SAKARYA ÜNİVERSİTESİ KURAN-I KERİM III Hafta 9 Yrd. Doç. Dr. Ekrem GÜLŞEN Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Her hakkı saklıdır 2012 Sakarya Üniversitesi
ÜNİTE9 Kur ân Kıraatınde Câiz Olan Usüller İÇİNDEKİLER 9.1. Kur ân-ı Kerim i Okuyuş Şekilleri 9.1.1. Tahkîk/tertîl. 9.1.2. Tedvîr. 9.1.3. Hadr. 9.2. Zorunlu Dönem Ezberi Yâsîn Sûresi 4. Sayfanın Metni 9.3. Alıştırmalar HEDEFLER 9.3.1. Aşağıdaki Kur an Metnini Tahkik/Tertil Tarzında Okuyalım 9.3.2. Aşağıdaki Kur an Metnini Tedvir Tarzında Okuyalım 9.3.3. Aşağıdaki Kur an Metnini Hadr Tarzında Okuyalım Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Kur ân okuyuş şekillerini luğavî olarak tanımlayabilecek, Bu şekillere uygun okuyuşu gösterebilecek, Istılâhî olarak tariflerini yapabilecek, Aralarındaki farkları açıklayabilecek, Faydalarını seçebilecek, Bu hususta yeterli bilgiyi sağlayabileceksiniz. ÖNERİLER Bu üniteyi daha iyi kavrayabilmek için okumaya başlamadan önce; Ders notlarını okuyalım ve videodaki anlatımı dikkatli bir şekilde takip edelim. 2
Kur ân Kıraatında Câiz Olan Usuller 9.1. Kur ân-ı Kerim i Okuyuş Şekilleri Kur ân-ı Kerim uygulama olarak üç tarzdan birisiyle okunur. Bunlar: Tahkîk/tertil, tedvîr ve hadr şekilleridir. 1 9.1.1. Tahkîk/tertîl Tahkik sözlükte, sabit olmak ve bir şeyin aslına, hakikatine dönmek, ispat etmede fazla inceleme anlamlarına gelir. 2 Kıraat ıstılahında ise bir harfin hakkını vermek, 3 hareke, izhar ve ğunneleri okuyuş hassasiyetinin en son imkanlarını kullanarak, bir harfi diğerine karıştırmadan tane tane okumak demektir. 4 Tertil ise, sözü ağızdan kolayca düzgün bir şekilde çıkarmak anlamına gelir. 5 Kıraat ıstılahı olarak, Kur ân-ı Kerim-i tane tane, âheste âheste okumaktır. 6 Tertile, tahkik de denmektedir. 7 Aralarında fark olduğunu söyleyenler ise bunu şöyle ifade etmişlerdir: Tahkik, düşünmek, talim ve temrin içindir. 8 Tertil ise tedebbür, tefekkür ve istinbâd içindir. 9 Her tahkik tertil ise de, her tertil tahkik değildir. 10 Kur ân okumaya en uygun usûl, tertildir. 11 Tertil sadece Kur ân ın manasını düşünmek için müstehap değildir. Zira Kur ân ın manasını anlamayan ve Arap olmayan bir kişi için de tertile riâyet etmek esastır. Öyle ise tertil ile okumak, Kur ân ın anlaşılması için gerekli olduğu gibi, Kur ân a, onu lafızlarına hürmet ve tazim için de en uygun bir davranıştır. 12 Kur ân ın lafzını tertil ile okumak, batınında tedebbür imkanı bahşeder. 13 Tedebbür, âyetlerin manalarında derinlemesine düşünerek ondaki incelikleri yakalamaya çalışmaktır ki, bu da içsel bütünlüğü temin etmekle sağlanır. Kişi kalbiyle bütünleşmeden böyle bir tilavete hazır olamaz. Peygamberimiz in (sav.) Kalbiniz ülfet bulduğu müddetçe Kur ân okuyunuz. hadisi de, kalbin boş şeylerden arındırıp hazır hale getirildikten sonra tedebbür 1 el-burhânî, Muhammet Hişâm, İlmü Tecvîdi l-kur ân, s. 18. 2 Temel, Nihat, Kıraat ve Tecvit Istılahları, s. 126-27. 3 el-burhânî, Muhammet Hişâm, İlmü Tecvîdi l-kur ân, s. 18. 4 İbn Cezerî, en-neşr, I, 206. 5 Temel, Nihat, Kıraat ve Tecvit Istılahları, s. 133. 6 es-sabbâğ, Ne îme, el-beyân fî İlmi t-tecvît, s. 319. 7 el-burhânî, Muhammet Hişâm, İlmü Tecvîdi l-kur ân, s. 19. 8 Abdülhamit, Suat, Teysîru r-rahmân, s. 31; el-husarî, Mahmût Halîl, Ahkâmu Kıraâti l-kur âni l-kerîm, s. 330. 9 es-sabbâğ, Ne îme, el-beyân fî İlmi t-tecvît, s. 321. 10 el-husarî, Mahmût Halîl, Ahkâmu Kıraâti l-kur âni l-kerîm, s. 330; es-sabbâğ, Ne îme, el-beyân fî İlmi t-tecvît, s. 321. 11 Suyûtî, Âdâbu Hamaleti l-kur ân, s. 20. 12 Gazâlî, İhyâ, I, 278. 13 Gazâlî, İhyâ, I, 288-89. 3
