TERMİNASYONLA İLGİLİ GERİ ÇEKİLEN YASA TASLAĞI ve DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Mehmet Tayyar Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D.
Nüfus planlaması hakkında kanun (K.Nu.2827, Resmi gazete 27 Mayıs 1983) Hazırlanan yasa tasarısı: Üreme sağlığı hizmetleri kanunu
Madde 2 : Taslaktaki bazı tanımlar Ağır maluliyet: Beslenme,giyinme,yıkanma ve tuvalet ihtiyacını giderme gibi öz bakım becerilerini yerine getirememe, kendi başına hareket etmede veya iletişim kurmada zorluk ya da yoksunluk yaşama ve bu becerileri başkalarının yardımı olmaksızın gerçekleştirememe hali
Hayatla bağdaşmayan hal: Doğacak bebeğin bütün tıbbi desteklere rağmen hayati fonksiyonlarını devam ettirememe hali Yaşayabilirlik sınırı: Tıbbi destekle de olsa bebeğin doğum sonrası yaşamını devam ettirebilme kabiliyetini kazandığı zaman Düşük: Yaşayabilirlik sınırından önce fetusun rahimden tahliye olması suretiyle gebeliğin sonlanması
Madde 3: Üreme sağlığı hizmetleriyle ilgili temel esaslar ve ilgili kurumların kendi görev alanlarıyla ilgili gerekli işlemleri yapmakla yükümlü kılınması Devletin gebe takibi, doğum ve gebelik sonlandırılmasında uygun ve nitelikli hizmet verilmesinden sorumlu olduğuna dair hükümler var
Madde 4: Gebeliğin sona erdirilmesi 1) Gebeliğin 10.haftası doluncaya kadar annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye edilebilir. İşlemden önce anne adayı veya çiftlere, yönetmelikle belirlenecek bir heyet tarafından danışmanlık hizmeti verilir. Bu hizmetten sonra sonra 10. hafta geçmemek kaydıyla düşünme ve kararı gözden geçirmeleri için 2-4 gün süre verilir
2) On haftadan fazla olan gebelikler ancak aşağıdaki hallerde sonlandırılabilir a) Gebeliğin annenin hayatını tehdit etmesi b) Gebelik devamının annede ağır bedensel veya ruhsal hastalıklara veya arazlara neden olması c) Bebeğin hayatla bağdaşmayan halleri ç) Bebeğin ağır maluliyetinin söz konusu olması d) Kadının mağduru olduğu bir suç sonucu gebe kalması
3) İkinci fıkranın a ve b bendleri uyarınca gebeliğin sonlandırılabilmesi için asgari; ilgili dallardan iki uzman hekim ile bir kadın hast. ve doğum uzmanından (tercihan perinatolog) oluşan sağlık kurulu kararı, c ve ç bendleri uyarınca gebeliğin sonlandırılabilmesi için ise bir kadın hast. ve doğum uzmanı, bir radyolog, bir pediyatri uzmanından (tercihan ilgili patolojik durumla ilgili yan dal uzmanı) oluşan sağlık
Nüfus planlaması hakkında kanun (1983, K.Nu.2827) Gebelik süresi 10 haftadan fazla ise rahim ancak gebelik annenin hayatını tehdit ettiği veya edeceği veya doğacak çocuk ile onu takip edecek nesiller için ağır maluliyete neden olacağı hallerde kadın hast. ve doğum uzmanı ve ilgili dallardan bir uzmanın objektif bulgulara dayanan gerekçeli raporları ile tahliye edilir
4) Kadının mağduru olduğu bir suç sonucu gebe kalması halinde ancak 20. haftanın sonuna kadar; bebeğin ağır maluliyetinin söz konusu olması halinde yaşayabilirlik sınırına kadar gebelik sonlandırılabilir 5) Tahliye işlemleri kadın hast. ve doğum uzmanlarınca yapılır
