II.YÖNETİCİ ÇALIŞTAYI EĞİTİM ve AR-GE DAİRE BAŞKANLIĞI TÜNAY ŞAHİN DAİRE BAŞKANI
Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Daire Başkanlığı Daire başkanlığımız; 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında teşkilatlandırılan, TKHK hizmet ihtiyacı doğrultusunda, Bakanlık Makamının 13/03/2014 tarihli ve 2014.5451.52264 Sayılı Onayı ile kurulmuştur. 2
MİSYONUMUZ Sağlık kurumlarımızda; Bilgi ve teknolojiye dayalı yaklaşımlarla değişen ve gelişen modern tıbbın gerektirdiği bilgi düzeyi ve uygulamaların, sağlık hizmet sunumunda yer alan personele kazandırılarak, personelin daha nitelikli hizmet verebilmesi için gerekli olan eğitim ve Ar- Ge ihtiyaçlarının karşılanması, ilgili kurum- kuruluş ve kişilerle işbirliği yapılması eğitim ve Ar-Ge programlarının oluşturulması, desteklenmesi, yürütülmesi ve denetiminin yapılmasıdır. 3
VİZYONUMUZ Kurumumuza bağlı Kurum/Kuruluşların, hizmet kalitesi yüksek, insan gücü alanında etkili ve verimli, Sağlık Ar-Ge alanında rekabet unsuru güçlü, etkin lider kuruluşlar olmasına öncülük ederek, hizmet niteliğini arttırıcı eğitim ve Ar-Ge faaliyetleri düzenlemektir. 4
GÖREV TANIMI Makamın 05.02.2015 tarihli ve 413.04669 sayılı Onayı ile görev tanımları yeniden düzenlenmiştir. Kurumumuza bağlı birimlere yönelik, yürütülecek sertifikalı eğitimler ile hizmet içi eğitimlere ilişkin her türlü iş ve işlemleri yürütmek ve ilgili birimler ile koordinasyon sağlamak, Yetiştirilmek amacıyla yurt dışına gönderilecek personel ile Kuruma yeni başlayan personelin uyum eğitimlerine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, Eğitim Araştırma Hastanelerinin klinik ve norm kadro planlamaları ile eğitim-idari görevlisi ve başasistanların görevlendirme ve atanmalarına ilişkin düzenlemeleri yapmak ve işlemleri yürütmek, Hizmet alanı ile ilgili konularda her türlü sınav ve değerlendirme işlemlerini yürütmek, 5
GÖREV TANIMI Sağlık birimleri bünyesinde sağlık alanında yürütülecek olan Ar-Ge faaliyetleri, hizmet sunumu ve geliştirilmesine yönelik projeler ile tahsis edilen kaynak kullanımı takibini yapmak, etkinlikler düzenlemek, düzenlenen etkinliklere katılmak, Klinik araştırmalara ilişkin yürütülecek faaliyetleri idari ve mali yönden değerlendirmek ve takip etmek, 6
ORGANİZASYON ŞEMASI 7
Hizmet Sunumunda İlgili Mevzuatlar Kanun 663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, 5359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 6550 Sayılı Araştırmaların Desteklenmesine Dair Kanun, Yönetmelik Hizmet İçi Eğitim Yönetmeliği Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik Klinik Araştırmalar Yönetmeliği Yönerge Döner Sermaye İşletmesi Kapsamında Destekleyici Talebi ile Yürütülecek Çalışmalar ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge 03.06.2014 tarihli ve 2014.5409.366 sayılı Kamu Sağlık Hizmetleri Satış Tarifesi Hakkında Yönerge Genelge Uzman Tabiplerin Hizmet İçi Eğitim Talepleri Genelgesi(2012-45) Kongre, Seminer ve Sempozyumlar ile ilgili (2004/97) sayılı Genelge Zam ve Tazminatlar Hakkında 25/07/2014 tarihli ve 2014.1304995.876 sayılı Genelge Strateji Geliştirme Başkanlığının Merkez Paydan Ar-Ge Ödenek Talepleri (2013/6 Sayılı) Genelgesi Sağlık Bakanlığı Ar-Ge Hizmet Alımları Genelgesi (2013/1) 8
Hizmet İçi Eğitimler Hizmet içi eğitim kavramının çok değişik tanımları yapılmaktadır. Farklı tanımların olması konunun çok boyutlu olmasından kaynaklanmaktadır. Bugün hizmet içi eğitimin en çok kabul gören tanımı şöyle yapılmaktadır Hizmet içi eğitim; istihdam edilmiş iş gücünün mesleğe uyum, meslekte ilerleme ve gelişme ihtiyaçlarını karşılayan ve bireylerin görevleri ile ilgili gerekli bilgi, beceri ve tutumları kazanmalarını sağlamak üzere yapılan her türlü eğitim-öğretim faaliyetidir. 9
