ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANE BÜTÇELERİ İsmail ÇETİNKAYA Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı
BAŞLIKLARIMIZ KONUNUN ÖNEMİ İSTATİSTİKSEL GÖRÜNÜM KARŞILAŞILAN SORUNLAR ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 2
NEDEN ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANE BÜTÇESİ ÖNEMLİ 3
Üniversitenin vizyon ve misyonuna uygun olarak amaç ve hedefleri arasında gösterdiği yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde bilimsel bilgi üretimini üst seviyelere çekebilmesi, sanayi ve endüstri girdilerini arttırabilecek şekilde çağdaşları ile yarışabilmesi, 4
İYİ PLANLANMIŞ ÜNİVERSİTE BÜTÇESİ İçerisinde ancak modern Üniversite kütüphanesini oluşturan BÜTÇE unsurunun güçlendirmesi ile mümkün olacaktır. 5
Bütçesi zayıf bir Üniversite Kütüphanesi 6
Araştırmacıların gereksinim duyduğu bilgiyi araştırmacıya, Emek Zaman Para dan kazanç sağlayacak şekilde yerden ve zamandan bağımsız olarak günün 24 saati istediği anda istediği yerden istediği bilgiye ulaşmasını engellemiş olacaktır. 7
İSTATİSTİKSEL GÖRÜNÜM 8
Üniversite Bütçelerinin Türkiye Bütçesine Oranı (GYB) Yıllar Türkiye Bütçesi Üniversite Bütçeleri (Gerçekleşme) Gerçekleşme (%) 2008 272.972.117.000 7.078.682.000 2,59 2009 316.446.304.000 8.962.320.000 2,83 2010 346.585.029.000 10.342.433.000 2,98 2011 466.280.392.000 13.063.352.000 2,80 2012 533.109.973.000 14.203.590.000 2,66 2013 614.258.111.000 16.112.376.000 2,62 GYB: Genel Yönetim Bütçesi Maliye Bakanlığı, 2014 9
Üniversite Bütçelerinin Türkiye Bütçesine Oranı (MYB) Yıllar Türkiye Bütçesi Üniversite Bütçeleri (Gerçekleşme) Gerçekleşme (%) 2008 227.030.562.000 7.078.682.000 3,12 2009 268.219.185.000 8.962.320.000 3,34 2010 294.358.724.000 10.342.433.000 3,51 2011 314.606.792.000 13.063.352.000 4,15 2012 361.886.686.000 14.203.590.000 3,92 2013 407.889.625.000 16.112.376.000 3,95 MYB: Merkezi Yönetim Bütçesi Maliye Bakanlığı, 2014 10
Yıllar Kütüphane Bütçelerinin Üniversite Bütçelerine Oranı (Toplam Bütçesi Üzerinden) Üniversite Bütçeleri (Kanun) Kütüphane Bütçeleri (Kanun) Kanun (%) 2008 7.290.795.650 72.129.838 0,99 2009 8.729.104.225 79.963.950 0,92 2010 9.337.141.600 78.060.950 0,84 2011 11.484.800.500 79.142.300 0,69 2012 12.714.627.000 97.607.400 0,77 2013 15.193.878.500 116.724.500 0,77 2014 16.900.127.000 162.754.000 0,96 Maliye Bakanlığı, 2014 11
Kütüphane Yayın Alımları Bütçesinin Üniversite Bütçelerine Oranı (Sermaye Bütçesi Üzerinden Yayın Alımları) Yıllar Üniversite Bütçeleri (Kanun) Kütüphane Bütçeleri (Kanun) Kanun (%) 2008 1.496.479.000 44.790.000 2,99 2009 1.858.897.000 47.241.000 2,54 2010 2.161.643.000 39.348.000 1,82 2011 2.363.322.000 43.400.500 1,84 2012 2.762.422.000 53.543.500 1,94 2013 3.362.056.000 62.854.000 1,87 2014 3.621.730.000 77.700.500 2,15 Maliye Bakanlığı, 2014 12
Kütüphane Bütçelerinin Üniversite Bütçelerine Oranı (Yayın Alımları Üzerinden) Yıllar Üniversite Bütçeleri (Kanun) Üniversite Bütçeleri (Gerçekleşme) Kütüphane Bütçeleri (Kanun) Kütüphane Bütçeleri (Gerçekleşme) Kanun (%) Gerçekleşm e (%) 2008 7.290.795.650 7.078.682.000 44.790.000 42.549.810,47 0,61 0,60 2009 8.729.104.225 8.962.320.000 47.241.000 49.666.175,37 0,54 0,55 2010 9.337.141.600 10.342.433.000 39.348.000 54.653.036,79 0,42 0,53 2011 11.484.800.500 13.063.352.000 43.400.500 62.481.264,00 0,38 0,48 2012 12.714.627.000 14.203.590.000 53.543.500 68.901.723,94 0,42 0,49 2013 15.193.878.500 16.112.376.000 62.854.000 86.016.444,35 0,41 0,53 2014 16.900.127.000 77.700.500 0,46 Maliye Bakanlığı, 2014 13
