.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya MELEK YÜKEK OKULLARI TEKT L (TERB YE) PROGRAMLARINDA VER LEN E T M N YAPIAL BOUKLUKLARININ NCELENME ANALIYING THE TRUCTURAL DIORDER IN THE GIVE EDUCATION IN VOCATIONAL CHOOL OF HIGHER EDUCATION TEXTILE FINIHING PROGRAMME A.Özgür A IRGAN Mehtap A IRGAN Rana YILMA 3 ABTRACT Textile sector forms per cent of the total production and 38 per cent of the exportation of Turkey.o,it is one of the most important industrial areas.at the same time it is the first sector in employement.when you look at it from this point of view,the importanceof Vocational Higher Educations which educate average grade skillful employees is big. With the cooperation of MEB(Turkish Ministry of Educat on) and YÖK (Council of Higher Education) in,in textile programmes, programme development Project gained its tandard form and is still being used. The Textile Higher Education programme Project consists of seven different branches,though can not answer the needs of the sector because of the developing technology and the globalization tendencies. Beside, the textile programme subjects which are given in the covarage of European Credit Transfer system ECT,turns out to be a discussion matter with the equivalent schools when compared with programmes applied in the equivalent schools abroad. The aim of this study is to revise the textile finishing programme subjects which is one of the seven different textile higher education programmes,considering ECT criterias and the developments in todays Higher Educational ystem to offer changes and suggestions. ÖET Tekstil sektörü, toplam üretimimizin %ini ihracat m z n %38 ini olu turan önemli endüstriyel alanlardan biridir. Ayn zamanda istihdam bak m ndan birinci sektör durumundad r. Bu aç dan bak ld nda, sektöre orta kademe vas fl eleman yeti tiren Meslek yüksek okulu Tekstil E itimi programlar n n önemi büyüktür. MEBYÖK i birli i ile y l nda Tekstil E itim Programlar, program geli tirme projesi olarak standart formuna kavu mu ve halen kullan lmaktad r. Tekstil ön lisans program olarak 7 farkl anabilim dal ndan olu an bu proje, günümüzde geli en teknoloji ve tekstildeki global e ilimler nda hali haz rda sektörün isteklerine yeterince cevap verememektedir. Bunun yan nda Avrupa Transfer istemi ECT kapsam nda verilen aoagirgan@corlu.edu.tr magirgan@gmail.com 3 Rana.y@mynet.com 359
.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya Tekstil Terbiye program derslerinin yurt d ndaki okullarda uygulanan programlara e de erli i de tart ma konusudur. Bu çal man n amac ; hali haz rda bulunan 7 farkl tekstil ön lisans programlar ndan biri olan tekstil terbiye program derslerinin, ECT kriterleri ve günümüz yüksek ö retimdeki geli meler nda revize edilmesi için gerekli de i iklik ve öneriler sunulmas d r.. G R MEBYÖK i birli i ile y l nda standart formunda uygulanmaya ba layan Tekstil E itim Programlar ndan olan Terbiye program, tekstil sektöründe ürüne güzel bir görüntü ve tutum kazand rmak amac yla yap lan ön terbiye, boya, bask ve apre i lemlerini kapsayan bir e itimin verildi i programd r. Tekstil sektöründe iplik üretiminden sonra en çok paya sahip ikinci alt sektör olan terbiyede hali haz rda yeti mi kalifiye eleman ve konu hakk nda bilgili,e itimli orta kademe yönetici say s çok az miktarda bulunmaktad r.