Sayı: 27 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar....................... 1 Gündemden Başlık lar > Ağustos ayının ilk 16 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 162,70 TL/MWh oldu. Arz-Talep Genel Bakış............ 4 Piyasa Haberleri................. 6 Arıza & Bakım................... 8 > Ağustos ayının ilk 14 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 156,9 TL/MWh oldu. > Tezgah üstünde Eylül baz yük kontratı 145 ve 145,25 TL/MWh'ten işlem gördü. > Sıcaklık endeksinin 24,92 dereceden 26,67 derece seviyelerine yükselmesi bekleniyor. Ekonomik Takvim................ 9 > Montel-Foreks Online dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* Kömür alımları spot fiyatları yükseltir Montel-Foreks ile görüşlerini paylaşan traderlar; TETAŞ ın elektrik enerjisi alımlarının spot piyasayı yukarı yönlü etkileyebileceğini belirtti. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI Bakanlar Kurulu'nun kararına göre; TETAŞ yerli kömür santrallerinin ürettiği elektriği 185 TL/MWh birim fiyattan alacak. TETAŞ tarafından geçtiğimiz hafta yayınlanan duyuruda; TETAŞ'ın yerli kömürle çalışan santrallerden elektrik enerjisi alımına 22 Ağustos 2016 Pazartesi günü başlayacağı belirtilmişti. Montel-Foreks ile görüşen bir trader; "22 Ağustos'tan itibaren spot piyasada 3-4 TL/MWh'lık yukarı yönlü bir trend görebiliriz. Kömür alımları ile birlikte önümüzdeki hafta için 165 TL/MWh ve üzeri fiyatlar bekliyoruz" dedi. DENGELEME PİYASASI Yılın yedinci ayında Sistem Marjinal Fiyatı (SMF) ortalaması 135,3 TL/MWh olarak belirlenmişti. Ağustos ayının ilk haftasında 165,4 TL/MWh seviyesinde belirlenen SMF, ikinci haftada 148,4 TL/MWh bandına geriledi. Sistem Marjinal Fiyatı 8-14 Ağustos haftasında 148,4 TL/MWh olarak belirlenirken, bir önceki haftaya göre %10,3 düşüş göstermiş oldu. 8-14 Ağustos haftasında en yüksek SMF 188,2 TL/MWh ile 9 Ağustos Salı günü, en düşük SMF ise 82,8 TL/MWh ile 14 Ağustos Pazar günü gerçekleşti.
KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Ağustos ayının ilk iki haftasında günlük ortalama karşılanabilir güç 54.626 MW olurken, ani puant ortalaması 41.925 MW olarak kaydedildi. Ağustos ayının ilk iki haftasında en yüksek ani puant 44.733 MW ile 11 Ağustos Perşembe günü, en düşük ani puant ise 25.683 MW ile 14 Ağustos Pazar günü gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Tezgahüstü elektrik piyasalarında Eylül kontratı haftanın ilk gününde 145-145,25 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, ürünün 145 ve 145,25 TL/MWh bandında işlemi gerçekleşti. Eylül ayı finansal kontrat ise 143,5 TL/MWh seviyesinden işlem gördü. Ekim ayı baz yük kontrat piyasada 138,75-139 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, geçen hafta 137-137,25 TL/MWh bandında belirlenmişti. Kasım ayı baz yük kontrat ise hafta başında 139,25-139,5 TL/MWh seviyesine gelirken, Aralık ayı baz yük kontrat 153,5-154 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Piyasada Ekim+Kasım iki aylık baz yük kontrat ise 139 TL/MWh seviyesinden işlem gördü. 2017 ilk çeyrek baz yük ürünü (Q12017) 139,5-140 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) 124-124,5 TL/MWh seviyesinde geçen haftaki seviyesini korudu. 