Hizmet İçi Eğitimler Bilim ve teknolojideki gelişmeler, her meslekte olduğu gibi sağlıkta da yeni bilgi ve teknolojileri öğrenmeyi ve çalışanların bu konularda yetiştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Günümüz bilgi toplumunda kurum ve kuruluşlar artık çalışanlarında çok yönlü beceri sahibi olmaları, etkili çalışabilen ve bunu takım arkadaşlarına aktarabilen, takip edebilen ve değişen koşullara uyabilme yeteneği aramaktadır. Bugün etkili çalışma teknikleri ve bilgi teknolojilerini kullanamayan kurumsal yapılar maalesef etkin donanıma sahip olsalar dahi, bunları kullanabilen yeteneklere sahip değillerse ilerleyememekte veya ayakta kalamamaktadırlar. 10
Hizmet İçi Eğitim Konuları Hizmet sunumunun etkinliği ve hizmet sunumunda görev üstlenen bireylerin nitelik ve becerilerinin artırılmasına yönelik olarak yapılacak olan eğitimleri dört ana başlıkta toplayabiliriz. Bunlar; İşe yeni başlayacak olanlara yönelik eğitim, Meslek kazandırma eğitimi, Meslekli olarak çalışmakta olanlara yönelik eğitim, Yöneticilerin eğitimine yönelik faaliyetler. 11
Hizmet İçi Eğitim Konuları Dört ana başlıkta topladığımız Hizmet içi eğitim faaliyetlerinin konular bakımından içeriklerini de aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz. 1. İşe yeni başlayacak olanlara yönelik eğitim; Hizmet öncesi eğitim, İşi tanıtma ve uyum eğitimi, İş başında eğitim, 2. Meslek kazandırma eğitimi; Meslek becerileri kazandırma eğitimi, Temel meslek eğitimi, 3. Meslekli olarak çalışmakta olanlara yönelik eğitim; Teknolojiye uyum eğitimi, Meslekte ilerleme ve geliştirme eğitimi, İleri meslek eğitimi, (Sertifikalı Eğitimler) 12
Hizmet İçi Eğitim Konuları 4. Yöneticilerin eğitimine yönelik faaliyetler; Yönetim bilimi ve teknolojisi eğitimi, Ar-ge, sorun çözme vb. konularda eğitim, Teknolojiyi izleme, değerlendirme ve uyarlama eğitimi, Toplam Kalite Yönetimi eğitimi, Değişim Yönetimi eğitimi, Kriz Yönetimi eğitimi, Örgüt Geliştirme eğitimi, Amaçlara Göre Yönetim eğitimi, Sinerji Yönetimi eğitimi, Zaman Yönetimi eğitimi, Stres Yönetimi eğitimi, Çatışma Yönetimi eğitimi, Proje Yönetimi eğitimi, 13
Hizmet İçi Eğitimin İlke ve Amaçları Hizmet içi eğitimleri iki başlıkta sıralayacağımız ilkeler doğrultusunda değerlendirmek ve buna göre yürütülmesini sağlayacak düzenlemeleri yapmak gerekmektedir. Bunlar; a) Amaçları bakımından hizmet içi eğitimler b) İlkeleri bakımından hizmet içi eğitimler 14
Hizmet İçi Eğitimlerin İlke ve Amaçları A. Hizmet içi eğitimin amaçlarını şöyle sıralayabiliriz; İşe yeni başlayan personele kuruma uyumunu sağlamak, Personelin kurumun amaç, ilke ve politikalarını bir bütünlük içinde kavramasını sağlamak, Personele işin gerektirdiği temel meslek becerilerini kazandırmanın yanı sıra eğitim eksikliklerini tamamlamak, Personelin değişik alanlarda yatay ve dikey geçişlerini sağlayacak tamamlama eğitimlerini yapmak, Bilim, teknoloji ve iş hayatında meydana gelen gelişmelere ve yeniliklere uyum sağlamak ve iş yöntem ve tekniklerini geliştirmek, Sağlık hizmet sunumu bağlamında kurumun ürettiği; hizmet, uygulama, yenilik ve bilgilere ulaşılabilir kavramsal yetenekleri arttırmak Uygulama ve yeniliklere dair hizmetin kalitesini, nitelik, nicelik ve verimliliğini artırmak, Hizmet sunumunda kaliteye mümkün olan en üst seviyeye çıkarmak suretiyle, hata ve kazaları azaltmak, 15
Hizmet İçi Eğitimlerin İlke ve Amaçları B. Hizmet içi eğitimin ilkelerini şöyle sıralayabiliriz; İş yerlerinde bilgi ve teknik etkinliğin artırılması düşüncesine destek olunması, Hizmet içi eğitim, yaşam boyu eğitim ve kendini geliştirme kavramlarının bütünleştirilmesi, İş görenlerin periyodik aralıklarla hizmet içi eğitime alınması, Hizmet içi eğitim-verimlilik-meslekte ilerleme bağının kurulması, Hizmet içi eğitim sonunda eğitim-ücret-yükselme dengesinin kurulmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılması, Hizmet içi eğitim almış kişilerin aldıkları eğitimle ilgili alanlarda çalışması, Hizmet içi eğitim faaliyetlerinin süreklilik göstermesi, Kurumdaki her amirin maiyetinde çalışan personelin yetiştirilmesinden sorumlu olması, Hizmet içi eğitim programlarının değerlendirilmesi, 16
