DEMİR ÇELİK, DEMİR ÇELİK EŞYA Hazırlayan Tarhan SEZGİN 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
DEMİR ÇELİK, DEMİR ÇELİK EŞYA SITC NO : 67 Demir Çelik ARMONİZE NO : 72 Demir Çelik 73 Demir veya Çelik Eşya Türkiye de Üretim Demir çelik sektörü ülke ekonomisi ve sanayileşmede lokomotif sektör özelliğine sahiptir. Demir Çelik sanayiinde gözlenen gelişmeler ile kalkınma süreci arasındaki ilişki incelendiğinde ekonominin demir çelikle ilgili alt sektörlerinin gelişiminde demir çelik ürünleri önemli bir rol oynamaktadır. Bu sektörün önemi en başta tüm endüstriyel dallara girdi vermesinden kaynaklanmaktadır. Demir çelik sektörünün inşaat, otomotiv, demiryolu ve akla gelebilecek tüm cihaz ve eşya üretimine katkısı vardır. Kişi başına çelik tüketimi yıllardır ulusların ve toplumun kalkınmışlık düzeyinin bir ölçüsü olarak ifade edilirken, bu tanım son yıllarda kişi başına vasıflı çelik tüketimi olgusuna kaymış bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerde kişi başına demir çelik tüketimi 400 500 kg civarında iken bu rakam Türkiye de 271 kg düzeyindedir. Altyapı sorunlarını çözmüş gelişmiş ülkelerde demir çelik sanayiinin nispi öneminin azaldığı, buna karşılık gelişmekte olan ülkelerde özellikle yüksek vasıflı demir çelik tüketiminin hızla arttığı görülmektedir. 2005 yılında Türkiye nin toplam ham çelik üretiminin yaklaşık %71 i ark ocaklı tesisler, %29'u ise entegre tesisler tarafından gerçekleştirilmiştir. 2005 yılında yurtiçindeki talebin canlanmasından dolayı % 2,3 lük büyüme gösteren demir çelik sektörü üretimini 20 milyon 964 bin tona çıkartmıştır. Bugün demir çelik sektöründe üretim, yüksek fırına dayalı üretim yapan 3 adet entegre tesis (ERDEMİR, İSDEMİR, KARDEMİR) ve 16 elektrik ark ocaklı tesis olmak üzere toplam 19 tesis tarafından gerçekleştirilmektedir. Sektörde yaklaşık 28 bin kişi istihdam edilmektedir. 1980 sonrasında, uzun ürünleri girdi olarak kullanan inşaat sektörüne yönelik teşvikler ile uzun ürünlerde iç tüketimin çok üstünde bir kapasite oluşmuş, yassı ürün kapasitesi dünya ölçeklerinin gerisinde kalmıştır. Bugün sektörün en önemli sorunu budur. Sektörde uzun ürün üretiminde yaklaşık 5,5 milyon tonluk ihracı zorunlu iç talep fazlası varken, yassı mamullerde 3 milyon ton arz açığı bulunmaktadır. Gelişmiş demir çelik üreticisi ülkelerde toplam çelik üretiminde yassı ürün oranı %60, uzun ürün oranı %40 civarındadır. Türk demir çelik sektöründe ise toplam ham çelik üretimi içerisinde yassı ürün oranı %15, uzun ürün oranı % 83'dir. Demir çelik sektöründeki uzun ve yassı ürün dengesizliğini ve yassı mamul arzındaki eksikliği giderebilmek amacıyla İsdemir 31 Ocak 2002 de yassı mamul üretme şartı ile Erdemir e devredilmiştir. İsdemir'deki yassı mamul üretimi için
gerekli olan yatırımların yaklaşık tutarının 700 milyon doları bulacağı tahmin edilmekte olup 2007 de bitirilmesi planlanmaktadır. Türkiye nin Ham Çelik Üretimi (Bin Ton) 2001 2002 2003 2004 2005 Uzun Ürün 11,719 13,251 14,859 17,084 17,492 Yassı Ürün 2,963 2,893 3,088 3,032 3,095 Vasıflı Çelik 300 329 352 362 377 TOPLAM 14,982 16,473 18,299 20,478 20,964 Kaynak: Demir Çelik Üreticileri Derneği Demir Çelik Eşya Demir çelik sektöründeki olumlu gelişmeler demir çelik eşya ve malzeme sektörünün de gelişmesine etkili olmuştur. Bugün demir çelik eşya sektöründe faaliyet gösteren 30 731 işyerinde 130 bin kişi istihdam edilmektedir. Demir çelik eşya sektöründe döküm ürünleri önemli bir yer tutmaktadır. Bugün, Türk döküm ürünleri sektöründe, 15 büyük döküm firması, 267 döküm fabrikası ve 415 küçük dökümhane olmak üzere toplam 697 döküm firması üretim faaliyetinde bulunmaktadır. Türk Döküm Sanayicileri Derneği nin verilerine göre; 2005 yılında 567 bin ton döküm piki, 327 bin ton sfero döküm, 125 bin ton çelik döküm ve 6 500 ton temper döküm olmak üzere toplam 1 025 500 ton demir çelik döküm üretimi yapılmıştır. Türk dökümhaneleri yerli sanayiimizin birçok dalında kullanılan alaşımlı ve alaşımsız demirden