2017 ilk yarı baz yük kontratı (H12017) 131-132 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) alıcı ve satıcı tarafında 141,75-142,25 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda haftanın ilk gününde 2017 yıllık kontrat (CAL17) geçen haftaki 136,25-137 TL/MWh seviyesinden bu hafta başında 136,25-137 TL/MWh seviyesine geriledi. SINIR ÖTESİ TİCARET Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Ağustos ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 108 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 108 MW kapasitenin tamamı 8 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 6,12 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Ağustos ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 108 MW kapasitenin tamamı 4 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 12,32 /MWh olarak belirlendi. Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Ağustos ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, kullanıma açılan kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 5,76 olarak belirlendi. 3
ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Ağustos ayının ilk 14 gününde, Türkiye genelinde günlük ortalama elektrik üretimi 849.841 MWh oldu. Ayın ilk 14 gününde termik kaynaklardan elektrik üretimi 584.308 MWh olarak kaydedildi. TEİAŞ verilerine göre, termik üretimin 314.230 MWh i doğalgaz kaynaklarından gerçekleştirilirken, 136.648 MWh i ithal kömür kaynaklarından, 109.440 MWh i de linyit kaynaklarından gerçekleştirildi. Ağustos ayının ilk iki haftasında hidrolik santrallerden elektrik üretimi 196.808 MWh olarak kaydedilirken, rüzgardan elektrik üretimi 57.921 MWh seviyesinde belirlendi. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Temmuz ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı 13.829.781 MWh, EÜAŞ ın ise 5.042.310 MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca 3.603.877 MWh elektrik üretti. Ağustos ayının ilk 14 gününde ise serbest üretim şirketlerinin elektrik üretimi toplamı 6.937.190 MWh olurken, EÜAŞ ın 2.560.690 MWh, Yap-İşlet santrallerinin ise 1.739.577 MWh seviyesinde belirlendi. 4
BARAJLARA GELEN SU *TEİAŞ tarafından yayınlanan Barajlara Gelen su verileri 30 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile geçici bir süre için askıya alınmıştır. Temmuz ayının ilk 30 gününde barajlara gelen su 3.556.434 milyon m3 olarak belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde rakam 3.820.696 milyon m3 seviyesindeydi. 2016 yılında (30 Temmuz tarihine kadar) barajlara gelen toplam su miktarı 49.898.608 milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam 55.602.082 milyon m3 seviyesindeydi. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM 2016 yılının Temmuz ayında rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi 1.796.887 MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam 1.277.536 MWh seviyesinde belirlenmişti. Ağustos ayının ilk iki haftasında rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi ortalaması ise 57.912 MWh olarak belirlendi. 14 Ağustos 2016 Pazar günü rüzgardan elektrik üretimi 90.048 MWh ile rekor seviyeye yükselmiş oldu. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için 2.500 MW, yarın için ise 2.100 MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ Türkiye genelinde Temmuz ayında toplam elektrik tüketimi 24.369.865 MWh olurken, Ağustos ayının ilk iki haftasında tüketim ortalaması 865.660 MWh olarak belirlendi. Ayın ilk haftasında 867.959 MWh olan tüketim ortalaması ikinci hafta 863.360 Mwh seviyesine geriledi. Montel-Foreks in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 24,92 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 26,67 derece seviyelerine yükselmesi bekleniyor. 5