Hizmet İçi Eğitimde Sorunlar Hizmet İçi Eğitimlerde yaşanan sorunları dört ana başlıkta incelemek konunun anlaşılmasına bir başka önemli katkı sağlayacaktır. Hizmet İçi Eğitim Birimlerinin Örgütlenme Sorunları, Hizmet İçi Eğitim Birimlerinde Çalışan ve Bu Faaliyetlere Katılan Personelin Özlük Hakları ile İlgili Sorunlar, Hizmet İçi Eğitim Birimlerinde Çalışan Personelin Nitelik ve Nicelik Sorunları, Hizmet İçi Eğitimde Koordinasyon Sorunları, 17
Hizmet İçi Eğitimde Sorunlar 1. Hizmet İçi Eğitim Birimlerinin Örgütlenme Sorunları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 214. maddesinde kamu kurum ve kuruluşlarında Devlet Memurlarının yetiştirilmelerini sağlamak, verimliliğini artırmak ve daha ileriki görevlere hazırlamak amacıyla hizmet içi eğitim faaliyetlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir. Bu faaliyetleri gerçekleştirmek için de 215. madde gereği, her kurumda bir eğitim biriminin kurulmasının zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır. Ancak İlgili maddede eğitim birimlerinin kurum içindeki yerinin nerede olacağı belirtilmediğinden, her kurumda hizmet içi eğitim birimlerinin kendi örgüt şemalarına uygun farklı basamakta ve yapıda kurulmalarına neden olmuştur. Daire başkanlığı, şube müdürlüğü ve şeflik düzeyinde örgütlenmeler olmuştur. Bu farklılıklar kaynakların boş yere harcanmasına yol açacak hizmet içi eğitim birimlerini etkisiz, yetkisiz, verimsiz, çalışmayan kaynak tüketen bir duruma düşürmektedir. 18
Hizmet İçi Eğitimde Sorunlar 2. Hizmet İçi Eğitim Birimlerinde Çalışan ve Bu Faaliyetlere Katılan Personelin Özlük Hakları ile İlgili Sorunlar. Hizmet içi eğitim faaliyetleri sonunda verilen belgeler atama, yer değiştirme ve yükselmede dikkate alınmaması, Hizmet içi eğitim-verimlilik artışı-meslekte ilerleme ilişkisi başta meslek etkinliğinin arttırılması olmak üzere tüm meslek dallarında, meslek basamaklarının oluşmasında ölçüt olarak kullanılmaması, Hizmet içi eğitim faaliyetleri sonunda katılan personelin aldığı belgeler özlük haklarında fayda sağlamadığından, personel kurum değiştirerek daha iyi çalışma koşullarını tercih etmektedir. Meslekte ilerleme ve alt-üst basamaklardaki görevlere gelmenin hizmet içi eğitim faaliyetleri sonunda başarılı olma yada hizmet içi eğitimi almış olma şartına bağlanmamış yada etkili kılınmamış olması. 19
Hizmet İçi Eğitimde Sorunlar 3. Hizmet İçi Eğitim Birimlerinde Çalışan Personelin Nitelik ve Nicelik Sorunları Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim birimlerinin çoğunda eğitim ihtiyaçlarını saptayan, hizmet içi eğitim programları geliştiren, uygulayan ve değerlendiren eğitim uzmanlarının bulunmaması, Kamuda 01.01.2015 tarihi itibarıyla çalışan personel sayısı yaklaşık 3.263.777 olduğu, bu personelin 390.894 ünün sağlık ve yardımcı sağlık personeli olduğu, toplam Sağlık Bakanlığı çalışan sayısının ise 534.000 olduğu değerlendirilmektedir. Görüldüğü gibi Bakanlığımız personel bakımından oldukça önemli bir sayısal güce sahip olan Milli Eğitim Bakanlığından sonra ikinci büyük kurumdur. 20
Hizmet İçi Eğitimde Sorunlar 3. Hizmet İçi Eğitim Birimlerinde Çalışan Personelin Nitelik ve Nicelik Sorunları Bu kadar büyük personel sayısı ve hareketliliğine sahip Kurumumuzda; sadece 1 Daire Başkanı, 2 birim sorumlusu ve 10 diğer personel olmak üzere, toplam 13 personel ile Eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi, dolayısıyla yeterli personel sayısı ve kalitesinin oluşturulamaması, Burada da hizmet içi eğitim faaliyetlerinin etkili bir şekilde yürütülebilmesi için merkezde dahi gerekli personel sayısının olmaması, doğrudan üst yöneticiler tarafından yeterince desteklenememesi. 21