ve tefekkür imkanına sahip olunacağını ve böyle bir tilâvetin gerçek bir tilâvet sayılacağını gösterir. Yani tilâvet esnasında kalbin başka şeylerle meşgul olmaması esastır. Yoksa tilavetten maksat hasıl olmaz. 14 Gerçek bir tilâvetin lisan, akıl ve kalp üçlüsü ile icra edileceğini belirten Gazâli, lisanın görevinin onu Tertil ile (tane tane) okumak, aklın görevinin onu anlamak, kalbin görevinin ise ondan öğüt almak olduğunu söyler. 15 Fakat ifrattan dolayı harflerin harekelerini sekte ile ve ya çok ağır okumak sureti ile birbirinden tamamen ayırmak harekeli harfi sakin, sakin harfi harekeli kılmak, harekelerden harfler meydana getirmek, nûn ve mim harflerinin ğunnelerinde mübalağa etmek, sakin ile müteharrik harf arasına -olmadığı halde- med ilave etmek tahkik sayılmaz. 16 Bu tarz okuyuşta tutulacak yerler gereği kadar tutulur. 17 Med edilecek yerler de gereği kadar med edilir, aşırılıktan kaçınılır. 18 Söz gelimi meddi tâbiler bir elif, muttasıl, munfasıl ve meddi lazımlar Âsım kıratında dört elif miktarı uzatılır. Meddi arız bir-dört elif, meddi lîn bir-üç elif, diğer ferî medler de dört elif miktarı uzatılarak okunur. İhfa, iklap ve ğunneli idğamlar ise bir buçuk elif miktarı tutularak okunur. 19 Tahkik, tertilden biraz daha yavaş bir okuyuş şeklidir. Bu sebeple tahkik, talim ve temrin (öğrenmek ve araştırma yapmak) için, tertil ise tefekkür için daha uygundur. 20 Kıraat imamlarından İmâm Hamza bir rivayete göre Verş, 21 Kuteybe ve bazı Mısır ve ekseri Irak okuyucuları bu okuyuş tarzını tercih etmişlerdir. 22 9.1.2. Tedvîr Tedvir sözlükte bir şeyi dolap gibi döndürüp çevirmek, 23 bir şeyi diğer bir şeye meyil ettirmek anlamına gelir. Tecvid ıstılahında ise, tahkik ile hadr arası orta bir okuyuştan ibarettir. 24 Bu tarz okuyuşta orta yol tercih edilerek tutulacak yerler normal olarak tutulur. 25 Tedvir okuyuş tarzında meddi muttasıl ve munfasıl üç elif; meddi arız ve meddi lîn birüç elif; meddi lazım dört elif; ihfâ, iklap ve ğunneli idğamlar bir elif civarında tutulur. 26 Bu okuyuş tarzını, İbn Âmir, Kîsâî, 27 Âsım ve Halefü laşr tercih etmişlerdir. 28 14 Yılmaz, Ali, Tilâvet Âdâbı, AÜİFD, Erzurum 2007, Sayı 27, s. 153. 15 Gazâlî, İhyâ, I, 283. 16 Karaçam, İsmail, Kur ân ı Kerim in Faziletleri, s. 176. 17 Çetin, Abdurrahman, Kur ân Okuma Esasları, s. 326. 18 Dağdeviren, Alican, Kur ân Okuma Sanatı, s. 130. 19 Çetin, Abdurrahman, Kur ân Okuma Esasları, s. 326. 20 Dağdeviren, Alican, Kur ân Okuma Sanatı, s. 130. 21 el-husarî, Mahmût Halîl, Ahkâmu Kıraâti l-kur âni l-kerîm, s. 330. 22 Ünlü, Demirhan, Kur ân-ı Kerim in Tecvîdi, s. 167. 23 Asım Efendi, Kamus Tercümesi, I, 1110. 24 el-burhânî, Muhammd Hişâm, İlmü Tecvîdi l-kur ân, s. 19. 25 İbn Cezerî, en-neşr, I, 207. 26 Sağman, Ali Rıza, İlaveli Sağman Tecvidi, İstanbul: 6. Baskı, ts. s. 11. 27 el-husarî, Mahmût Halîl, Ahkâmu Kıraâti l-kur âni l-kerîm, s. 331. 28 İbn Cezerî, en-neşr, I, 207. 4
