SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 21 BAKİ SARISAKAL
MANASTIR DA DAİRE-İ HÜMAYUN Daire-i Hümayun Drahor un son sahilinde Niyazi Bey Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Devairi hükümet daha ziyade bu cadde üzerinde inşa edilmiştir. Binaen aliye bu durum halka kolaylık sağlamaktadır. Daire-i Hümayun ittihaz olunan Daire-i Belediye cidden âli ve mükellef bir dairedir. Sık ve süslü bir bahçeden mermer bir merdivenle daireye girilir. Güzel döşenmiş koridoru dolambaçlı büyük merdivenler tehdit eder. Merdiven çıkışınca büyük bir sofa daha görülür. Burada birbirine bitişik karşılıklı üçer oda vardır ki Drahor a nazır odalardan ortadaki salon, sağındaki yatak odası, soldaki kabul salonudur. Karşısındaki odalar maiyet erkana mahsustur. Alt kat odaları da mabeyin erkânına tahsis edilmiş ve her taraf elektrikle tenvir edilerek yeni döşemelerle tefriş olunmuştur. Bahçede gayet güzel bir yemek salonu bulunuyor. Vükela Malik Paşazade Kemal Bey hanesinde ikamet ve hademei şahane efradı Daire-i Hükümette ihzar olunan mahallerde kalmışlardır. Altıncı Kolordu Kıtaatı Heyetleriyle her bir alaydan mürettip birer bölüğün alınan fotoğrafları ve natamam kalan Askeri Kulübü nün fotoğrafı Zat-ı Hazreti Padişahiye takdim olunmuş ve birlikte verilmiş olan kulübün ziyaret defterine Zat-ı Mülkanelerihat dostlarıyla (Ordu benim ve ben ordununum) cümle-i güzin kıymettar tahmir ve tevşih buyurmuşlardır. Zat-ı Hazreti Padişahî Manastır Ümera ve Zabıtanını kabul buyurdukları sırada Altıncı Kolordu Kumandanı Ferik Fethi Paşa: Şevketmeap, Altıncı Kolordu Hümayunları arkanı hümayun mülkanelerine takdim ile iktisab fahr ve şeref eylerim. Buraları teşrifi hümayunlarından dolayı Orduyu Hümayunları umum erkân ve ümera ve zabıtanı tarafından arz ve esmai huş amidi ve abudiyet eylerim. Orduyu Hümayunlarından bu suretle şerefmişule tesirleri cümlenin kalbine bir hissi şükran uyandırmıştır. Bunun vecibei şükranı ancak hakpaye-i hümayun mülkanalerine arzı hizmet yolunda vazifemiz başında göstereceğimizi arz ve temin eylerim. demişler ve Padişahımız Hazretleri de: Ordu milletin ve benim medarı iftiharımdır. Bütün erkân, ümeran ve zabıtanla asker evlatlarımın göstermekte oldukları gayret, şecaat ve besalet mucip mahzuziyetim olmaktadır. Cenabı hakkın inayetiyle bab-ı tasarruf bizim için keşadedir. Selamımı tebliğ ediniz. Beyanat mülkanesiyle huzuranı ve umum Kolordu Heyeti zabıtanı taltif ve tasrir buyurmuşlardır. Zat-ı Hazreti Padişahi Perşembe günü akşamüstü saat on buçuk raddelerinde İkametgahı Hümayunlarından çıkmışlar ve Dömeke, diğer ismiyle Abdülkerim Paşa Mesiresini teşrif buyurmuşlardır. Yollarda mektepliler, askerler, ahali muntazam saflar teşkil ederek Teşrif-i Hümayun en samimi şekilde alkışlamakta idiler. Hürriyet Meydanı hizasına gelince Süvari ve Topçu askeri tarafından selamlanmış ve Zat-ı Şahane abidenin mahal inşasına teşrif buyurmuşlardır. Zat-ı şahaneleri için orada çadırlar kurulmuş idiyse de çadıra girmemişler ve kendilerine mahsus gayet kıymettar bir seccade üzerinde