Güvenliğinizi şansa bırakmayın! ISO 9001 : 2008
içindekiler Teknik özellikler 3 Akım transformatörlerinin sekonder uçlarının 4 açık kalmamasının önemi Akım transformatörlerinin gücünün belirlenmesi 4 Akım transformatörlerinin seçiminde kullanılan 5 bazı önemli terimler Akım yanılgısı ve Faz kayması sınırları 5 Yapılabilirlik Tablosu 6 Boyutlar 8 Sipariş kodları 10 Kalite Belgeleri 14
Avantajlar Sigma AG akım transformatörleri istenilen güç ve doğruluk değerlerinde 20 A den 5000 A e kadar olan primer akımlarını 1 veya 5 A değerinde sekonder akıma dönüştürürler. Sigma Akım Transformatörleri değişik bara ölçüleri için 9 farklı boyda TS 620 EN 60044-1 e uygun olarak üretilmektedir. İstenildiğinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığından mühürlü olarak üretilebilmektedir. Nikel kaplı kolay montaj imkanı sağlayan bağlantı terminalleri İsteğe bağlı olarak mühürlü temin Ateşe ve Aleve dayanıklı termoplastik malzeme Ürünün Türkiye de üretildiğini gösteren Made in TURKEY yazısı Gövde üzerinde kalıptan çıkan ve silinemeyen/ kazınamayan çevirme oranı Üretim öncesi tüm manyetik nüvelerin kalite kontrolü yapılmakta ve sınıflandırılmaktadır. TS 620 EN 60044-1 de 3 kv olarak istenen primer-sekonder arası izolasyon dayanımı sigma akım transformatörlerinde 7 kv dur. Sigma Elektrik te üretimi tamamlanan her Akım Transformatörünün doğruluk sınıfı Omicron marka test cihazı ile kontrol edilmektedir. Teknik Özellikler En Yüksek Şebeke Gerilimi 0,72 kv Kullanım Yeri Bina İçi Sürekli Çalışma Akımı 1,2x In Primer-sekonder arası İzolasyon Dayanma Gerilimi 7 kv ( standartta 3 kv) Doğruluk Sınıfı 0,2-0,5-1-3 ( koruma için 5P10-10P10-5P20-10P20) Emniyet Katsayısı Ipn<=2000 A (Ölçü klası) < 5 Emniyet Katsayısı Ipn> 2000 A (Ölçü klası) < 10 Güçler 1.5-2.5-3.75-5-7.5-10-15-20-25-30 VA Nominal Primer Akımı 5 A den 5000 A e kadar Nominal Sekonder Akımı 1A ve 5A Çalışma Frekansı 50-60-150 Hz. Çalışma Sıcaklığı -5 / + 45 C Termik Anma Akımı Ith = 60xIn Dinamik Anma Akımı Idyn = 2,5xIth 3
Akım Transformatör Sekonder Ucunun Açık Kalmamasının Önemi Akım transformatörünün sekonderine bağlanan elemanların iç dirençleri çok küçük olduğundan, akım transformatörleri kısa devre durumunda çalışır. Primeri devreye bağlanmış bir akım transformatörünün sekonder uçları yüksüz veya açık bırakılacak olursa, sekonder sargının primer sargı akışına zıt yönde olan manyetik akışı ortadan kalkar. Primerlerden geçen akıma bağlı olarak, transformatörün nüvesindeki manyetik akım önemli ölçüde artar. Manyetik akımın artması sonucunda transformatör nüvesi mıknatıslanma akımına doyar ve sekonder uçlarında birkaç bin voltluk bir gerilim meydana gelir. Ayrıca manyetik akımın yüksek olması nedeni ile nüvedeki demir kayıpları artarak nüveyi aşırı derecede ısıtır ve