PİYASA HABERLERİ TETAŞ KÖMÜRDEN ELEKTRİK ALIMLARINA 22 AĞUSTOS'TA BAŞLIYOR TETAŞ tarafından yayınlanan duyuruda, yerli kömür kaynaklı santrallerden elektrik enerjisi alımına 22 Ağustos Pazartesi günü başlayacağı belirtildi. Bakanlar Kurulu'nun Resmi Gazete'de dün yayınlanan kararına göre; Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş (TETAŞ) yerli kömür santrallerinin ürettiği elektriği 185 TL/MWh birim fiyattan alacak. Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş tarafından bugün yayınlanan duyuruda TETAŞ'ın yerli kömürle çalışan santrallerden elektrik enerjisi alımına 22 Ağustos 2016 Pazartesi günü başlayacağı belirtildi. Alım garantisinden yararlanmak için son başvuru tarihi ise 15 Ağustos 2016 Pazartesi olarak kaydedildi. AVRUPA'YA DOĞAL GAZ İHRACATI İLK TAHMİNLERİ AŞABİLİR Gazprom, bu yıl Avrupa'ya doğal gaz ihracatının ilk tahminleri aşması olasılığı görüyor. Rus doğal gaz devi gazprom, Hollanda'nın doğal gaz üretiminin azalması ve ABD'den Avrupa'ya LNG sevkiyatının sınırlı kalmasına bağlı olarak bu yıl Avrupa'ya doğal gaz ihracatının ilk tahminlerin üzerinde gerçekleşmesi olasılığı gördüklerini bildirdi. Avrupa'nın doğal gaz ihtiyacının yüzde 30'unu karşılayan Gazprom, 2015 yılında 159 milyar metreküp olan satışını bu yıl 165-170 milyar metreküp seviyesine çıkarmayı bekliyordu. Yılın ilk çeyreğinde Gazprom'un toplam doğal gaz satışları 2015'in aynı döneminde 39,1 milyar metreküpten 58,1 milyar metreküpe çıktı. TÜRKİYE İLE GÜRCİSTAN ARASINDA ENERJİ İŞBİRLİĞİ ONAYLANDI Türkiye ile Gürcistan arasında enerji alanında işbirliğine dair anlaşma onaylandı. Bakanlar Kurulu'nun konu ile ilgili kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Anlaşma ile taraflar arasında enerji alanındaki, özellikle enerji kaynakları, yeşil enerji ve enerji verimliliği, elektrik ticareti, yeni iletim altyapılarının geliştirilmesi ve elektrik alanında ve ENSTO-E entegrasyonu süreci ve elektrik hususlarına ilişkin paylaşımlar yapılacak. BEŞTEPELER ENERJİ GERMENCİK'TE 100 MW JES YATIRIMI YAPACAK Beştepeler Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Halil İbrahim Çevik, Germencik'te 100 MW'lık JES için yaklaşık 350 milyon dolar yatırım yapacaklarını belirtti. Türkiye nin enerji ihtiyacının sadece yüzde 2 sini jeotermal kaynaklardan sağladığına dikkat çeken Beştepeler Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Çevik, Biz sıcak suyu bulunca sadece yanına bir hamam yapmışız. Oysa 5-6 bin metrelere inildiğinde ikinci hatta üçüncü rezervleri bulabiliriz. Bu da nükleer enerji ile eşdeğer dedi. Türkiye Gazetesi'nden Fikret Çengel Aydın'ın haberine göre, Beştepeler Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Halil İbrahim Çevik, 2005 yılında kurduğu Beştepeler Enerji ile jeotermal yatırımlarına hız verdi. Çevik, Hedefimiz 5 yıl içinde yeni kuyular açarak 100 megawata ulaşmak. Bunun için yaklaşık 350 milyon dolar yatırım yapacağız dedi. İRAN, AZERBAYCAN'DAN ELEKTRİK İTHALATINA BAŞLADI İran Enerji Bakanı Hamid Çitçiyan'ın verdiği bilgiye göre İran, Azerbaycan'dan elektrik