Dua Dua, ibadetin özüdür. (Hadis, Tirmizi, Daavat 1). İbadetin Özü: Dua Duanın Karşılığını Almak Beddua Yağmur Duası Duanın Maddi Etkileri Duanın İyileştirici Gücü Duanın Tedaviye Etkisi Dua ve Plasebo Etkisi
İbadetin Özü: Dua İnsanın Yaratıcısıyla ilişkisi, ibadet vasıtasıyla olur. İbadetin özü, daha açık bir deyimle bütün ibadetlerin hedefi, duadır. Andolsun ki insanı biz yarattık. Bu yüzden biz onun içinden geçenleri dahi biliriz. Çünkü biz ona şah damarından daha yakınız. (Kur an, Kaf [50] 16). Siz beni [diliniz, kalbiniz ve ahvalinizle şükrederek] anın ki ben de size af, mağfiret ve mükafatla karşılık vereyim... (Kur an, Bakara [2] 152).
Dua bir birlik, kaynaşma hâlidir. Onu rastgele istemek ten, başvurudan ayırmak lazımdır. Bununla birlikte sıradan istekler yığınından ibaret dualar da yok değildir. Ancak onlar kelimenin sadece sözlük anlamıyla duadır.
Duanın Karşılığını Almak Kullarım sana benden sorarlarsa ben gerçekten çok yakınım. Dua edenin çağrısına, bana çağırıp yakardığı anda karşılık veririm (Kur an, Bakara [2] 186). Allah her duaya karşılık verir ama, karşılık vermek başkadır, kabul etmek başkadır. O nun duayı kabul etmesi tamamen hikmetine bağlıdır. Biz bir şeyler isteriz. Konuya bir veya birkaç yönüyle bakar, iyi olduğunu zanneder, ısrarla arzu ederiz. Oysa Allah konunun tüm yönlerini bilir, hakkımızda hayırlısıysa verir, hayırsızsa vermez veya daha iyisini verir.
Dua bir ibadettir. Diğer ibadetler gibi karşılığı hemen dünyada verilen değil de ahirette lütfedilen bir kulluk borcudur. Günde beş vakit namaz kılıyoruz, karşılığını elbette beklemiyoruz. Çünkü ibadetin karşılığı ahirettedir. Dünyada bazen verilir, ama çoğunlukla da verilmez. Verilmediği zaman ibadetimiz kabul olmadı diyemeyiz. Sonuçta isteğimiz verilmese de duaya devam edilmelidir.
Beddua Rasulullah (s.a.v.), Duaların kabul edildiği vakte denk gelir de, bedduanız kabul olur. düşüncesiyle evlat, hizmetçi ve mallar hakkında beddua edilmemesini emretmiştir (Hadis, Müslim, Zühd 74; Ebu Davud, Vitr 27).
Yağmur Duası Yağmur namazı ve duası bir ibadettir. Yağmursuzluk, o ibadetin vaktidir. Yoksa o ibadet ve o dua, yağmuru getirmek için değildir. Allah kullarını o vakitte duaya ve namaza davet eder. Yağmursuzluk o ibadetlerin zamanı olmuş olur.
2011 de ABD nin Texas eyaletinde 1930 lardan beri yaşanan en şiddetli kuraklık dolayısıyla Vali Rick Perry bütün din mensuplarından kendi dinlerine göre dua etmelerini istedi (Zaman Gzt., 03 Mayıs 2011). Mumbai de Hindu Rahipleri, kuraklıkta yağmur yağması için fıçıların içinde dua ederler.
Duanın Maddi Etkileri Duanın maddi etkilerini gösteren önemli bir araştırmanın sahibi, Harward Üniversitesi nden Herbert Benson dır. Dua eden kişilerin beyin MR larını çeken Benson, bu taramayla vücudun ve beynin dua ederken değiştiğini ortaya koyuyor. Yaptığımız beyin taramalarında, düzenli şekilde ibadet eden kişilerin, diğerlerine nazaran daha düşük tansiyona sahip olduklarını, daha az gerilim içinde olduklarını görebiliyoruz. diyen Benson ın bulgularına göre, dua ya da ibadet esnasında vücut fonksiyonları rahatlıyor ve beyin büyüyor (Ali Çimen-Hakan Yılmaz, Tıp, Duayı Yardıma Çağırıyor, 10).
İngiltere de binlerce insan bir araya gelerek hastanelerdeki yakınları için dua ediyor. Dua edenler arasında doktorlar ve diğer sağlık personeli de bulunuyor. Bilim insanlarına göre grup dualarında daha güçlü bir frekans yakalanabiliyor (İslam da topluca yapılan ibadetler teşvik edilir).
Duanın İyileştirici Gücü Dua etmeyenlere kıyasla, dua edenler üzerinde yaptığınız klinik deneylerden ne gibi sonuçlar elde ettiniz? Psikiyatri Profesörü Harold G. Koenig: Dua edenler ya da dindar hastalar, stresle daha kolay başa çıkıyor, depresyona girme oranları daha düşük oluyor, girseler de daha kolay çıkabiliyor. Depresyon, kişilerin hasta olduklarında yaşadıkları ciddi bir zihinsel sağlık sorunudur. Ümitlerini kaybedip her şeyden vazgeçerler. Din ve dua ise yaşama anlam katar, insana ümit verir. Bunlar ise kişinin ruhunu ayağa kaldırarak onu depresyondan çıkartır.