Hizmet İçi Eğitimde Sorunlar 4. Hizmet İçi Eğitimde Koordinasyon Sorunları Hizmet içi eğitim sadece Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Daire Başkanlığının yürüttüğü bir etkinlik olmamalı bunun yanında üniversiteler, meslek örgütleri ve diğer kamu kuruluşları da hizmet içi eğitim çalışmalarına gereken önemi vermelidirler. Benzer alanlarda çalışan kurumlarda eğitim programları ve ortak yararlanılabilecek eğitim ortamları açısından bir iş birliği ve koordinasyonun olmaması kaynakların etkin kullanılmasını engellemektedir. Bunu önlemek için kamu ve özel kesim kuruluşlarının hizmet içi eğitim birimleri arasında etkin iş birliği ve koordinasyon sağlanmalıdır. 22
Hizmet İçi Eğitimde Sorunlar Kurumumuz koordinatörlüğünde üniversiteleri, kamu ve özel kesimi kapsayan bir örgütsel yapılanmaya gidilmesi için yasal düzenlemelerin yapılmamış olması, Organizasyonlarda, yaşanan algı farklılıkları, aynı içerikli eğitimlerin belli bir sistematik dahilinde verilmemesi, eğitim doküman ve belgelerin yetersiz ve eksik düzenlenmesi. Eğitim konu ve içerikleri ile eğitime katılımların yeterince kayda alınmaması, 23
Hizmet İçi Eğitim Faaliyetleri Sağlık tesislerinde çalışan personelin mesleki bilgi ve becerisini artırmaya yönelik geliştirilen hizmet içi eğitim programları Özellikli alanlarda görev yapan sağlık personeline yönelik geliştirilmiş sertifikalı eğitim programları (Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği kapsamında) Mesleki gelişimi destekleyen kongre, sempozyum, seminer programları Yetiştirilmek Amacıyla Yurtdışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkındaki Yönetmelik kapsamında yurt dışına eğitim amaçlı görevlendirme, 24
Hizmet İçi Eğitim Veriler KONULAR SAYI % Eğitime Alınan Uzman Hekim 485 11,26 ROP Eğitimi 109 2,53 KVC Eğitimi 181 4,20 Yanık Eğitimi 50 1,16 Acil Obstetrik Bakım Klinisyen Eğitimi için Görevlendirilen Hekim Sayısı Acil Obstetrik Bakım Eğitimi için Görevlendirilen Ebe Hemşire 770 17,88 2541 59,01 Diğer Sağlık Personeli 170 3,95 Toplam Eğitim Alan Sayısı 4306 100 25
Sertifikalı Eğitimler Sertifikalı eğitimler; sağlık tesislerinin özellikli birimlerinde görev yapan personele görevin gerektirdiği bilgi ve ileri düzey uygulama teknikleri kazandırmak üzere verilen eğitimlerdir. 26
Sertifikalı Eğitim Programlarında Yaşanan Sorunlar Sertifikalı eğitim alanlarının kurumsal ihtiyaçlara göre belirlenememesi, Kurumların bağlı birimlerle istişare etmek yerine, merkezi bir başvuru özelinde durumu değerlendirmesi, Eğitim standartlarının hazırlanmasında etkili koordinasyon kurulamadığından, çalışmaların yavaş ilerlemesi, Kurumun kendi birimlerine yönelik sertifikalı eğitim programlarını belirleyememesi, Eğitim merkezi olmak üzere başvuruda bulunan, birimlerimizin mevzuat ve standartların yeterince bilinmemesi, Standarda göre istenilen evrakların tam zamanında ve doğru olarak gönderilmemesi 27
Sertifikalı Eğitim Alanı Belirleme Faaliyetleri Sertifikalı eğitim programlarını kurumumuza yapılmış başvuruların değerlendirilmesi ve sonuçlarına göre sınıflandırdığımızda aşağıda yer vereceğimiz sonuçlarla karşılaşıyoruz. Kurumumuza Yapılan Sertifikalı Eğitim Alanı Başvuru Sayısı 57 Kurumumuzca Uygun Görülmeyen Sertifikalı Eğitim Alanı Başvuru Sayısı 33 Bakanlıkça Uygun Görülmeyen Sertifikalı Eğitim Alanı Başvuru Sayısı 4 Kurumumuzca Uygun Görülen Sertifikalı Eğitim Alanı Başvuru Sayısı 20 Standart Çalışmaları Tamamlanmış Olan Sertifikalı Eğitim Alanları 3 Standart Çalışmaları Devam Etmekte Olan Sertifikalı Eğitim Alanları 8 Standart Çalışmaları Başlatılacak Sertifikalı Eğitim Programları 5 28
Sertifikalı Eğitim Programları 1- Sertifikalı eğitim alanı olması uygun görülmeyen programlar Mevcut uygulama gereği kurumumuz yada diğer kurum ve kuruluşlardan gelen sertifikalı program talepleri, kurumumuz eğitim komisyonunca değerlendirildikten sonra, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüne (SHGM) sunulmaktadır. SHGM uygun görülmeyen alanlar: İnfertilite ve Üremeye Yardımcı Tedavi Yöntemleri Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı Uyku Hekimliği Sertifikalı Eğitim Programı Eğitim Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı Uyku ve Uyku Bozuklukları Sertifikalı Eğitim Programı 29