ithalatına başladı. İran Devlet Başkanı Ruhani'nin Bakü ziyareti sırasında tamamlanan çalışmalarla İran ile Azerbaycan elektrik dağıtım şebekelerinin koordinasyonu tamamlandı. Senkronizasyon için 51 km uzunluğunda 230 kv aktarım hattı inşaa edildi. İran, Azerbaycan'dan 500 MW elektrik ithal edecek. İRAN, ASYA'YA PETROL SATIŞINDA FİYATI 8 AYIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNE İNDİRDİ İran, hafif petrolünün Asya'daki müşterileri için Eylül teslimatı resmi satış fiyatını Ocak ayından bu yana görülen en düşük seviyeye indirdi. İran hafif petrolünün Eylül ayı için Asya'ya satış fiyatı Ağustos ayına göre 1,30 dolar/varil indirilerek Umman/Dubai ortalamasının 0,85 dolar/varil altı olarak belirlendi. Dün de Kuveyt, Asyalı müşterileri için Eylül ayı petrol fiyatını son 4 ayın en düşük seviyesine indirmişti. TPI COMPOSİTE, İZMİR'DEKİ FABRİKASINDAN NORDEX'E RÜZGAR TÜRBİNİ KANATLARI SAĞLAYACAK ABD merkezli rüzgar türbini kanatları üreticisi TPI Composites, İzmir'de kurduğu fabrikadan Nordex'e kanat sağlamak üzere yapmış olduğu uzun vadeli anlaşmayı yeniledi. 2012 yılında İzmir'de kurduğu fabrikadan 2013 yılından bu yana Nordex'a kanat sağlayan TPI, bu anlaşmayı 2020 yılına kadar uzattı. Nordex, TPI'dan aldığı kanatları Türkiye'de kurduğu rüzgar türbinlerinin yanı sıra Avrupa, Afrika ve Ortadoğu'daki projelere de gönderiyor. 6
aldık iki hükümet arasında orta vadeli, programı hayata geçirme kararı aldık. 2016-2019 yılları arasında ticari planı hayata geçireceğiz. Bunları haftalar içinde yapacağımızı düşünüyorum uzun zaman alamayacak. Dedi. Vizelerin kaldırılması konusunda ise soruyu yanıtlayan Putin, Vize konusunun da çözülmesi lazım, bu da ekonomik iş birliğini etkileyen bir konu. Türk ortaklarımızın demiryolu, hava yolu konusunda kısıtlamalardan dolayı ekonomik sorunlar yaşadığını görüyoruz biz de bunu ortadan kaldırmaya çalışacağız. dedi. ERDOĞAN: AKKUYU'YA STRATEJİK YATIRIM STATÜSÜ VERİLECEK Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin ortak basın toplantısında iki ülke arasındaki ilişkilerin kriz öncesindeki seviyeye çekilmesi için çalıştıklarını söyledi. Putin görüşmelere ilişkin Yapıcı görüşmeler oldu karşılıklı saygı öne çıkıyor. Ticari ilişkilerde normale dönmek için oldukça zor bir dönem var önümüzde. Önceliğimiz krizden önceki duruma dönmek. Eski ticaret hacmine ulaşmak için bugün neler yapılacağını konuştuk. Dedi. Putin 2016-2019 arasında yeni bir ticari planı hayata geçirmek istediklerini belirten Rusya lideri Ticari işbirliğinde kilit noktayı enerji projeleri oluşturuyor. Nükleer enerji santralini ve Türk akımını konuştuk. Somut politik adımlar atmamız gerekiyor bunları hayata geçirmek için. Mesela Türkiye Akkuyu Nükleer Santrali için gibi üzerine düşen adımları atmış bulunuyor. Dedi. Erdoğan enerji konusundaki yatırımların hayata geçirilmesini hızlandırma kararı aldıklarını belirterek, Akkuyu Nükleer Santraline stratejik yatırım statüsü vereceğiz dedi. Türkiye Rusya ortak yatırım fonu kurulacak, savunma sanayi alanındaki iş birliği artacak. Türkiye Rusya Azerbaycan üçlü zirve kurulmasına olumlu bakıyoruz. Akkuyu gibi dev bir iş birliği projesini hızlandırmak suretiyle önemli bir adım atmış olacağız Türk akımı daha hızlı bir şekilde hayata geçirilecektir. Gerekli adımları peyderpey ve müştereken atacağız. diyen Erdoğan iki ülke