Yaptığınız klinik deneylerde sadece Hıristiyanlar üzerinde mi çalıştınız yoksa araştırmalara diğer dinlerin mensupları da dahil edildi mi? Amerika dakilerin % 90 ı Hıristiyan olduğu için bilimsel sonuçlarımız hâliyle Hıristiyanlarla ilgili. Bununla birlikte dünyanın diğer yerlerinde, sınırlı da olsa Müslüman ve Yahudilere yönelik olarak benzer çalışmalar yapıldığını biliyoruz. Müslümanlarla ilgili olan çalışmalar Malezya da yapılıyor. Buna göre endişe, depresyon ve üzüntü, dua edildiğinde ya da Kur an okunduğunda hissedilir derecede azalıyor.
Dua etmenin, çaresi olmayan hastalıkların tedavisinde önemli bir rol oynayabileceğine inanıyor musunuz? Dua etmek, iyileşmeyi hızlandırabilir mi? Son yüz yıl içerisinde yapılan 1.500 çalışmadan hareketle, ki bu çalışmaların % 50 si dindar insanların zihinsel ve fiziksel olarak daha sağlıklı olduğunu göstermekte, dua etmenin gerçekten de tedavi edilemez hastalıklar üzerinde etkili olduğunu ve iyileşmeyi hızlandırdığını söyleyebilirim.
Tabii ki daha da fazla araştırma lazım. Ama eldeki veriler, düzenli dini hayat yaşayan kişilerin, daha mutlu, fiziken ve ruhen daha dirençli olduklarını gösteriyor. Ruhen sağlıklı olmalarının, bağışıklık, kan ve kalple ilgili sistemler üzerinde de olumlu etkisi olduğunu biliyoruz. Stres, bedenin doğal tedavi sistemlerinin direncini kırıyor. Dua ve dini yaşam ise stresi azaltıyor, iyileşmeyi hızlandırıyor (Ali Çimen-Hakan Yılmaz, Tıp, Duayı Yardıma Çağırıyor, 10).
Duanın Tedaviye Etkisi San Francisco Hastanesi nde kalp hastaları üzerinde yapılan bir araştırmada, 150 hasta için düzenli olarak dua edildi. Tanımadıkları kişilerin kendilerine dua ettiği bu hastaların, ilaç tedavisine daha çabuk cevap verdikleri tespit edildi (Hastane yanından geçerken, oradaki hastalar için İnşirah suresini okuyabiliriz).
2.700 hasta üzerinde yapılan 23 bilimsel araştırma, kendilerine haberleri olmadan dua edilen hastaların % 57 sinde, ağrının azalması ve iyileşmenin hızlanması gibi tesirler ortaya çıkarmıştır (Annals of Internal Medicine 06 June 2000; 132 (11): 903-910).
Dua ve Plasebo Etkisi Dua ettiğinizde, meydana gelen iyileştirici enerji hedefine ulaşıyor ve tesirini gösteriyor. Ateist düşünürlerden Dan Barker, bu durumu, plasebo yani hastaları iyileştireceği telkiniyle verilen kimyevi tesiri olmayan boş ilaçların etkisi olarak tarif ediyor. Duayı dinleyen ve isteneni yaratan Tanrı olmasa bile, aynı tesirlerin kendini sevdiklerine bağlı hisseden her hastada ortaya çıkacağını savunuyor. Dr. Franklin Loehr gibi araştırmacılar, bu teze itiraz ettiler.
Eğer dua bitkilere ve hatta cansızlara da tesir ediyorsa, ateist Dan Barker in iddiası doğru olamazdı. Nitekim, bir grup bitki için olumlu, diğer grup bitki için de olumsuz dua ettiler. Olumlu dua yapılan bitkilerin her defasında daha hızlı filizlendiğini ve daha gür yetiştiğini tespit ettiler. Ardından canlı bitkiler yerine, onları sulamada kullandıkları cansız suya dua edip üflediler. Dua edilen suyla beslenen bitkilerin filizlenmesi dua edilmeyen suyla beslenenlerden daha canlı ve hızlı gerçekleşiyordu.
Bu deneyleri defalarca tekrarladılar ve hep aynı neticeyi aldılar. Bu durum, dua ile akan enerjinin, sadece insanların sağlıklarında değil, canlı bitkilerin ve cansız maddelerin üzerinde de etkili olduğunu ispatlamaktadır (Debra Williams, `Scientific Research of prayer: Can the power of prayer be proven?`, http: /www.plim.org).
Kaynakça Cilacı, Osman Çağrıcı, Mustafa Uludağ, Süleyman Parladır, Selahattin, Dua, Diyanet İslam Ansiklopedisi, IX, 529-539. Çimen, Ali Yılmaz, Hakan, Tıp, Duayı Yardıma Çağırıyor, Zaman Gzt. Turkuaz Eki, 6 Mart 2005, s. 10. Dural, Baran, Dünya Duanın Sırlarını Arıyor, Yeni Şafak Gzt., 31 Mart 1997, s. 16. Marinier, Pierre, Dua Üzerine Düşünceler, çev. Sadık Kılıç, Nil Yay., İzmir 1990. Aralık 2014