Üniversite Kütüphane Bütçelerinin Bütçe Büyüklüğüne Göre Dağılımı (2013 Yılı) Kanun Gerçekleşme 5.000.000 + 4.000.001-5.000.000 3.000.001-4.000.000 2.000.001-3.000.000 1.000.001-2.000.000 501.000-1.000.000 401.000-500.000 301.000-400.000 201.000-300.000 101.000-200.000 20.000-100.000 0-20.000 1 2 3 3 2 3 1 2 4 7 7 4 12 20 11 17 17 13 10 10 7 15 12 25 Maliye Bakanlığı, 2014 14
ÜNİVERSİTELER İÇİN TÜBİTAK ULAKBİM YAYIN ALIMLARI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI 2011 YILI 2012 YILI 2013 YILI 33.445.398 37.735.437 42.963.220 40.110.576 43.724.753 71.266.309 2013 YILI KİŞİ BAŞI YAYIN HARCAMASI DEVLET ÜNİVERSİTELERİ 26 TL TÜBİTAK ULAKBİM, 2014 YÖK İstatistik, 2014 15
Kamu Kurumları Yayın Alımlarının Türkiye Bütçesine Oranı Yıllar Genel Yönetim Bütçesi (TL) Basılı Yayın Alımları Elektronik Yayın Alımları Toplam Yayın Alımları Oran (%) 2008 272.972.117.000 111.572.106 34.039.658 145.611.764 0,05 2009 316.446.304.000 164.609.000 75.369.486 239.978.486 0,08 2010 346.585.029.000 197.917.000 96.377.220,00 294.294.220 0,08 2011 466.280.392.000 101.312.000 111.926.576,00 213.238.576 0,05 2012 533.109.973.000 147.289.000 112.447.753,00 259.736.753 0,05 2013 614.258.111.000 162.418.000 170.320.309 332.738.309 0,05 Maliye Bakanlığı, 2014 16
Türkiye de Kişi Başına Düşen Yayın Alım Harcaması Yıllar Türkiye Nüfusu Basılı Yayın Alımları Elektronik Yayın Alımları Toplam Yayın Alımları Kişi Başı Yayın Harcaması (TL) 2013 76.667.864 162.418.000 170.320.309 332.738.309 4,33 Maliye Bakanlığı, 2014 TÜİK, 2014 17
Yıllar Devlet Üniversitelerinde Kişi Başına Düşen Yayın Alım Harcaması (Gerçekleşme) Devlet Üniversitesi Nüfusu (Öğrenci ve Akademisyen) Basılı Yayın Alımları Elektronik Yayın Alımları Toplam Yayın Alımları Kişi Başı Yayın Harcaması (TL) 2013 2.813.235 20.332.736 65.683.708 86.016.444 30 Maliye Bakanlığı, 2014 18
Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde Kişi Başına Düşen Yayın Alım Harcaması 80 76 70 60 50 44 40 30 20 12 7 12 10 0 225-775 TL 100-200 TL 50-98 TL 26-49 TL 2-25 TL (2012 2013 Yılları) Maliye Bakanlığı, 2014 YÖK, 2014
Gelişmiş Ülkelerdeki Kütüphane Yayın Alım Bütçelerinin Üniversite Bütçelerine Oranı : En az : % 3-4 20
Avustralya ve Yeni Zellanda En Düşük : 5.196.342 USD En Yüksek: 9.386.523 USD Amerikan ve Kanada American Research Library (ARL) Üyesi En Düşük : 3.888.007 USD En Yüksek: 31.223.654 USD ARL Statistics, 2010-2011 21
ARL Statistics, 2010-2011 22
ARL Statistics, 2010-2011 23
ÇIKTILARIMIZ ORANSAL DURUM BÜTÇE HARCAMALARI YÖNÜNDEN OLUŞAN KATMA DEĞER 24
Türkiye nin Toplam Bilimsel Yayın Üretimi (2009-2014) Elsevier SciVal, 2014 25
TÜRKİYE NİN YAYIN PERFORMANSININ ÜLKE GRUPLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI (Makale Başına Atıf Ortalaması Bilimsel Üretim Bazında) (1996-2014) Elsevier SciVal, 2014 26
TÜRKİYE NİN YAYIN PERFORMANSININ ÜLKE GRUPLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI Akademik Özel Sektör İşbirliği Bazında (1996-2014) Elsevier SciVal, 2014 27
