ölmeden mezara koydular beni Ah gençliğim eyvah! Çanakkale içinde aynalı çarşı, Anne ben gidiyorum düşmana karşı Ah gençliğim eyvah! Çanakkale içinde bir uzun selvi, Kimimiz nişanlı, kimimiz evli Ah gençliğim eyvah! Çanakkale içinde bir dolu testi, Analar babalar ümidi kesti Ah gençliğim eyvah Çanakkale Savaşı Çanakkale Savaşı özet bilgi Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir. İtilaf Devletleri'ce; Osmanlı Devleti'nin başkenti konumundaki İstanbul'u alarak boğazların kontrolünü ele geçirmek, Rusya'yla güvenli bir tarımsal ve askeri ticaret yolu açmak, Alman müttefiklerinden birini savaş dışı bırakarak İttifak Devletlerini zayıflatmak amacı ile açılan cephe. 1. Dünya Savaşı içinde 3 Kasım 1914 9 Ocak 1916 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı nda cereyan eden savaşlara Çanakkale Savaşları denir. Merkezi devletler yanında savaşa giren Osmanlı Devleti ni saf dışı bırakmak amacıyla İtilaf devletleri tarafından düzenlenmiş olan Çanakkale harekatı, I. Dünya Savaşı nın en önemli askeri faaliyetidir. Osmanlı Devleti nin Almanya yanında savaşa girmesiyle zor durumda kalan İngiltere ve Fransa, Rusya ile temasa geçip savaş güçlerini arttırmak, Orta Avrupa ya sızan Alman- Avusturya ordularını arkadan çevirmek için bu harekatı gerekli görmüşlerdi.
Boğazlara yönelik harekatın ilk deniz hücumu 3 Kasım 1914 te iki İngiliz harp gemisinin Ertuğrul ve Seddülbahir, iki Fransız gemisinin de Kumkale ve Orhaniye tabyalarını bombardımana tutmasıyla başladı. İlk etapta bu saldırılar istenilen sonucu vermedi. Daha sonra Fransız Amiral Robeck bütün gücüyle boğazı zorlayarak İstanbul a ulaşmak için hazırlıklara başladı. 17 Mart 1915 te yapılan plana göre mayınlardan temizlenmiş olan boğazın aşağı kesimlerinden bütün savaş gemileriyle boğaz zorlanacaktı. Fakat aynı günün akşamı Türk donanmasına mensup, Yüzbaşı Hakkı Bey kumandasındaki Nusret Mayın Gemisi nin Karanlık Liman bölgesini tekrar mayınlaması deniz harekatının kaderini değiştirdi. 18 Mart 1915 sabahı boğaza giren İngiliz Ve Fransız filoları boğazın her iki yakasında açılan ateş ve dökülen mayınların etkisiyle mevcudunun %35 ni kaybedip geri çekilmek zorunda kaldı. Kara savaşları Deniz mayınları ve kıyılardaki Osmanlı topçu bataryalarının isabetli atışları denizden geçişin mümkün olmayacağını göstermiş, İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadası üzerine çıkarak Osmanlı'yı karadan yenmeyi planlamışlardır. Seddülbahir Cephesi Gelibolu Yarımadasında Müttefik çıkartmaları yarımadanın güney bölümündeki altı kumsala, iki cephede yapılmıştır. Seddülbahir Cephesi ne 29. İngiliz Tümeni ile Fransız Kolordusu (Fransız Doğu Sefer Kuvveti) çıkartma yaparken Arıburnu Cephesi nde ise Anzaklar Kolordusu çıkartma yapmıştır. Bu beş tümene ek olarak bir hafta içinde İskenderiye'den getirilecek olan Hint Tugayı, muhtemelen Seddülbahir Cephesi'nde kullanılmak üzere ordu ihtiyatını oluşturacaktı. Sınırlı hedeflere yönelik, üstelik de bir yanıltma operasyonu olan İngiliz taarruzunun bu denli kayba rağmen başarısız olması üzerine General Sır Ian Hamilton, Seddülbahir Cephesi'nde hiçbir askeri harekâta girişilmemesi emrini vermiştir. Arıburnu Cephesi Arıburnu Cephesi nde 25 Nisan 1915 sabahı çıkartma yapan Anzak Kolordusu örtü kuvvetleri, sahildeki Türk gözetleme postalarını atarak bir köprübaşı oluşturmuşlardır. Sahile çıkan örtü kuvveti üç koldan sırtlara ilerlemiştir. Sırtlardaki Türk direnişi, ileri harekatı yer yer engelliyor, genel olarak geciktiriyordu ama sahili tehdit edecek bir harekat gösteremiyordu. Buna karşın sırtlarda yer yer süren çatışmalarda Anzak kayıplar artmakta, sahile yağan takviye talepleri karşısında çıkan tüm birlikler derhal ateş hattına gönderilmektedir, sahilde ihtiyat tutulamamaktadır. (Halil Efendi nin oğlu FAHRETTİN in şehit olduğu gün) Anzak mevzilerine taarruza girişmiştir. Bu taarruzla Anzak birlikleri sırtın batı yamaçlarına çekilmilerdir. Ordu ihtiyatındaki 19. Tümen komutanı Kurmay Yarbay Mustafa Kemal çıkartma başladığı sıralarda 57. Alay ve bir topçu bataryasıyla Conk Bayırı na hareket etmişti.