9.1.3. Hadr Hadr sözlükte, okuyuşta çabuk olma, 29 çabuk iş yapmak anlamlarına gelir. 30 İstılahta ise, kıraatte süratli olmak demektir. 31 El-Ahvezî ye göre bu tarz tatlı ve kolay bir okuyuştur ki okuyucu lafızları fasih Arapların telaffuzundan ve fusehânın tekellümünden çıkarmadığı sürece ve kıraat İmamlarının rivâyetine uygun olmak üzere medlere, hemzeye kat a, vasl a, teştîd e, tefhîm e, tahfîfe, imâleye, ihtilasa ve işba a riâyet ederek okumaktır. 32 Kur ân-ı Kerim i hadr usûlü ile okumak demek, yalnız okuyuştaki süratin artması demektir. Bunun yanında, tecvid kaidelerinin ihmal edilmesi veya terk edilmesi demek değildir. 33 Bu okuyuş tarzında medler asgari sınırına indirilir. 34 Söz gelimi bu okuyuşta meddi munfasıl, meddi arız ve meddi lîn birer elif; meddi muttasıl iki elif; meddi lazım ise iki buçuk-üç elif miktarı uzatılarak okunur. İhfâ, iklap, ğunneli idgamlar ise yarım elif civarında tutulur. 35 Hadr ile kıraat İbn Kesîr, Ebû Cafer, Ebû Amr, Ya kûb ve Kalûn un mezhebidir. 36 Kıraat imamımız Asım dan hadr kıraat tarzı da nakledilmiştir. 37 Bir de hezrame okuyuşu vardır ki, buna tahlît de denir. Hızlı konuşmak, sözleri birbirine karıştırmak anlamlarına gelir. Kur ân kıraatı bağlamında ise, Kur ân ın tecvid kuralları uygulanmadan söylenenlerin anlaşılamayacağı şekilde okunmasıdır. 38 Normal koşullarda bu okuyuş tarzı uygun bir okuyuş değildir. Ancak hafızlığa çalışanlar veya herhangi bir sûreyi ezberlemek isteyenler kuralları güzel bir şekilde kavrayıp uygulamalarını iyice hazmettikten sonra yalnız ve yalnız ezberlemeleri sırasında kelimelerin aslını bozmayacak şekilde hızlı hızlı okuyabilirler. Yoksa cenaze veya ramazan hatimlerindeki gibi okuyuşlar, okuyanlarına günahtan başka bir şey kazandırmaz. 39 Teravih ve diğer namazlarda, hatim okurken çok süratli okumamalı ve bu tarza düşmekten sakınmalıdır. 40 Kur ân okurken, bu üç tarzdan hangisinin tercih edilmesi gerektiği konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Okuyucu, duruma göre ve kolayına geldiği şekilde istediği tarzı seçebilir. 41 29 es-sabbâğ, Ne îme, el-beyân fî İlmi t-tecvît, s. 322. 30 Asım Efendi, Kamus Tercümesi, I, 813. 31 Çetin, Abdurrahman, Kur an Okuma Esasları, s. 327. 32 Temel, Nihat, Kıraat ve Tecvit Istılahları, s. 54. 33 Karaçam, İsmail, Kur ân ı Kerim in Faziletleri, s. 177. 34 Karaçam, İsmail, Kur ân ı Kerim in Faziletleri, s. 177. 35 Dağdeviren, Alican, Kur an Okuma Sanatı, s. 131. 36 İbn Cezerî, en-neşr, I, 207. 37 Sarı, M. Ali, İmam Âsım ve Kıraatı, s. 62. 38 Gülle, Sıtkı, s. 453. 39 Gülle, Sıtkı, s. 453. 40 Çetin, Abdurrahman, Kur ân Okuma Esasları, s. 327. 41 Karaçam, İsmail, Kur ân ı Kerim in Faziletleri, s. 180. 5
İbn Abbâs, İbn Mesûd ve bazı alimlere göre tertil ve tedebbür ile okumak, okunan miktar az da olsa süratli ve fazla okumaktan daha faziletlidir. Çünkü bu düşüncede olanlar bundan maksadın, Kur ân-ı anlamak, onu düşünmek, ondakileri bilmek ve onunla amel etmek olduğunu vurgularlar. Onun tilavet ve hıfzının, onun manasına anlamaya bir vesile olduğunu aktarırlar. 42 İmâm Buhârî de, Kur ân-ı tertil ile okumanın önemini süratli okumanın mekruh olduğunu Abdullah b. Mesut yolu ile naklettiği, bir hadise dayandırmıştır. 43 Vahiylerin beşeri lafız kalıplarına dökülüşünde ilk ağız, onları okutma ve öğretmede ilk muallim olan Hz. Peygamber Kur ân âyetlerini Cebrâil den dinlediği ilâhi disiplinle tertille okudu. Tertille okumanın nasıl olduğuna dair ayrıntılı bilgi, kaynaklarda olmamakla birlikte aşağıdaki hadisler tertil kavramını Peygamberimiz in (sav.) Kur ân okuyuşunu, tilavetin üslup ve niteliğini belirleyen temel prensipler taşımaktadır. 