ÖZEL BÜTÇELİ BİLİMSEL KURUMLARIN BÜTÇE GELİRLERİ (TL) 2008 2013 Gerçekleşen Hedeflenen Gerçekleşen Hedeflenen Etüt ve Proje Gelirleri 103.475.000 73.250.000 285.502.000 84.868.000 Patent Gelirleri 13.323.000 11.500.000 28.276.000 27.100.000 Marka Gelirleri 38.325.000 40.000.000 42.234.000 43.043.000 Faydalı Model Gelirleri 318.000 600.000 0 30.000 Coğrafi İşaret Gelirleri 6.000 4.000 0 38.000 Endüstriyel Tasarım Gelirleri 4.133.000 5.000.000 3.884.000 4.725.000 Entegre Devre Topografya Gelirleri 3.000 2.000 0 5.000 Akreditasyon Hizmeti Gelirleri 483.000 0 TOPLAM 159.583.000 130.839.000 359.896.000 159.809.000 Mevduat Gelirleri: 350.554.000 TL 307.372.000 TL Maliye Bakanlığı, 2014 28
SORUNLARIMIZ ORANSAL DURUM NEDEN KÜTÜPHANE BÜTÇELERİ AZALIYOR? 29
YENİ BÜTÇE YAPISI 30
BÜTÇELEME TÜRÜ YILLAR BİRİM ESASLI 2007 DPT KURUM ESASLI 2008 MEB 2009 ÜNV 31
Yayın Alımları Projesi Muhtelif İşler Projesi 1. Yayın Alımları 1. Makine Teçhizat Alımı 2. Bilgisayar Donanım Yazılım 3. Alt Yapı 4. Büyük Onarım/Tadilat 5. Bakım Onarım 6. İdame-Yenileme 7. Taşıt Alımı 8. Yayın Alımı 32
2013 Yılı Devlet Üniversiteleri Yayın Bütçesi % 0,41 62.854.000 TL % 0,53 86.016.444,35 TL Kanun 1. Üniversite Bütçesi 2. Yayın Alım Bütçesi % 99,59 % 99,47 15.193.878.500 TL 16.112.376.000 TL Gerçekleşme 1. Üniversite Bütçesi 2. Yayın Alım Bütçesi Maliye Bakanlığı, 2014 33
VERGİLENDİRME 34
Gümrük Vergisi KDV Kurumlar Vergisi Damga Vergisi 3065 KDV 17.1 KDV 19.1 2547 YÖK 56-b YÖK 56-c Özelgeler 35
AŞIRI KUR DALGALANMALARI 36
4 YILLARA GÖRE DÖVİZ KURLARI 3,5 3 2,5 2 1,5 USD EUR GBP 1 0,5 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014 MB Efektif Döviz Satış Kuru 02.01.2008-2014 / 06.06.2014) 37
YÖNETİMSEL PLANLAMA GENEL SORUNLAR SÜREÇ YÖNETİMİ BÜTÇELEME 38
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 39
YAYIN ALIM BÜTÇESİ MEVCUT DURUM OLMASI GEREKEN Düzensiz % 1 Yeni kurulan bir üniversitede, kütüphane bütçesi 3 yıl boyunca % 5 den aşağı olmamalı. Bütçe; enflasyon, döviz kuru farkı, yeni açılan bölümler ve artan kontenjanlar dikkate alınarak her yıl artırılmalıdır. 40
YAYIN ALIM PROJESİ MEVCUT DURUM Muhtelif İşler OLMASI GEREKEN Bağımsız Proje Öneri: Kalkınma Bakanlığı tarafından olumlu karşılanmıştır. 41
VAKIF ÜNİV. BÜTÇELERİ MEVCUT DURUM OLMASI GEREKEN YÖK Tarafından Toplanıyor Her Yıl Açıklanmalı Öneri: YÖK tarafından verilerin uluslararası standartlara göre toplanarak her yıl açıklanması. 42
ANALİTİK BÜTÇEDE YAYIN ALIM GİDER KODLARI YENİDEN TANIMLANMALIDIR 43
GİDER KODLARI CARİ SERMAYE 03.2.1.03 Periyodik Yayın Alımları 03.2.1.04 Diğer Yayın Alımları 03.5.2.03 Bilgiye Abonelik Giderleri 06.1.6.01 Basılı Yayın Alımları ve Yapımları 06.1.6.02 El Yazması Alımları ve Yapımları 06.1.6.03 Elektronik Ortamda Yayın Alımları ve Yapımları 06.1.6.04 Görüntülü Yayın Alımları ve Yapımları 06.1.6.99 Diğer Yayın Alımları ve Yapımları 44
VERGİLENDİRME MEVCUT DURUM OLMASI GEREKEN DÜZENSİZ MUAFİYET / İSTİSNA Öneri: Vergilendirme (KDV, Damga Vergisi, Kurumlar Vergisi, Gümrük Vergisi vs.) ilgili mevzuatında ve Yüksek Öğretim Mevzuatında istisna kapsamında olmalı ve bu durum açık bir şekilde belirtilmelidir. 45
BÜTÇELERİN AÇILMA SÜRESİ HARCAMA KALEMLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ ÇÖZÜM ÖNERİLERİ PAYDAŞLARLA İLİŞKİLER VERİTABANI KULLANIM ANALİZİ 46
TEŞEKKÜR EDERİZ 47