Karargahta, 3. Kolordu Komutanı Esat Paşa ya (Albay Mehmet Esat Bülkat Bey e) kararını anlatmıştır. Esat Paşa, bu kararı onaylamış, Albay Halil Sami Bey in 27. Alay ını da yarbayın komutası altına vermiştir. Esasen 19. Tümen, ordu ihtiyatıdır, ancak Mareşal Sanders le halen temas kurulamamış olması nedeniyle Esat Paşa, kendi inisiyatifini kullanarak tümeni komutası altına almış ve Mustafa Kemal in görüşü yönünde görevlendirmiştir. Bu arada Kılıçbayır yönüne sevk edilen Avustralya birlikleri, bölgeye ulaşır ulaşmaz muharebeye sürülmektedir. Çünkü Türklerin sırtlardan aşağı akıp cephe hattını kırmaları an meselesi olarak görünmektedir. 19. Tümen e bağlı dört alayın bölgeye intikali ardından Türk Arıburnu Kuvvetleri Yarbay Mustafa Kemal Bey emriyle saat 15:30 dolaylarında yeniden bu kez toplu olarak taarruza geçmişlerdir. General Hamilton anılarında şöyle anlatır. Gebe dağlar Türk doğurmakta devam ediyor. Bizim mevzilerimizin en yüksek ve en merkezi yerine birbirini kovalayan dalgalar halinde yükleniyorlar. Suvla Koyu nda İngiliz 9. Kolordusu nun ikinci genel taarruzuyla aynı gün 21 Ağustos da Anzak birliklerinin sonuçsuz Bomba Tepe taarruzu, Çanakkale Savaşı nın son muharebesi olmuştur. Anafartalar Cephesi Her iki cephedeki kanlı çatışmalar ardından 1915 yılının Temmuz ayı sonlarında cepheler kilitlenmiş, çatışmalar mevzi harbine dönüşmüştü. Gelibolu Yarımadasında bir sonuç elde edebilmek için İngiliz General Sir Ian Hamilton, daha kuzeyde üçüncü bir cephe açmak gereği duymuştur. Burada amaç, sert direnme gösteren her iki cephedeki Türk kuvvetlerinin geri hattına çıkarak kuşatmaktır. Hamilton, üçüncü cepheyi küçük ve büyük Kemikli burunları arasındaki Suvla kumsalına, takviye olarak gelen İngiliz 9. Kolordusu nu çıkartarak açmıştır. 6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu'na yapılan çıkartmayla Çanakkale Savaşı bu bölgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak Kolordusu ile Suvla çıkartma kuvvetleri, dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir. Gelibolu Yarımadası'nın Müttefik kuvvetlerce tahliyesine kadar asıl çatışmalar bu bölgede olmuş, Seddülbahir Cephesi, kayda değer bir çatışmaya sahne olmamıştır. 5-6 Ağustos gecesi başlayan çıkartma gün boyu sürmüştür. Suvla Ovası na hakim ilk kademe sırtlardaki üç Türk taburu, çıkartma birliklerinin ileri harekatını durdurmayı başarmıştır. Tahliye Müttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenen yeni takviyelerle üçüncü bir cephe açılmasına karşın kara harekatı Müttefikler açısından bir sonuç getirmemiş, Osmanlı kuvvetlerinin direnci karşısında cepheler yeniden kilitlenmiştir. Tahliye işlemleri 9 Ocak 1916 sabahı tamamlanmıştır. Böylece Gelibolu Muharebeleri Osmanlı kuvvetlerinin zaferiyle sonuçlanmıştır.