mamul her çeşit döküm parçalarını üretebilmektedir. Sektörde toplam 17 944 kişi istihdam edilmektedir. Sektörde hammadde ve yardımcı maddelerin önemli bir kısmı yerli kaynaklardan temin edilmekte olup, nitelik ve nicelik bakımından yeterli olmayanlar ithal edilmektedir. Sektördeki maliyet unsurlarını incelediğimizde; pik grubu işletmelerde, %30 40 hammadde, %20 30 işçilik, %20 enerji ve diğerleridir. Çelik grubu işletmelerde ise %25 35 hammadde, %25 35 işçilik, %25 enerji ve diğerleridir. Döküm mamullerinin yanı sıra Türkiye, inşaat, otomotiv ve makine sektörlerinde kullanılan her türlü demir çelik metal malzemeyi üretmekte ve ihraç etmektedir. Üretilen inşaat malzemeleri arasında demir döküm radyatörlerden, her türlü hırdavatçı malzemesine kadar basit veya karmaşık geniş bir ürün yelpazesi mevcuttur. Son yıllarda paslanmaz çelik mutfak eşyaları, endüstriyel mutfak ürünleri de büyük gelişme göstermiş olup Türk ürünleri dış pazarlarda aranılır olmuştur. Türkiye nin dikişli ve dikişsiz olmak üzere toplam demir çelik boru üretim kapasitesi 3 milyon ton civarındadır. Devlet Planlama Teşkilatı'nın tahmini verilerine göre; 2004 yılında demir çelik boru üretimi 1.914.000 tondur. Bu üretim miktarının 1.900.000 tonu dikişli borulara, kalan 14.000 tonu ise dikişsiz borulara aittir. Demir çelik boru sektöründe 25 üretici firma faaliyet göstermektedir. Dikişsiz boru üretimi de yapan MKEK ait ÇELBOR A.Ş., Nisan 2002 de ERDEMİR'e devredilmiştir. Dikişli boru üretim teknolojisi çok gelişen sektör bugün kendi teknolojisini kendi üretebilecek durumdadır. Gerek imalat kapasitesi, gerek ürün
kalitesi bakımından önemli ölçüde ihraç potansiyeline sahip olan demir çelik boruların 2005 yılı ihracatı 865 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye nin Dış Ticareti İhracat Türkiye 2005 yılında 20,9 milyon tonluk ham çelik üretimi ile dünya sıralamasında 11inci sıradadır. Bir önceki yıla göre üretim artışı ise % 2,4 olmuştur. 2005 yılında yaklaşık 13 milyon ton demir çelik ürünü ve demir çelikten eşya ihraç edilmiştir. Üretimin % 68 i ihraç edilmektedir. Türkiye'nin demir çelik ve demir veya çelikten eşya ihracatı (72 ve 73 fasıllar toplamı) 2004 yılında 7 586 milyon $ iken 2005 yılında % 1,5 oranında artarak 7 698 milyar dolara yükselmiştir. 2001 yılında ülkede yaşanan ekonomik krizin ardından büyüme eğilimi içerisine giren ekonomiye paralel olarak demir çelik sektörü de üretimini ve ihracatını sürekli artırmış ve 2005 yılında en üst seviyeye çıkartmıştır. Sektörde geçmiş yıllarda yaşanan sorunlar halen güncelliğini korumaktadır. Bunların en önemli olanları; uzun mamul üretiminin fazlalığı ve yassı mamul üretiminin yetersizliği, enerji fiyatlarının yüksekliği, hammadde ve girdi olarak kullanılan hurda, cevher ve kömür ithal fiyatlarının sürekli yükselmesi, haksız rekabete neden olan kalitesiz ve düşük fiyatlı ürün ithalatıdır. Bazı ülkeler kendi çelik üreticilerini korumak amacıyla damping, korunma ve sübvansiyon adı altında Türk demir çelik ürünlerine telafi edici vergi uygulamaktadırlar. ABD, Türkiye'den ithal ettiği borular, inşaat demirleri ve yassı mamullere, Avrupa Birliği çelik halat ve borulara, Kanada soğuk yassı ve inşaat demirine, Arjantin lama demir ve L profile, Endonezya filmaşine ve Mısır ise inşaat demirine telafi edici vergi uygulamaktadır. Demir çelik ürünlerimize karşı uygulanan anti damping vergileri ihracatçılarımızın bu pazarlardaki paylarının azalmasına neden olmaktadır. (Not: Türkiye'ye yönelik damping ve sübvansiyon önlemleri/soruşturmalar ile ilgili tabloyu sayfa sonunda bulabilirsiniz.) 2005 yılı demir çelik ihracatımız içinde 3,1 milyar dolar ile uzun ürünler ilk sırada yer almaktadır. İkinci sırada 773 milyon dolar ile demir çelik kütük, üçüncü sırada 702 milyon dolar ile yassı ürünler yer almaktadır. 2005 yılı demir çelik ihracatımızda BAE % 12 pay ile ilk sırada yer almıştır. BAE'yi sırasıyla; % 9 oranla ABD, %6 ile İspanya, %5 ile İtalya ve %4 ile İsrail izlemektedir.