44 Ali b. Ebû Talib in rivâyetine göre kendisine tertil in anlamı sorulan Rasulü Ekrem tertille okumayı şöyle tarif etmiştir. Kur ân ı kalitesiz hurma gibi çabucak ağzınızdan atmayın, onu şiir okur gibi kesik kesik ve gelişi güzel okumayın, hayret verici yerlerinde durun, kalpleri onunla harekete geçirin, maksadınız sûrenin sonuna bir an önce varmak olmasın. Müfessir Zemahşerî, tertil kelimesini açıklarken şu hadise yer vermiştir: Hz. Aişe ye (ra.) Allah Rasulü nün (sav.) kıraati sorulduğunda Sizin şu çabuk çabuk okuduğunuz gibi değildir. Dinleyen onun harflerini saymak isteseydi sayardı. demiştir. 45 Okuyuş tarzlarını en beğenileni tertil tarzıdır. Çünkü rabbimiz Kur ân ı ağır bir okuyuşla ağır ağır/tane tane oku buyurmuştur. Burada lafza gösterilen özen yanında mana ön plandadır. Ancak tahkik tarzı ile tertil tarzının tek başına Kur ân okuyanlar ile Kur ân tilaveti için tertip edilmiş özel cemiyetlere has bir okuyuş tarzı olduğunu da belirtelim. Bazı imam efendilerin -sesleri güzel, kıraatleri mükemmel bile olsa- bu tarz okuyuşla namaz kıldırmalarının cemaate bıkkınlık verdiğini de hatırlatalım. 46 Şunu da belirtelim ki bütün okuyuş tarzlarında idğam, ihfâ, iklâp, ğunne, sekte süreleri aynıdır. Bunların ölçüleri okuyuş hızlarına göre azaltılıp çoğaltılamaz. 47 Ancak, seçilen tarzın kurallarına uymak gerekir. Tilavette tutulan hıza göre bir tempo vardır. Bütün medler sükûnlar, idğamlar, ihfâlar birbirine eşit kuvvette olmak zorundadır. Mesela aynı cins meddi bir yerde az bir yerde çok uzatmak veya ihfâyı, iklabı bazen az bazen çok tutmak tilavetin bu nizamına saygısızlık olur; düzgün yolda yürürken bir hızlanıp bir yavaşlayan, bazen koşan bazen seken bazen sıçrayan kimsenin yürümesine benzer ki böyle bir durum tasvip edilemez. 48 ÖZET 42 Karaçam, İsmail, Kur ân ı Kerim in Faziletleri, s. 179. 43 Karaçam, İsmail, s. 179. 44 Sarı, Mehmet Ali, Kur ân-ı Kerim i Güzel Okuma Tekniği ve Kuralları, s. 19-20. 45 Zemahşerî, el-keşşâf, IV, 175. 46 Gülle, Sıtkı, Açıklamalı Örnekleriyle Tecvit İlmi, s. 453. 47 Gülle, Sıtkı, s. 453. 48 Sağman, Ali Rıza, Sağman Tecvidi, s. 46. 6
Kur ân-ı Kerim tahkik/tertil, tedvîr ve hadr şekillerinden birisiyle okunur. Tahkik, Kur ân okumanın hız bakımından en yavaş okunan şeklidir. Buna yakın veya bu manada kullanılan bir de tertîl okuyuşu vardır. tertîl, Kur ân-ı yavaş yavaş okumaya denir. Bu tür okuyuş şekli tahkik okuyuşdan biraz daha hızlıdır. tahkîk okuyuşu ile öğretim ve talim, tertîl okuyuşu ile ise Kur ân-ı Kerim in manasını tedebbür edilir. Tedvir okuyuşu ise, tahkik ile yavaş okuyuş olan hadr arasında orta bir okuyuş şeklidir. Hadr ise Kur ân-ı Kerim i en hızlı okuyuş şeklidir. Bir de herzeme veya tahlît denilen okuma şekli vardır ki bu tür okuyuş caiz değildir. Kârî, Kur ân-ı Kerim i yukarıdaki şekillerden hangisi ile okursa okunsun tecvid kurallarını uygulamak esası olmalıdır. 7
9. 2. DEĞERLENDİRME SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangi şekil ile Kur ân okumak câiz değildir? a) Tertîl. b) Tahkîk. c) Tedvîr. d) Hadr. e) Tahlît. 2. Tahkîk in sözlük anlamı nedir? a) Sözü ağızdan düzgün bir şekilde çıkarmak anlamına gelir. b) Çabuk olma, çabuk iş yapmak anlamlarına gelir. c) Bir şeyi dolap gibi döndürüp çevirmek anlamına gelir. d) Bir şeyin aslına, hakikatine dönmek anlamına gelir. e) Hızlı yürümek, hızlı koşmak anlamına gelir. 3. Orta okuyuş şekli hangisidir? a) Tertîl. b) Tahkîk. c) Tedvîr. d) Hadr. e) Herzeme. 4. En çok beğenilen okuyuş tarzı hangisidir? a) Tertîl. b) Tahkîk. c) Tedvîr. d) Hadr. e) Herzeme. 5. Aşağıdakilerden talim için olan okuyuş tarzı hangisidir? a) Tertîl. b) Tahkîk. c) Tedvîr. d) Hadr. e) Herzeme. 8
CEVAPLAR : 1: E 2: D 3: C 4: A 5: B 9
