GONARTROZ UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ

Transkript

1 GONARTROZ UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ

2 Gonartroz, diz ekleminde progresif olarak ortaya çıkan kıkırdak yıkımı, osteofit oluşumu ve subkondral skleroz ile karakterize noninflamatuvar, kronik, dejeneretif bir hastalıktır. Eklemin zamana ve kullanıma bağlı ilerleyici bozulmasıdır. Normal şartlarda kaygan olan eklem yüzleri bu kayganlığını hastalığın ilerlemesiyle birlikte yitirir.

3 Femur, tibia ve patella arasında oluşmuş bir eklemdir. Fibula bu ekleme Dİz eklemi yapisi Diz eklemi, asıl olarak fleksiyon ve ekstansiyon hareketlerine olanak veren menteşe tipi bir eklemdir. Eklemin stabilitesi statik ve dinamik yapılar tarafından sağlanır. Statik yapılar kapsül ve bağlardan, dinamik yapılar kas ve tendonlardan oluşmuştur.

4 Diz eklemi çevresindeki bursalar Prepatellar bursa: İliotibial bant altındaki bursa İnfrapatellar bursa: Dış yan bağ ve kapsül altındaki bursa Gastroknemius adalesinin medial ve lateral başları altındaki bursalar: Biceps bursası Semimembranosus bursası: İç yan bağın yüzeyel ve derin tabakaları arasındaki bursa Pes anserin bursası

5 Menisküs ve eklemler Diz ekleminde, femur ve tibia kondilleri arasındaki uyumsuzluğun yarattığı küçük temas yüzeyi, kemikler arasında yer alan fibrokartilaj yapıdaki menisküsler aracılığı ile giderilir. C harfi şekilli ve kesiti üçgene benzeyen bu yapılar, tibial kondil üzerine oturarak, bağlarla çevre kapsüle ve interkondiler mesafeye sıkı bir şekilde yapışmıştır. Her iki menisküs her ne kadar bir birlerine benzeyen şekil ve yapı gösterseler de, fonksiyonlarına da yansıyan farklılıklar gösterirler.

6 çok sıkı bir bağlantı göstermektedir. Sıkı yapışmadan dolayı medial menisküs daha az hareketlidir ve daha sık yaralanır. Lateral Menisküs: Lateral menisküs daha dairesel yapıda olup eklem yüzünün önemli bir kısmını örtmektedir. Daha hareketlidir ve dış yan bağ ile bir bağlantı göstermediği için daha az yaralanır. Tibio-Femoral Eklem Patello-Femoral Eklem ROM: 135º Fleksiyon 0º Ekstansiyon 10º Hiperekstansiyon

7 Kapsül ve Bağlar Anterior Kompleks Medial kompleks Posteromedial köşe Lateral kompleks Posterior kompleks

8 Kas ve tendonlar M. Popliteus M. Gastrocnemius M. Quadriceps M. Tensor Fascia Lata M. Biceps Femoris M. Semimembranosus M. Semitendinosus M. Sartorius M. Gracilis

9 Gonartrozlu eklem özellikleri

10 Kıkırdakta incelme sonucu eklem aralığı daralır. Kıkırdak altındaki kemiklerde de incelmeler ve yıpranmalar olur. Ayrıca eklem kenarlarında osteofit oluşur. Eklem kalınlaşmış olarak görülür. Eklem çevresi kaslarında ağrı sebebiyle kullanılmamaya bağlı atrofiler olur. Ayrıca eklemin iç yanında pannikülit adı verilen yağ lobülleri vardır. Bunlar çoğu zaman ağrılıdır. Ayrıca zaman zaman eklemlerde iltihaplanma olabilir.

11 Klİnİk Bulgular Ağrı: Eklem kıkırdağı kaybı ile eklem yapısının bozulmaya başlaması, stabilitesini kaybetmesi, osteofit oluşumu, sinir sonlanmaları açısından zengin tendon, bağ ve kapsül gibi yapıların kronik zorlanmasına neden olur. Sonuçta fonksiyonla ağrı ortaya çıkar. Hareket Kısıtlılığı: Hareket kısıtlılığında birçok faktör rol oynar. Bunlar arasında, ağrı, osteofit oluşumu, kontraktürler, kas atrofisi ve koruyucu kas spazmı en belirgin nedenlerdir.diz ekleminde ekstansiyon kaybı en erken bulgulardan biridir. Ağrı, quadriseps atrofisi ve hamstring spazmı nedeniyledir. Krepitasyon: Eklem kenarında osteofitler palpe edilebilir ve genelde ağrılıdır. Diğer yandan osteoartritli eklemin hareketi sırasında sıklıkla kaba krepitasyon duyulur. İnstabilite ve Atrofi: Patello-femoral eklemde kuadriseps atrofisi, tibiofemoral eklemde de gelişen varum-valgum deformiteleri sonucu, zaman içinde ön çapraz bağda önce uzama ve yetersizlik gelişir. Artrozun ileri evresinde çoğu zaman ön çapraz bağ kaybolmuştur.

12 Tedavi Rehabilitayonun amacı, ağrıyı dindirmek ve hastayı fonksiyonel halde tutmaktır. Ağrı kesiciler, kas gevşeticiler kullanılabilir. Topikal ilaçlar diz kireçlenmesinde faydalıdır. Kireçlenmenin fazla ilerlemediği ve kıkırdağın kısmen korunduğu hastalarda kıkırdak besleyici eklem içi enjeksiyonlar yapılabilir (viskosüplemantasyon). Deformiteleri ( şekil bozuklukları ) gidermek için diz korseleri kullanılabilir. Eklem içi kortizon enjeksiyonu gerekebilir. Kilo verilmesi,hastaların ideal kilolarına inmesi dize

13 Fizik tedavi rehabilitasyon Tens HP Ultrason Kas güçlendirici akımlar: russian- denerve- nmes Artroza bağlı oluşan şişkinliklerde sinovit boşaltılır ve CP uygulaması yapılır. Kas güçlendirici egzersizler.

14 Tedavide önemli unsurlardan biri de diz koruma prensiplerinin uygulanmasını ve günde en az iki defa 10 ar dakika hekim ve fizyoterapist kontrolünde yapılan egzersizlerdir. Bütün bu tedavi metodlarına rağmen hastanın şikayetleri devam ediyorsa cerrahi tedavi metodları uygulanır. EGZERSİZLER