durmuşlardır. Zat-ı Hazreti Padişahi mahfel askeri tarafından ihzar olunan temelin ilk taşı şişe derununda muhafaza ile bir tepsi üzerinde takdim edilmiş ve bizzat güzel bir mala ile kireci savurarak temel hendeğinin içinde muntazır olan Harbiye Nazırına verilmiştir. Harbiye Nazırı, sabık Belediye Reisi Ömer Bey le ilk temel taşını vaz etmişlerdir. Zabıtan Zat-ı Şahanenin arabada oturduğu mahalli elleriyle okşamışlar ve bu hal Zat-ı Şahanenin matzuvarı olmakla tebessüm buyurmuşlardır. Buradan Dömeke Bahçesine teşrifi hümayun vaki olmuş ve oradaki küçük, zarif ve pek güzel mefruş olan Köşkte üç çeyrek saat kadar istirahat buyurmuşlardır. Saat yarım da da avdet vaki olmuş ve Padişahımız avdete kadar yollarda intizar eden ahalinin alkışlarıyla arz-ı tazimat edilmiştir. 1 1 Tanin 26 Haziran 1911
RUMELİ İN SELAMI Manastır dan çıkılmış, seyahatin artık son günleri yaklaşmış idi. Hafızamda Piriştina ve Üsküp vadilerinden, Selanik yollarından vücut bulmuş bir desteği heyecan yaşıyordu. Manastır dan Selanik e kadar ki manzarayı bir kordela ile çevreliyordu. Halife-i İslam son Cumasını İshakiye Camisi şerifinde eda etmişlerdi. Zat-ı şahanelerini istikbal ve bir gün evvel Dömeke Bahçesine kadar bütün güzergahta bir hat muhafaza teşkil eden vatan cansiperleri, o günde Drahor sahilinde içtima etmişlerdi. Zat-ı şahane bütün seyahat müddetince kemali şükranla gördüğümüz sıhhat ve mahzuziyetini ilan eden pak çehresiyle etrafa neşeler, saadetler saçıyordu. Açık Saltanat arabasıyla İshakiye ye teşrif ediyorlardı. Ertesi gün aynı heyet, aynı ihtişam ve muhabbetle, aynı yollarda ahzı mevki etmişler. Padişahı teşyih ediyorlardı. Bu defa ki fark neşvei istikbal yerine hüznü teşyih, hüznü iftirak kaim olmaktan ibaretti. Bizi maanstır da teşyih eden semahat icbal, önümüzdeki mevkilerde daha zinde bir istikbal gösteriyor. Ve ta Barbaros misafir alenali limandan çıkıp götürünceye kadar bu tesellisel devam eyliyordu. Kosova Sahrasında Halife- Müslimine gösterilen ulvi velahati iktidarı dindaranenin kalbimde bıraktığı lerzei tehbih bu dakikada canlanıyor, Üsküp teki saffeti hal gözümden, Manastır da bütün mektepliler ve mektepsizlerin, askerlerin ve ahalinin tahsisat ruhuyesine vesilei telaki olan ileri, ileri marş ileri teferruatı semameden ayrılamıyordu. Manastır dan Avdet: Zat-ı Hazreti Padişahi Manastır dan ayrıldıkları sırada hiç bir İstasyon a çıkmamışlar, yalnız Florina, Vodina gibi bazı mevkide trenin durmasına irade ve oralarda ahalinim kemali iştiyak ve sadakatla izhar ettikleri aşarı şevk ve şadumanıye vagondan mahzuziyet buyurmak suretiyle mukabele ve iltifat buyurmuşlardır. 