()bu konuda ön lisans programlar nda yeti tirilen kalifiye elemanlar n, günümüz geli en teknolojisine ayak uyduracak ekilde yeti tirilmeleri için uygulanmakta olan programlar n de i tirilmesi ve geli tirilmesine ihtiyaç bulunmaktad r. Ayr ca yurt d nda bulunan ve özellikle de Avrupadaki üniversitelerde okutulmakta olan tekstil programlar incelendi inde, bu programlar içerisindeki Tekstil programlar n n yap lar n n ülkemizdeki meslek yüksek okullar ndaki programlarla tam olarak kar l bulunmamaktad r. Bu çal ma, YÖK taraf ndan revize edilecek olan TekstilTerbiye program na ön bir haz rl k te kil etmesi amac ile programdaki yap sal bozukluklar n, e itimi verecek olan biz ö retim elemanlar taraf ndan incelenmesi ile olu turulmu ve gerekli önerilerin yap ld bir bildiridir... MELEK YÜKEK OKULLARINDA TEKT LTERB YE PROGRAMLARININ MEVCUT DURUMU 8 y l itibari ile toplam 56 üniversitede 78 Meslek Yüksek Okulunda Tekstil program vard r. 9 üniversite, Meslek Yüksek Okulunda TekstilTerbiyesi dal bulunmaktad r. Tekstil Terbiye program hem birinci hem ikinci ö retimde yakla k 3 ö renciye e itim vermektedir.(tablo ) () TekstilTerbiye dal, tekstil sanayine tekniker düzeyinde teknik elemanlar yeti tirmek amac yla ö retimini devam ettiren bir teknik programd r. Tekstilterbiye program ; ön terbiye, boya teknolojisi, bask i lemleri, terbiye bitim i lemlerinin ve kalite kontrol konular nda mevcut teknolojilerin ve ayn zamanda teknolojik yeniliklerin ö renciye aktar ld bir ön lisans program d r.tekstilterbiye teknikeri ünvan ile mezun olan ö renciler tekstil sektöründe çe itli alanlarda, özel laboratuarlarda, tekstil makineleri ve ekipmanlar satan firmalarda istihdam edilmektedirler. 36
.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya Tablo. Meslek Yüksek Okullar nda TekstilTerbiye Dal n n Bulundu u Okullar ve Kontenjanlar () EH R ÜN VER TE ADI M.Y.O ADI KONTENJAN Adana Çukurova Üniversitesi Adana M.Y.O Örgün 8 kinci Ö retim 8 Ad yaman Ad yaman Üniversitesi Ad yaman M.Y.O Örgün 5 kinci Ö retim 5 Ayd n Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli M.Y.O Örgün 5 kinci Ö retim 5 Bilecik Bilecik Üniversitesi Pazaryeri M.Y.O Örgün 8 kinci Ö retim 8 Bolu Abant zzet Baysal Gerede M.Y.O Örgün 5 Üniversitesi Bursa Uluda Üniversitesi Teknik Bilimler M.Y.O Örgün 3 kinci Ö retim 3 Denizli Pamukkale Üniversitesi Denizli M.Y.O Örgün kinci Ö retim Edirne Trakya Üniversitesi Teknik Bilimler M.Y.O Örgün 5 kinci Ö retim 5 Gaziantep Gaziantep Üniversitesi Gaziantep M.Y.O Örgün 6 kinci Ö retim 6 Giresun Giresun Üniversitesi ebinkarahisar M.Y.O Örgün 5 zmir Dokuz Eylül Üniversitesi zmir M.Y.O Örgün 5 zmir Ege Üniversitesi Bergama M.Y.O Örgün 6 Kayseri Erciyes Üniversitesi Mustafa Ç kr kç M.Y.O kinci Ö retim 6 Örgün kinci Ö retim K rklareli K rklareli Üniversitesi Teknik Bilimler M.Y.O kinci Ö retim Lüleburgaz Kepirtepe M.Y.O Örgün kinci Ö retim Malatya nönü Üniversitesi Yak nca M.Y.O Örgün 8 kinci Ö retim 8 ivas Cumhuriyet Üniversitesi Gürün M.Y.O Örgün 3 Tekirda Nam k Kemal Üniversitesi Teknik Bilimler M.Y.O kinci Ö retim 9 Çorlu M.Y.O Örgün 6 kinci Ö retim 6 Tokat Gazi Osman Pa a Üniversitesi Tokat M.Y.O Örgün kinci Ö retim stanbul Beykent Üniversitesi Beykent M.Y.O Örgün 6 kinci Ö retim 6 3 36
.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya 3.MATERYAL VE YÖNTEM 3..Materyal Çal mada temel al nan materyal METEP kapsam nda Tekstil Terbiye program için haz rlanan yar y l kapsayan ders program ve içeri idir.() TekstilTerbiye program içeri i her dönem için 8 ders saatini kapsamakta ve uzmanla man n sa lanmas için III. Yar y ldan itibaren zorunlu derslerle birlikte seçmeli derslere yer verilmektedir. 36
