TEġVĠKLER ESKĠ YATIRIMA YANSIYACAK, VERGĠ ĠNDĠRĠMĠ KAZMA YLA BAġLAYACAK Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, teşvik sisteminin olgunlaştığını belirterek, Yatırım indirimini değişik dozajlarda yeniden uygulayacağız. İthalat payı yüksek sektörleri Türkiye nin neresinde olursa olsun destekleyeceğiz. Paketin esas vurgusu cari açığın önlenmesi olacak dedi. Hükümetin uzun süredir üzerinde çalıştığı yeni teşvik paketi ile, yeni yatırım yapan işadamının eski yatırımına da vergi indirimi imkanı sağlanacak. Yatırım indirimi, yatırıma kazma vurulduğu andan itibaren başlayacak. Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, teşvik sisteminin olgunlaştığını belirterek, Yatırım indirimini değişik dozajlarda yeniden uygulayacağız. İthalat payı yüksek sektörleri Türkiye nin neresinde olursa olsun destekleyeceğiz. Paketin esas vurgusu cari açığın önlenmesi olacak dedi. Yılmaz, şunları söyledi: Siyasi tercih yapılacak Teşvik sistemi olgunlaştı. Bundan sonrası Başbakan düzeyinde, siyasi değerlendirmeler olacak. Siyasi tercihler yapılacak. Esas vurgu bu dönem cari açık meselesi. Stratejik sektörler tayin edip, ithalat payı yüksek sektörleri tespit edip belli ölçeğin üzerindeki sektörleri Türkiye nin neresinde olursa olsun destekleyeceğiz. En geri kalmış bölgelere biraz daha ilave teşvikler getiren bir yapı oluşturuyoruz. Gerisi yine geçmişteki teşvikle aynı yapıya sahip. 2009 da ilan ettiğimiz sistemle özel sektör yatırımlarında ciddi artışlar oldu. Özel sektör yatırımları daha hızlı şekilde arttı. Bizim burada aradığımız yatırım hacminin ötesinde yapılacak yatırımların daha fazla cari açığı azaltması ve bölgesel dengesizlikleri azaltması. 4. ayak stratejik sektörler Mevcut teşvik sistemi üç ayak üzerine oturuyor. Genel teşvik, bölgesel teşvik ve büyük yatırımlar olarak sıralanıyor. Yeni sistemde bir dördüncü boyut geldi. Bu da stratejik sektörler. Bu sektörler ithalat yoğunluğu yüksek sektörler. Aslında stratejik sektörden öte stratejik ürün demek lazım. Çünkü detaya inen birşey olacak. Sektörün ötesinde bir ürün diyelim, belli bir dozajın üzerinde ithalat bağımlılığı gösteriyorsa, katma değeri yüksekse, ona daha özel teşvikler vermiş olacağız. İki ana hedefi var yeni sistemin. Birincisi cari açıkla mücadele boyutunu, ikincisi bölgesel boyutu güçlendirmek. KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, belli bölgelerde faiz desteği gibi teşvik enstrümanlarımız var. Bunlara yatırım indirimini de dahil edeceğiz. EKONOMĠ BAKANI ZAFER ÇAĞLAYAN, NTV YAYININDA GÜNDEME ĠLĠġKĠN SORULARI YANITLADI. Ekonomi Bakanı Çağlayan, cari açığın Ocak ayında 4 milyar dolar civarında çıkmasını beklediğini söyledi. Çağlayan, teşvik paketinin de en geç 10 gün içinde açıklanacağını kaydetti. Teşvik sistemiyle ilgili bilgi veren Çağlayan şunları söyledi: "500'e yakın kurumun önerilerini aldık. Tüm sosyal gelişmişlik düzeyi incelendi. Çalışmalar tamamen bitti. Bu hafta Başbakan'a bunu arz edeceğiz. Onun liderliğinde kamuoyuna duyuracağız. En geç bir hafta-10 gün içinde gerçekleşir. Teşvikler daha çok yatırımlar için olacak. Bölgesel asgari ücreti kaldırdık, rafa koyduk. Şu anki çalışma çok daha farklı. En geri kalmış, en fakir illeri başta olmak üzere bir takım imkanları getirerek firmalar yatırımları yapsınlar." Çağlayan, ihracatın 1-17 Şubat arasında 7 milyar dolara ulaştığını açıkladı. www.beysad.org.tr BEYSAD 1