9.3. ALIŞTIRMALAR 9.3.1. Aşağıdaki Kur an Metnini Tahkik/Tertil Tarzında Okuyalım 3 سورة ال ع م ران ا م لم 1 ا لل ه ل م ا ل ه ا ا ل ه و ا ح ل ي الحق ي وم 2 ند ازل ع ل ح يك الحك ت اب ب ا ح ل ق م ص د اا ل دا بد د ح ح ده ن ا نحددز ل التاد ح و د ل ن اح ل ح يد 3 م ح ن د ح ب ه ا ى ل لنااس ن ا نحدز ل الحف حر ان ا ان الاذ ن ك ف ر نا ب ا د ا الل ده د ح ع ع دذ ا د ب د د د ن الل ده ع ز د د ز ت ن انحت ق دام 4 ا ان الل ده ل خ حف د ع ل ح يه د ح يء د ف اح ل ح ض ن ل ف ال اس امء 5 ه و الاذي ص و ك ح ع ف اح ل ح ح ام ك ح يد دامء ل م ا ل ده ا ا ل ه دو الحز ز دز ا ح ل كديع 6 ه دو الامذ ي ا نحدز ل ع ل ح يك الحك ت اب م حنه ا ا د م حك ا د ه ان ا م الحك ت اب ن ا خ در م ت دا ا د ا ا امدا الادذ ن ف د ل دو ح ع ح د د اد ي تاب ز دون م دا ا داب ه م د ح الحف حدتن ل ن اب ح ت غ امء ا احن ل هو م ا د ح زل ع ا احن ل هم ا ا ل الل ه ن الاراس خ ون ف الحز حلع د ق ول ون ا م نادا ب ده ك د ن ع حند ب ندا ن م دا د اذاكر ا ا لم ا نل دوا م حنه اب ح ت غ امء اح ل لحب داب 7 بدان دا ل ا دز ح د ل وبد ن دا بد ح زد ا حت ه د ح دتد ن ا ن ه د ح ل ن دا م د ح ن ل د نحك ح د لا ا نداك ا نحده الحو اهداب 8 بدان دام ا نداك دا م ا الناداس ل يد ح وم ل ح ايه ا ان الل ه ل خ حل الح يز اد 9 ا ان الاذ ن ك ف ر نا ل ح ن اد حغ ن ع حدنه ح ع ا ح مو ا ح ع ن ل م ا ح ن ل د ه ح ع م دن الل ده د ح يداداا ن ا نل م ك دك ه د ح ع ن دود النادا 11 ك د احب ا ل ا ح رع د ح ون ن الادذ ن م د ح ن د ح بل ه ح ع ك اذ ب وا ب ا اا نا ا ا خ ذ ه ع الل ده ب دذ ن و ح ع ن الل ده د د الحز ق داب 11 د ح ل لادذ ن ك ف در نا س دتد حغل ب ون ن ح در نن ا ه دناع ن ب دحك ح يه ح ع احى اد ق ااد ف س دبي الل ده ن ا ح خدر ى ك داا ر د د در ح نند ه ح ع م حدل د الحز دح ن الل ده د د الح ه داد 12 د ح ك دان ل ك د ح ع ا د لد ف ا ك تد دح الحتد ق تدا ا ك د لد ب ن ح صر ه م ح ن امء ل ن ل اح ل ب ح ص ا 13 ن ل لنااس ح ال ا ه و ا م ن الن س امء ن الحب ن ا ان ف ت ل ك ل ز ح دبر ا ن الحق ن اطري الح ق حنط ر م ن د ح ا ند ب دك ك ح ع ح ن الحف اض ل ن ا ح ل ح ي الح س اوم ل ن اح ل نحدز ام ن ا ح ل ح رث ت ل ك م ت دا ا ح ل ي دو الد نحيا ن الل ده ع حند ه ح ح سدن الح دا ب 14 د ري الاذه م ح ن ت ل ك ح ع ل لاذ ن ااداق ح وا ع حن ح ع ناا د ت ح ري م ح ن حت ه ا اح ل نحده ا خ ال ن ايه ا ن ا ح ن ا د ج م ط اهر د ن حضو ا دن م ن الل ه ن الل ه ب صدري د ب الحز ب دا د 15 ا لاذ ن د ق ول ون بدان ام ا ندان ام ا م نادا ا دا حفف ح ر ل ن دا ت ن وبد ن دا ن ن دا ع دذ اب النادا 16 ا ل اصداب ر ن ن ال اصداد ن الحق دان ت ن الح حنف قد ن الح ح سدتد حغف ر ن ب اح ل ح سد ا 17 د ده الل ده ا نداه ل م ا ل ده ا ا ل ه دو ن الح ل م ك ك د ل ن ا نل دوا الحز حلدع اما ا دا ب الحق ح سد ل م ا ل ده ا ا ل ه دو الحز ز دز ا ح ل كديع 18 ا ان حغي ا دا بد ح ديدند ه ح ع ن م د ح ن حكف د ح زد م دا دامء ه ع الحز حلدع بد ر ب ا د ا الل ده ا دا ان ال ن ع حن الل ه اح ل ح س ل م ن م ا ا ح ختد ل الاذ ن ا نا وا الحك ت داب ا ا ل م د ح ن بد ح ح ل س اب 19 ا ا حن ح ام وك اد ق ح ا ح سل ح ه ن ح ه ي ل ل ه ن م ن اادابد ز ن ن د ح ل لادذ ن ا نا دوا الحك ت داب ن اح ل م د ء ا ح سدل ح ت ح ع ا دا حن الل ه س ر ا ا ح وا ا ا ا ن ا ع ل ح يك الحب ل ن الل ه ب صري د ب الحز ب اد 21 ا ان الادذ ن حكف در نن ب ا د ا الل ده ن د حقتد ل دون الناب د ب غ دحري ا ح سل وا اد ق ا ح هت ح نا ن ا حن اد و لا ح ق ن د حقتد ل ون الاذ ن احم ر نن ب الحق ح س م ن النااس اد ب ح ره ح ع ب ز دذ اب ا لديع 21 ا نل م ك دك الادذ ن ح ب ط د ح ه ا حع دا ح ع ف الد نحدي ا ن اح ل خ در ن م ا حع م ح ن ن اص ر ن 22 10