2 Padişahımızın Dönüşü: Manzara-i Umumiye: Payitaht, sevgili ve muhterem padişahına kavuştuğu dünkü günle kalbinde ebedi hatıralar uyandıran muazzam, pür şaşa günlerinden birini idrak ediyor. Yirmi günden beri Rumeli ve Arnavutluk ahalisini didarı hümayunlarıyla müşerref buyuran Meşrutiyet in ilk ve büyük padişahı Sultan Mehmet Han Hazretlerinin o günler zarfında payitaht ahalisinin kulüp safiyesinde açılan boşluk dün kadum şehriyari ile doluyor. Yirmi beş gündür öksüz gibi duran İstanbul afakı Osmanlıların büyük ve muhterem babalarını yine ağuşuna almaya bir çocuk kadar saf ve bakir hisler meydana geliyor. Yirmi günlük bir ayrılıktan sonra payitahtın sevgili padişahına kavuştuğu dünkü gün Osmanlı tarihine ziynet verecek bir sahifedir. Daha birkaç günden beri Payitaht ahalisi bir heyecan iştiyak ve istikbal mesude hazırlanıyordu. Dün sabah bu iştiyak daha har ve samimi bir surette tezahür ediyordu. Denilebilirdi ki İstanbul ahalisi bir kalbi umumi şeklinde yalnız muhterem Padişahlarının şeref kudümlerini tesmid hissiyatıyla zarban ediyor, yalnız muhterem hükümdarlarının istikbali istihzaratıyla meşgul oluyordu. Daha iki gün önce birçok heyetler, mektebi resmiye ve hususiye talebesi, esnaf cemiyetleri istikbal padişahiye şitap ediyorlardı. Bu müstakbellerin bir kısmı köprüye giderek mahsusen işticar edilen vapurlara biniyorlardı. 2 Tanin 27 Haziran 1911
Dün sabah sanki tabiatta Payitahtın bu sürur ve heyecanına iştirak etmiş ve bütün bedayiği teşhir eylemişti. Tarihen ebedi bir gün olan bir gün evvelen dün İstanbul un nadide günlerinden biri idi. Deniz manzarası ise bu tezahüratta sanki şehirle yarışıyordu. Boğaziçi ve Haliç vapurları limanda bulunan bilcümle Osmanlı Sefain ve ecnebiye seraba Osmanlı sancaklarıyla donatılmış idi. Hülasa bu gün bütün İstanbul bir fethi mübarek mütemeyin demek olan Rumeli ve Arnavutluk seyahati Hümayunları avdeti münasebetiyle bir kalbi umumi halinde aynı hissiyat abudiyet ve sadakatle çarpıyordu. Karşılamaya hazırlanan vapurlar kimi saat sekizde ve kimi biraz daha geç, kimi büsbütün erken Galata Köprüsünden, Beşiktaş tan, Rıhtımdan birer birer ayrılmaya başlamıştı. Memurini, birçok heyetlerini, esnaf cemiyetlerini, her sınıftan birçok Osmanlıları hamil bulunan bu vapurlar yavaş yavaş Sarayburnu nu dolaşarak Ayastefanos açıklarına doğru açılıyordu. Bütün nazarlar Hazreti şehriyariyi hamil Barbaros Zırhlısı Hazreti Padişahiye mahsus bayraktan, Osmanlı donanmasından biraz ayrılıyordu. Biraz sonra da muntazam bir şekilde sıralanmış Osmanlı donanması en önde Barbaros Zırhlısı bulunduğu halde hareekt etmeye başlamıştı. Herkes bu muhteşem alayı görmek, muhterem padişahımızın didarı hümayunlarına kavuşmak için acele ve telaş ediyordu. Daha sabahleyin Feth-i Bülent ve üç torpido Zat-ı Hazreti Padişahiyi istikbal etmek üzere hareket, saat alafranga on biri yirmi geçe Silivri açıklarında bahri hümayunu karşılamışlardı. Bu sırada Feth-i Bülent Zırhlısı 21 pare top atışıyla Zat-ı hazreti padişahiyi selamlamıştır. Saat 12 ye doğru İstanbul dan hareket eden müstekbelini hamil altmış-yetmişe yakın vapurlar en önde Gratti direğine Zat-ı Hazreti Padişahiye mahsus sancak dikilmiş olan Barbaros Zırhlısı bulunan ve bütün Kulüp Osmaniye üzerlerine titreyen mukip ihtişama telaki ediyordu. Bütün gözler Barbaros Zırhlısında sevgili ve muhterem Padişahı arıyordu. Altmış- Yetmiş vapurun düdükleri bila fasıla ötüyor. Eller kemali heyecanla bila ihtiyar bu resmi aliyi alkışlıyor. Bütün karşılayıcılar