Türkiye nin Demir Çelik (72 ve 73 Fasıllar) İhracatı ( Milyon $) GTİP No. Ürünler 2003 2004 2005 7201 7204 Pik Hurda 2004 2005 % Değişim 0,7 17 4 % 76,5 35 67 69 % 3,0 7207 Kütük 728 1298 773 % 40,4 (7208 7212) Yassı Ürün 384 638 702 % 10,0 (7213 7217) Uzun Ürün 1.650 3.095 3.148 % 1,7 (7218 7229) Vasıflı Çelik Ürünler 94 171 213 % 24,6 (7303 7306) Boru 377 714 865 % 21,1 7307 7308 (7312 7314) Boru Bağl.Parç. İnşaat Aksamı Demetl.Tel, Halat 27 41 52 % 26,8 171 333 450 % 35,1 69 88 108 % 22,7 7315 Zincirler 5 7 9 % 28,6 7317 Çivi 4 7 8 % 14,3 7318 Vida, Cıvata 51 72 90 % 25,0 7322 Radyatörler 140 226 285 % 26,1 7323 Mutfak Eşyası 131 138 149 % 8,0 Diğerleri 446 620 728 % 17,4 (72 73) TOPLAM 4.312 7.540 7.659 % 1,6 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) 2005 Yılında İhracat Yapılan Ülkeler ve Payları (%) İtalya (50), Pakistan (13, Yunanistan (4), Cezayir (3), Sudan (2) İspanya (32), Hollanda(31), İngiltere(16), Almanya (8), Çin (3) S. Arabistan (15), Mısır (15), Fas (13), İtalya (10), Tunus (8) Çin (15), ABD (12), İtalya (9), Yunanistan (8), İspanya (8) UAE (28), ABD (12), İspanya (8), İsrail (6), Irak (5) İtalya (14), Almanya (13), Romanya (13), Avusturya (8), Mısır (5) ABD (21), İngiltere (10), İspanya (6), Almanya (5), Irak (5) Almanya (23), İtalya (6), Rusya (6), Bulgaristan (5), Hollanda (3) Irak (13), Rusya (8), S.Arabistan (6), Bulgaristan (4), Kazakistan (4) İtalya (12), Almanya (11), Mısır (11), Sırbistan (9), Irak (8) Almanya (15), ABD (13), İtalya (10), Iran (9), Cezayir (4) İsrail (16), İrlanda (15), İngiltere (8), Yunanistan (8), KKTC (6) Almanya (36), Fransa (6), ABD (4), İngiltere (4), Bulgaristan (4), İngiltere (33), Romanya (12), Yunanistan (9), İtalya (7), Almanya (5) Almanya (9), Irak (7), Rusya (6), Mısır (5), İsrail (4), Almanya (13), İngiltere (7), Fransa (6), Rusya (5), Romanya (5) BAE (12), ABD (9), İspanya (6), İtalya (5), İsrail (4)
İthalat Türk demir çelik sektörü ithalatı, ihracattan daha fazladır. Bunun başlıca nedeni; sektörde, hammadde, yassı mamul ve vasıflı çelik üretimlerinin yetersiz olmasıdır. Bu nedenle söz konusu bu ürün grupları, demir çelik ithalatımızda sürekli olarak ilk sıralarda yer almaktadırlar. Türkiye demir çelik sektörü ark ocaklarında hammadde olarak kullandığı hurdanın % 35'ini yerli kaynaklardan % 65'ini ise ithalat yolu ile temin etmektedir. Entegre tesislerin ihtiyaç duyduğu hammadde olan demir cevherinin % 40'i yerli, % 60'ı ise ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Aynı şekilde yassı mamul üretimi de yetersizdir. Türk demir çelik sanayi, yıllık yaklaşık 5 milyon ton yassı mamul açığını ithalatla kapatmaya çalışmaktadır. Yıllık 350 400 bin ton arasında olan vasıflı çelik üretimi de iç talebi karşılamadığından, yılda 750 bin ton vasıflı çelik ithal edilmektedir. Türkiye, ark ocaklarının ihtiyacı olan hurdayı özellikle Rusya Fed., ABD ve Romanya dan ithal etmekte ve dünyanın belli başlı hurda ithalatçıları arasında yer almaktadır. Otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinin hammaddesi olan yassı ürünler; Ukrayna, Romanya, Rusya Fed., ve AB