ا ل ح اد ر ا الاذ ن ا نا وا ن صيب ا ا م ن الحك ت اب ح ع ح ون ا ك ت اب الل ه ل ي ح ك ع بد ح ديند ه ح ع ث ا د تد و ا ر د ق م حدنه ح ع ن ه ح ع م ح زر ض ون 23 ت ل ك ب ا نداه ح ع ال وا ل ح ن ت اسن ا الناا ا ا لم ا اا ا ما م حز ند ا ن ف اره ح ع ف د ن ه ح ع م ا ك ان وا د حفتد ر نن 24 ا ك ح يد ا ت ا ح زن داه ح ع ل يد د ح وم ل ح د ايده ك س ب حه ن ه حع ل ظحل ون 25 الل ه اع م ال دك الح حلدك اد دح ا الح حلدك م د ح ن ا دامء ن اد حندز الح حلدك ش دا ح ن ا دامء ن ن اد ي ح ه ك ند حف م ا ن ا ز ز م ح ن ا امء ن ا ذ ل م ح ن ا امء ب ي ك ا ح ل ح دير ا ناك ع ل ك د ح يء د ر 26 ا ول ج ال ا ح ي ف الناده ا ن ا ول ج الناده ا ف الاحي ن ت حدر ج ا ح ل ا ي م دن الح ي ده ن ت حدر ج الح ي ده م دن ا ح ل دي ن اد دحر م د ح ن ا دامء ب غ دحري ح س داب 27 ل د تاخ دذ الح ح م ن دون الحك داا ر ن ا ح نل ي دامء م د ح ن د ن ن ن ي ذ ك ع ا حن الل ه ند حفس ه ن ا الل ه الح صري 28 ح الل ه ف د حيء ا ا لم ا حن اد تادق وا م حدنه ح ع اد ق ي لا الح ح م ن ن م ح ن د حفز ح ت ل ك اد ل ح ي م ن ت حف وا م ا ف ص ن ك ح ع ا ح ن اد حب نه د ح زل ح ه الل ه ن د ح زل ع م ا ف ال اس و ا ن م ا ف اح ل ح ض ن الل ه ع ل ك د ح يء د ر 29 11
9.3.2. Aşağıdaki Kur an Metnini Tedvir Tarzında Okuyalım د ح وم ت ك ند حف م ا ع ل حه م ح ن خ ح ري م حض ا را ن م ا ع ل ح ه م د ح ن س د م وء اد دو د ل د ح و ا ان بد ح ديند ه دا ن بد ح دين دهم ا م دا ا ب زيدا ا ن ي دذ ك ع الل ده ند حفس ده ن الل ده دف ب الحز ب اد 31 ح ا حن ك حنت ح ع ب دون الل ده ا دااب ز وح ي ح ب د ح بك ع الل ده ن د حغف د ح ر ل ك د ح ع ت ند وب ك ح ع ن الل ده ف ف دو د حدي د ع 31 د ح ا طيز دوا الل ده ن الارس دول ا ددا حن اد و لاد ح وا ا ددا ان الل ده ل ي دد الحك داا ر ن 32 ا ان الل دده ا ح صدط ف م ا د م ن ن و ا حددا ن ا ل ا ب ح ددر هيع ن ا ل ع ح ددر ن ع ل د الحز ددال 33 ت ا لا بد ح زض ه ا م ح ن بد ح زض ن الل ه س ي د ا ع لي د ع 34 ا حت ال ه ا ح مر ا ع ح ر ن ب ا ح ن ذ ح ل ك م ا ف ب طح ن م ار ا ا اد تد ق با ح م ن ا ناك ا نحه ال اس يا الحز ليع 35 اد ل ا ا ن ض ز حدته ا ال ح ه ب ا ح ن ض ح زتد ه ام ا نحد ن الل ه ا حعل ع ب د ا ن ض دز ح ه ن ل د ح ي الداذك ر ك داح ل نحد ن ا ح س ا ح يتد ه ا م ح ر ي ن ا ح م ا عيذ ه ا ب ك ن ت داتد ه ا م ن ال ا ح يط ان الار يع 36 اد تد ق بادل ه ا بد ه ا ب ق ب ول ح س ن ن ا نحدب تد ه ا ند ب ااا ح س دناا ن ك افل ه دا ك ر دا ح ر اب ن ع حن ه ا ح اا ال ا م ح ر ي ا ن ل ك ه ذ ا ال ح ه ه و م ح ن ع حن الل ه ا ان الل ه د حر م ح ن امء ب غ حري ك لا ا د خ ع ل ح ديه ا ك ر ا ا الح ح س اب 37 ه ن ال دك د ع دا ك ر داا بداه دال ب ه د ح ل م د ح ن ل د نحك ت دا لا ط ي ب د لا ا نداك س يدا الد ع امء 38 اد ن اد احده الح ل م ك ك د ل ن ه دو داما د ع ص دل ي ف 39 ال ب ا ن ك ون ل ف ل د الل ه ن س ي ا ا ن ح ص و ا ا ن ن ب ي ا م ن ال اص م ا ل ح ر اب ا ان الل ه د ب ر ك ب ي ح ي م ص اا ب ك ل ل م ن الح ن ح بد ل غ ن الحك بد ر ن ا ح مر ا ا ع ا د ر دال ك دذ ل ك الل ده د حفز د م دا دامء 41 دال ب ا ح ز د ح م ل ا د لا دال ا د ت دك ا ا ل ا ك ل دع الناداس ةد ل د ل ا ا ام ا ا ل ح م ا زا ن اتحك ح ر باك ك ا ريا ن س ب ح ب الحز ي ن اح ل ب ح ك ا 41 ن ا حت ال ه الح ل م ك ك ل ا م ح ر ي ا ان الل ه ا ح صط ف يك ن ط اهر ك ن ا ح صدط ف يك ع ل ن س امء الحز ال 42 ا م ح ر ي ا حدن يت ل ر ب ك ن ا ح سج ي ن ا ح ك زي م ا الاراك ز 43 ت ل ك م ح ن ا نحدب امء الحغ حي ن وحيه ا ل ح يك ن م ا ك حندده ل دد ح ه ح ع ا حت د حلق ددون ا ح ل م ه دد ح ع ا د ه دد ح ع حكف دد م دد ح ر ي ن م ددا ك حندده ل دد ح ه ح ع ا حت خ حت ص دد ون 44 ا حت ال دده الح ل م ك ك دد ل د دا م دد ح ر ي ا ان الل دده د ب ر ك ب ك ل ل م حن 45 عيس اب ح ن م ح ر ي ن ي ا ها ف ال نحدي ا ن اح ل خ ر ن م ن الح ق ارب ه ح س ه ا الح سيح ر دال ك دذ ل ك الل ده خ حل دق م دا 46 ال ح ه ب ا ن ك دون ل ن ل دد ن ل ح حس ح سد ن ب د د الح حه ن ك ح ها ل ن م ن ال اصا ل ن ك ل ع النااس ف ا را ا ا ا ند دا د ق ددول ل دده ك دد ح ن اد ي ك ددون 47 ن د ز ل دده الحك ت دداب ن ا ح ل حك دد ل ن التاد ح و دد ل ن اح ل ح يدد 48 ن س ددوا ل ا بد د م ن ددامء ا ت ا