ÇANAKKELE ŞEHİTLERİNE Sarılır, indirilir mevki'-i müstahkemler, Beşerin azmini tevkîf edemez sun'-i beşer; Bu göğüslerse Hudâ'nın ebedî serhaddi; "O benim sun'-i bedî'im, onu çiğnetme" dedi. Âsım'ın nesli...diyordum ya...nesilmiş gerçek: İşte çiğnetmedi nâmûsunu, çiğnetmeyecek. M. AKİF ERSOY Şühedâ gövdesi, bir baksana, dağlar, taşlar... O, rükû olmasa, dünyâda eğilmez başlar, Yaralanmış tertemiz alnından, uzanmış yatıyor, (3) Bir hilâl uğruna, yâ Rab, ne güneşler batıyor! Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş asker! 582 Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer. Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhîd'i... Bedr'in arslanları ancak, bu kadar şanlı idi. Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? "Gömelim gel seni târîhe" desem, sığmazsın. Herc ü merc ettiğin edvâra da yetmez o kitâb... Seni ancak ebediyyetler eder istîâb. "Bu, taşındır" diyerek Kâ'be'yi diksem başına; Rûhumun vahyini duysam da geçirsem taşına; Sonra gök kubbeyi alsam da, ridâ namıyle, Kanayan lâhdine çeksem bütün ecrâmıyle; Mor bulutlarla açık türbene çatsam da tavan, (4) Yedi kandilli Süreyyâ'yı uzatsam oradan; Sen bu âvîzenin altında, bürünmüş kanına, Uzanırken, gece mehtâbı getirsem yanına, Türbedârın gibi tâ fecre kadar bekletsem; Gündüzün fecr ile âvîzeni lebriz etsem; Tüllenen mağribi, akşamları sarsam yarana... Yine bir şey yapabildim diyemem hâtırana. 583 Ey şehîd oğlu şehîd, isteme benden makber, Sana âgûşunu açmış duruyor Peygamber.
Necip Fazıl Kısakürek Sakarya İnsan bu, su misali, kıvrım kıvrım akar ya; Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya. Su iner yokuşlardan, hep basamak basamak; Benimse alın yazım, yokuşlarda susamak. Herşey akar, su, tarih, yıldız, insan ve fikir; Oluklar çift; birinden nur akar, birinden kir. Akışta demetlenmiş, büyük-küçük kâinat; Şu çıkan buluta bak, bu inen suya inat! Fakat Sakarya başka, yokuş mu çıkıyor ne, Kurşundan bir yük binmiş, köpükten gövdesine; Çatlıyor, yırtınıyor yokuşu sökmek için. Hey Sakarya, kim demiş suya vurulmaz perçin? Rabb im isterse, sular büklüm büklüm burulur, Sırtına Sakarya'nın, Türk tarihi vurulur. Eyvah eyvah, Sakarya m, sana mı düştü bu yük? Bu dava hor, bu dava öksüz, bu dava büyük!.. Ne ağır imtihandır, başındaki, Sakarya! Bin bir başlı kartalı nasıl taşır kanarya? İnsandır sanıyordum mukaddes yüke hamal; Hamallık ki, sonunda, ne rütbe var, ne de mal. Yalnız acı bir lokma, zehirle pişmiş aştan; Ve ayrılık, anneden, vatandan, arkadaştan; Şimdi dövün Sakarya, dövünmek vakti bu an; Kehkeşanlara kaçmış eski güneşleri an! Hani Yunus Emre ki, kıyında geziyordu; Hani ardına çil çil kubbeler serpen ordu? Nerede kardeşlerin, cömert Nil, yeşil Tuna; Giden şanlı akıncı, ne gün döner yurduna? Mermerlerin nabzında hâlâ çarpar mı tekbir?
Bulur mu deli rüzgâr o sedayı: Allah bir! Bütün bunlar sendedir, bu girift bilmeceler; Sakarya, kandillere katran döktü geceler. Vicdan azabına eş, kayna kayna Sakarya, Öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya! İnsan üç beş damla kan, ırmak üç beş damla su; Bir hayata çattık ki, hayata kurmuş pusu. Geldi ölümlü yalan, gitti ölümsüz gerçek; Siz, hayat süren leşler, sizi kim diriltecek? Kafdağı nı assalar, belki çeker de bir kıl! Bu ifritten sualin, kılını çekmez akıl! Sakarya, saf çocuğu, masum Anadolu'nun, Divanesi ikimiz kaldık Allah yolunun! Sen ve ben, gözyaşıyla ıslanmış hamurdanız; Rengimize baksınlar, kandan ve çamurdanız! Akrebin kıskacında yoğurmuş bizi kader; Aldırma, böyle gelmiş, bu dünya böyle gider! Bana kefendir yatak, sana tabuttur havuz; Sen kıvrıl, ben gideyim, son Peygamber kılavuz! Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya; Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk, Sakarya!.