ESK DERNEKLER KANUNU Kanun No: 2908 YEN DERNEKLER KANUNU Kanun No: 5253 MEDEN KANUN Kanun No: 4721 Madde Madde Adı Madde Madde Adı Madde Madde Adı Md.1 Amaç Md.1 Amaç ve Kapsam Md.2 Kapsam Md.1 Amaç ve Kapsam Md.3 Tanımlar Md.2 Tanımlar Md.4 Dernek Kurma Hakkı Md.3 Dernek Kurma Hakkı Md.5 Kurulması Yasak Olan Dernekler Md.30 Kurulması Yasak Olan Dernekler ve Yasak Faaliyetler Md.6 Bazı Ad ve aretleri Md.29 Bazı Ad ve aretleri Kullanma Yasaı Kullanma Yasaı Md.7 Uluslararası Faaliyet Yasaı Md.8 Dernek Tüzüü Md.4 Dernek Tüzüü Md.9 Derneklerin Tüzel Kiilik Kazanması, Kurulu Bildirisi Md.59 Kazanma Anı Md.10 Md.11 Md.12 Kurulu Bildirisi ve Tüzüklerin ncelenmesi Türkiye de Kurulan Derneklerin Yurtdıındaki Faaliyetleri Yurtdıında Kurulan Derneklerin Türkiye deki Faaliyetleri Md.60 nceleme Md.5 Uluslararası Faaliyet Md.5 Uluslararası Faaliyet Md.13 lan Md.14 lk Genel Kurul Toplantısı Md.62 lk Genel Kurul Toplantısı Md.15 Dernek Kütüü ve Kayıt leri Md.16 Üye Olma Hakkı Md.64 Üyelik Koulları Md.17 Üyeliin Sona Ermesi Md.65 Md.66 Md.67 Kendiliinden Çıkma le Çıkarılma le Md.18 Üyelerin Hakları Md.6 Tüzel Kiilerin Oy Kullanması Md.63 Md.66 Md.68 Md.69 Kural Çıkma le Eitlik lkesi Oy Hakkı Md.19 Dernek Organları Md.72 Genel Olarak Md.20 Genel Kurul Toplantıları Md.74 Md.75 Olaan Toplantı Olaanüstü Toplantı Md.21 Çarı Usulü Md.77 Toplantıya çarı Md.22 Toplantı Yeri Md.78 Toplantı Yeri ve Toplantı Yeter Sayısı Md.23 Toplantı Yeter Sayısı Md.78 Toplantı Yeri ve Toplantı Yeter Sayısı Md.24 Toplantının Yapılı Usulü Md.79 Toplantı Usulü Md.25 Md.26 Md.27 Md.28 Md.29 Md.30 Toplantıda Görüülecek Kısımlar Genel Kurulun Görev ve Yetkileri Yönetim Kurulu Tekili ve Görevleri Yönetim Kurulunun Yedek Üyelerle Tamamlanamaması Denetleme Kurulu Tekili ve Görevleri Organlara Seçilenlerin dareye Bildirilmesi Md.23 Md.79 Toplantı Usulü Md.80 Genel Kurulun Görev ve Yetkileri Md.84 Oluumu Md.85 Görevleri Md.84 Oluumu Md.86 Denetim Kurulu Genel Kurul ve Organlara Seçilenlerin dareye Bildirilmesi Md.31 ubelerin Kuruluu Md.94 Kuruluu Md.32 ubelerin Organları Md.95 ubenin Organları ve Uygulanacak Hükümler
ESK DERNEKLER KANUNU Kanun No: 2908 YEN DERNEKLER KANUNU Kanun No: 5253 MEDEN KANUN Kanun No: 4721 Md.33 ubelerin Tabi Olacaı Hükümler Md.7 ube Genel Kurulları Md.95 ubenin Organları ve Uygulanacak Hükümler Md.34 Federasyon ve Konfederasyonlar Md.8 Federasyon ve Konfederasyonlar Md.96 Md.97 Federasyon Konfederasyon Md.35 Tüzükler Md.96 Md.97 Federasyon Konfederasyon Md.36 Tüzel Kiiliin Kazanılması Md.96 Md.97 Federasyon Konfederasyon Md.37 Yasak ve zne Balı Md.30 Kurulması Yasak Olan Faaliyetler Dernekler ve Yasak Faaliyetler Md.38 Örenci Derneklerinin Amaç ve Faaliyetleri Md.39 Kamu Hizmeti Görevlilerinin Kuracaı Derneklerin Amaç ve Faaliyetleri Md.40 Milli Savunma ve Kolluk