(Milyar $) 216 Haziran - 216 TÜİK dış ticaret verilerine göre ihracat 216 yılı Haziran ayında, 215 yılının aynı ayına göre %8,1 artarak 12 milyar 916 milyon dolar, ithalat %7 artarak 19 milyar 475 milyon dolar olarak gerçekleşti. 25 2 15 1 5-5 - 1 Aylara Göre Dış Ticaret - MTEA İhracat İthalat Denge TÜİK 215 Haziran ayında 6 milyar 249 milyon dolar olarak gerçekleşmiş olan dış ticaret açığı, 6 milyar 559 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 215 Haziran ayında %65,7 iken, 216 Haziran ayında %66,3 e yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise aylık bazda ihracat %1,8, ithalat %12 arttı. Parite Türkiye ağırlıklı olarak hammadde ithal edip tüketim malı ihraç etmektedir. Hammaddelerin ticareti ise başta petrol olmak üzere Dolar üzerinden olup; ihracatın yapıldığı mamul ürünlerin ticareti de en büyük ihracat pazarımızın AB bölgesi olması sebebiyle Euro üzerinden gerçekleşmektedir. Bu doğrultuda Doların Euro karşısında değer kaybetmesi, net dış ticaret rakamlarını pozitif yönden etkilerken bir yandan da maliyetleri azaltarak ihracatı teşvik etmektedir. Aşağıdaki grafikler de göstermektedir ki dış ticaretimizde TL nin rolü sınırlı olup, ihracatta Euro nun, ithalatta ise Dolar ın etkisi ön plana çıkmaktadır. Sayfa 1
Milyar $ Milyon Milyon 216 7 6 5 4 3 2 1 Döviz Türlerine Göre İhracat 12 1 8 6 4 2 Döviz Türlerine Göre İthalat Euro Dolar TL Euro Dolar TL Bu doğrultuda son zamanlarda Dolar/Euro paritesinde gerçekleşen yükseliş trendi dış ticaretimizi desteklemektedir. Dolar/Euro Paritesi -,9 1,8,7,6,5,4,3,2,1-1 - 2-3 - 4-5 - 6-7 - 8-9 Dolar/Euro Paritesi Investing-TÜİK Nitekim Dolar/Euro parite değeri ile dış ticaret dengesinin son iki yılda izlediği seyre karşılaştırmalı bakıldığında benzer bir yönelim izledikleri görülmektedir. Ülkeler Bazında Dış Ticaret Avrupa Birliği nin (AB-28) ihracattaki payı 216 Haziran ayında %48,5 oldu. Önceki yıl aynı dönemde bu oran %46,1 olarak gerçekleşmişti. AB ye yapılan ihracat yıllık bazda %13,8 artarak 6 milyar 267 milyon dolar olarak gerçekleşti. Sayfa 2
Milyon $ Milyon $ 216 En fazla ihracat yapılan ülke Almanya olup, Haziran ayında yapılan ihracat 1 milyar 228 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (1 milyar 13 milyon dolar), İtalya (717 milyon dolar) ve ABD (6 milyon dolar) takip etti. Haziran Ayı En Fazla İhracat Yapılan İlk 1 Ülke 1 4 1 2 1 8 6 4 2 Almanya İngiltere İtalya ABD Irak BAE Fransa İran İspanya Hollanda TÜİK İthalatta ilk sırayı alan Çin den 216 yılı Haziran ayında yapılan ithalat 2 milyar 62 milyon Dolar oldu. Çin i 2 milyar 272 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 735 milyon dolar ile ABD ve 1 milyar 478 milyon dolar ile Rusya izledi. Haziran Ayı En Fazla İthalat Yapılan İlk 1 Ülke 3 2 5 2 1 5 1 5 Çin Almanya ABD Rusya İtalya Güney Kore İspanya Fransa Hindistan İngiltere TÜİK İhracatta (en çok ihracat yapılan ilk 2 ülke arasında) en fazla artış gerçekleşen ülkeler %126,4 ile İsviçre, %71,5 ile Bulgaristan ve %61,7 ile Birleşik Arap Emirlikleri olurken, en fazla azalış gerçekleşenler -%24,8 ile Çin, -%21,8 ile Suudi Arabistan ve -%21,6 ile Mısır oldu. İthalatta ise (en çok ithalat yapılan ilk 2 ülke arasında) en fazla artış gerçekleşen ülkeler %142,5 ile BAE, %88,2 ile ABD ve %39,8 ile Brezilya olurken, en fazla azalış gerçekleşenler ise -%35,3 ile İran, -%3,4 ile Ukrayna,-%25,6 ile Fransa ile oldu. Sayfa 3