Yerli otomobille ilgili değerlendirme yapan Çağlayan, "Bugün otomotivde yerlilik payı yüzde 44. Başbakan'ın ortaya koyduğu hadise otomobilin isminin yerli olması değil. Tamamıyla teknolojisi, tasarımı, üretimi Türkiye'de yapılabilecek bir otomobili gerçekleştirmek. Biz niye yüzde 44 yerliyiz. Maalesef bize lisans verenler işin kabasını verdiler. Otomobil motorlarını kendi yapıp, kabasını bize bırakıyorlar. Türkiye'de üretimi olmayan üretimlerin yapılması konusunda yeni teşvik mekanizması oluşturuyoruz. Kendi motorunu, kendi üretim teknolojisini yapacak yatırım" dedi. Ekonomi Bakanı ithalatla ilgili şöyle konuştu: "Enerjiye geçen yıl 54 milyar dolar ödendi. Emtia fiyatları tüm ürünlerde arttı. 2012'de petrol fiyatları çok değişken. Emtia fiyatlarının geçen yıl kadar yükselmeyeceğini ümit ediyorum. Ocak ayında ezber bozan bir cari açıkla karşı karşıya kalacağız. 4 milyar dolar civarında çıkacağını tahmin ediyorum." Çağlayan, dizi ihracatı konusunda "35 ülkede 40'a yakın dizi gösteriliyor. Dizinin kendi ihracatından öte onun oluşturduğu etkiyi değerlendiriyorum. Harry Potter dizisinin İngiltere'ye getirdiği dolaylı rakam 2 milyar sterlinden fazladır. Türkiye'nin güzel bölgelerinde çekilen dizilere turistleri de getirmek gerekiyor" dedi. SANAYĠDE ÇARKLAR YAVAġLADI Sanayide kapasite kullanımı şubatta önceki aya göre 1.8, geçen yılın aynı ayına göre de 0.1 puan düşerek yüzde 72.9 oldu. Şubat ayında en yüksek kapasite ile çalışan alt sektör yüzde 82.8 le kimya oldu. Bu sektörü yüzde 79.9 oranıyla bilgisayar, yüzde 77.3 le elektrikli teçhizat izledi. 2012 nin ilk ayını rölantide geçiren imalat sanayinde çarklar, şubatta ise yavaşladı. Merkez Bankası nın şubat ayı İktisadi Yönelim Anketi nde, 2 bin 179 imalat sanayi işyerinden derlenen bilgilerle aylık kapasite kullanım oranı yüzde 72.9 olarak hesaplandı. Sektörün kapasite kullanım oranı şubatta, önceki aya göre 1.8 puan, geçen yılın aynı ayına göre de 0.1 puan düşüş gösterdi. Geçen yılın şubat ayında yüzde 73 olan kapasite kullanım oranı, izleyen dönemde yükselerek ekimde yüzde 77 ye kadar çıkmış, son çeyrekte ise düşüşe geçerek aralık ayında yüzde 75.5 e gerilemişti. Bu eğilimin devamıyla bu yıl ocakta yüzde 74.7 ye düşen kapasite kullanım oranı, şubatta yüzde 73 ün de altına inmiş oldu. Şubatta en yüksek kapasiteyle çalışan alt sektör yüzde 82.8 le kimya oldu. Bunu yüzde 79.9 la bilgisayar, yüzde 77.3 le elektrikli teçhizat, yüzde 76.7 ile ana metal sanayii, yüzde 76.6 ile giyim, yüzde 75.6 ile kağıt, yüzde 75.3 le tekstil, yüzde 