Hizmetlerine Hazırlayıcı Faaliyette Bulunma Yasaı Md.30 Kurulması Yasak Olan Dernekler ve Yasak Faaliyetler Md.41 Derneklerin zinle Md.26 Derneklerin zinle Kurabilecei Tesisler Kurabilecei Tesisler Md.42* Silah Bulundurma Yasaı Md.43 Yabancı Dernek ve Kurulularla liki Md.44* Bildiri Yayınlanması Md.45 Beyanname Verme Md.19 Beyanname Verme Yükümlülüü ve Denetim Yükümlülüü ve Denetim Md.46 Dernekler daire Bakanlıı Md.47 Kamu Yararına Çalıan Derneklerin Mali Denetimi Md.48 dare ve Kolluk Kuvvetlerinin Yetkisi Md.20 Kolluk Kuvvetlerinin Yetkisi Md.49 Genel Kurul Kararı le Fesih Md.88 Genel Kurul Kararı Sona Erme Md.50 Mahkeme Kararı le Fesih Md.89 Mahkeme Kararı le Sona Erme Md.51 Kendiliinden Daılmı Sayılma Md.87 Kendiliinden Sona Erme Md.52 Derneklerin Mahkeme Md.89 Mahkeme Kararı le Kararı ile Kapatılması Md.53* Suç Kaynaı Haline Gelen Derneklerin Kapatılması Md.54 Derneklerin Valiliklerce Faaliyetten Alıkonulması Md.55 Tasfiye Md.15 Tasfiye Md.56 Örenci Dernekleri Organlarında Görev Alma Yasaı Md.57 Gençlik ve Spor Kulüpleri Md.14 Gençlik ve Spor Kulüpleri Md.58 Kamu Yararına Çalıma Md.27 Kamu Yararına Çalıan Nitelii Dernekler Md.59 Kamu Yararına Çalıan Dernek Sayılma Md.27 Kamu Yararına Çalıan Dernekler Md.60 Derneklerin Gelirleri Md.99 Dernek Gelirleri Md.61 Derneklere Yapılacak Md.10 Yardım ve birlii Yardımın artları Md.62 Defter ve Kayıtlar Md.11 Gelir ve Giderlerde usul le Dernek Defterleri Md.63 Gelirler ve Giderlere Usul Md.11 Gelir ve Giderlerde usul le Dernek Defterleri
ESK DERNEKLER KANUNU Kanun No: 2908 YEN DERNEKLER KANUNU Kanun No: 5253 MEDEN KANUN Kanun No: 4721 Md.64 Taınmaz Mal Edinme Md.22 Taınmaz Mal Edinme Md.65 zne Tabi Dernek Adları Md.28 Dernek Adları Md.66 Dernek Faaliyetlerine Yasak Yerler Md.67 Hükümet Komiserinin Görevlendirilmesi Md.68 Hükümet Komiserinin Görev ve Yetkileri Md.69* Kanuna ve Tüzüe Aykırı Hallerin Cumhuriyet savcılıına ntikali Md.70 Hükümet Komiserine Verilecek Ücret Md.71 Özel Durumlar Md.100 Saklı Hükümler Md.72 Türk Vatandalarının Yurt Dıında Kurdukları Dernekler Md.73 Dernek Birimi Md.2 Tanımlar Md.74 Muhakeme Usulü Md.18 Yargılama Usulü Md.7587 Ceza Hükümleri Md.32 Ceza Hükümleri Md.88 Son Hükümler Md.89 Derneklerin Sandık Md.12 Sandık Kurma Kurması Md.90 Lokal açma Md.26 Derneklerin zinle Kurabilecei Tesisler Md.91 Cemiyetler ve Dernekler Kanununa Yapılan Atıflar Md.34 Cemiyetler ve Dernekler Kanunlarına Yapılan Atıflar Md.92 Bu Kanunun Meslek Md.35 Kanunun Mesleki Kurululara Uygulanacak Hükümleri Kurululara Uygulanacak Hükümleri Md.93 Türk Kanunu Medenisinin Md.36 Uygulanacak Hükümler Uygulanması Md.94 Yönetmelik Md.37 Yönetmelik * Karılatırma tablosunda (*) iaretli eski Dernekler Kanunu maddeleri dier kanunlarda suç olarak tanımlanmı olmaları nedeniyle burada yeniden kanun metnine konmamıtır.