ülkelerinden, vasıflı çelik ürünler ise ağırlıklı olarak AB ülkeleri ve Rusya Federasyonu'ndan ithal edilmektedir. Son yıllarda BDT ülkeleri yarı mamullerde (blum kütük) özellikle haddehaneler için önemli bir tedarik bölgesi olmuştur. Düşük kaliteli bu ürünlerin ithali, haddehanelere kalitesi yüksek ancak daha pahalı kütük tedarik eden Türk çelik üreticilerine karşı haksız rekabet oluşturmaktadır. Ülkemizin demir çelik ve demir veya çelikten eşya ithalatı 2005 yılında bir önceki yıla göre %18 oranında artarak 10,5 milyar dolar olmuştur. 2005 yılı demir çelik ithalatımızda ilk sırada yer alan ürün grubu 3,4 milyar dolar ile yurt içi üretiminin yetersiz olduğu yassı mamullerdir. İkinci sırada yer alan ürün ark ocaklı fırınlarda hammadde olarak kullanılan demir çelik hurda olmuştur. 2005 yılında 3,1 milyar dolarlık demir çelik hurdası ithal edilmiştir. Demir çelik ithalatımızdaki diğer önemli ürün grupları; vasıflı çelikler (1,1 milyar dolar) ve demir çelik kütük ve bloomdur (771 milyon dolar ). Türkiye nin Demir Çelik (72 ve 73 Fasıllar) İthalatı ( Milyon $) GTİP No. Ürünler 2003 2004 2005 2003 2004 % Değişim 2005 Yılında İthalat Yapılan Ülkeler ve Payları (%) 7201 Pik 49 88 120 36 Rusya Fed. (74), Ukrayna (14), G.Afrika (10), İsviçre (2), Gürcistan (2) 7204 Hurda 1.833 3.013 3.117 3 Rusya Fed. (9), ABD (7), Romanya (6), İngiltere (5), Hollanda (4), 7207 Kütük 374 628 771 23 Rusya Fed. (50), Ukrayna (40), İtalya (4), Almanya (3), Çin (2) (7208 7212) Yassı Ürün 1.537 2.740 3.438 25 Ukrayna (25), Romanya
(7213 7217) Uzun Ürün 194 376 472 26 (7218 7229) Vasıflı Çelik Ürünler 519 832 1.132 36 (7303 7306) Boru 317 220 305 39 7307 Boru Bağl.Parç. 45 63 84 33 7308 İnşaat Aksamı 64 83 97 17 (7312 7314) Demetl.Tel, Halat 24 29 40 38 7315 Zincirler 11 18 19 6 7317 Çivi 2 4 3 25 7318 Vida, Civata 130 207 250 21 7322 Radyatörler 5 10 10 7323 Mutfak Eşyası 18 28 39 39 Diğerleri 388 612 686 12 (72 73) TOPLAM 5.511 8.959 10.592 18 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) (20), Rusya Fed. (19), Bulgaristan (5), Slovak C.(4) İspanya (26), Almanya (15), İtalya (10), Romanya (9), İngiltere (7), Almanya (18), Fransa (17), Finlandiya (12), İtalya (9), Rusya Fed. (8), İtalya (19), Rusya Fed. (18), Almanya (12), Ukrayna (7), Romanya (4) İtalya (22), Almanya (21), Çin (10), Tayland (6), Hindistan (5) İtalya (32), Almanya (16), ABD (14), Çek C. (6), Hollanda (4) İtalya (20), Çin (13), Belçika (12), Almanya (11), İspanya (10) Çin (38), Almanya (17), İtalya (9), İngiltere (7), İspanya (5) İtalya (42), İsveç (20), Çin (11), Almanya (9), Fransa (4) Almanya (28), Çin (14), Fransa (12), İtalya (8), Japonya (7) İtalya (29), Almanya (22), Çin (18), İngiltere (13), Hollanda (6) Çin (52), Fransa (13), Almanya (9), İtalya (5), Hindistan (5) Çin (13), Ukrayna (12), Almanya (9), İtalya (8), Fransa (7) Rusya Fed. (21), Ukrayna (14), Romanya (10), Almanya (7), İtalya (4) 10,5 milyar dolar değerindeki 2005 yılı demir çelik ithalatımızı ülke bazında incelediğimizde, Rusya nın % 21 pay ile ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Bunu sırasıyla % 14 pay ile Ukrayna, % 10 ile Romanya, % 7 ile Almanya ve %4 ile İtalya takip etmektedir. Türkiye'ye Yönelik Damping Ve Sübvansiyon Önlemleri/Soruşturmalari