Sertifikalı Eğitim Programları 2- Uygun görülen ve standart çalışmaları devam eden sertifikalı eğitim programları Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Onkoloji Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Diyabet Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Acil Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Ameliyathane Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Endoskopist Eğitimi Sertifikalı Eğitim Programı, Psikolojinin Tıbbi Uygulamaları Sertifikalı Eğitim Programı, 30
Sertifikalı Eğitim Programları 3-Standart çalışmaları başlatılacak sertifikalı eğitim programları Palyatif Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Çocuk Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Çocuk Acil Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Klinik Psikiyatri Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı Yanık Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, 31
Sertifikalı Eğitim Programları 4- Eğitim müfredatı ve standartları Bilimsel Komisyonumuz tarafından tamamlanarak yayımlanan sertifikalı eğitim programları Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Evde Sağlık Hizmetleri Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Nütrisyon Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı, Bugün itibarıyla sadece Yoğun Bakım konusunda eğitim merkezlerimiz teşkil olunmakta ve bazı merkezlerimizde de eğitimler başlatılmıştır. 32
Sertifikalı Eğitim Programı Başvuruları Standartları yayımlanan «Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı» için Kurumumuza 37 adet başvuru yapılmış olup değerlendirme sonucunda 15 Kuruma «Uygulama Yetkisi» verilmiştir. No UYGULAMA YETKİSİ VERİLEN BİRİMLER 1 Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2 Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi 3 Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 4 Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 5 Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi 6 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi 7 Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi 8 Giresun Prof.Dr.İlhan Özdemir Devlet Hastanesi 9 İstanbul Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi 10 İstanbul Dr.Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 11 Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi 12 Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi 13 Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi 14 Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi 15 Karadeniz Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Farabi Hastanesi 33
Sertifikalı Eğitim Programına Katılan Personel Sayısı SERTİFİKALI ALAN PERSONEL SAYISI Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı 10.252 Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı 3.460 Acil Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı 2.165 Kemoterapi Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı 501 Temel Stoma Bakım Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Programı 154 34
Yurt Dışı Eğitimleri Bilindiği gibi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 80 inci maddesi ile, 1 Şubat 1974 tarih ve 14786 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Yetiştirilmek Amacı ile Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkındaki Yönetmelik gereğince, Mesleki alanlarda yetiştirilmek üzere, her mali yılda Bakanlar Kurulu Kararı ile kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilen kadrolar esas alınarak yurt dışına personel gönderilmektedir. 35