ض دد م ا ح مدد ا را ب دا حتن الل ده ن ا ب ح حكدت ك ح ع ب ا د ل م د ح ن ب ك د ح ع ا ح م در اح ل حك ده ا ح خل دق ل ك د ح ع م دن الطد ك ه ح يداد ل الطادحري ا دا نحدف ايده اد ي ك دون ط ح ديد ا ح سر امء ا ح د ح ن اح ل ب ح در ص ن ا حي الح ح وا ب ا حتن الل ه ن ا ند ب ك ك ح ع ب ا ا احك ل ون ن م ا ا دا خ ر نن ف بد ي دوا ك ح ع ا ان ف تل دك ل د لا ل ك د ح ع ا حن ك حندت ح ع م دح م ن 49 م د ح ن ب ك د ح و ل ن ل ح ا ل ك ح ع بد ح زض الادذي ح در م ع ل د ح يك ح ع ن حكدت ك ح ع ب ا د ل ع ا دااداق وا الل ده ن ا طيز دون 51 ن م ص اا ل ا بد ح اى م ن التاد ح ا ان الل ددده و ن ب ك ددد ح ع ا ا حعب ددد نه ه دددذ ا ص دددر ا د م ح سدددت قي د ع 51 اد ل ا دددام ا ح ددد ا عيس ددد م دددحدنه ع الحك حفدددر دددال م ددد ح ن ا نحص دددا م ي ا الل ددده دددال ا ح ل و ا ون ن حن ا نحص ا الل ه ا م ناا ب الل ه ن ا حده ح ب ا ناا م ح سل ون 52 12
9.3.3. Aşağıdaki Kur an Metnini Hadr Tarzında Okuyalım بدان ام ا م ناا ب ام ا نحدز لحه ن اادابد ح زن ا الارس ول ا ا حكت ح دبن ا م ا ال ا اه ن 53 ن م ك ر نا ن م ك ر الل ه ن الل ه خ ح دير الح اك ر ن 54 ا حت ال الل ه ا عيس دد م ا ح م تد و ا يددك ن اا ز ددك ا ل ا ن م ط ه ددر ك م دددن الاددذ ن ك ف ددر نا ن اع دد الاددذ ن اادابد ز دددوك اد دد ح و الاددذ ن ك ف ددر منا ا د دد ح وم الحق ي ددد ل ث ا ا ل ا م حر ز ك ح ع ا ا حك ع بد ح دين ك ح ع اي ا ك حنت ح ع ايه ت حت ل ف ون 55 ا ا اما الاذ ن ك ف ر نا ا ا ع ذ بد ه ح ع ع ذ اب ا ا د ا ا ف ال نحدي ا ن اح ل خ ر ن م ا ح ع م ح ن ن اص ر ن 56 ن ا اما الاذ ن ا م ن وا ن ع ل وا ال ا صدا ل ا اد يد دو ا يه ح ع ا دو ه ح ع ن الل ده ل ي د الظادال 57 ت ل دك ند حدتل دوه ع ل ح يدك م دن اح ل ا ن الذ حكر ا ح ل كديع 58 ا ان م د عيس د ع حند الل ده ك د ا د م خ ل ق ده م د ح ن اد در اب ث ا دال ل ده ك د ح ن اد ي ك دون 59 ا ح ل دق م د ح ن ا ند ح ا ب ح دن امء ند ا ن ا ب ح دن دامء ك ح زد م دا دامء ك م دن الحز حلدع اد ق د ح اد ز دال ح و ع ن ن س دامء ن ا ب ك ا ل ا ك ح ن م ن الح ح ت ن 61 ا ح ن ح ام ا ك ايه م ح ن بد ح ن ن س امء ك ح ع ن ا نحدف س ن ا ن ا نحدف س ك ح ع ث ا ند ح بت ه ح اد ن ح جز ح ل ح زن ه الل ه ع ل الحك ات ب 61 ح وا ا ا ان الل ه ع لي د ع ب الح حفس ن 63 ا ان ه ذ ا و الحق ص ص ا ح ل ق ن م ا م ح ن ا ل ه ا ا ل الل ه ن ا ان الل ه و الحز ز ز ا ح ل كيع 62 ا ا حن اد و لا ح ام ا ح ه الحك ت اب اد ز ال حوا ا ك ل ل س و امء بد ح ديند ن ا ن بد ح دين ك ح ع ا ا ل ند ح زب ا ا ل الل ه ن ل ن ح ر ك ب ه د ح ياداا ن ل ح زض ن ا بد حز اضا ا ح ب اب اا م ح د تاخ ذ بد ن د نن الل ه ا دا حن اد و لا د حوا اد ق ول دوا ا حدده نا ب ا نداا م حسدل ون 64 د ام ا ح هد الحك ت داب ل دام ون م ف ا ب ح ددر هيع ن م دام ا نحز ل ده التاد ح و د ل ن اح ل ح يد ا ا ل م د ح ن ح زل دع ن ا نحددت ح ه م ل مء ح ا ح جت ح ع اي ا ل ك ح ع ب ه ع حل د ع ا ل ع ام ون اي ا ل ح ي ل ك ح ع ب ه ع حل د ع ن الل ده د ع ل بد حز ه ا ا ل اد ح زق ل ون 65 ه ام ا نحدت ح ع اد حزل ون 66 م ا ك دان ا ب ح ددر هيع د ه ود د ا ن ل ن ح صدر ان ي ا ن ل ك د ح ن ك دان ح نيافدا م حسدل ا ا ن م داك دان م دن الح ح در ك 67 ا ان ا ح ن الناداس ب ددا ب ح در هيع ل لاددذ ن اادابد ز ددوه ن ه ددذ ا الناددي ن الاددذ ن ا م ن ددوا ن الل دده ن ل الح ددح م ن 68 ن اد ح ط اما ف دد لد م دد ح ن ا ح هدد الحك ت دداب ل دد ح و ض ددل ون ك ح ع ن م ددا ض ل ون ا ا لم ا نحدف س ه ح ع ن م ا ح ز ر نن 69 ام ا ح ه الحك ت اب ل ا حكف ر نن ب ا ا الل ه ن ا نحدت ح ع ا ح ه نن 71 ام ا ح هد الحك ت داب ل اد حلب س دون ا ح ل د اق ب الحب اط د ن ا حكت دون ا ح ل د اق ن ا نحددت ح ع اد ح زل دون 71 ن ال د ح ه ط اما ف د لد م د ح ن ا ح هد الحك ت داب ا م ن دوا ب الا دذ م ي ا نحز ل ع ل الاذ ن ا م ن وا ن ح ه الناده ا ن ا حكف ر م نا ا خ ر ه ل ز لاه ح ع د حر ز ون 72 ن ل اد ح م ند موا ا ا ل ل ح ن ا ب ا د ن ك