APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ Zemin hakkında gerekli etütlerin yapılması ve bilgi edinilmesinden sonra yapının projesi hazırlanır. Hazırlanan projenin uygulanabilmesi inşaat sahasının kenarlarının arsa üzerinde belirtilmesi gereklidir. Yapı planının zemine tatbik edilmesi işlemine aplikasyon denir. Aplikasyon işlemi için röper denilen sabit ve belirli noktalardan yararlanılır. Röper noktaları o yerin kadastro planlarından belirtilmiştir. Röper noktası yoksa çeşitli kontrollü bina, çeşme, yol ve benzeri yerlere göre, varsa röper noktasına göre inşaat sahasının bir kenarı belirlenir. Bu kenara göre diğer köşe ve noktalar bulunur. Bulunan noktalara kazıklar çakılarak belirlenir.
Bulunan noktalara kazıklar çakılarak belirlenir. Sonra nivo gibi yatay tablalı taksimatlı ölçme aletleri kullanılarak sahanın açılı kenarlarının doğrultuları bulunur. Dik açılı kenarların tespitinde aynalı gönyeler kullanılır. Noktaların belirlenmesi çivili kazıklarla yapılır. Tesviye esnasında bu noktaların kaybolması ihtimaline karşı kazıklar çakılır. İnşaat sahası her zaman düz olmayabilir. Projenin zemine uygulanabilmesi için önce zemin düzeltilir. Küçük sahalar, kazma, kürek ile büyük sahalar ise greyder, dozer ve benzeri iş makineleri ile düzenlenip tesviye edilir. Bu işlemlerden sonra plan ölçülerinin araziye uygulanabilmesi için ip iskelesi denilen metot kullanılır.
İp iskelesi; Düzeltilen arsa üzerinde plan ölçülerinden 1,5-2m geriden kazıklar çakılır. 1,5-3m aralıklarla çakılan kazıkların dış yüzünün üst kısmına 2,5-3cm kalınlığında tahtalar çakılır. İp iskelesi 60-100cm yükseklikte veya su basmandan 30cm daha yüksekte tutulur. Yapının dört yanına aynı şekilde iskele yapılır. İnşaat sahasına giriş ve çıkışın sağlanabilmesi için iskelede kapı yerleri bırakılır. Yapının plan ölçüleri iskele üzerine işaretlenir. Karşılıklı olarak kenarlara naylon ipler çekilir. İplerin kesiştiği yerler köşe noktalarına şakül sarktırılır.
Kazı İşleri; Yapı planının zemine uygulanışından (aplikasyondan) sonra, yapı temellerinin oturacağı zemin yüzeyini hazırlamak için kazı işleri yapılır. Kazı yapının zemin içinde kalacak temel ve bodrum duvarlarının inşa edilebilmesi için yapılır. Yapı çukurundaki malzemenin kazılması ve boşaltılması işlemine kazı denir. Yapıya başlamanın temel kuramı kazı ile başlar. Binanın proje eklerine uygun olarak aplike dileceği alanda gerekli kazı işlerine girilmeden önce harita mühendisleri veya şantiye mühendisleri tarafından plankote hazırlanır.
Yapı çukuru kazılırken alınacak önlemler; İşe başlamadan önce ilgili makamlara haber verilir. Kazıya başlamadan, komşu binaların durumu incelenir, alınması gerekli önlemler belirlenir. (iksa, tahkim) Kazı işi bir plan dahilinde yürütülmeli, ip iskelesi uygulanmış ve bütün ölçüm işleri bitirilmiş olmalıdır. Küçük çukurlar ile gereksiz derin kısımlar çöküntüye sebep olmaması için doldurulmalıdır., Yapı sahasına giriş ve çıkış yolları sert zeminli ve düzgün yapılmalı, giriş ve çıkışlara engel bulunmamalı. Temel çukurunun takviye edilmesi için yeterli miktarda kereste hazır bulundurulmalıdır. Yapı çukuru gece ışıklandırılmalı, kazalara karşı önlem alınmalı, çukur çevresi standartlara uygun olmalı.