ÜLKE G.T.İ.P. MADDE İSMİ İN TÜRÜ AÇILIŞ TARİHİ GEÇİCİ TARİHİ KESİN TARİHİ VERGİ ORANI / MİKTARI SON DURUM ABD 7306.10 7306.30 KARBON KAYNAKLI ÇELİK TÜP VE BORULAR (Standart Borular) DAMPİNG (Nihai G.G.S.) 05.08.1985 03.05.1999 15.05.1986 03.12.1999 %1.26 23.12 ABD 7213.10.00.00 7214.20.00.00 KARBON VEYA DÜŞÜK ALAŞIMLI ÇELİKTEN MAMUL İNŞAAT DEMİRLERİ DAMPİNG 28.03.1996 _ 01.04.1997 (Nihai G.G.S.) 02.06.2000 04.05.2001 %10.47 41.80 ABD 7306.30 7306.60 KARBON KAYNAKLI ÇELİK TÜP VE BORULAR (Standart Borular) SÜBVANSİYON 05.08.1985 07.03.1986 %0.84 %7.26 ABD 7209 SOĞİngiltereHADDE YASSI ÜRÜNLER DAMPİNG 26.10.2001 _ SORUŞTURMA DEVAM ETMEKTEDİR ABD 7213.91 7227.20 7213.99 7227.90 KARBON VE ALAŞIMLI ÇELİK ÇUBİngiltereTEL (FİLMAŞİN) SÜBVANSİYON 24.09.2001 _ 30.08.2002 _ SİZ SONUÇLANDI ARJANTİN 7214.91.00 LAMA DEMİR DAMPİNG 08.06.2000 07.02.2001 25.10.2001 ARJANTİN 7216.21.00 L PROFİL DAMPİNG 11.07.2000 17.07.2001 11.01.2002 Minimum FOB 321$/Ton eşik fiyat şeklinde kesin önlem uygulaması Minimum FOB 298$/Ton eşik fiyat ÜLKE G.T.İ.P. MADDE İSMİ İN TÜRÜ AÇILIŞ TARİHİ GEÇİCİ TARİHİ KESİN TARİHİ VERGİ ORANI / MİKTARI SON DURUM AB 7312.10.82 7312.10.84 7312.10.86 7312.10.99 ÇELİK HALAT DAMPİNG 05.05.2000 03.02.2001 04.08.2001 %31, Fiyat taahhüdü, AB AB AB KANADA KANADA 7306.30.51 7306.30.59 7306.30.71 7306.30.78 DİKİŞLİ VEYA DİKİŞSİZ BORULAR 7306.60.31 7306.60.39 KÖŞELİ PROFİL BORU DAMPİNG 16.10.2002 7208.10.00 7208.25.00 7208.26.00 7208.27.00 7208.36.00 7208.37.10 7208.38.10 7208.38.90 7208.39.10 7208.39.90 7209 7211 7213.10.00.00 7214.20.00.00 SICAK HADDE YASSI MAMUL SOĞİngiltereHADDELENMİŞ YASSI ÇELİK ÜRÜNLERİ KARBON VEYA DÜŞÜK ALAŞIMLI ÇELİKTEN MAMÜL İNŞAAT DEMİRLERİ DAMPİNG 29.06.2001 27.03.2002 23.09.2002 % 5 6 DAMPİNG 20.12.2001 _ 31.03.2003 _ DAMPİNG 29.01.1999 29.04.1999 27.08.1999 %10 %29 DAMPİNG 16.06.1995 14.09.1999 12.01.2000 %8 21 SORUŞTURMA DEVAM ETMEKTEDİR SİZ SONUÇLANDI SİNGAPUR 7214.20 7214.40 İNŞAAT DEMİRLERİ DAMPİNG 30.12.1994 10.02.1995 02.12.1995 0 37 Sin $/Ton UYGULAMADAN KALDIRILDI 21.01.2003 (G.G.S.) 24.01.1997 23.01.1998
ENDONEZYA 7213.10.10.00 7213.91.91.00 7213.91.93.90 7213.91.99.00 FİLMAŞİN DAMPİNG 12.03.1997 17.10.1997 03.03.1998 %9.4 %13.64 MISIR 7214.00.00 İNŞAAT DEMİRLERİ DAMPİNG 06.02.1999 _ 23.10.1999 Kaynak : Dış Ticaret Müsteşarlığı İthalat Genel Müdürlüğü Damping ve Sübvansiyon Arş. Dairesi (http://www.dtm.gov.tr/pazaragiris/ticaret%20pol/damp%20sub.xls) %22.63 % 61
3. Dünya Ticareti Demir çelik sektörü, ülkeden ülkeye ve zaman içerisinde büyük farklılıklar arz etmekle birlikte, bugün yaşanan sıkıntılar birçok ülke için ortaktır. Bu sıkıntılar; fazla kapasite, yetersiz iç ve dış talep ve teknolojik modernizasyon ihtiyacıdır. Bu sorunlar bazı ülkelerde 1970'lerden sonra hissedilmeye başlanmış, bazılarında ise yenidir. 2003 yılının sonlarında küresel ekonomideki iyileşme eğilimi dünya çelik piyasalarını olumlu etkilemiştir. Diğer ülkelerin büyüme oranlarının iki katından daha fazla büyüme gösteren Çin, dünya çelik piyasalarını peşinden sürüklemeye devam etmektedir. 