ح ع ح ا ان اح ى ه د ى الل ده ا ح ن د ح ا م ا ح د م ح م ام ا نايدت ح ع ا ح ن ي دام وك ح ع ع حند ب ك د ح ع د ح ا ان الحف حضد ب ي د الل ده د ح ايده م د ح ن دامء ن الل ده ن اس د د ا ع لدي د ع 73 خ حدت ص ب ر ح ت ه م ح ن امء ن الل ه ت ن الحف حض الحز ظيع 74 ن م ح ن ا حه الحك ت اب م ح ن ب ق حنط ا د د مه ا ل ح يك ن م حدنه ح ع م ح ا حن ا احم حنه ن ا حن ا احم حنه ب ن ا د ن د ق ول دون ع ل د الل ده الحك دذ ب ن ه د ح يده اما ا دا ت ل دك ب دا نداه ح ع دال وا ل د ح ي ع ل ح دين دا ف اح ل م د س دبي ع د ح زل دو ن ل د د مه ا ل ح يدك ا ا ل م دا د ح مده ع ل ح 75 بد ل م ح ن ا ح ن ف ب ز حه ه ن ااداق ا ا ان الل ه ي الح تاق 76 ا ان الا ذ ن ح تد ر نن ب ز حه الل ه ن ا ح ا ن ح ع ث نادا لديا ل ا نل م ك دك ل خ ل ح ع ف اح ل خ ر ن ل ك ل ه ع الل ه ن ل د حنظ ر ا ل ح يه ح ع د ح وم الحق ي ل ن ل د ز ك يه ح ع ن ح ع ع ذ ا د ب ا لي د ع 77 ن ا ان م حدنه ح ع ل ف ر اقا د حلو ن ا لحس ن تد ه ح ع ب الحك ت اب ل ت ح س ب وه م ن الحك ت اب ن م ا ه و م ن الحك ت اب ن د ق ول ون ه و م ح ن ع حن الل ه ن م ا ه و م د ح ن ع حند الل ه ن د ق ول ون ع ل الل ه الحك ذ ب ن ه ح ع د ح زل ون 78 م ا ك ان ل ب ر ا ح ن د ح ا ي ه الل ه الحك ت اب ن ا ح ل حكدع ن الن بد داو ث ا د ق دول ل لناداس ك وند وا ع ب ا ادا ل م ح ن د نن الل ه ن ل ك ح ن ك ون وا با ان ب ا ك حنت ح ع اد ز ل ون الحك ت داب ن ب د ا ك حندت ح ع ا ح س دون 79 ن ل د احم ر ك ح ع ا حن اد تاخ دذ نا الح ل م ك ك د ل ن الناب ا ح ب اب ا ا ا احم ر ك ح ع ب الحك حفر بد حز ا حت ا نحدت ح ع م ح سل ون 81 ن ا حت ا خ ذ الل ه مي ا الناب ل ام ا اد ح يت ك حع م ح ن ك ت اب ن ح حك ل ث ا امء ك ح ع س ودل م ص د ل ا م ز ك ح ع ل تد ح م ن ان ب ه ن ل تد حنص ر ناه دال ء ا حددر ح ح ن ا خ د حذ ح ع ل د ت ل ك د حع ا ح صدري دال م وا ا حدر ح ند ا دال ا ا حدده نا ن ا ند ا م ز ك د ح ع م د ن 13
ال ا داه ن 81 ا دد ح ن اد ددو بد ح زدد ت ل دك ا ا نل م ك ددك ه ددع الحف اس ددق ون 82 ا اد غ ح ديدر د ددن الل دده د ح دبغ ددون ن ل دهم ا ح سددل ع م دد ح ن ف ال اسدد و ا ن اح ل ح ض ط ح و ا عا ن ك ح ر ا ها ن ا ل ح يه د حر ز ون 83 14
9.4. KAYNAKLAR Abdülhamit, Suat, Teysîru r-rahmân, Kahire: Dârü t-takvâ, tsz. Burhânî, Muhammet Hişâm, İlmü Tecvîdi l-kur ân, Mektebetü l-imâm el-evzâ î, 9. baskı, Şam 2002. Çetin, Abdurrahman, Kur ân Okuma Esasları, Bursa: Emin Yayınları, 9. Baskı, 2011. Dağdeviren, Alican, Kur ân Okuma Sanatı; Tecvit, İstanbul: 2. baskı, Akademi Yayınları, 2009. Gazâlî, Ebû Hâmid, İhyâu Ulûmiddîn, (ter. Ahmet Serdaroğlu), İstanbul. 1975. Gülle, Sıtkı, Açıklamalı Örnekleriyle Tecvit İlmi, İstanbul: Huzur Yayınları, 2005. Husarî, Mahmût Halîl, Ahkâmu Kıraati l-kur âni l-kerîm, (Haz: Muhammet Talha Minyâr), Mekke: el- Mektebetü l-mekkiyye, 1995. İbn Cezerî, Ebü l-ferec Cemaleddin Abdurrahmân, en-neşr,(neş. Ali Muhammed Debbağ) Mısır, ts. Karaçam, İsmail, Kur ân-ı Kerim in Faziletleri ve Okuma Kaideleri, İstanbul: 19. Baskı, İFAV, Yayınları, 2011. Mütercim Asım Efendi, Kamus Tercümesi, İstanbul, 1304. Sabbâğ, Ne îme, el-beyân fî İlmi t-tecvît, Dârü l-beşâir, 1. baskı, Şam 1996. Sağman, Ali Rıza, İlaveli Sağman Tecvidi, İstanbul: 6. Baskı, ts. Sarı, M. Ali, İmam Âsım ve Âsım Kıraatı, İstanbul: 1970. Sarı, Mehmet Ali, Kur ân-ı Kerim i Güzel Okuma Tekniği ve Kuralları, İstanbul: 2. baskı, İFAV, Yayınları. 2011. Temel, Nihat, Kıraat ve Tecvit Istılahları, İstanbul: 2. baskı, İFAV. Yayınları, 2009. Ünlü, Demirhan, Kur ân-ı Kerim in Tecvidi, Ankara: 5. baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2005. Yılmaz, Ali, Tilâvet Âdâbı, AÜİFD, Erzurum 2007, Sayı 27. Zemahşerî, Cârullâh, el-keşşâf an hakâiki t-tenzîl, Beyrût, ts. 15