74.9 la ağaç, yüzde 74.6 ile makine ve ekipman, yüzde 74.2 ile kauçuk-plastik, yüzde 73.2 ile metalik olmayan mineraller izledi. Daha sonra yüzde 72 ile fabrikasyon metal ürünleri ve deri, yüzde 71.4 le diğer ulaşım araçları, yüzde 70,9 la gıda, yüzde 69.8 le mobilya, yüzde 68 le temel eczacılık, yüzde 67.7 ile motorlu taşıtlar, yüzde 65.3 le kayıtlı medyanın basım ve çoğaltımı, yüzde 64 le kok kömürü ve rafine petrol ürünleri geldi. En düşük kapasite ile çalışan alt sektörlerin ise yüzde 58 le içecek ve yüzde 63.1 le tütün olduğu belirlendi. Diğer alt sektörlerde ise oran yüzde 59.6 olarak gerçekleşti. FAGOR AMERICA, YENĠ SLIM SERĠSĠ BUZDOLABINI TANITTI Fagor America, Fagor Torre isimli yeni Energy Star sertifikalı slim serisi buzdolabını tanıttı. Kare tasarımı sayesinde cihaz, kendisine ait bölmeye tam olarak oturuyor. Torre'de bakterilere karşı bir oyuk bulunuyor ve bu oyuk bakteri büyümesini önlemek ve gıdanın daha uzun süre muhafazasını sağlamak üzere gümüş iyon bileşiği ile kaplı. Bir LCD kontrol paneli sayesinde kullanıcı, soğutmanın istediği şekilde olmasını sağlayabiliyor. Fagor America Pazarlama ve Satış Başkan Yardımcısı Sara De La Hera, "Fagor Torre'nin büyük BEYSAD 2
beyaz eşya ürün gamımıza eklenmesi ile şık Avrupalı tasarıma sahip bir cihaz sunuyoruz ve pazarda işlevsellik ve verimliliğe verdiğimiz önemi sergiliyoruz." dedi. Paslanmaz çelik buzdolabı için önerilen perakende fiyatı 1999 dolar tutarındadır. Siyah renkli cihaz ise Mart 2012'de 1799 dolarlık önerilen perakende fiyatı ile satışa sunulacak. GE CEO'SU APPLIANCE PARK'I AMERĠKA'NIN YENĠDEN KEġFĠ ĠÇĠN ÖRNEK OLARAK GÖSTERĠYOR Harvard Business Review'ın Mart 2012 sayısında "Amerika'nın Yeniden Keşfi" ve ABD'nin daha rekabetçi olmak için neleri doğru yaptığı konusundaki örnekler ele alınıyor ve GE Başkanı ve CEO'su Jeff Immelt ve GE'nin Appliance Park'ı derginin kapak haberi. Harvard Business Review Baş Editörü Adi Ignatius, "Amerika'nın karşı karşıya olduğu rekabetçilik engelini açıklamak üzere dünyanın bazı en özgün fikirli düşünürlerini davet ettik ve onlardan geleceğe yönelik ışık tutmalarını istedik." dedi. Immelt'in hikayesinde GE'nin üretim operasyonlarını Çin'den Amerika'ya nasıl geri getirdiği ve GE'nin Louisville, KY'deki Appliance Park'ında yeni bir üretim hattı açmayı nasıl başardığı - efsanevi beyaz eşya tesisinde son elli yılda açılan ilk üretim tesisi olarak - ele alınıyor. Immelt, çalışan inovasyonu ile teknik inovasyonun GE'nin Amerika'daki başarısı için ve aynı zamanda da ABD'nin endüstriyel yenilenmesi için kilit olduğunu söyledi. Louisville'de bu durum ürün geliştirme ve üretim sürecinin yeniden yapılandırılmasına dönüştü, böylece tek ekip mantalitesi "fonksiyonel siloları" ikame etti. Ayrıca, bu kapsamda 300 endüstriyel tasarımcı ve mühendis de istihdam edildi. Tasarımcılar, mühendisler ve üretim hattı işçilerinin hedefleri tutturmak için en iyi yolu birlikte tespit ettiklerini ve bunu kendilerinin