2004 yılında dünya ham çelik üretimi 1 milyar tonu aşmıştır. Uluslararası Demir ve Çelik Enstitüsü (IISI) nın verilerine göre, dünya ham çelik üretimi 2005 yılında 1,132 milyar tona ulaşmıştır. 2004 yılına göre 65 milyon ton daha fazla üretim gerçekleştirilmiştir. 2001 yılında AB ve ABD tarafından yürürlüğe konulan koruma önlemleri ile dünyada çelik ticareti azalmış ancak 2002 yılında Çin in yüksek miktarlardaki çelik ithalatı ve önce ABD nin sonra AB nin koruma önlemlerini kaldırmasıyla 2003 yıllından sonra dünya çelik ticareti yeniden hareketlenmiştir. Diğer taraftan hammadde kaynaklarının sınırlı olması nedeniyle hammadde talebinin artmasıyla çelik fiyatları yükselişe geçmiştir. Çelik fiyatlarındaki bu artıştan en çok küçük firmalar etkilenmekle birlikte büyük firmaları da birleşmeye zorlamaktadır. 2002 yılında, Lüksemburg da yerleşik Arbed, İspanya da yerleşik Aceralia ve Fransız Usinor un, birleşmesiyle oluşan, yıllık 45 milyon ton üretim kapasiteli Arcelor un, dünyanın en büyük çelik üreticisi olarak ortaya çıkmasının ardından, 2005 yılında, LNM, Ispat ve ISG, Mittal Steel çatısı altında birleşerek, yıllık 70 milyon ton üretim kapasiteli çelik devini oluşturmuşlardır. Çelik sektöründe global düzeyde gözlenen konsolidasyon çalışmalarının, sektördeki fiyat hareketlerinin, daha istikrarlı bir çerçeveye oturtulmasına katkıda bulunacağı tahmin edilmektedir. Uluslararası Demir ve Çelik Enstitüsü (IISI) nın verilerine göre 2005 yılında Çin in ham çelik üretimi bir önceki yıla göre % 24 oranında artış ile 349 milyon tona ulaşmıştır. Diğer taraftan Çin artan üretim için gerekli olan demir cevheri ithalatını 2004 yılında 208 milyon tona çıkartmıştır. Çin dünya ham çelik üretiminin % 30,9 unu tek başına gerçekleştirmektedir. 2005 yılında Çin in çelik tüketimi de önceki yıla göre % 16 bir başka deyişle 45 milyon ton artarak 315 milyon tona ulaşmıştır. Kişi başına çelik tüketim rakamları ise henüz çok düşüktür. Örneğin ABD de kişi başına çelik tüketimi 465 kg civarında iken Çin de bu miktar 265 kg seviyesindedir. Çin in çelik üretimini artırması küresel ticareti büyük ölçüde etkilemektedir. Bu bağlamda Çin in hurda ithalatı 2004 yılında 10 milyon tonu aşmıştır. Çelik üretimini ve ihracatını artıran Çin in ithalatında gerileme görülmektedir. 2003 yılında 37 milyon ton çelik ithalatı yapan Çin 2004 yılında 33 milyon ton ithalat gerçekleştirmiştir. İhracatı ise 2004 yılında 20 milyon tona yükseltmiştir. Çin in 280 milyon tonluk üretimi içerisinde ihracatın payı % 7 civarındadır. 2025 yılına kadar nüfus artışı olmasa bile Çin in 780 milyon ton çelik üreteceği tahmin edilmektedir. Bugün dünya çelik üretiminin 1 milyar ton olduğu göz önüne alındığında bu