arasındaki güvene vurgu yaparak Ankara- Moskova hattını yeniden dostluk ve güven hattı haline getireceğiz. dedi. Türk akımını güney akımı projesine alternatif olarak düşünmedik diyen Putin kısa sürede enerji projelerinin hayata geçirilebileceğini belirterek şunları kaydetti Akkuyu Türkiye'deki üç yasada bu konuda değişiklik yapıldı. Stratejik yatırım seviyesine çekilecek. Bütün bunlar büyük projelerin hayata geçirilip somut adımların atılacağını gösteriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Akkuyu için, Akkuyu teşvik yasasından yararlanacak. 100 milyar dolar ticaret hacmi hedefine yürüyeceğiz dedi. Putin ticari ilişkilere ilişkin, İlişkilerin eski seviyesine dönmesini istiyoruz ve bunu yapacağız. Türkiye ile ilgili kısıtlamalar getirildikten sonra bir takım transformasyonlar yaşamaya başladık. Bu konuda bir karar UEDAŞ IN BÖLGESİNDE ELEKTRİK TÜKETİMİ, 9 AĞUSTOS SALI GÜNÜ YILIN REKORUNU KIRDI Aşırı sıcaklarda klima kullanımı artınca, 9 Ağustos Salı günü Türkiye genelinde elektrik tüketimi 900 milyon kilovatsaati aşarak rekor kırdı. Aynı gün Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Yalova da hizmet veren Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. nin (UEDAŞ) bölgesinde de tüketim 39,9 milyon kilovatsaat ile yılın zirve noktasını gördü. Tüketicilerine kesintisiz ve kaliteli enerji akışı sağlama hedefiyle planlı bakım, onarım ve yatırım çalışmalarını sürdüren UEDAŞ, aşırı sıcaklara karşı da önlemlerini yoğunlaştırdı. 565 araç ve çalışanları ile 7/24 sahada olduklarını belirten UEDAŞ Genel Müdürü Mesut Efe, Bölgemizde klima kullanımında ciddi bir artış gözleniyor. Elektrik tüketimi rekor seviyelere ulaşınca hatlar yoruluyor ve ekstra arızalar gündeme gelebiliyor. Biz de bu arızaları engellemek adına saha ekiplerimiz ve bakım çalışmalarımızla alarm durumundayız dedi. 9 Ağustos 2016 Salı günü yılın tüketim rekorunun kırıldığı Uludağ Elektrik Dağıtım Bölgesi nde 1-9 Ağustos tarihlerinde 342 bin 43 MWh lik elektrik tüketimi gerçekleştirildi. Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 315 bin 364 MWh idi. İki dönem karşılaştırıldığında aşırı sıcakların da etkisi ile tüketimde ortalama yüzde 8,4 lük bir artış olduğu gözleniyor. UEDAŞ başta Bursa olmak üzere Balıkesir, Çanakkale ve Yalova illerinde 35.501 km² alanda toplamda 2,7 milyon müşteriye hizmet veren, Türkiye nin elektrik dağıtımı açısından 4. büyük elektrik dağıtım şirketi konumunda. 2015 yılsonu itibarıyla Türkiye nin yaklaşık 73.000 MW kurulu gücü olduğu bilgisini veren UEDAŞ Genel Müdürü Mesut Efe, UEDAŞ ın hizmet verdiği trafoların toplam kurulu gücünün ise 8.760 MW olduğunu belirterek bu oranın Türkiye genelinin yüzde 12 sini teşkil ettiğini söyledi. Şehir merkezinden en uzak ilçelere, hatta o ilçenin en uzak köyüne kadar her bölgeye aynı kalitede hizmet vermeye çalıştıklarını ifade eden Mesut Efe, Hedefimiz tüm bölgeler için yatırımlarımız sayesinde kesintisiz ve kaliteli bir enerji arzı sağlamak. Ayrıca şu an başlatmış olduğumuz ve devam eden süreçte de teknolojik gelişmeler için önemli adımlar atacağız. İhtiyaç duyduğumuz teknoloji yazılımları SCADA, GIS ve ERP, bu dönemde devreye girecek yatırımlarımız arasında yer alıyor ifadesini kullandı. 7
BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem: 09.08.2016 15.08.2016 8
EKONOMİK TAKVİM Dönem: 16.08.2016 22.08.2016 9