ölçtüğünü söyleyen Immelt, şunları açıkladı: "Yöneticiler herkesin görebileceği şekilde aksiyon alınması gereken konuları ve iş teslimlerini gönderiyorlar ve çalışanlar ise güçlü bir hesap verebilirlik sergiliyorlar. Daha hafif gelen ve daha az bileşene sahip ve daha düşük malzeme maliyetli bir cihazın yeniden tasarımı için bir fikir geliştirirlerse, çalışanlar bunu imal etmekte özgürler." Appliance Park'taki GE çalışanları 25 yıllık bir bulaşık makinesi üretim hattının yeniden tasarlanmasında bu yaklaşımı kullandılar ve sonuç olarak üretim süresi %68 oranında düştü ve üretim hattının kapladığı alan %80 oranında küçüldü. Immelt bunun sonucunda daha az dış kaynak kullanımının olduğunu ve dahili üretimin arttığını yazdı. Dergideki yazısında Immelt son olarak şunu belirtti: "Nerede üretim yapacağımıza karar verirken, ABD'deki çalışan ve teknolojimizin bize rekabet avantajı sağlayıp sağlamayacağını sorguluyoruz. Bu sorunun cevabı giderek daha fazla 'Evet' oluyor." BSH EV ALETLERĠ NDEN MÜġTERĠ MEMNUNĠYETĠ ĠÇĠN YENĠ YATIRIM Bosch, Siemens, Profilo ve Gaggenau markalarıyla Türk beyaz eşya sektörünün lider şirketlerinden biri olan BSH Ev Aletleri A.Ş. CEO su Norbert Klein, Kartal Servis Binası nın hizmete açılışı nedeniyle düzenlenen törende, Ar-Ge ve inovasyona büyük önem veren BSH Ev Aletleri nin satış öncesi ve sonrası hizmetlerle de maksimum müşteri memnuniyetini hedeflediğini söyledi. Samsun Çağrı Merkezi nin hizmete girmesinin üzerinden henüz bir yıl geçmeden Kartal Servis Binası nı açtıklarını belirten Klein, Tek çatı altında müşterilerimize hizmet sunacak olan Kartal Servis Binamız, bu alanda yaptığımız en büyük ikinci yatırım 180 kişilik bir ekiple yola çıktığımız binada, 2012 yılsonunda 223 kişilik bir ekiple 3.500.000 müşterinin talebini karşılamayı BEYSAD 3
hedefliyoruz. Böylece bizim için çok önemli olan müşteri memnuniyetini bir adım daha öteye taşıyacağız şeklinde konuştu. Klein, Müşteri memnuniyetinde sürekli gelişim ilkesiyle hizmet veriyoruz. Pazar araştırmaları şirketi GfK nın verilerine göre, Türkiye genelinde ulaştığımız yüzde 98 müşteri memnuniyeti, bu anlayışın en güzel kanıtını oluşturuyor dedi. BSH Ev Aletleri Çağrı Merkezi, Marmara Bölge Müdürlüğü, Fabrika Servis Merkezi, Eğitim Merkezi ve Teknik Hizmetler Bölümü nün tek çatı altında faaliyet göstereceği Kartal Servis Binası 3400 metrekare alan ve 2 kat bodrum olmak üzere 8 kat üzerine kurulu bulunuyor. Samsun Çağrı Merkezi ile eş zamanlı çalışarak, tüm satış öncesi ve satış sonrası hizmetlerle Türkiye genelindeki müşterilerin taleplerini karşılayacak olan Kartal Servis Binası nda, Teknik Hizmetler Departmanı da tüm Türkiye ye hizmet verecek. KINGFISHER SATIġLARININ ARTTIĞINI BĠLDĠRDĠ Avrupa ve Asya'daki 900 adet ev ürünleri mağazasının işletmecisi olan İngiltere merkezli Kingfisher plc son çeyrekte ve yıllık temelde satışlarının arttığını açıkladı ve üst seviyede yeni bir yapılanmaya gidileceğini duyurdu. Perakendeci şirket son çeyrek satışlarının %2,2 oranında (sabit kur üzerinden %4) arttığını ve yılın tamamı için düzeltilmiş kârının yaklaşık %20 oranında artmasını beklediğini ifade etti. Şirket, büyük ve küçük ev aletleri, ev ısıtma ve soğutma ekipmanı ve açık alan için iş aletleri satmaktadır. 