transformatör zarar görür. Bu tehlikelerin önlenmesi için akım transformatörünün sekonder ucu kullanılmasa bile kısa devre edilir. Akım Transformatör Gövde ve Sekonder Ucunun Topraklanmasının Önemi ve Bağlantı Şekli Akım transformatörlerinin sekonder sargılarının bir ucunun topraklanması gerekir. Bunun nedeni, akım transformatörünün primer sargısı ile sekonder sargısı arasında oluşan bir kısa devrede, primer devre gerilimi, topraklanan sekonder, uç yardımıyla güç transformatörünün nötr noktasından bir kapalı devre oluşturur. Akım transformatörünün sekonder sargı ucunun topraklanmaması halinde ise söz konusu arızada primer devre, gerilimi, sekondere bağlı olan ölçü ve koruma devrelerine tatbik etmiş olur. Dolayısıyla bu devre üzerindeki ölçü ve koruma elamanlarının izolasyonu delinir. Aynı zamanda çalışan personel için hayati tehlike doğurur. Akım Transformatörlerinin Gücünün Belirlenmesi Akım transformatörünün gücünün belirlenmesinde aşağıdaki formülden faydalanılabilir. Buradaki en önemli husus tespit edilen gücün, talep edilecek trafo gücünün tam yükünden fazla olmaması ve çeyrek yükünden de az olmamasıdır. Aksi durumda yanlış ölçme veya yanlış koruma sinyallerinin oluşmasına sebep olabilir. Akım Trafosu Yük Arası Mesafe Sekondere Bağlanan Kablonun Oluşturacağı Kayıp ( Pk) ( VA ) 2.5 mm 2 4 mm 2 6 mm 2 10 mm 2 1m 0,36 0,22 0,15 0,09 2m 0,71 0,45 0,3 0,18 3m 1,07 0,67 0,45 0,27 4m 1,43 0,89 0,6 0,36 5m 1,78 1,12 0,74 0,44 6m 2,14 1,34 0,89 0,54 7m 2,5 1,56 1,04 0,63 8m 2,86 1,79 1,19 0,71 9m 3,21 2,01 1,34 0,8 10m 3,57 2,24 1,49 0,89 **Yukarıdaki tablo haricindeki iletken uzunluklarında kaybolacak güç için yandaki formül kullanılabilir. Akım Trafolarına bağlanan bazı cihazların anma gücü (VA) Alıcı Güç (VA) Ampermetre 0,7... 1,5 Wattmetre 0,2... 5,0 CosØmetre 2,0... 6,0 Sayaçlar 0,4... 1,0 Reaktif Güç Kontrol Röleleri 0,5... 1,0 Aşırı Akım Röleleri 0,2... 6,0 Ters Akım Röleleri 1,0... 2,0 Sekonder Termik Röleleri 7,2... 9,0 (P s ) Sekonder gücü (P A ) Alıcı gücü (P K ) Bağlantı kablo kayıpları (P T ) Temas kayıpları (0.5 VA alınabilir) Bağlantı kablo kayıpları (P K ) P K = (Isn 2 x2l) / S X 56 Isn = Sekonder anma akımı 2l = Alıcı sekonder arası iletkenin uzunluğu S = Bakır iletkenin kesiti (mm 2 ) 56 = bakır kablonun özgül iletkenligi 4
Akım Transformatörleri Seçiminde Kullanılan Bazı Önemli Terimler Primeri Sargılı Tip Akım Transformatörü Doyma Katsayısı Primer Anma Akımı Akım transformatörleri, sürekli çalışmada primer anma akımının dolayısıyla sekonder anma akımınının da 1,2 katına sürekli olarak dayanabilmelidir. Primer anma akımı, transformatörün üretiminde esas olarak alınan ve nominal çalışma şartlarını belirten akım değeridir. Sigma Akım transformatörleri 150/5 A cl:0.5 10 VA değerlerine kadar primeri