TÜRKLERDE GEÇMİŞTEN GELECEĞE DOĞUM Yrd. Doç. Dr. Nazan KARAHAN Karabük Üniversitesi SYO Ebelik Bölüm Başkanı Ebeler Derneği Genel Başkanı
Türk kültüründe doğum büyük öneme sahip kutsal bir eylem Doğuran kadına yardım etmek her dönemde kutsal bir görev İlkel çağlardan bu yana doğum yardımcısı ebeler
Dünya tarihi incelendiğinde, çağlar boyunca kadına verilen değer ve kadının statüsü ile doğuma yaklaşımların ilişkili olduğunu görmekteyiz
Türk mitolojisinde ilk ve en temel tanrıça Ana Tanrıça Umay (Umay Ana) Umay, Ana Tanrıça dır ve yaşamın koruyucusudur. Yaşamın, yenidoğan çocuklar ve annelerin koruyucusudur Kuş kılığına bürünebilir ve kanatlıdır ( hüma kuşu) Umay, bir çocuk doğacağı zaman oraya varır ve gök alemindeki süt gölünden getirdiği bir damlayı çocuğun dudaklarına sürer, böylece ona bir ruh vermekte, 3 gün boyunca anne ve çocuğu korumaktadır.
Selçuklu da kadının toplumsal statüsü çok yüksek Ebeler büyük saygı gören önemli toplum liderleri
Selçuklu İmparatorluğu zamanı 7-8. yy da Gevher Nesibe Sultan tarafından ilk defa teorik öğretim yapan tıp okulları açılmıştır. Bu okullarda ebelere de doğum bilimi öğretildiğine dair kaynaklar bulunmaktadır
Osmanlı İmparatorluğu Türk İslam kültürü yaygınlaşmış Annelik kutsal Ebeler yüksek statü sahibi
Osmanlı ebeleri Saray ebeleri: Mesleğinde en iyi, ünlü, saraya hizmet eden ebeler. Gelir düzeyi yüksek, cariye ve uşaklar hizmetinde, saraydan büyük saygı görmekte Kibar ebeleri: Saray dışı üst düzey görevlilerin hizmetinde, gün görmüş, terbiyeli, zarif ve temiz kadınlar. Gelir düzeyleri çok yüksek, konakları, cariyeleri, hizmetçileri bulunmakta. Halk ebeleri: Halka hizmet eden ve kendilerine özgü şöhretleri bulunan ebeler (gümüş çakılı ebe, küpeli ebe vs) Ekonomik durumları son derece iyi, terbiyeli, becerikli, nazik ve temiz kadınlardır. Usta ebelerin yanında çıraklık yapan genç kadınlar ise küçük ebeler
Osmanlı ebeleri, doğum ve yöntemleri konusunda çok bilgilidir Zor doğumlara ilaçlarla müdahale edebilir, Bebeği anne karnında döndürme manevraları uygular Çok zor durumlarda hekime/kanlı ebelere haber verirlerdi. Kanlı ebeler ise, kadının isteğine göre düşük kürtaj uygulayan ya da zor doğumlarda bebeği parçalayarak çıkaran, çoğunluğu erkek olan kimselerdir.
Osmanlı da Doğum yardımı Gebe kadına büyük bir saygı (canının istediği her şeyi yedirme vb) Ebe ve gebenin izin verdiği 2 yardımcı dışında kimse doğum odasına alınmaz (mahremiyete saygıoksitosin ilişkisi) Gebe, ebe ve yardımcıların dua okuması (Meryem, İhlas sureleri ve Ayetel kursi, salavat getirme ) (odaklanma) Okunmuş su içirme Ayet yazılı hırka ve kuşaklar Hurma yedirme (indüksiyon) Kekik ya da nane çayı içirme (indüksiyon) Perineyi zeytin yağı ile ovma
Doğum ağrıları sırasında gezinme, sık sık çömelme ve çömelme pozisyonunda kalma, doğumunu yaptıracak ebeye elinden su içirme Yüksek bir yere asılma, tutunma Doğum sandalyesinde doğum
Yeni modern doğum masaları
Zor doğumlarda gebeyi koltuk altlarından yukarıya kaldırma, karnına bastırma Battaniye içinde sallama Makat gelişlerde karnı ovalama, ayakları sık sık duvara yaslayıp sallama Gecikmiş doğumlarda gebeye badem yağı içirme
Doğum yardımında Fatma Ana Eli Hz. Fatma dünya kadınlarının efendisi Yaygın olan inanışa göre Fatma Ana, kadın mesleklerinin pîri, özellikle ebelerin pîri olarak kabul edilir Ebelik yaptığı ve sayesinde kadınların kolay doğum yaptığı bilinir. Doğumda kudretli ve şifalı elleri ile kadınların sırtını sıvazlamaktadır. Bu nedenle ebeler, doğumu kolaylaştırmak için kadınların sırtını sıvazlayarak El benim elim değil, Fatma Anamızın eli derler
Fatma Ana eli, bazı köylerde eve uğur ve bereket getirmesi için kutsal sayılan ocak duvarlarına boya ile işaretlenmektedir.