6) Gebeliğin sonlandırılması işlemleri; a) 10.haftaya kadar komplikasyon geliştiğinde personel ve tıbbi ekipmanın yeterli müdahele imkanına sahip ve ameliyathanesi bulunan sağlık kuruluşlarında
b) 2. fıkranın d bendindeki durumlar (kadın mağduriyeti) hariç 10. haftadan sonra üniversite veya Sağlık Bakanlığına bağlı eğitim hastanelerinde, yaşayabilirlik sınırının üzerinde olan gebeliklerde ise yeni doğan bakım şartları da hazırlanarak yapılır c) 2.fıkranın d bendinde belirlenen durumlarda (kadın mağduriyeti) hastanelerde yapılır
7) Derhal müdahele yapılmadığında annenin veya yaşayabilirlik sınırından sonra bebeğin hayatını veya bunların hayati organlarından birisini tehdit eden acil hallerde gerekli müdahele geciktirilmeksizin yapılarak rahim tahliye edilir. Müdaheleden itibaren en geç 24 saat içinde yapılan işlem, kadının kimliği ve müdaheleyi gerektiren sebepler il sağlık müdürlüğüne bildirilir (Benzer madde halen yürürlükte)
8) 2. fıkranın c ve ç bentlerinde belirtilen sebeplerle (bebeğin hayatla bağdaşmayan halleri ve ağır maluliyeti) bebeğin ölümü ile neticelen rahim tahliyelerinde patolojik otopsi raporu da annenin hastanedeki dosyasına konulur
Madde 5: Sterilizasyon Madde 6: Gebeliği sona erdirilmesinde izin (1) Gebeliğin sonlandırılması kadının iznine, çocuklarda çocuğun rızası ile velinin iznine, annenin vesayet altında olup ergin veya ayırt etme gücüne sahip olmadığı hallerde annenin ve vasinin rızası ile birlikte sulh hakiminin izin vermesine bağlıdır. Ancak ayırt etme gücüne sahip olmayan gebe kadın hakkında rahim tahliyesi için rızası aranmaz
(2) Kadın mağduru olduğu bir suç sonucu gebe kalmış ise; 15 yaşını doldurmuş olup 18 yaşını doldurmamış olması halinde kendisinin isteği ve hakim kararı ile,15 yaşını doldurmamış olması halinde kendisinin ve velinin rızası ve hakim kararı ile gebeliği sonlandırılır. Ancak kadının mağduru olduğu bir suç sonucu evlenmesi yasak olan bir kişiden gebe kalması halinde veli rızası aranmaz. Ayırt etme gücüne sahip olmayanların rahim tahliyesi için kendi rızası aranmaz
(3) Anne adayı evli ise, 4. maddenin birinci fıkrası (legal sınırlar) ile ikinci fıkrasının c ve ç bentlerinde belirtilen hallerde (10 hafta üzeri bebeğin hayatla bağdaşmayan halleri, veya ağır maluliyeti) eşininde rızası, diğer hallerde eşinin bilgilendirilmesi gerekir
(4) 4. maddenin yedinci fıkrası çerçevesinde yapılacak sonlandırma işlemleri (derhal müdahele edilmediğinde annenin veya yaşayabilirlik sınırından sonra bebeğin hayati organlarından birisini tehdit eden acil haller) için eşinin veya velinin izni veya hakim kararı aranmaz.ancak,hakim kararı gerektiren hallerde yapılan müdahele, kadının kimliği ve müdaheleyi gerektiren sebepler ile birlikte yetkili hakime bildirilir
Madde7: Üreme sağlığı yüksek kurulu Bakanlık müsteşarı, Adalet, Aile ve Sosyal Politikalar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Milli Eğitim Bakanlıkları müsteşarları ile YÖK ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumu başkanları veya bunların yardımcılarından oluşur
Madde 8: İşlemden kaçınma hakkı Sağlık personeli, tıbbi gerekçesi olmayan isteğe bağlı gebeliğin sonlandırılması işlemini yapmaktan kaçınabilir