Yurt Dışı Eğitimlerde Sorunlar Kurumların yeterince duyurmamaları nedeniyle mükerrer başvuruların olması, Eğitim konularının hassasiyetle değil keyfiyetle oluşturulması, Devlet personel başkanlığı nezdinde kurumsal etkililiğin kurulamaması, Başbakanlık tarafından uygunluk onaylarının geç verilmesi nedeniyle idari çalışmaların zamanında tamamlanamaması. 36
Yurt Dışı Eğitimde Başvurular 2014 Yılında Yetiştirilmek Amacıyla Yurtdışına Gönderilecek Personel Sınavına 11 kişilik kontenjana 9 başvuru yapılmış olup 8 başvuru kabul edilmiştir. Yapılan Mülakat Sonucunda 6 personelin gitmesi uygun görülmüş, akseptans sağlayan 3 kişi gönderilmiştir. 37
2014 Yılı Yurt Dışı Eğitimler KONULAR BAŞVURAN KİŞİ SAYISI GÖNDERİLEN KİŞİ SAYISI GÖNDERİLEN ÜLKE Sağlık Harcamaları 2 1 ABD Palyatif Tıp Palyatif Bakım Hastanelerde Hasta Güvenliğinin Sağlanması, Klinik Rehber Hazırlama Metodolojisi, Prematüre Retinopatisi Almanya Kamu Hastaneleri Kurumu Diş Hekimliğinde Kullanılan Farklı Görüntüleme Teknikleri 6 2 İsviçre, Japonya yok - - 1 - - Tıbbi Cihaz Yönetimi yok - - 38
Yabancı Uyruklu Sağlık Personelinin Ülkemizde Eğitimleri Sağlık hizmet sunumunda ülkemiz sağlık ekibi ve kurumlarından eğitim almak ve bunları ülkelerinde uygulamak üzere, Ülkemize gelen yabancı sağlık personeline verilen eğitim hizmetleri de yine başkanlığımızın sevk ve koordinasyonunda sürdürülmektedir. Bu eğitimler; Sağlık Alanında İşbirliği kapsamında yabancı ülkelerle imzalanan protokol hükümleri uyarınca herhangi bir ihtisas alanında belirlenen sayıdaki doktor ve diğer sağlık personelinin mesleklerine ait hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek ve bilgilerini artırmak üzere ülkemizde eğitime alınmaları suretiyle yürütülmektedir. 39
Yabancı Uyruklu Sağlık Personelinin Ülkemizde Eğitimleri Sağlık ve Tıp alanında Milletlerarası Antlaşma yapılan yabancı ülke sağlık personelinin eğitim faaliyetleri, Kurumumuz, Bakanlığımız Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından yürütülmektedir. 40
Yabancı Uyruklu Personelin Branşlarına ve Ülkelerine Göre Dağılımı ÜLKE ADI EĞİTİM ALAN EĞİTİM KONUSU KİŞİ SAYISI 1 Bronkoskopi 5 Endoskopi-Gastroskopi-Kolonoskopi-Rektoskopi 1 Palyatif Bakım 2 Genel Cerrahi 7 Plastik Cerrahi 1 Bariatrik Cerrahi 2 Dermotoloji Azerbaycan 1 Ekokardyografi 2 CVS 1 Kardiyoloji 10 Neonatoloji 1 Nefroloji 1 Anestezi 30 Çeşitli Branşlar TOPLAM 65 41
Yabancı Uyruklu Personelin Branşlarına ve Ülkelerine Göre Dağılımı ÜLKE ADI EĞİTİM ALAN EĞİTİM KONUSU KİŞİ SAYISI 18 Hastane Yönetimi 4 Çeşitli Branşlar 1 Ağız Diş Sağlığı Afganistan 8 Mesleki ve İdari 1 labaratuvar 10 Pediatrik Kardiyoloji 3 Çocuk TOPLAM 45 1 Acil Tıp 1 Çocuk Hastalıkları Filistin 1 Kadın Doğum 1 Çocuk Hastalıkları TOPLAM 4 16 Sağlık Yönetimi Gambiya 12 Çeşitli Branşlar TOPLAM 28 42
ÜLKE ADI EĞİTİM ALAN EĞİTİM KONUSU KİŞİ SAYISI 6 Yenidoğan-Kadın doğum 11 Çeşitli Branşlar Gürcistan 1 Genel Cerrahi 2 Kardiyoloji 2 Yoğun Bakım 1 Endoskopi TOPLAM 23 Kırgızistan 2 Embriyoloji Uzmanı TOPLAM 2 Kosova 2 Endoskopi 8 Kardiak Anestezi-Perfizyon-Anestezi-Kardiyovasküler Cerrahi-Elektrositimülasyon-ERCP 1 Yanık 2 Mamografi-Girişimsel Radyoloji 2 Göz 10 cerrah-radyolog-hemşire 16 Jinekolog-hemşire 11 cerrah-radyolog-hemşire 10 Çeşitli Branşlar 7 Radyoloji-Jinekoloji TOPLAM 69 43
ÜLKE ADI EĞİTİM ALAN EĞİTİM KONUSU KİŞİ SAYISI Laos 11 Kardiyoloji TOPLAM 11 Moldova 10 Kadın Doğum TOPLAM 10 Özbekistan 13 Hastane Yönetimi 10 Sağlık Yönetimi 16 Neonatoloji-Çocuk-Jinekoloji 14 Çocuk TOPLAM 53 Tacikistan 10 Bütçe Planlaması ve Yönetimi 5 Kadın Doğum TOPLAM 15 Türkmenistan 20 travmatoloji-iç hastalıkları 10 norocerrahi-üroloji 10 Kardiyoloji-Acil Tıp TOPLAM 40 GENEL TOPLAM 365 44
Ülkemizde Eğitim Alan Yabancı Uyruklu Personelin Ülkelerine Göre Dağılımı Ülke Adı Kişi Sayısı Afganistan 45 Filistin 4 Gambiya 28 Azerbaycan 65 Gürcistan 23 Kırgızistan 2 Kosova 69 Özbekistan 53 Laos 11 Moldova 10 Tacikistan 15 Türkmenistan 40 Toplam 365 45
46