28 Ocak 2012 tarihinde sona eren mali yılın son çeyreğinde şirket satışları 2.355 milyon avroya eşitti. Satışlar Fransa'da %4,6, Birleşik Krallık ve İrlanda'da %1,5 artarken, diğer uluslararası pazarlarda %1,3 azaldı. 28 Ocak 2012 tarihinde sona eren mali yıl için Kingfisher'in ilk sonuçları satışların 10.831 milyon avroya tekabül ettiğini, böylece önceki mali yıla göre %3,6 (sabit kur üzerinden %3,3) oranında arttığını göstermektedir. Sonuçlara bölgelere göre ise şu şekildeydi: Fransa: satışlar 4.470 milyon avroya ulaşarak FY2011'e göre %6,3 (sabit kur üzerinden %4,8) oranında arttı Birleşik Krallık ve İrlanda: satışlar 4.338 milyon avroya ulaşarak FY2011'e göre %0,1 (sabit kur üzerinden %0,1) oranında arttı Diğer uluslararası pazarlar: satışlar 2.023 milyon avroya ulaşarak FY2011'e göre %5,8 (sabit kur üzerinden %7,3) oranında arttı Perakende satış şirketi, "rahat bir büyük işletmeden açık hedef ve beklentileri olan bir entegre ev iyileştirme ürünleri perakendecisine dönüşümünü" hızlandırmayı amaçlamaktadır. PĠġĠRĠCĠLERDE REKOR SATIġ Bimeks pazarda en yüksek payı IT sektöründen alırken; telekom, tüketici elektroniği, beyaz eşya ve küçük ev aletleri sektörlerinde de pazar payını artırdı. Bimeks; ev sinema sistemlerinde yüzde 388, derin dondurucuda yüzde 176, saç şekillendiricide yüzde 125, ütüde yüzde 174, pişiricilerde yüzde 393, mikrodalgada ise yüzde 107 büyüme gerçekleştirerek yeni rekorlara imza attı. ÇELĠKNAZ IN GELĠNLĠĞĠ BAHAR KORÇAN DAN Arçelik in yeni reklam filmi önceki gün yayımlanmaya başladı. Reklam filminde Arçelik markasının maskotu Çelik, Çeliknaz ile evleniyor. Arçelik ten yapılan açıklamada şöyle denildi: Bu yeni dönemin ilk reklam filminde görkemli bir düğünle dünya evine giren Çelik ve Çeliknaz ın mutluluklarına tüm Türkiye şahit oluyor. Çeliknaz ın göz kamaştıran gelinliği ünlü tasarımcı Bahar Korçan tarafından tasarlandı. Düğün müziği LaCumparsita, Arçelik in yenilikçi anlayışıyla yeniden düzenlendi; aşk ve duygu dolu sözler yazılarak ünlü sanatçı Yaşar tarafından seslendirildi. BEYSAD 4
Ciroda %20 büyüme bekleniyor Bu arada Arçelik, 2011 de 506.5 milyon TL net kâr açıkladı. Şirketin 2012 beklentilerine ilişkin web sitesinde, Arçelik 2012 de ciroda TL bazında yaklaşık yüzde 20 büyüme bekliyor denildi. ATIK ÜRETMEYEN YENĠ BĠR SANAYĠ MODELĠ YÜKSELĠYOR McKinsey tarafından gerçekleştirilen rapor, kaynakların son derece sınırlı olduğu yap-kur-devret modelinden, üretim sürecini iyileştirmeyi hedefleyen sirküler ekonomi modeline geçişi savunuyor. Her türlü savurganlığı engellemek için hammaddelerin ve enerji kaynaklarının maksimum kullanımını içeren sirküler ekonomi vizyonu sayesinde, Avrupa daki