miktarın ne kadar büyük olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Günümüzde halen hammadde sıkıntısı yaşanırken 2025 yılında bu miktarlarda tüketim talebinin olması durumunda fiyatların çok fazla yükseleceği ve piyasalarda büyük krizler yaşanacağı tahmin edilmektedir. Uluslararası Demir ve Çelik Enstitüsü (IISI) nın tahminlerine göre; nihai çelik ürünleri tüketimi tüm dünyada artmaya devam edecektir. 2006 yılında dünya çelik talebi % 7,3 oranında artarak 1087 milyon tona ulaşacağı tahmin edilmektedir. 2005 yılı istatistiklerine bakıldığında çelik alıcıların stoklarını azalttığı görülmekle birlikte 2006 yılında stokların tekrar artacağı tahmin edilmektedir. 2007 yılında ise dünya çelik üretiminin % 5,8 büyüme ile 1150 milyon tona yükseleceği tahmin edilmektedir. Dünya çelik talebini etkileyen en önemli faktör olan Çin in 2006 yılı talebinin % 13 ve 2007 yılı talebinin ise bir miktar gerileyerek % 12,1 oranında artacağı tahmin edilmektedir. Uluslararası Demir ve Çelik Enstitüsü (IISI) nın tahminlerine göre; 2006 yılında Çin in çelik tüketimi % 13 artış ile 356 milyon ton olacaktır. Bu miktar dünya talebinin % 32si civarındadır. Hindistan da da 2006 ve 2007 yıllarında % 8 civarında olmak üzere çelik tüketimi yükselecektir. Dünyanın diğer bölgelerinde 2006 yılı çelik talebi toplamda % 4,7 oranında diğer bir deyişle 33 milyon ton artacağı, 2007 yılında ise bu artış yavaşlayarak % 2,7 civarında olacağı tahmin edilmektedir. Avrupa Birliği nde, çelik stoklarının azalmasının etkisiyle çelik tüketimi 2005 yılında % 4,6 oranında gerilemiştir. IISI nın tahminlerine göre AB de çelik tüketimi 2006 yılında % 3,9 oranında ve 2007 yılında 1,5 oranında artacaktır. ABD de ekonomisinde büyüme yaşanacağını tahmin eden IISI, ABD çelik tüketiminin de 2006 yılında % 5 ve 2007 yılında 1,7 oranında artacağını öngörmektedir. İnşaat ve otomotiv sektörlerindeki gelişmeler, Rusya nın çelik tüketiminin 2006 yılında % 3,2 ve 2007 yılında 1,6 oranında artacağı tahminini desteklemektedir. Benzer tahminler Ukrayna için de geçerlidir. Dünya Ticaret Örgütü (WTO)'nün verilerine göre; Dünya çelik ticareti 2002 yılında % 7 oranında gerilerken, 2003 yılında % 26 yükselmiş ve 2004 yılında ise büyük bir gelişme göstererek % 46 oranında artarak 265 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2004 yılında dünya mal ticareti içerisinde çelik ticaretinin payı % 3, üretim malı ticareti içerisindeki payı ise % 4 olmuştur. Dünyadaki 2004 yılı çelik ticareti bölgesel olarak incelendiğinde; en yoğun çelik ticareti 103 milyar dolar civarındaki ihracat değeri ile Avrupa ülkeleri arasında gerçekleştiği görülmektedir. Asya ülkeleri arasındaki çelik ticareti 46 milyar dolardır. Kuzey Amerika Bölgesi içerisindeki ihracat (13,6 milyar dolar ), BDT ülkelerinden Avrupa'ya yapılan ihracat ise 10,6 milyar dolardır. Bunu sırasıyla BDT ülkelerinden Asya ülkelerine yapılan ihracat (8,7 milyar dolar ) ve BDT ülkeleri arasındaki ihracat (5,2 milyar dolar ) izlemiştir. 2004 yılında 265 milyar dolara ulaşan dünya çelik ihracatında, AB (118 milyar dolar), Japonya (23 milyar dolar) ve Rusya (17 milyar dolar) ilk üç sırada yer almışlardır. Dünya Ticaret Örgütü (WTO)'nün verilerine göre 2004 yılı dünyada çelik ihracatı yapan ülkeler arasında Türkiye, 6 milyar dolarlık demir çelik (72. fasıl) ihracat değeriyle ve dünya ihracatındaki % 2,2 lik payı ile onuncu sırada yer almıştır.