Ar-Ge-İnovasyon Ar-Ge; Toplumun kültür ve bilgi birikimini arttırmak ve bunu yeni uygulamalarda kullanmak için yapılan düzenli, yaratıcı çalışmalardır. İnovasyon ise, yeni ya da geliştirilmiş bir ürünün, hizmetin ve üretim yönteminin geliştirilmesi ve bunun sonucunda kurumsal ve toplumsal faydaya yönelik verilerin elde edilmesi sürecinin tümü inovasyonu oluşturmaktadır. 47
Ar-Ge-İnovasyona Genel Bakış Hayatımızın her aşamasında yer alan AR-GE-İnovasyon çalışmaları doğrudan insan yaşamıyla ilgilidir. AR-GE, ülkelerin, toplumların mevcudiyetini ve yaşam kalitesini dert edinir. Ar-Ge ye gerekli önemi veren ülkeler toplumlarının refah seviyesini en az üç-dört kat arttırmayı başarmışlardır. Dünyada yaşanan krizler incelendiğinde ortaya ilginç bir sonuç çıkmaktadır. AR-GE nin krizlerden etkilenmeyip aksine kriz zamanlarında daha çok getiri sağlayan bir faaliyet alanı olduğu görülmüştür. Bu nedenle de AR-GE her hal ve durumda önem verilmesi ve desteklenmesi gereken bir alandır. 48
Ar-Ge-İnovasyona Genel Bakış Her AR-GE çalışması mutlaka üç aşamayı içermelidir: Bunlar ölçme, izleme ve değerlendirmedir. Bu nedenle proje bazlı çalışma gereklidir. Her çalışma bir proje olarak ele alınmalı, gerekirse alt projelere bölünerek yetkili kişilerce yönetilmelidir. Her projenin mutlak suretle bir müşterisi olmalıdır. AR-GE, firmaların ve devletlerin en üst yöneticileri tarafından sahiplenilmesi gereken bir kavramdır. Ancak bu şekilde toplumsal farkındalık ve AR-GE bilinci oluşturulabilir. Gelecekte var olmak için bugünden tezi yok gerek devlet olarak gerek kurum olarak gerekse birey olarak AR-GE ye gereken ehemmiyeti vermeliyiz. Unutmamamız gerekir ki; Ancak Teknolojisini Kendisi Geliştiren Ülkeler Gelişmiş ve Bağımsız Ülkelerdir. 49
Ar-Ge-İnovasyona Genel Bakış Gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ayrımı dikkate alınarak konuya bakıldığında; halen kalkınmış ülkelerde yapılan Ar-Ge faaliyetleri, dünyada yapılan araştırmaların %95 ini, dünya patent mülkiyetinin %94 ünü oluştururken, dünya nüfusunun %70 ini oluşturan kalkınmakta olan ülkeler ise bu faaliyetlerin ancak %5 ini gerçekleştirmekte olup, dünya patent mülkiyetinin yalnızca %6 sına sahiptirler. Ayrıca, gelişmiş ülkelerin Ar-Ge harcamaları GSMH nın %2-3 ü dolayında iken, Gelişmekte olan ülkelerde bu oran %0.2-0.3 ü civarındadır. Dolayısıyla; Ar-Ge gelişmişlik düzeyi bakımından da son derece önemli bir göstergedir. 50
Ar-Ge-İnovasyona Genel Bakış Kişi Başına Ar-Ge harcamaları 2003 te 42 dolardan 2013 te 176 dolara Türkiye kaynaklı bilimsel yayın sayısı 2003 10.677 iken 2013 26.259 Milyon Kişi başı bilimsel yayın sayısı 2003 151 2013 325 Yerli patent başvurusu 2003 te 425 iken 2013 te 4732 olmuş Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içinde AR-GE ye ayrılan pay 0.40Türkiye de yüzde 0,95, Avrupa Birliği nde yüzde 1,92 51
Kişi Başına Ar-Ge Harcaması Kaynak: TÜİK * TÜİK tarafından yayımlanan OECD Ülkelerine Yönelik Karşılaştırmalar Çerçevesinde, Türkiye de Satın Alma Gücü Paritesi Göstergeleri (ABD Doları=1,00) kullanılmıştır. 52
Türkiye Kaynaklı Bilimsel Yayın Sayısı Kaynak: Thomson Reuters Atıf Veritabanları (WoS-InCites) (TÜBİTAK ULAKBİM) Kasım 2014 tarihi itibariyle güncellenmiştir 53
Türkiye de Milyon Kişi Başına Düşen Bilimsel Yayın Sayısı Kaynak: Thomson Reuters Atıf Veritabanları (WoS-InCites) (TÜBİTAK ULAKBİM) Kasım 2014 tarihi itibariyle güncellenmiştir 54
TPE ye Yapılan Patent Başvurularının Yıllara Göre Dağılımı Kaynak: TPE İstatistikler TPE tarafından 15.01.2015 raporlama tarihi itibari ile hazırlanmıştır 55
Ar-Ge Harcamalarının GSYH'ye Oranı Kaynak: TÜİK 56
Sağlıkta Ar-Ge Günümüzde ülkelerin kalkınmışlık düzeylerini ölçmede kullanılan göstergeler içerisinde sağlık çok önemli bir gösterge olarak yer almaktadır. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler bir taraftan insanların yaşam süresini ve yaşam kalitesini artırırken, diğer taraftan da sağlık harcamalarının çok önemli ölçüde artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle sağlık, Ar-Ge ve İnovasyon faaliyetlerinin en önemli olduğu alanların başında gelmektedir. 57