şirketler bir yıl içinde 380 milyar dolar tasarruf sağlayabilecekler. Ellen MacArthur Vakfı için McKinsey tarafından hazırlanan rapor, yeni bir ekonomi modelini gündeme getiriyor. Raporun başlığı Sirküler Ekonomiye Doğru: Hızlı Geçiş Süreci için Ekonomi ve İş Temelleri. Rapor, kaynakların son derece sınırlı olduğu yapkur-devret modelinden, üretim sürecini iyileştirmeyi hedefleyen sirküler ekonomi modeline geçişi savunuyor. Her türlü savurganlığı engellemek için hammaddelerin ve enerji kaynaklarının maksimum kullanımını içeren sirküler ekonomi vizyonu sayesinde, Avrupa daki şirketlerin bir yıl içinde 380 milyar dolar tasarruf sağlayacaklarına yer verilen raporda, sanayi tasarımında daha radikal bir yeniden yapılanma gerçekleştirildiği takdirde, 2025 yılına kadar bu tasarruf oranının iki katına ulaşacağı ifade ediliyor. Modelin, yüzde 40 oranında enerji ve hammadde tasarrufu sağlayacağı da raporda yer alan bir diğer önemli unsur. Sirküler ekonominin geri dönüşüm ile bir ilgisi yok. Ekolojik ekonomi vizyonunu geliştirerek yeni nesilleri bu yönde eğitmeyi planlayan Ellen MacArthur Vakfı Başkanı Ellen MacArthur, bu modeli şöyle tanımlıyor: Sirküler ekonomi, lineer sanayi organizasyonlarını altüst ediyor ve onları hammadde akışını düşünmeye zorluyor. Bu, ürünlerin tamamen farklı bir üretim sürecinde yeniden kullanılmaları anlamına geliyor. Elektronik, metal ve plastik atıklar dikkate alındığında, dünya genelinde her yıl 4 milyar ton atık üretiliyor. Bu oranın 2020 yılına kadar yüzde 40 oranında artması bekleniyor. Uzmanlara göre, sirküler ekonominin en güvenilir küresel cevaplardan birisi olmasının nedeni, sanayi ekosistemlerini doğal döngünün işleyişine yakınlaştırıyor olması. BeĢikten beģiğe akımından ilham alıyor Bu yeni model, bu yıl onuncu yıldönümünü kutlayan cradle to cradle yani beşikten beşiğe akımından esinleniyor. C2C olarak ifade edilen ve 2. Endüstri devrimini başlattığı söylenen bu yaklaşım, Alman kimyager Prof. Dr. Michael Braungart ile Amerikalı mimar William McDonough tarafından 1991 yılında ortaya kondu. Yeni bir atık bakış açısı olarak tanımlanan bu düşünce şekli, daha az zararlıyı değil, faydalı ve yararlı olanı gerçekleştirmek üzerine kurulu. Sürdürülebilirlik, atık azaltımı, karbon ayakizinin azaltılması gibi Beşikten Mezara kavramlarını eleştiren bu yaklaşım, teknik çevrim gibi yeni kavramları ön plana çıkartıyor. C2C konseptinde yeni ve akıllı ürünler üretiliyor. Bu ürünler daha en baştan, biyolojik çevrime uygun ya da teknik çevrimlere girebilecek şekilde tasarlanıyor. C2C konsepti üç önemli unsura dayanıyor. Bunlar, atık kavramının ortadan kaldırılması; güneş enerjisinin kullanılması ve çeşitliliğin desteklenmesi. McKinsey tarafından hazırlanan rapora göre, bu yaklaşım otomotiv, sanayi ekipmanı üretimi, elektrik, elektronik ve tekstil gibi çok sayıda sektöre uygulanabilir. Fakat temelden değişim gerektirdiğinden, modeli uygulayanların sayısı çok yüksek değil, Dünya