.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya Tablo. M.Y.O TekstilTerbiye dal nda okutulan ders program I. Yar y l DERLER Türk Dili I Atatürk lkeleri ve nk lâp Tarihi I Beden E itimi* Güzel anatlar* Yabanc Dil I / Haftal k Ders aati Teori Uygulama Matematik I 3 3,5 Bilgisayar I,5 Teknolojinin Bilimsel lkeleri 3 3,5 Genel Dokuma ve Örme Teknolojileri 3,5 Genel plik Teknolojisi 3 3,5 Tekstil Maddeleri I 3,5 TOPLAM 8 6 5 II. Yar y l DERLER Türk Dili II Atatürk lkeleri ve nk lâp Tarihi II Beden E itimi* Güzel anatlar* Yabanc Dil II / Haftal k Ders aati Teori Uygulama Matematik II 3 3,5 Bilgisayar I,5 Genel Konfeksiyon Teknolojisi 3 3,5 Genel Terbiye Teknolojisi 3 3,5 Tekstil Maddeleri II 3 3,5 Genel ve Teknik leti im,5 TOPLAM 8 6 5 III. Yar y l DERLER / Haftal k Ders aati Teori Uygulama Kalite Güvence ve tandardlar,5 istem Analizi vetasar m I,5 Tekstil Ürünleri Muayeneleri 3,5 Boya Teknolojisi I 3,5 Kimya Tekstil Ön Terbiyesi 3,5 Tekstil Terbiye Makineleri 3,5 Terbiye Atölyesi I TOPLAM 7 eçmeli Dersler (*) 6 Bilgisayarl Desen Çizimi 3 Ekotekstil Bilgisi Is Transferi Kimyasal Tekstil Muayen. Renk Bilgisi ve Ölçümü Tekstil Yard mc Maddeleri Di er eçmeli Dersler (**) TOPLAM 8 3 363
.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya IV. Yar y l DERLER / Haftal k Ders aati Teori Uygulama letme Yönetimi,5 istem Analizi vetasar m II,5 Fiziksel Tekstil Muayeneleri 3 3,5 Bask Teknolojisi 3,5 Boya Teknolojisi II 3 3 3 Tekstil Bitim lemleri 3 3,5 Terbiye Atölyesi II TOPLAM 3 9 7,5 eçmeli Dersler (*) 6 Kuru Bitim lemleri Özel Bask Teknikleri 3 Tekstil Kimyas Terbiye Fabrika Organizasyonu Ya Bitim lemleri Giri imcilik Di er eçmeli Dersler (**) TOPLAM 8 3,5 3..YÖNTEM TekstilTerbiye program incelendi inde a a daki sorunlar görülmü ve bu sorunlar gidermek amac ile çözüm önerileri sunulmu tur. I. Yar y lda teori uygulama toplamda,5 kredi olarak okutulan Genel Dokuma ve Örme Teknolojisi dersinin,genel Dokuma Teknolojisi ve Genel Örme Teknolojisi olarak ayr lmas veya ders saatinin en az 5 saate ç kar lmas gerekmektedir. kinci s n ftaki kimya dersinin. s n f dersi olarak okutulmas ve ders saatinin en az saate ç kar lmas. Boya Teknolojisi I ve II derslerinin uygulamalar Terbiye AtölyesiI ve II derslerinde yap lmaktad r. Ayr ca BoyaII dersinin uygulamas yoktur. Bütünlük sa lamas aç s ndan Boya TeknolojisiI dersinin + olan ders saatinin 3+ olarak de i tirilmesi, istem Analizi ve Tasar m I ve II derslerinin birle tirilip IV. Yar y lda Proje dersi ad alt nda toplanmas, Kimyasal Tekstil Muayeneleri dersinin seçmeli derslerden ç kar l p zorunlu dersler içerisine al nmas, Tekstil Ürünleri Muayeneleri ve Fiziksel Tekstil Muayeneleri derslerinin birle tirilerek saat olarak bir dönemde toplanmas, Bask Teknolojisi dersinin ders saatinin + den 3+ e ç kar lmas eçmeli ders olarak yeni teknolojik geli melere uygun olarak Teknik Tekstiller, Polimer Kimyas, Katl ve kapl Tekstiller (Tekstilde laminasyon ve kaplama teknolojisi) Yeni Lifler, Tekstilde Nanoteknoloji gibi yeni derslerin konmas, Kalite Güvence ve tandartlar dersinin ders saatinin 3e ç kar lmas, Terbiye AtölyesiI ve II derslerinde geçen atölye kelimesinin laboratuar olarak de i tirilmesi Yaz staj n n i gününden 3 i gününe indirilmesi gerekmektedir. Bu bulgular ve öneriler alt nda uygulanabilecek yeni ders program a a da sunulmu tur. 36