Sağlıkta Ar-Ge Genel kabul görmüş uygulamalarda olduğu gibi; Sağlıkta yapılan Ar- Ge de tıbbi ve idari olmak üzere iki amaca yönelik olarak yapılmaktadır. Tıbbi Ar-Ge faaliyetleri; klinik ve sağlık sorunlarına yönelik araştırmalardır. İdari Ar-Ge faaliyetleri; sağlık hizmetlerinde verimliliği artırmak, sağlık kuruluşlarında verilen hizmetin kalitesini yükseltmek amacıyla işletmecilik sorunlarının belirlenip, çözümüne yönelik olarak yapılan araştırmalardır. Gelişmiş ülkelerde sağlık alanındaki Ar-Ge faaliyetleri, toplam Ar-Ge faaliyetleri içinde önemli bir yere sahipken, Ülkemizde Ar-Ge çalışmaları giderek artmasına rağmen hala gelişmiş ülkelere göre oldukça düşüktür. 58
Ar-Ge ve Yenilik Alanında Gelişmeler ve Hedefler 2011 2012 2013 2018 Ar-Ge Harcamalarının GSYH ya Oranı(%) TZE Cinsinden Ar-Ge Personeli Sayısı (%) TZE Cinsinden Araştırmacı Sayısı (%) 0,56 0,86 0,95 1,80 92.801 105.122 112.969 220.000 72.109 82.122 89.075 176.000 Kaynak: 2011, 2012 ve 2013 verileri TÜİK 2018 yılı verisi Onuncu Kalkınma Planı tahminidir. 59
Sosyo-Ekonomik amaç ve harcama grubuna göre kamu kesimi Ar-Ge harcaması, 2013 (Toplam Bütçe 1.543.558) Kamu Sağlık Alanı Ar-Ge Harcaması,2013 Sağlık Payı %1,6 Makine Teçhizat; 4 053 974; 17% Sabit Tesis; 3 333 960; 14% Personel ; 10 335 697; 42% Diğer Cari; 6 718 738; 27% Kaynak: TÜİK, 2013 http://www.tuik.gov.tr/prehaberbultenleri.do?id=16163 60
Sağlık Ar-Ge Alanı Performans Göstergeleri Performans Göstergesi Mevcut Durum 2011 Ulaşılacak Hedef 2017* Ulaşılacak Hedef 20023* Kamu Kesimi Ar-Ge Harcamaları İçinde Sağlık Ar-Ge (%) Üniversite Ar-Ge Harcamaları İçinde Sağlık Ar-Ge (%) Ticari Kesimi Ar-Ge Harcamaları İçinde Sağlık Ar-Ge (%) 3 9 15 33 35 40 6,7 10 15 *Tahmini Hesaplanmış Değerler Kaynak: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü 61
Sağlıkta Ar-Ge Fon Kaynakları Döner Sermayeden pay aktarımı TÜBİTAK projeleri Kalkınma Bakanlığı Diğer Araştırma Fonları (Ajanslar, dernekler gibi) 62
TÜBİTAK Araştırma Destek Programları (ARDEP) Finansmanın %50 si SB den SB Müşteri Kurum 63
Sağlıkta Ar-Ge Bu kapsamda; Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunun (BTYK) 2013/106 Nolu Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması Kararı ile sağlık sektörü öncelikli alan olarak kabul edilmiştir. Alınmış olan bu kararda sağlık sektörünün Ar-Ge yapılanması içindeki önemine dair farkındalık ve sağlıkta Ar-Ge nin önemine dikkat çekilmiştir. 64
Sağlıkta Ar-Ge Sağlığın öncelikli alan olarak kabul edilmesi kararını müteakip; 5 alan Sağlıkta Öncelikli Alanlar olarak ilan edilmiştir. 65
TUBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Programı Yürürlükteki Projeler 66
TUBİTAK ARDEP Tarafından Destek Kararı Verilen Projelerin Yıllara göre Dağılımı 2500 2014; 2.254 2000 1500 1000 500 2000; 335 2001; 421 2002; 548 2003; 338 2004; 480 2005; 1.480 2006; 1.366 2007; 1.304 2008; 1.188 2009; 911 2010; 1.239 2011; 1.234 2012; 1.131 2013; 1.701 0 67
Sağlık Ar-Ge Faaliyetleri TÜBİTAK ARDEP Tarafından Destek Verilen Projelerin 1003 (Sağlıkta Öncelikli Alanlar) Projelerine Oranı 2500 2254 2000 1701 1500 1000 1131 ARDEP 1003 500 7 82 225 0 2012 2013 2014 68
Sağlık Ar-Ge Faaliyetleri TÜBİTAK 1003- Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı Projesi -2014 Projenin Adı Kurum Proje Yürütücüs ü Anne ve yenidoğanların kord kanında kızamık immunglobulin g(igg) antikor düzeylerinin saptanması ve bu bebeklerde seropozitivitenin izlenerek kızamık aşısı uygulama zamanının yeniden düzenlenmesi Ankara Zekai Tahir Burak Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi, Şanlıurfa Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi THSK 69