sargılı olarak üretilmektedir. Akım trafolarındaki doyma katsayısı akım trafosu nüvesini doymaya götüren minimum akımdır ki bu akım sekonder akımının belirli bir katı olarak ifade edilir. Uygulamada n<5 veya n>10 şeklinde gösterilir. Bildiğimiz gibi akım trafoları doyuma gidinceye kadar primerinden geçen akımla doğru orantılı olarak sekonderlerinden bir akım geçmesine müsaade ederler. Nüve doyuma gittiğinde ise primerden ne kadar akım akarsa aksın sekonderden geçen akım aynı kalır. Ölçü devrelerinde kullanılacak akım trafolarında doyma katsayısının 5 den küçük olması istenir. Zira oluşacak çok yüksek kısa devre akımlarında ölçü aletinin zarar görmemesi istenir. Bu yüzden doyma katsayısı n 5 ten küçük olmalıdır. Bu akım trafosunun etiketinde n 5 veya Fs 5 ( Emniyet Katsayısı) olarak ifade edilir. Koruma devrelerinde kullanılan röleler arıza durumunda çalıştıklarından seçiciliği sağlamak için anma akımının 10 katına kadar geçen akımları algılamak isterler. bu yüzden röleyi besleyen akım trafosunun sekonderinin anma akımının 10 katına olan akımları primerinden geçen akımla doğru orantılı olarak ölçmesi yani doyuma gitmemesi istenir. Bu yüzden n> 10 dur. IEC standartlarında koruma nüveleri için doyma katsayısı 5P10, 10P10 ve 10P20 olarak ifade edilir. Termik Anma Akımı Akım transformatörü, sisteme seri olarak bağlandığından, sistemde meydana gelecek kısa devre akımlarının termik etkilerine de dayanabilmelidir.akım transformatörünün termik bakımdan dayanabileceği akım değeri etiketinde termik anma akımı (I th) olarak gösterilir. Bir akım transformatörünün sekonderi kısa devre durumunda iken, bir saniye süre ile yalıtımının bozulacağı sıcaklığa ulaşmadan dayanabileceği primer akımının etkin değeri o akım transformatörünün termik anma akımını belirler. Sigma Akım Transformatörlerinde Termik anma akımı primer anma akımının 60 katıdır. Dinamik Anma Akımı Dinamik anma akımı bir akım transformatörünün primer şebekedeki kısa devre esnasında, ilk periyotta geçecek darbe akımının yol açacağı mekanik kuvvetler açısından akım transformatörünün dayanabileceği primer akımının maksimum (tepe) değeridir. Dinamik anma akımı termik anma akımının 2,5 katı olarak gösterilir. Akım yanılgası ve faz kayması sınırları ( TS 620 EN 60044-1 e göre 0,1-0,2-0,5-1 sınıfları ): Doğruluk Sınıfı 0,1 0,2 0,5 1,0 Aşağıda Veri len Anma Akımları Yüzdeleri İçi n ± Yüzde Akım (Oran) Hatası Aşağıda Veri len Anma Akımları Yüzdeleri İçi n ± Faz Kayması Daki ka Santiradyan %5 %20 %100 %120 %5 %20 %100 %120 %5 %20 %100 %120 0,4 0,75 1,5 3,0 0,2 0,35 0,75 1,5 0,1 0,2 0,5 1,0 0,1 0,2 0,5 1,0 15 30 90 180 5 10 30 90 5 10 30 60 5 10 30 60 0,45 0,9 2,7 5,4 0,24 0,45 1,35 2,7 0,15 0,3 0,9 1,8 0,15 0,3 0,9 1,8 Anma frekansında akım hatası ve faz kayması, sekonder yük, anma yükünün 1/1 ve 1/4 ü arasında değiştiğinde tablodaki değerler aşılmamalıdır. Akım yanılgısı ve faz kayması sınırları (5P ve 10P sınıfları için): Doğruluk Sınıfı Primer anma akımında akım yanılgısı % Primer anma akımında faz kayması Dakika Santiradyan Anma doğruluk sınırı primer akımında bileşik yanılgı % 5P 10P ±1 ±3 ±60 - ±18-5 10 5