Yapı çukurunun kenarına fazla miktarda kazılmış toprak yığılmamalıdır. Yapı çukurunda mevcut suyu veya ani olarak dolabilecek suyu boşaltmak için gerekli önlemler alınmalıdır. Kazılan toprak ataşman defterine işlenmeli ve ilgili teknik elemana imzalatılmalıdır. Kazıdan çıkan boru ve kabloların korunmaları için ilgili dairelere haber verilmelidir. Yapının temelleri bir an önce inşaa edilmelidir. Özellikle ağır yapı temel zeminlerinde zemin yükleme deneyleri yapılmalıdır. Kazılan toprağın bir kısmı saklanarak sonradan temel duvarlarının arkalarına doldurulmalıdır. 1,5m den daha derin olan temel çukurları takviye edilmeli.
Kazı şekilleri; Tesviye kazısı; Yapının inşaat sahasının düzeltilme işidir. Sahanın çalı, çırpı, ot ve benzeri maddelerden temizlenmesine kaba tesviye denir. Arazi yüzeyinin düzeltilerek yatay hale getirilmesine ise tesviye denir. Tesviye kazma, kürek, greyder ve dozerlerle yapılır. Zeminin 20-50cm kalınlığındaki üst tabakası bitkiler için yararlıdır. (biriktirilip daha sonra kullanılabilir.) Binanın durumuna göre arazi üzerinde düzeltmeler yapılır. Düzeltme belli bir kot seviyesinden geçer. Bu seviyeden geçen çizgiye tesviye çizgisi denir. Tesviye çizgisi üzerindeki toprak hafriyat yapılır. Tesviye çizgisi altında kalan kısımlarda ise dolgu yapılır. Dolgu için zararlı toprak kaldırıldıktan sonra yüzey ıslatılır 15-30cm kalınlığında toprak serilerek tokmaklarla sıkıştırılır.
Temel Kazıları; Yapılacak binada bodrum istenmiyorsa yalnız tesviye ve temel kazıları yapılır. Kazılar zeminin durumuna göre değişik şekillerde yapılır. Bu kazılar toprak kazısı, temel küskülük kazısı, temel kaya kazısı diye ayrılır. Bodrum Kazıları; Yapılacak binada bodrum istenmiyorsa yalnız tesviye ve temel kazıları yapılır. Kazılar zeminin durumuna göre değişik şekillerde yapılır. Bu kazılar toprak kazısı, temel küskülük kazısı, temel kaya kazısı diye ayrılır.
Tahkimat; Yapı zeminin pekleştirilme işine tahkimat denir. Temel çukuru temel boyutlarına göre daha geniş açılır. Çalışanların rahat çalışmasını temin etmek için temel çukuru kenarı ile temel arasında 20-60cm arasında boşluk bırakılır. Derinliği 2m ye kadar olan kazıklar dik olarak yapılır. 2m yi geçen ve 4m ye kadar olan çukurlar kademeli ve şevli olarak kazılır. Kumlu ve killi zeminlerde 60 o lik şev yapmak yeterlidir. Yapı çukurunun duvarı kendini tutamayacak kadar gevşek ise toprağın desteklenmesi yani pekleştirilmesi gerekir.
Temel çukurunun takviyesinde dikkat edilmesi gerekenler Yapı çukurunda ve civarında çalışanlar için gerekli emniyet önlemleri alınmalı. Takviye şekli basit olmalı, kalaslar yerlerine usta tarafından rahatça konulabilmeli Yapı çukurunun daralmamasına dikkat edilmeli Kalas boyutları birbirine eşit olmalı Kereste kullanımı en ekonomik şekilde sağlanmalı Takviye kolay sökülebilmeli Eğimli arazide, kademeli olarak ve çeşitli kotlarda yapılan tesviye kazılarına terasman denir. Kazı yapılan zeminin cins ve sınıfına klas denir. Şartnamelerin öngördüğü kurallar içerisinde, zeminin hangi kalsta olduğunun tayinine de klas tayini denir.