Bin 216 Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri sınıflaması olan ISIC Rev.3 içinde yer alan imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %94,3, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,5, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %33,4 olarak gerçekleşti. İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %86,2, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %2,4, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %42,9 oldu. Emtia 6 5 4 3 2 1 Ham Petrol: Fiyat ($) - İthalat (Ton) 3 2 5 2 1 5 1 5 Ham Petrol Fiyatı($) Ham Petrol İthalatı(Ton) TÜİK-Bloomberg Türkiye ham petrol ithalatı Mayıs ta 1 milyon 9 bin ton civarında gerçekleşti. Petrol ve petrolden elde edilen gelirler kaleminde net ihracat bu ay 615 663 Dolar oldu. Son iki ayda petrol fiyatlarında ılımlı bir artış gözleniyor. Varil başına fiyatlar tekrar 5 dolar seviyesine doğru hareketlendi. Bunda ABD ham petrol stoklarında daha önce yaşanmaya başlanmış olan ve beklenenden çok daha keskin yaşanan daralmanın etkisi olduğu söylenebilir. Önümüzdeki aylarda daha önceden de değerlendirildiği üzere petrolde tepe noktanın 55-6 Dolar bandı olduğunu öngörüyoruz. Alt bandın ise artık 35-4 Dolar aralığına geldiğini söylemek mümkün. Sayfa 4
Bin Bin Bin 216 1.4 1.2 1. 8 6 4 2 Altın: Fiyat (Ons/$) - Net İhracat ($) 1.5 1. 5-5 -1. Altın Fiyatı(Ons/$) Altın Net İhracatı TÜİK-Bloomberg Türkiye altın net ihracatı Haziran da 268 9 Dolar gerçekleşti. Altın Haziran içerisinde istikrarlı artış sağladı. Japonya Merkez Bankasının(BoJ) parasal genişlemede küresel beklentileri karşılayamamasının ardından, güvenli liman alımları sayesinde 133 dolar seviyesine kadar geldi. Yükseliş hareketini sürdüren altın, önümüzdeki haftalarda mevcut yükselişine devam edecek demek mümkün. Altında gidişatta ABD büyüme verisi oldukça belirleyici olacak. ABD ikinci çeyrek büyümesi beklentileri %2,5 in üzerinde. Veri beklentiler doğrultusunda gerçekleşirse ciddi satışlar gerçekleşmesi olası olacak. Jeopolitik Gelişmeler -5-1 -15 Net İhracat: Rusya - İran 4 3 2 1-1 -2 Rusya İran TÜİK Sayfa 5
216 Turizm de krizin sonucunda Haziran verileri itibariyle "tarihin en kötü tablosu" yaşanmaya devam ediyor. Turizmciler Erdoğan ve Putin görüşmesinin ardından Ağustos ta toparlanma bekliyor. Zirvede Türkiye'ye charter uçuşlarının serbest bırakılması beklentisi hakim. Türkiye'ye gelen turist sayısı Haziran'da %4.86 ile veri tarihinin en sert düşüşünü kaydetti. İlk 6 ayda turist sayısı %28 azaldı. Uçak krizinin ardından Haziran ayında Rusya'dan gelen ziyaretçi sayısı ise %93 düşüş gösterirken yılın ilk yarısı itibarıyla düşüş %87.4 ü bulmuş oldu böylelikle. Ancak tüm bunlara ek olarak daha önceki aylardaki analizlerimizde de verilerde gözlemlenen Rusya ya ihracattaki azalmanın ana sebebinin Rusya da yaşanan ekonomik sıkıntılardı. Bu ekonomik daralmayı hesaba katmadan Rusya ihracatının yönünü kestirmek mümkün görünmüyor. Bu bağlamda Rusya nın iç ekonomik verilerini yakından takip etmekte fayda var. Rusya Ekonomi Bakanlığı nın verilerine göre, ülke GSYH si haziran ayında geçen senenin aynı dönemine göre %,5, bir önceki aya göre %,6 küçüldü. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH düşüşü durma noktasına geldi. Bu düşüş Nisan da %,2, Mayıs ta %,1, Haziran da % oldu. Rusya da ilk altı ayda GSYH küçülmesi ise %,9 oldu. İkinci çeyrek için ekonomik küçülmenin başlıca nedenleri sanayi, ulaşım, tarım alanlarındaki daralma. Bu açıdan Rusya ile yaşanan politik iyileşme Rusya nın ekonomik toparlanması ile de birleşirse, yine de kriz öncesi seviyeye dönmesi çok zor olmakla birlikte, Türkiye nin Rusya ya ihracatında olumlu haberler beklenebilir. Küresel Görünüm Çin 216 Haziran ayında Çin, geçen yıl aynı döneme göre piyasa beklentilerinin üzerinde %4,8 gerileme ile 18 milyar 3 milyon Dolar düzeyinde ihracat gerçekleştirdi. Piyasa beklentileri %4,1 azalış olacağı yönündeydi. Yuan bazında bakıldığında ise ihracat yıllık bazda %1,3 artış gösterdi. Sayfa 6
216 İthalat, yıllık bazda %8,4 düşerek 132 milyar 2 milyon Dolar oldu. Düşen mal fiyatları ve zayıf talep sebebiyle, ithalatta düşüş trendi 2 aydır devam ediyor. İthalatta azalış Yuan bazında bakıldığında ise %2,3 düzeyinde gerçekleşti. Dış ticaret dengesi ise Haziran ayında yıllık bazda %6,4 daralma ile 48 milyar Dolar olarak gerçekleşti. Çin İhracat (Milyar USD) 3 2 1 İhracat Amerika Birleşik Devletleri Mayıs ayı ABD ihracatı aylık bazda %,2 azalarak 182 milyar 35 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşti. İthalat ise aylık bazda %1,6 artarak 223 milyar 5 milyon Dolar oldu. Dış ticaret açığı 4 milyar Dolar artışla 41 milyar 41 milyon Dolar oldu. Güçlü Dolar ihracatın %,2 azalmasına etki ederken, yükselen petrol fiyatları da ithalatın artmasında etkili oldu. 25 ABD İhracat (Milyar USD) 15 5-5 Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis May İhracat Sayfa 7
216 Birleşik Krallık Toplam ihracat Mayıs ayında bir önceki aya göre %4,4 azalışla, Temmuz 215 ten bu yana en sert düşüşü göstererek 43 milyar 9 milyon GBP düzeyinde gerçekleşti. Mal ihracatı %8,2 azalırken hizmet ihracatı %,7 arttı. İthalat ise 45 milyar 3 milyon GBP olarak geçen aya göre %3,5 azaldı. Bu azalışta mal ithalatı, kimyevi maddeler ithalatındaki azalış etkili oldu. Dış ticaret açığı bir önceki aya göre 6 milyon GBP artarak 2,3 milyar GBP düzeyinde gerçekleşti. 5 Birleşik Krallık İhracat (Milyar GBP) 3 1-1 Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis May İhracat Güney Kore Güney Kore de ihracat Haziran ayında yılın en ılımlı düşüşünü gerçekleştirerek yıllık bazda %2,7 azaldı. Mayıs ayında 39 milyar 8 milyon Dolar olan ihracat Haziran ayında 45 milyar 3 milyon Dolar seviyesinde gerçekleşti. İhracat Kasım 215 ten beri azalış eğilimi sürdürerek bu ay art arda 18. kez düşmüş oldu. İthalatta da düşüş eğilimi 21. aydır sürüyor. Haziran ayı ithalatı %8 oranında azalarak 33 milyar 7 milyon Dolar seviyesinde gerçekleşti. Sayfa 8
216 Güney Kore İhracat (Milyar USD) 5 4 3 2 1 İhracat Almanya Almanya da 216 Mayıs ayı ihracatı bir önceki yıl aynı dönemine göre %1,6 artarak 97 milyar 2 milyon Euro olarak gerçekleşti. Almanya İhracat (Milyar Euro) 15 1 5 Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis May Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere bakıldığında ise ihracat %1,8 azalarak son 9 ayın en yüksek düşüşünü gerçekleştirdi. İthalat ise yıllık bazda %,1 azalışla 76 milyar 2 milyon Euro oldu. Nisan ayı dış ticaret fazlası da geçen yıl aynı döneme göre % 8,2 artarak 21 milyar Euro olarak açıklandı. Sayfa 9