Yapılabilirlik Tablosu Tip S25B N S20 S30 S40 S50 Pencere Çapı Ø (mm)... 20 24 31 38 Bara Ölçüsü (mm)... 20x10 30x10 40x10 50x10 c a 100 100 100 100 100 b b 80 80 80 80 80 a N L XL N L XL N L XL N L XL N L XL c 40 50 60 40 50 60 40 50 60 40 50 60 40 50 60 Güç (VA) KLAS KLAS KLAS KLAS KLAS Primer Akımı (A) 0.5 1 3 0.5 1 3 0.5 1 3 0.5 1 3 0.5 1 3 20 10 25 10 30 10 1.5 40 10 1 2.5 50 10 1 2.5 60 10 1.5 2.5 3.75 75 10 2.5 3.75 2.5 3.75 80 10 1.5 3.75 5 3.75 5 100 10 2.5 5 7.5 2.5 5 7.5 125 10 10 2.5 5 7.5 150 10 10 5 7.5 10 200 10 10 10 250 10 10 10 300 10 10 10 400 10 10 10 10 500 10 10 10 600 10 10 10 750 15 15 800 15 15 1000 15 6
Yapılabilirlik Tablosu c Tip S60 S80 S100 S125 Pencere Çapı Ø (mm) 46 67... 126 Bara Ölçüsü (mm) 60x20 2x(80x10) 100x10 3x(125x10) b a 132 165 165 220 a b 107 145 145 190 c 45 55 55 55 Güç (VA) KLAS KLAS KLAS KLAS Primer Akımı (A) 0.5 1 3 0.5 1 3 0.5 1 3 0.5 1 3 500 10 15 600 10 10 15 750 10 10 15 800 15 15 15 1000 15 15 15 1200 15 15 15 1250 15 15 15 15 1500 15 15 15 15 1600 15 15 15 15 1800 15 15 15 15 2000 30 30 30 30 3000 30 30 30 3500 30 4000 30 5000 30 7
Boyutlar S25BN S30N/L/XL S40N/L/XL S50N/L/XL 8
Boyutlar S60 S80 A/B S100 A/B/C S125 9
Sipariş Kodları Tip Primer Akım (A) cl Güç VA Sipariş No 20 0.5 10 S25BN0020510 25 0.5 10 S25BN0025510 30 0.5 10 S25BN0030510 40 0.5 10 S25BN0040510 50 0.5 10 S25BN0050510 S25BN S20 60 0.5 10 S25BN0060510 75 0.5 10 S25BN0075510 80 0.5 10 S25BN0080510 100 0.5 10 S25BN0100510 125 0.5 10 S25BN0125510 150 0.5 10 S25BN0150510 60 3 2,5 S20XL0060213 75 1 2,5 S20XL0075125 75 3 3,75 S20XL0075337 100 0.5 2,5 S20XL0100525 100 1 5 S20XL0100105 100 3 7,5 S20XL0100307 125 0.5 5 S20XL0125505 125 0.5 7,5 S20XL0125507 125 0.5 10 S20XL0125510 150 0.5 5 S20LL0150505 150 0,5 10 S20LL0150510 200 0.5 10 S20NN0200505 250 0.5 10 S20NN0250505 300 0.5 10 S20NN0300505 400 0.5 10 S20NN0400505 150 0.5 10 S20LL0150510 200 0.5 10 S20NN0200510 250 0.5 10 S20NN0250510 300 0.5 10 S20NN0300510 400 0.5 10 S20NN0400510 10
Sipariş Kodları Tip Primer Akım (A) cl Güç VA Sipariş No S30 S40 S50 75 1 2.5 S30LL0750525 75 3 3.75 S30LL0750537 100 0.5 2.5 S30LL0100525 100 1 5 S30LL0100105 100 3 7.5 S30LL0100307 125 0.5 5 S30LL0125505 150 0.5 5 S30LL0150505 150 0.5 10 S30LL0150510 200 0.5 10 S30LL0200510 250 0.5 10 S30NN0250510 300 0.5 10 S30NN0300510 400 0.5 10 S30NN0400510 500 0.5 10 S30NN0500510 600 0.5 10 S30NN0600510 150 0.5 10 S30XL0150510 200 0.5 10 