Kimya Öğretiminde Analojilerin Kullanımı: Temas Yüzeyi ve Karıştırmanın Çözünürlüğe Etkisi Örneği Doç. Dr. Muammer ÇALIK
Analoji nedir? ( iki ucuda sivri kılıç two-sided sword) Analoji ve metafor (metaphor) arasındaki fark nedir? Dersin hangi aşamasında kullanmak daha etkilidir (ön düzenleyici, aktifleştirici ve sentezleyici)?
Ġki nokta arasındaki yapısal haritalamayla analojiksel transfer
Analojinin faydası nedir? Soyut kavramların anlaşılmasını kolaylaştırır Öğrencilerin ilgilerini arttırır Öğretmenleri öğrencilerin ön bilgilerinin dikkate alınması hususunda cesaretlendirir Öğrencilerin yeni kavramlarla gerçek dünyanın benzerliklerini karşılaştırmasına yardım eder Önceki bilgilerin tamamlanmamış veya zayıfça organize edildiği durumlarda kullanıldığı zaman, özellikle, analoji oluşturucu bir rol oynar Analojiler, öğrencilerin alternatif kavramlarından haberdar olmasına, bu kavramların reddedilmesi ve çürütülmesine, ve bilimsel kavramın istenilen düzende düzenlenmesine yardım eder
Analojinin zararları nelerdir? Öğrenci analojiden çok analogu hatırlayabilir (TBMM örneği) veya bazen de ekstra detaylara odaklanabilir Olayların basitleştirir Aşırı genellemeler yaparsa öğrencileri yanlış yönlendirir veya bilginin önemini çarpıtmalarına neden olur Öğrenciler her zaman sunulan analojileri anlayamayabilir
FAR GUIDE odak (focus) olay (action) yansıma (reflection)
NĠÇĠN ANALOJĠNĠN NEREDE YETERSĠZ KALDIĞINI SÖYLEMEK GEREKLĠDĠR? Sayısı fazla olan ve herhangi bir kararın alınması durumunda öncü olan iktidar partisidir. Dolayısıyla, bulunduğu ortamın hakimi iktidar partisidir. Ancak, muhalefet partisinin olmaması demek, iktidarın kendi çalıp kendisinin oynaması demek olur. Dolayısıyla, miktarı az olsa da, iktidar partisinin kontrol mekanizması muhalefet partisidir. Bu olayların gerçekleştiği yerse, TBMM dir. Çözücü, çözünen ve çözelti kavramlarındaysa, ortamın halini belirleyen ve miktarı fazla çözücü (iktidar partisi), miktarı az olan ancak çözeltide mutlaka bulunması gereken çözünen (muhalefet partisi), bunun her ikisinin de homojen olarak dağıldıkları ve tek bir faz halindeki bulundukları yerde çözeltidir (TBMM).
Temas Yüzeyi ve Karıştırmanın Etkisiyle Ġlgili Analoji
Benzeyen özellik Karşılaştırma Benzetilen özellik Şeker küpü ve bir tane küp şeker Her bir şeker küpündeki küp şekerlerinin sayısı Her bir şeker küpündeki küp şekerlerinin büyüklüğü Şekil 1 ve 2 deki şeker küplerindeki küp şekerlerin toplanma zamanı Şekil 1 ve 2 deki şeker küplerinin her birindeki küp şekerleri toplama zamanı Her bir şeker küpündeki küp şekerlerin toplanma zamanı Karşılaştırılır Öğütülmüş ve öğütülmemiş çözünenin temas yüzeyiyle Karşılaştırılır Öğütülmüş ve öğütülmemiş çözünenin kütlesiyle Karşılaştırılır Öğütülmüş ve öğütülmemiş çözünenin molekülleriyle Karşılaştırılır Çözünenin temas yüzeyinin çözünmeye etkisiyle Karşılaştırılır Öğütülmüş ve öğütülmemiş çözünenin çözünme işlemiyle Karşılaştırılır Çözünme işlemi üzerine karıştırmanın etkisiyle Her bir şeker küpündeki küp şekerlerin toplanması Her bir şeker küpündeki küp şekerlerinin sayısı Karşılaştırılır Karşılaştırılır Karıştırma işlemi varken ve yokken çözünme olayıyla Karıştırma işlemi varken ve yokken çözünenin miktarıyla
Şekil 1 ve 2 deki şeker küpleri Her bir şeker küpündeki küp şekerlerinin büyüklüğü Şekil 1 ve 2 deki her bir şeker küpündeki küp şekerlerin toplanması Şekil 3 deki şeker küplerinin her birindeki küp şekerleri toplama Yetişmek zorunda olunan, acil bir iş veya randevuyu dikkate alarak küp şekerleri toplama Karşılaştırılmaz Şekerin yapısının mikroskobik gösterimiyle Karşılaştırılmaz Şekerin yapısındaki moleküllerle Karşılaştırılmaz Mikroskobik seviyede çözücü ve çözünen arasındaki kompleks bir etkileşimi içeren çözünme işlemiyle Karşılaştırılmaz Mikroskobik seviyede çözücü ve çözünen arasındaki kompleks bir etkileşimi içeren çözünme işlemiyle Karşılaştırılmaz Çözünmeye karıştırmanın etkisiyle. Çünkü bu işlem daha karışık etkileşimleri içerir
Etkinlik Kimyadan seçeceğiniz bir konuya yönelik analoji geliştirerek, analoji haritasını çıkarınız