Avrupa Birliği, 2004 yılındaki toplam 118 milyar dolarlık çelik ihracatının, 29 milyar dolarını AB ülkeleri arasında, 89 milyar dolarını ise AB dışındaki ülkelere gerçekleştirmiştir. Dünya Demir Çelik İhracatı (Milyar $) Değer (Milyar $) Dünya İhracatındaki Payı (%) 2004 1980 1990 2000 2004 2000 2004 Yıllık Değişim (%) 2002 2003 2004 Avrupa Birliği (25) 118,65 46,5 44,6 16 6 26 41..AB (25) dışı ihracat 29,20 11,4 11,0 16 7 25 37 Japonya 23,29 20,4 11,8 10,4 8,8 12 14 15 30 Rusya Fed. a 17,33 5,3 6,5 23 12 44 60 Çin b 13,88 0,3 1,2 3,1 5,2 33 5 45 188 G. Kore 11,63 2,2 3,4 4,7 4,4 15 2 36 49 Ukrayna a 11,20 3,6 4,2 21 5 32 56 ABD 8,71 4,2 3,3 4,4 3,3 8 4 19 29 Tayvan 7,72 0,4 0,8 3,2 2,9 14 23 26 32 Brezilya 7,09 1,1 3,4 2,6 2,7 18 23 29 42 Türkiye 6,00 0,0 1,4 1,3 2,3 34 11 20 80 G. Afrika 5,64 1,6 2,0 1,9 2,1 20 11 61 46 Kanada 4,67 2,3 1,9 2,3 1,8 10 21 1 36 Meksika a,b 3,31 0,1 0,7 1,2 1,2 17 31 16 69 Hindistan c 2,86 0,1 0,2 0,9 1,6,,, 86 33,,, Hong Kong 2,68 9 15 29 21..Dahili ihracat 0,01 0,0 0,0 0,0 0,0 1 22 59 33..Re export 2,67 9 15 29 21 LİSTE TOPLAMI 242,01 91,5 91,5 a : tahmin b : serbest bölgeler dahil c : 2003 istatistikleri d : fob değeri Kaynak : World Trade Organization ( http://www.wto.org ) Dünya Ticaret Örgütü(WTO)'nün verilerine göre; 2004 yılında 230 milyar dolar olarak gerçekleşen dünya çelik ithalatında, Avrupa Birliği 113 milyar dolar ve % 49 pay ile ilk sırada yer almıştır. Diğer ülkeler sırasıyla; ABD (28 milyar dolar) ve Çin (23 milyar dolar), dir. 2004 yılında dünyadaki en çok çelik ithalatı yapan ülkeler sıralamasında dokuzuncu sırada yer alan Türkiye'nin demir çelik ithalatı değeri 5,3 milyar dolar ve dünya ithalatından aldığı pay % 2,3 olmuştur.
Dünya Demir Çelik İthalatı (Milyar $) Değer (Milyar $) Dünya İthalatındaki Payı (%) Yıllık Değişim (%) 2004 1980 1990 2000 2004 2000 2004 2002 2003 2004 Avrupa Birliği (25) 113,79 40,2 40,1 16 5 29 44..AB (25) dışından ithalat 24,34 7,6 8,6 20 3 36 66 ABD 28,12 10,1 9,5 12,5 9,9 10 4 11 103 Çin b 23,39 2,7 2,5 6,3 8,2 25 27 62 6 G. Kore 12,18 1,2 2,9 3,4 4,3 23 25 33 66 Tayvan 8,78 1,4 2,5 3,1 3,1 17 31 28 75 Kanada d 7,54 1,6 2,0 3,4 2,7 9 9 7 57 Tayland a 6,12 0,6 2,4 1,8 2,2 22 23 29 50 Japonya 5,57 1,1 4,1 2,4 2,0 11 12 36 68 Türkiye 5,32 0,4 1,1 1,6 1,9 22 20 52 62 Meksika a,b,d 5,05 2,2 1,0 2,6 1,8 6 1 4 36 İran a 3,97 1,0 1,4 14 86 31 Hong Kong 3,89 5 3 34 19..dahili ithalat 1,23 0,8 0,8 0,9 0,4 2 30 43 16 Malezya b 3,60 0,8 1,3 1,4 1,3 14 0 10 49 Rusya Fed. a 3,27 1,0 1,2 20 11 58 48 Hindistan c 2,81 1,0 1,0 0,5 1,0 12 58 LİSTE TOPLAMI 230,76 81,9 81,3 a : tahmin b : serbest bölgeler dahil c : 2003 istatistikleri d : fob değeri Kaynak : World Trade Organization ( http://www.wto.org )