5253 SAYILI YEN DERNEKLER KANUNU LE GETRLEN YENLKLER VE AÇIKLAMALAR Madde 3 Dernek Kurma Hakkı Madde ile, onbe ile onsekiz yalar arasındaki ayırt etme gücüne sahip küçüklerin yasal temsilcilerinin izni ile dernek kurmalarına olanak tanınmıtır. Oniki yaını bitirmi çocuklara da yönetim ve denetim kurullarında görev almamaları artıyla ve yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilme hakkı tanınmıtır. Madde 7 ube Genel Kurulları ube genel kurulları olaan toplantılarının merkez genel kurulu toplantısından en az onbe gün önce bitirilmesi zorunluluu yeni kanunla iki aya çıkarılmıtır. Madde 8 Federasyon ve Konfederasyonlar Federasyon ve Konfederasyonlara temsilcilik açabilme hakkı getirilmitir. Madde 9 ç Denetim Yeni getirilen iç denetim maddesi ile derneklerde iç denetimin esas olduu belirtilerek, denetim kurulunun yetkileri ve sorumlulukları tanımlanmı ve artırılmıtır. Madde 10 Yardım ve birlii Derneklerin siyasi partilerden yardım almaları veya siyasi partilere yardımda bulunmaları Anayasa Mahkemesi tarafından kesin karar verilinceye kadar durdurulmutur. Madde ile, derneklere, kamu kurum ve kuruluları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilme hakkı tanınmıtır. Yapılacak bu projelerde kamu kurum ve kuruluları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde ellisi oranında ayni ve nakdi katkı salayabileceklerdir. Madde 11 Gelir ve Giderlerde Usul ile Dernek Defterleri Madde ile, derneklerin gelir ve giderlerinde uymak zorunda oldukları usuller ile derneklerin tutmak zorunda oldukları defterlerle ilgili esaslar belirlenmitir. Bu kapsamda derneklerin defterlerini noterlerin yanı sıra dernekler biriminden de onaylanabilmesi usulü getirilmitir. Madde 13 Dernek Görevlileri ve Ücretleri Anayasa Mahkemesi, yüz kiiden fazla üyesi bulunma artı ile ilgili olarak kesin karar verilinceye kadar yürürlüü durdurma kararı almıtır. Böylece, derneklere dernek hizmetlerini yürütmek için yönetim kurulu kararı ile ücretli personel çalıtırabilme imkanı getirilmitir. Ayrıca madde ile, dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan bakan ve üyelerine genel kurul kararı ile ücret verilebilmesi hakkı tanınmıtır.
Dernek hizmetleri için görevlendirilecek üyelere de genel kurul kararı ile gündelik ve yolluk ödenebilmesi imkanı tanınmıtır. Madde 15 Tasfiye Madde deitirilerek, tüzükte tasfiyenin ne ekilde yapılacaının genel kurul kararına bırakıldıı hallerde, genel kurul tarafından bir karar alınmamı veya genel kurul toplanamamısa dernein bütün para, mal ve haklarının mahkeme kararıyla dernein amacına en yakın ve kapatıldıı tarihte en fazla üyeye sahip dernee devredilmesi esası getirilmitir. Mahkemece kapatılan derneklerin bütün para, mal ve haklarının Hazineye devredilmesi de deitirilerek, dernein amacına en yakın ve kapatıldıı tarihte en fazla üyeye sahip dernee devredilmesi esası getirilmitir. Madde 16 Basımevlerini Sorumluluu Basımevlerine, dernek gelirlerinin toplanmasında kullanılacak alındı belgelerini bastıktan sonra, bu belgelerin seri ve sıra numaralarını onbe gün içinde mülki idare amirliine bildirme zorunluluu getirilmitir. Madde 19 Beyanname Verme Yükümlülüü ve Denetim Madde ile, derneklerin faaliyet, gelir ve gider ilemlerini Nisan ayı sonuna kadar beyan etmeleri kuralı getirilmi ve derneklerin denetimlerine ilikin esas ve usuller belirlenmitir. Buna göre; gerekli görülen hallerde, derneklerin tüzüklerinde gösterilen amaçlar dorultusunda faaliyet gösterip göstermedikleri, defterlerini ve kayıtlarını mevzuata uygun olarak tutup tutmadıkları çileri Bakanı veya mülki idare amiri tarafından denetlenebilmektedir. Bu denetimlerde kolluk kuvveti mensupları yer alamamakta ve denetimler mesai saatleri içerisinde ve dernee en az 24 saat önceden bildirilme artı ile gerçekletirilmektedir. Denetim sırasında, suç tekil eden fiillerin tespit edilmesi halinde durum, mülki idare amiri tarafından Cumhuriyet savcılıına ve dernee de bildirilmektedir. Madde 20 Kolluk Kuvvetlerinin Yetkisi Düzenleme ile, kolluk kuvvetleri usulüne göre verilmi hakim kararı ve gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda mülki idare amirinin yazılı emri bulunmadıkça dernek ve eklentilerine giremeyecek, arama yapamayacak ve buradaki eyalara el koyamayacaklardır. Ayrıca Hakim kararının mülki idare amiri tarafından dernek yöneticilerine yazı ile duyurulması artı getirilmitir. Madde 21 Yurt Dıından Yardım Alınması Derneklerin yurtdıındaki kii, kurum ve kurululardan ayni ve nakdi yardım almaları için gerekli olan izin kaldırılarak, bildirim artı getirilmitir. Buna göre dernekler, mülki idare amirine önceden bildirimde bulunmak artıyla yurtdıından yardım alabileceklerdir.