Ayrıca doğumu kolaylaştırmak için Fatma Ana otu sıcak suya atılır, ot yavaş yavaş açıldıkça, uterusun da açılacağı ve doğumun kolaylaşacağına inanılır, ot tamamen açıldığında bu su gebeye içirilir
Osmanlı da kadınların sağlık alanındaki ilk mesleği ebelik Tanzimat döneminde kadınların eğitime başlaması, ebelik mesleği sayesinde Ebelik eğitimine kabul edilen aday; akıllı, kabiliyetli, hünerli, az konuşan, saygılı, temiz ve düzenli olmalı
Osmanlıda doğum bilimi ve ebelik mesleği ile ilgili dönüm noktası Tıbbiyeyi Aliye-yi Şahanenin (Mektebi Tıbbiye) açılışı Tıp Talebeleri ile Ebelere Mahsus, doğuma ait iki kürsü (padişah huzurunda yemin ederek göreve başlama) Hocalarından Birgivi Katipzâde Dr. Mehmet Nuri Bey in Rehnumayi Kavabil (Kabileler (Ebeler) Rehberi)
Dr. Besim Ömer Akalın Yaygın lohusalık humması nedeniyle, Sıhhıye-i Umumiye Meclisi kararıyla İstanbul da çalışan ebeler polis marifetiyle tıbbiyeye getirilmiş ve Besim Ömer paşa asepsi antisepsi dersleri vermiştir. Mülki Tıbbiye nin Haydarpaşa ya taşınmasıyla boşalan Kadırga daki binalara Besim Ömer Paşa nın doğum kliniği ve ilk ebe okulu açıldı.
Cumhuriyet Dönemi Ebelik Eğitimi Okul 1924 yılında tam olarak Tıp Fakültesine bağlanmış ve eğitim süresi 3 yıl olmuştur. Ortaokulu bitirme şartı 1924 de İstanbul Şişli Çocuk Hastanesi içinde 50 kişilik bir Ebe Öğrenci Yurdu açılmıştır
Ulusal Ebelik haftası (21-28 Nisan) 23 Nisan Ulusal Egemenlik Ve Çocuk Bayramı
Sonra. 1937-1962 yılları: 9 ay, 1 yıl, 1,5 yıl süreli programlar 1962-1967: İlkokula dayalı, 3 yıllık, Sağlık okulu 1967-1999 Sağlık meslek liseleri 1999-. Lisans programları 2001-.. Yüksek lisans 2013- Doktora
Sosyalizasyon Kanunu Sağlık evi ve sağlık ocakları Ülkenin en ücra köşelerinde tek sağlık çalışanı Ebeler ve ülkemizin iyileşen ana çocuk sağlığı oranları
Türkiye de Yıllara Göre Anne Ölümleri Türkiye Nüfus Araştırması-1975 Türkiye Nüfus Araştırması-1988 Türkiye Hastane Araştırması- 1998 Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Araştırması 2005 Sağlık Bakanlığı 2013 30
DOĞUM NSD C/S DOĞAL DOĞUM NSD+EP NSD+Ep İndükle (Oksitosin, propes) Epidosin Dolantin Sürekli EFM Litotomi pozisyonu.. PRENSES DOĞUM??? 12.03.2011 Yrd. Doç. Dr. Nazan KARAHAN 32
Çünkü çok önemli bir şey unuttuk! Ebeler bu kadar önemsizleşirken, neleri kaybettik?
Günümüzde Doğum politikasının hedefi DOĞUMLARI NORMALLEŞTİRMEK ÇÖZÜM: EBELER 0 NOKTASI
EBELERİMİZ
EBEMİ GERİ İSTİYORUM.. Şimdiden 1364 imza...
TEŞEKKÜR EDERİM Frida Kahlo, 1945