.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya Tablo 3. Yeni olu turulan TekstilTerbiye ders program I. Yar y l DERLER Türk Dili I Atatürk lkeleri ve nk lâp Tarihi I Beden E itimi* Güzel anatlar* Yabanc Dil I / Haftal k Ders aati Teori Uygulama Matematik I 3 3,5 Bilgisayar I,5 Teknolojinin Bilimsel lkeleri 3 3,5 Genel Dokuma Teknolojisi 3,5 Genel plik Teknolojisi 3 3,5 Tekstil Maddeleri 3,5 Genel Örme Teknolojisi TOPLAM 3 8 5 II. Yar y l DERLER Türk Dili II Atatürk lkeleri ve nk lâp Tarihi II Beden E itimi* Güzel anatlar* Yabanc Dil II / Haftal k Ders aati Teori Uygulama Matematik II 3 3,5 Bilgisayar I,5 Kimya 3 3,5 Genel Konfeksiyon Teknolojisi Genel Terbiye Teknolojisi 3 3,5 Genel ve Teknik leti im,5 Tekstil Maddeleri II 3 3,5 TOPLAM 3 5 9 7 III. Yar y l DERLER / Haftal k Ders aati Teori Uygulama Kalite Güvence ve tandardlar 3,5 Fiziksel Tekstil Muayeneleri 3 3,5 Boya Teknolojisi I 3 3 3 Tekstil Kimyas Tekstil Ön Terbiyesi 3,5 Tekstil Terbiye Makineleri 3,5 Terbiye Atölyesi I TOPLAM 8 8 eçmeli Dersler (*) 6 Bilgisayarl Desen Çizimi 3 Tekstilde Nanoteknoloji Ekotekstil Bilgisi Is Transferi Renk Bilgisi ve Ölçümü Tekstil Yard mc Maddeleri Polimer Kimyas Di er eçmeli Dersler (**) TOPLAM 8 365
.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yüksekokullar empozyumu, 79 May s 9, IBN 978975895 elçuk Üniversitesi Kad nhan Faik çil Meslek Yüksekokulu, Konya DERLER / Haftal k Ders aati Teori Uygulama letme Yönetimi Proje Kimyasal Tekstil Muayen.,5 Bask Teknolojisi 3 3,5 Boya Teknolojisi II 3 3 3 Tekstil Bitim lemleri 3 Terbiye Atölyesi II TOPLAM 9 8 eçmeli Dersler (*) 6 Kuru Bitim lemleri Katl ve Kapl tekstil yap lar Özel Bask Teknikleri 3 Teknik Tekstiller Terbiye Fabrika Organizasyonu Yeni Lifler Ya Bitim lemleri Giri imcilik Di er eçmeli Dersler (**) TOPLAM 7.ONUÇ VE ÖNER LER Bu çal mada Türkiyede iki y ll k ön lisans Tekstil Terbiye programlar nda ki çarp kl klar ve eksiklikler incelenmi olup, Ö retim y l nda ba layacak ve 6 dönem sürecek ö retim için, YÖK taraf ndan yap lacak olan yeni programa öneri sunmak amac yla yap lm t r. Bu öneriler Ö retimin içinde olan biz ö retim elemanlar n n; ders verirken ve ö rencilere dan manl k yaparken görmü oldu umuz ve de i mesini öngördü ümüz dersler, krediler, dönem farkl l klar n n, yap lacak yeni programa katk sa lamas amac yla incelenmi tir. Ayr ca Avrupa ülkelerinde okutulan ön lisans tekstil programlar incelenmi olup, bu Programlar n Türkiyedeki ön lisans programlar yla örtü medi i görülmü ve oradaki programlar n Lisans programlar na haz rl k amac yla ö retim verdikleri saptanm t r. Çal mada bu nedenle ECT sistemlerine uygunluk kriterleri ele al nmam t r. Önerilen derslerin içerikleri, kredileri ve yap s ba ka bir çal mada irdelenecektir. YÖK taraf ndan yap lacak olan Yeni Programda, özellikle derslerin uygulama say lar nda yap lacak olan de i iklik ve derslerin teorik k s mlar n n art r lmas, 3 dönem yap lacak olan endüstri uygulamalar için ö rencilerin bilgilerinin artt r lmas aç s ndan faydal olaca na inan yoruz. KAYNAKLAR [] Yüksek ö retim kurulu,, Tekstil E itim Program, MEBYÖK Meslek Yüksek okullar Program Geli tirme Projesi, Ankara. [] Yüksek Ö retim Programlar ve Kontenjanlar K lavuzu, Ö renci eçme ve Yerle tirme Merkezi, Ankara 8 366