Madde 22 Taınmaz Mal Edinme Madde ile derneklerin mal edinmelerindeki sınırlamalar kaldırılarak, genel kurullarının yetki vermesi üzerine yönetim kurulu kararıyla taınmaz mal satın almaları ve satmaları serbest bırakılmıtır. Madde 23 Genel Kurul Toplantısı ve Organlara Seçilenlerin dareye Bildirilmesi Yeni düzenleme ile dernekler genel kurul toplantılarını izleyen otuz gün içinde, yönetim kurulu ve denetim kurulu ile dernein dier organlarına seçilen asıl ve yedek üyeleri mülki idare amirliine bildirmekle yükümlüdürler. Böylece eskiden yedi gün olan süre otuz güne çıkarılmıtır. Eski kanunda geçerli olan genel kurul toplantısı öncesi yapılması gereken bildirimler yürürlükten kaldırılmıtır. Madde 24 Temsilcilik Madde ile, derneklerin temsilcilik açabilmelerine imkan getirilmi ve temsilciliklerle ilgili esaslar belirlenmitir. Madde 25 Platform Oluturma Madde ile, derneklerin kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluları ile birlikte geçici olarak platformlar oluturabilmelerine imkan getirilmi ve platformlara ilikin esaslar belirlenmitir. Madde 26 Derneklerin zinle Kurabilecei Tesisler Madde ile derneklerin izinle açabilecei tesislere (eitim ve öretim faaliyetleri için kitaplık ve okuma odası; sosyal yardım faaliyetleri için çocuk bakım yuvası, huzur evi, a ocaı; sportif faaliyetler için spor sahası veya salonu ve meskun yerler dıında kamp tesisleri kurmaları ve iletmeleri serbest bırakılmıtır) yönelik kısıtlamalar daraltılarak sadece eitim ve öretim faaliyetleri için açacakları yurt ve pansiyonlarla, üyeleri için lokal açmaları ve lokallerinde alkollü içki kullanılması ile bu tesisleri iletmeleri mülki idare amirinin iznine balanmıtır. Madde 27 Kamu Yararına Çalıan Dernekler Madde ile, dernein amacı ve bu amacı gerçekletirmek üzere giritii faaliyetlerin ülke çapında yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olması artı deitirilerek; ülke çapında ifadesi yerine topluma yararlı sonuçlar ifadesi konulmutur. Böylece ülke çapında olmamakla birlikte toplum yararı salayan derneklerin kamu yararı statüsü almalarının önündeki engel kaldırılmıtır. Ayrıca yeni düzenleme ile, kamu yararına çalıan derneklerin mallarına karı suç ileyenlerin Devlet malına karı suç ilemi gibi cezalandırılacakları hükmü getirilmitir.
