Menisküs Yırtıkları Diz vücudumuzun en büyük ve en karmaşık eklemlerden biridir. Diz birçok yapıyı içinde barındırır. Bu yapılar bazen istem dışı olarak zarar görebilir. Menisküs yırtıkları diz de en sık görülen yaralanmalardır. Özellikle futbol gibi kontak sporlarda menisküs yırtığı oluşma riski yüksektir. Ancak herhangi bir yaşta herkeste menisküs yırtığı olabilir. Dizini tam bükerek çalışanlar da mesleki açıdan risk altındadırlar. Anatomi Diz eklemi üç kemikten oluşur. Tibia ( kaval kemiği), patella (diz kapağı) ve femur (uyluk kemiği). Uyluk ile kaval kemikleri arasında şok emici vazifeleri olan iki adet yarımay şeklinde, kıkırdak yapılı menisküs isimli yapılar mevcuttur. Menisküsler sert ve lastiksi yapıdadırlar. Adeta bir arabanın amortisörü görevine sahiptirler. Tanımlama Menisküs yırtıkları farklı şekillerde olabilir. Yırtığın görünüş şekline göre isimlendirilirler. En yaygın görülenleri, boylamasına, kova sapı, enlemesine, kanat tipi ve karmaşık yırtıklardır. Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 1
Sebepler Sportif yaralanmalar; Sportif aktivitelerde ani diz dönmesi veya çarpışma durumlarında menisküs yırtıkları oluşabilir. Belirli meslek grupları; Menisküs yırtıkları sosyal medyadan bilindiği gibi sadece sportif yaralanmalarda olmaz. Uzun süre çömelerek temizlik yapan ev hanımları veya uzun süre ayakta kalınan mesleklerde risk yüksektir. Kireçlenmiş dizler; Kireçlenmiş dizlerde karmaşık yırtıkların olması mümkündür. Kıkırdak zamanla incelir, zayıflar ve eklem yüzeyleri pürtüklü hale gelerek düzensizleşir. Bu durum kişilerde, sandalyeden kalkma veya arabaya binme gibi basit günlük aktivitelerde bile yırtık oluşturma riski meydana getirmektedir. Menisküs yırtıldığında nasıl anlaşılır? Menisküsün yırtılma anında kişi dizinden bir pop sesi alabilir. Hastalarda ikinci veya üçüncü günlerinde diz sertleşir, takılır ve şişkin hale gelebilmektedir. Menisküs yırtıklarında en sık görülen belirtiler; Ağrı Şişlik ve sertlik Dizde güvensizlik Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 2
Diz hareketlerinde kısıtlılık veya kilitlenme Tedavi edilmezse yırtık parça diz arasına sürüklenir, kilitlenme veya kaymaya sebep olabilir. Fiziki Muayene ve Hasta Hikâyesi Klinik belirtiler ve hasta hikâyesi alındıktan sonra fiziki muayene yapılmaktadır. Diz eklem hattında hassasiyet değerlendirilir. Hassasiyet yırtılma için genellikle önemli bir sinyaldir. Menisküs için ana muayene McMurray testidir. Doktorunuz dizinizi önce bükecek sonra düzeltirken dize döndürme manevrası yapacaktır. Eğer menisküs yırtığına sahipseniz bu hareket sırasında klik sesi veya hassasiyet oluşabilir. Farklı diz problemleri de aynı bulgulara yol açtığından doktorunuz ayırıcı tanı ve teşhis için röntgen ve MR çekilmesini önerilebilir. Röntgen menisküs yırtıklarını göstermez fakat eklem kireçlenmesi ve kemik patolojileri hakkında bilgi verir. MR ise menisküs yırtıklarının tanısında altın standarttır. Tedavi Tedavi; Cerrahi dışı yöntemler ve cerrahi şeklinde ikiye ayrılır. Ortopedi doktorunuz yırtığın tipine, boyuna ve konumuma göre tedaviye karar verecektir. Cerrahi Dışı Tedavi Yöntemleri Menisküs yırtığı küçükse ve hastanın kısa dönem takiplerinde ağrı ortadan kalkmışsa cerrahi düşünülmez. RICE protokolü çoğu sportif yaralanmalarda etkilidir; Rest Dinlenme Koltuk değneği kullan Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 3
Ice Compression Elavation Buz. Günde birkaç kez, her seferde 20 dk soğuk uygulama Sıkıştırma Elastik bandaj kullan Yükseltme Şişliği azaltmak için kalp seviyesinin üstünde tut Ağrı ve şişlik için nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Cerrahi Tedavi Eğer şikâyetleriniz devam ediyorsa, doktorunuz cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi artroskopik olarak yapılır. Ameliyat animasyonu için www.eortopedi.com u ziyaret edebilirsiniz. Cerrahi prosedür; Bu ameliyat, bir kamera yardımıyla kapalı olarak yapılır. Diz açılmaz ve kanama olmaz. Gelişmiş özel el aletleriyle menisküs yırtıklarına cerrahi müdahale yapılır. Menisküs yırtıkları cerrahi olarak tamir edilenler ve tamir edilemeyenler şekilde ikiye ayrılır. Tamir edilemeyenler menisektomi işlemi ile temizlenir. Tamir edilenler ise özel dikiş tekniği ile dikilir. Menisküslerin dış kısımları eklem kapsülüne yakın ve kan akımından zengindir. Bu bölge kırmızı alan olarak isimlendirilir ve yırtıkları özel dikiş teknikleri ile tamir edilebilirler. Buna karşın menisküs iç kısımları ise kan akımından mahrumdur ve beyaz bölge olarak isimlendirilir. İyileşme potansiyelleri yoktur. Kompleks, flep, kanat ve boynuz tipi yırtıklar menisektomi ile kesilerek eklem içinden temizlenirler. Tedavi planlamasında yaş, aktivite seviyesi ve eşlik eden yaralanmalar diğer önemli faktörlerdir. Rehabilitasyon Ameliyat sonrası diz kısa bir süre dizlik içinde hareketsiz kalması planlanır. İyileşme tamamlandığında eklem hareket açıklığını artırma ve sonra güçlendirme egzersizleri verilecektir. Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 4
Doktorunuz fizik tedavi önerebilir ama genellikle evde verilen egzersizler yeterlidir. Ameliyat sonrası eskisi gibi olur muyum? Menisküs yırtıkları son derece yaygın olarak görülür. Doğru tanı, tedavi ve rehabilitasyon ile hastalar genellikle eski yaşamlarına kusursuz geri dönerler. Sağlıkta Nabız Dergisi Sayı 32 Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 5