genelinde dağıtılan C2C sertifikalarının toplamı 200 ün altında. Bir döngü sağlamak için hammaddelerin yeniden kullanıma uygun olmaları; metal karışımlarının kolay şekilde ayrıştırılabilmesi; plastiklerin polimerlerden ayrılması, sonra yeniden bütünleştirilmesi ve bu süreçte çevreye zarar verilmemesi gerekiyor. Dolayısıyla, bu yeşil sürece dahil olmak isteyen şirketler, teknik zorluklar karşısında hareketsiz kalıyorlar. Sektör uzmanları, şirketlerin sirküler ekonomi modeline geçişlerinin ancak 2020 yılında tamamlanabileceğini ifade ediyorlar. McKinsey uzmanları ise şu yorumları yapıyorlar: Önümüzdeki üç-beş sene geçiş süreci olacak. Bu süreçte hem sirküler ürünleri temel alan BEYSAD 5
beceriler geliştirilecek, hem de bu döngülerin işleme konması için gerekli olan inovasyonlar gerçekleştirilecek. Önemli tasarruf sağlanıyor Rapor özellikle iş fırsatlarına odaklanıyor. Farklı ürün vakalarının değerlendirildiği raporda, malzeme kullanımları derinlemesine inceleniyor. Her vakada ortaya çıkan sonuç aynı: Sirküler model sayesinde istihdam, enerji ve malzeme masraflarında tasarruf sağlanıyor. Örneğin mobil telefonlarda malzeme kullanımında yüzde 50 tasarruf sağlanabiliyor. Çevre konusunda sağlanan tasarruflar da oldukça önemli. Örneğin İngiliz ekonomisi, gıda atıklarını İngiliz çöplerine dahil etmeyerek hem yılda 850 milyon dolar tasarruf sağlayacak, hem de CO2 emisyonlarını 7.4 milyon ton azaltmış olacak. Doğal sistemleri model alıyor McKinsey raporuna bu yeni modelin yükselmesindeki en önemli nedenlerden birisi, mevcut sanayi modelinin ekonomik ve çevresel riskler içeriyor olması. Bugün çok sayıda hükümet ve şirket yeni enerji formlarının sunduğu fırsatları keşfediyor. Son yıllara baktığımızda ise, doğal sistemleri model alan sirküler ekonomi kavramının madde bilimi ve sanayi ekolojisi alanındaki liderlerin dikkatini çektiğini görüyoruz. Temel olarak, sirküler ekonominin amacı atık kavramını ortadan kaldırmak. Ürünler, ayrıştırılmak ve tekrar kullanılmak üzere tasarlanıyor. Raporun altını çizdiği önemli bir diğer konu da, değişen piyasa şartları ve katılaşan çevre standartlarının bu yeni modeli destekler nitelikte olması. FUZULĠ ĠTHALAT 40 MĠLYAR DOLAR Toplam ithalatın yüzde 16 sını oluşturan mallar: Tekstil ve konfeksiyon, ayakkabı, çanta, otomobil, mobilya, seramik ürünleri, beyaz eşya vb. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ın 14 Şubat ta sunumunu yaptığı ithalat analizine göre, toplam ithalatın yüzde 16 sı Türkiye de yeteri kadar üretildiği halde ithal edilen mallar. Bir başka deyişle, fuzuli ithalat! 2011 de toplam ithalatı 40 milyar doları bulan malların içinde şunlar var: Tekstil ve konfeksiyon, ayakkabı, çanta, otomobil, mobilya, seramik ürünleri, beyaz eşya vb. Fuzuli ithalat çok büyük bir hızla artıyor. Örneğin çamaşır makinası ithalatı. 