Madde 28 Dernek Adları Maddede yapılan deiiklik ile, dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların ba ve sonlarına getirilen eklerle oluturulan kelimelerin kullanılması için gerekli olan Bakanlar Kurulu kararı yerine izin yetkisi çileri Bakanlıına devredilmitir. Madde 31 Kayıt ve Yazıma Dili Yeni madde ile, Anayasaya uygun olarak, derneklerin defter ve kayıtlarını Türkçe tutmaları ve resmi kurumlarla yapılan yazımalarında Türkçe kullanmalarının zorunlu olduu belirtilmitir. Madde 32 Ceza Hükümleri Ceza maddelerinde yapılan düzenlemelerle eski kanunda suç olan pek çok fiil suç olmaktan çıkarılmı ve cezalar hafifletilmitir. Madde 33 Cezaların Uygulanması Madde ile, kanunda belirtilen cezaların çocuk derneklerine yazılı olarak uyarılmalarına ramen tekrar edilmesi halinde uygulanması hükme balanmıtır. Ayrıca ceza maddesinde geçen dernek yöneticileri ibaresinin dernek yönetim kurulu bakanını ifade ettii belirtilerek Dernek Yönetim Kurulu Bakanının cezai sorumlulukları tanımlanmıtır. YEN DERNEKLER KANUNU LE YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN ESK DERNEKLER KANUNU HÜKÜMLER VE AÇIKLAMALAR Madde 4 Dernek Kurma Hakkı Maddede yapılan deiiklik ile basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüvet, hırsızlık, yama, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıtırma, Devlet sırlarını açıa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu eylemleri tahrik ve tevik suçlarından biriyle mahkum olanlar; Türk Ceza Kanununun 316, 317 ve 318inci maddelerinde yazılı suçlardan biriyle mahkum olanlar ile kurulması yasaklanmı dernekleri kuranlar ve yönetenler ile dernekler için yasaklanmı faaliyetlerde bulunmaları sebebiyle mahkemece kapatılmasına karar verilen derneklerin yöneticilerinin dernek kurmalarının önlerindeki sınırlamalar kaldırılmıtır. Böylece dernek kurucularından sabıka kaydı istenmesi de yürürlükten kaldırılmıtır. Madde 13 lan Dernek tüzüünün ve ikametgahının mahalli bir gazetede, gazete çıkmayan yerlerde ise il merkezinde çıkan bir gazetede yayımlanması zorunluluu kaldırılmıtır.
Madde 21 Çarı Usulü Genel Kurul toplantı çarısı iptal edilerek, Genel Kurula çarı yöntemini belirleme yükümlülüü dernee bırakılmıtır. Madde 38 Örenci Dernekleri Yüksek öretim kurumlarında kayıtlı örencilerin oluturdukları örenci dernekleri kaldırılmı, örencilerin normal dernek gibi örgütlenebilmeleri imkanı getirilmitir. Madde 43 Yabancı Dernek ve Kurulularla liki Derneklerin, yabancı ülkelerdeki dernek veya kuruluların üyelerini Türkiye ye davet etmeleri veya kuruluların davetlerine uyarak üyelerini yurt dıına gönderebilmeleri için gerekli olan bildirim kaldırılarak yabancı dernek ve kurulularla ilikiler serbest bırakılmıtır. Madde 54 Derneklerin Valiliklerce Faaliyetten Alıkonulması Valiliklerin dernekleri usulüne uygun mahkeme kararı olmadan faaliyetten alıkoyabilmeleri hükmü kaldırılmıtır. Madde 66 Dernek Faaliyetlerine Yasak Olan Yerler Madde yürürlülükten kaldırılarak, derneklerin kamu hizmeti görülen bina ve tesislerle, her türlü resmi ve özel eitim ve öretim kurumlarında veya bunların eklentilerinde yapacakları toplantı ve dier faaliyetler kurumların yetkili amirinin kararına balanmıtır. Madde 67686970 Hükümet Komiseri Kanunda yapılan deiikliler ile derneklerin genel kurullarına hükümet komiseri çaırması zorunluluu kaldırılmıtır. Madde 72 Türk Vatandalarının Yurt Dıında Kurdukları Dernekler Türk vatandaları tarafından yurt dıında kurulan derneklerin kurulularına ilikin bilgi ve belgeleri ilgili Türk konsolosluklarına verme ve bildirim zorunluluu kaldırılmıtır. Madde 88 (Sakatlar Konfederasyonu) Sakatlara hizmet amacıyla kurulan derneklerin; Körler Federasyonu, Saırlar Federasyonu, Ortopedik Özürlüler Federasyonu, Zihinsel Özürlüler Federasyonu olmak üzere dört federasyon tekil etmeleri ve bu federasyonların birleerek Türkiye Sakatlar Konfederasyonunu oluturma zorunlulukları kaldırılmıtır.