S30LL0200510 250 0.5 10 S30NN0250510 300 0.5 10 S30NN0300510 400 0.5 10 S30NN0400510 500 0.5 10 S30NN0500510 600 0.5 10 S30NN0600510 300 0.5 10 S40NN0300510 400 0.5 10 S40NN0400510 500 0.5 10 S40NN0500510 600 0.5 10 S40NN0600510 750 0.5 10 S40NN0750510 800 0.5 10 S40NN0800510 500 0.5 15 S40NN0500515 600 0.5 15 S40NN0600515 750 0.5 15 S40NN0750515 800 0.5 15 S40NN0800515 600 0.5 10 S50XL0600510 750 0.5 10 S50LL0750510 800 0.5 10 S50NN0800510 1000 0.5 10 S50NN1000510 600 0.5 15 S50XL0600515 750 0.5 15 S50XL0750515 800 0.5 15 S50XL0800515 1000 0.5 15 S50NN1000515 11
Sipariş Kodları Tip Primer Akım (A) cl Güç VA Sipariş N0 S60 S80 500 0.5 10 S00600500510 600 0.5 10 S00600600510 750 0.5 10 S00600750510 800 0.5 10 S00600800510 1000 0.5 10 S00601000510 1200 0.5 10 S00601200510 1250 0.5 10 S00601250510 1500 0.5 10 S00601500510 1600 0.5 10 S00601600510 2000 0.5 10 S00602000510 500 0.5 15 S00600500515 600 0.5 15 S00600600515 750 0.5 15 S00600750515 800 0.5 15 S00600800515 1000 0.5 15 S00601000515 1200 0.5 15 S00601200515 1250 0.5 15 S00601250515 1500 0.5 15 S00601500515 1600 0.5 15 S00601600515 2000 0.5 15 S00602000515 600 0.5 15 S080B0600515 750 0.5 15 S080B0750515 800 0.5 15 S080B0800515 1000 0.5 15 S080B1000515 1200 0.5 15 S080B1200515 1250 0.5 15 S080B1250515 1500 0.5 15 S080B1500515 1600 0.5 15 S080A1600515 2000 0.5 15 S080A2000515 2500 0.5 15 S080A2500515 3000 0.5 15 S080A3000515 600 0.5 30 S080B0600530 750 0.5 30 S080B0750530 800 0.5 30 S080B0800530 1000 0.5 30 S080B1000530 1200 0.5 30 S080B1200530 1250 0.5 30 S080B1250530 1500 0.5 30 S080B1500530 1600 0.5 30 S080A1600530 2000 0.5 30 S080A2000530 2500 0.5 30 S080A2500530 3000 0.5 30 S080A3000530 12
Tip Primer Akım (A) cl Güç VA Sipariş No S100 S125 1000 0.5 15 S100C1000515 1200 0.5 15 S100C1200515 1250 0.5 15 S100C1250515 1500 0.5 15 S100C1500515 1600 0.5 15 S100C1600515 2000 0.5 15 S100C2000515 1000 0.5 30 S100C1000530 1200 0.5 30 S100C1200530 1250 0.5 30 S100C1250530 1500 0.5 30 S100C1500530 1600 0.5 30 S100C1600530 2000 0.5 30 S100C2000530 1500 0.5 15 S01251500515 1600 0.5 15 S01251600515 2000 0.5 15 S01252000515 2500 0.5 15 S01252500515 3000 0.5 15 S01253000515 4000 0.5 15 S01254000515 5000 0.5 15 S01255000515 1500 0.5 30 S01251500530 1600 0.5 30 S01251600530 2000 0.5 30 S01252000530 2500 0.5 30 S01252500530 3000 0.5 30 S01253000530 4000 0.5 30 S01254000530 5000 0.5 30 S01255000530 13
KALİTE BELGELERİMİZ TS EN ISO 9001:2008 Tse Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi CE Uygunluk Belgesi Ölçü Transformatörleri Tip Onay Belgesi
Güvenliğinizi şansa bırakmayın! VİTAMİN NOVA 0212 637 59 59 Ekşioğlu Mah. Yeni Şile Cad. No:40 34794 Alemdağ - Çekmeköy / İstanbul / TURKEY Tel: +90 216 429 72 01 (pbx) Fax: +90 216 484 41 01 sigma@sigmaelektrik.com ISO 9001 : 2008