2011 de bir önceki yıla göre yüzde 58 artmış! Artış hızında çamaşır makinasını takip eden ürün sabun: yüzde 54! Onu, yüzde 46 yla çarşaf, perde, mefruşat ürünleri izliyor. İthalatı en hızlı artan ürünlerden biri de yüzde 44 le cam bardak. Şemsiyeyi bile ithal ediyoruz! Bu ürünün ithalatı da bir önceki yıla göre yüzde 13 artmış. Fiyat eģitlendikçe, marka tercih ediliyor Türkiye de âlâsı üretildiği halde söz konusu mal ithalatının hızla artmasının nedeni, Türk Lirası nın değerinin yüksek olması. 100 liralık bir malın ithali 130 liraya alınabiliyorsa, hele o mal markaysa, yurttaşlar markayı tercih edebiliyor. Oysa kurlar bu kadar düşük tutulmayıp gerçek değerini bulsa, 100 liralık malın eşdeğeri olan ithal mal 200-250 liraya satılacak, yurttaşlar da yerli malı tercih edecek. Sanayiciler, yıllardır düşük TL üretimi öldürüyor diye feryat etti, dinleyen olmadı. Gelinen sonuç ortada. ÖzelleĢtirme ve GB Ekonomi Bakanlığı nın hazırladığı tabloda, ilk sırada, Üretimi hiç olmayan ya da çok az olan mallar yer alıyor. Bunlar 100 milyar dolarla, 241 milyar dolarlık ihracatın yüzde 42 sini oluşturuyor: Ham kauçuk, palm yağı, kakao, kahve, petrol ve türevleri, gübre, işlenmemiş altın, alüminyum, amonyak gibi. İkinci sırada ise Türkiye nin yakın zamana kadar ciddi seviyelerde üretim yaptığı ürünler yer alıyor. Bakanlık da bunları Üretimi talebi tam olarak karşılamayan mallar olarak tanımlamış: Yassı demir-çelik, kömür, ilaç, kağıt, organik ve inorganik kimyasal BEYSAD 6
ürünler, sentetik lifler, pamuk gibi. Demir Çelik, kömür, kağıt ilaç sektörlerindeki yerli üretim 12 Eylül den sonra, özellikle AKP iktidarı döneminde yok edildi. Demir-çelik örneği Dokuzuncu Kalkınma Planı, Ana Metal Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu nda (2007) şöyle deniyor: AB nin 3. ülkelerle yapmış olduğu Serbest Ticaret Anlaşmalarından dolayı, AB çelik üreticileri söz konusu ülkelere sıfır gümrükle ihracat yaparken, Türk üreticilerin, yüzde 15 oranında gümrük vergisine tabi tutulması, sektörümüzün bu ülkelere yönelik ihracatının tümüyle durması sonucunu doğurmaktadır. Ekonomist Bartu Soral, Kaynak yayınlarından çıkan Türkiye de Bitmeyen Kriz / Üretimden Finans Oyunlarına Geçiş başlıklı kitabında şu saptamalarda bulunuyor: Demir cevheri ithalatının ton başına ortalama fiyatı 2001 de 30 dolarken, 2007 yılında 92 dolara yükseldi. Bu dönemde ithalat 2 bin 600 tondan 6 bin 900 tona çıktı. Özelleştirme sürecinde, yeni rezerv tespiti çalışmaları yapılmadığı gibi, mevcut demir cevheri yataklarına da yatırım yapılmadığı için verimlilik düştü ve üretim azaldı; 2001 de 4 bin 300 ton iken 2007 de 3 bin 800 ton oldu. Kok kömürü Başta demir çelik sanayi olmak üzere, metal işleme sanayinin temel girdilerinden birisi olan kok kömürünün tek girdisi koklaşabilir nitelikteki taşkömürü (Zonguldak havzası) üretimi de, aynı dönemde siyasi iktidarların bilinçli uygulamalarıyla baltalandı. Taşkömürü ithalatı 2001 yılında 6 milyon tonken 2007 yılında 23 milyon tona yükseldi. Bu dönemde taşkömürü ithal fiyatı 48 dolardan ton başına 112 dolara çıktı. www.beysad.org.tr BEYSAD 7