Padişahım çok yaşa duasını tekrar ediyorlardı. Donanmayı Hümayun Silivri açıklarından dört mil üzerine geliyordu. Padişahından yirmi gün ayrılan İstanbul ahalisinin an telakisinde Barbaros Zırhlısının baş tarafındaki musiki-i vatan, Hürriyet marşlarını terennüm ediyordu. Bu telaki-i mesudeden sonra mukip muhteşem bahriyi teşkil eden donanma Adalara doğru ayrıldı. Zat-ı Hazreti Padişahinin içinde bulundukları Barbaros Zırhlısı payitaht ahalisini altmış-yetmiş vapurla teşkil ettiği muhit içinde yalnız kaldı. Sanki artık millet büyük babasını sinesine, ağuşuna almıştı. Barbaros Zırhlısına en evvel tekzib şerefine Hariciye Nezareti memurini hamil bulunan İhsan Vapuru mazhar oldu. Zat- ı Hazreti Padişahi Siyah Redingot iktisa buyurmuş oldukları halde Barbaros un arka güvertesindeki topların yanına çıkarak sevgili milletine karşı arz-ı didar şeamet ve ellerindeki beyaz bir mendille karşılayıcıları selamlayınca her taraf bir tufan tazim ve ihtiram istila etti. Yine bütün vapurların düdükleri bağırıyor, alkışlar devam ediyor, bütün bu saf sevgili padişahlarına mütehassır kalplerinden çıkan Padişahım çok yaşa duaları Marmara yı inletiyordu. Barbaros Zırhlısını karşılayan Ticaret ve Sanayi Odası azasına hamil vapurda hazreti şehriyariye nail olduktan sonra Zat-ı Padişahi bir müddet içeri teşrif buyurdular. Biraz sonra Bahriye Amirali üniformasıyla tekrar karşılayıcıları didarı şahaneleriyle meşruf buyurdular. Bu esnada Ertuğrul yatı da bu mukip muhteşemi terk ederek İstanbul a doğru ilerliyordu. Resmi istikbale Avusturya Sefareti mahiyeti memurları vapurlarıyla sair bazı sefarete mensup olanlarda iştirak etmişlerdi. Büyük ve Muhterem Padişahimize hamil bulunan Barbaros Zırhlısını ortalarına almış olan karşılayıcılara ait altmış-yetmiş vapurlardan mürekkep mukip zai ihtişam gayet ağır bir yürüyüşle yavaş yavaş Sarayburnu önlerine geliyordu.
Sarayburnu Sarayburnu nu sevgili padişahlarını istikbale gelmiş 30-40 bin Osmanlı ile dolmuştu. Bu binlerce Osmanlı aynı his ve tesirle çarpan kalpleriyle Barbaros u alkışlıyorlar, selamlıyorlardı. Sarayburnu nu dün sabah ki manzarasıyla hakikaten pek latif bir hal almıştı. Öteye beriye çadırlar kurulmuş, bütün bu güzel burnu kadın erkek birçok ahali işgal eylemiş idi. Ahırkapı
Sevgili Padişahımız Sarayburnu önüne gelince oradan toplar atılarak Zat-ı Hazreti Padişahi selamlandı. Burada kurban kesildi. Sevgili padişahımız ağır ağır Boğaziçi nin latif ve mavi suları üstünde Dolmabahçe Sarayı Hümayununa doğru ilerliyor, bütün İstanbul kemali samimiyet ve ihtiramla büyük padişahına kavuşuyordu. Sarayburnu na muvasalat hümayundan evvel Zat-ı Hazreti Şehriyari Ahırkapı açıklarına Dnanmayı Hümayun tarafından top atışlarıyla selamlandığı gibi Üsküdar da Selimiye Kışlasından da bu suretle selamlanmışlardı. Selimiye Kışlası Zat-ı Hazreti Padişahiye hamil Barbaros Zırhlısından saat biri kırk beş geçe Dolmabahçe Sahil Sarayı Hümayununa demir attı. Zat-ı Hazreti Padişahî saat ikiyi çeyrek geçe Dolmabahçe Sarayı Rıhtımına adımını attı 3 3 Tanin 27 Haziran 1911