6331 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNU ve KANUNUN GETĠRDĠĞĠ YÜKÜMLÜLÜKLER Mehmet TUNÇ UZMANĠġ OSGB Genel Koordinatör
6331 Sayılı Kanun Kapsamı 6331 sayılı ĠĢ sağlığı ve Güvenliği Kanun kapsamı; Bu kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün iģlere ve iģyerlerine, bu iģyerlerinin iģverenleri ile iģveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalıģanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. Kapsam dıģı kalan yerler; Ancak aģağıda belirtilen faaliyetler ve kiģiler hakkında bu kanun hükümleri uygulanmaz. a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri iģyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli Ġstihbarat TeĢkilatı MüsteĢarlığı nın faaliyetleri b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri c) Ev hizmetleri
d) ÇalıĢan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar e) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileģtirme kapsamında yapılan iģ yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri 6331 Sayılı ĠĢ Sağlığı ve güvenliği kanunu ile 50 kiģinin altında iģçi çalıģtıran iģverenler de iģ güvenliği uzmanı iģyeri hekimi diğer sağlık personeli görevlendirecekler. Tam süreli isg uzmanı ve iģ yeri hekimi görevlendirilen iģ yerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilme zorunluluğu yoktur.
6331 Sayılı Yürürlük Tarihi 3 Kademeli; Yasanın yürürlük tarihi kademeli olarak belirlendi. 1) Az tehlikeli sınıfında yer alan ve çalıģan sayısı 50 den az olan iģyerleri için iģ güvenliği uygulamaları sorumluluk baģlangıç tarihi: 01.07.2014 2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alıp çalıģan sayısı 50 den az olan iģyerleri için iģ güvenliği uygulamaları sorumluluk sorumluluk baģlangıç tarihi: 01.07.2013 3) Diğer iģyerleri (ÇalıĢan sayısı 50 den fazla olan tüm iģletmeler için) 01.01.2013 tarihlerinden itibaren kanunun tüm iģ sağlığı güvenliği yükümlülüklerinden sorumlu olacaktır.
ĠĢ Sağlığı Güvenliği Hizmeti akkında; ĠĢverenin belirtilen niteliklere ve gerekli belgeye sahip personeli olması halinde; hizmeti kendisi yerine getirilmesini üstlenebilecek veya iģyeri dıģında OSGB den hizmet satın alacaktır. ĠĢyeri dıģındaki kurum ve kuruluģlardan hizmet alınması iģverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacak. Hizmetin devlet tarafından karģılanması; 1 ila 9 arasında çalıģanı olan iģverenlerden; tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarında sayılanların iģ sağlığı ve güvenliği ile ilgili masrafları kurum tarafından karģılanacak.kurum bu giderleri iģverenlerin ödediği kısa vadeli sigorta primlerinden kaynak aktararak finanse edecek. (Bu destekle ilgili yönetmelik çıkarılacak) Az tehlikeli yerler için ÇalıĢma bakanlığı isterse bunu da ödeyebilecek.
ĠĢ güvenliği uzmanları iģyerlerinin tehlike durumuna göre derecelendiriliyor. Çok tehlikeli sınıf: Tehlikeli sınıf: Az tehlikeli sınıf: A sınıfı uzman B sınıfı uzman C sınıfı uzman Ancak kanunun geçici 4.maddesi ile 4 yıl daha A sınıfı yerine B sınıfı belgeli, 3 yıl daha B sınıfı yerine C sınıfı belgeli uzman ile çalıģılabilecek. ĠĢyeri hekimleri için tehlike sınıf farkı ve sertifika sınıf farkı yoktur.
ĠĢin durdurulması; Maden, metal ve yapı iģleri ile tehlikeli kimyasallarla çalıģılan iģlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği iģ yerlerinde risk değerlemesi yapılmamıģ olması durumunda iģ durdurulacak. (01.01.2013) Önemli detaylar; ĠĢletmelerin isg uzman ve hekimin haricinde isg uygulamaları zorunluluğu hali hazırda bulunmaktadır. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfında sayılan iģyerlerinde iģçiler sağlık kontrolünden geçirilmeden iģe alınamayacak. ĠĢçiler ilk iģe giriģlerinde, iģ değiģikliklerinde ve rapor alıp iģe geri döndükten sonra sağlık kontrolünden geçirilecek.(01.01.2013)
ÇalıĢanlara iģ sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilecek. ÇalıĢan temsilcileri özel eğitilecek Yaptığı iģle ilgili eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıģtırılamayacak (mesleki eğitim) Eğitimlerde geçen süreler çalıģma süresinden sayılacak Eğitim masrafları iģçilere yansıtılamayacak (01.01.2013) Bakanlık bu kanuna göre hazırlanacak belge ve bilgileri elektronik ortamda isteyebilecek. (E -KATĠP PROGRAMI) (Çıkacak yönetmelikte açıklanacak)
ĠĢyerlerinde çalıģan temsilcilerinin seçilmesi; ĠĢ yerlerinde çalıģanlar arasından temsilciler seçilecek. - 2 ile 50 arası çalıģan 1, - 51 ile 100 arası çalıģan 2, - 101 ile 500 arası çalıģan 3, - 501 ile 1000 arası çalıģan 4, - 1001 ile 2000 arası çalıģan 5, - 2001 ve üzeri çalıģanı bulunan iģ yerlerinde 6 çalıģan temsilcisi görevlendirilecek. (01.01.2013) Birden fazla temsilcisi bulunan iģyerlerinde baģ temsilci temsilciler arasında yapılacak seçim ile belirlenir. ÇalıĢan temsilcileri görevlerinden dolayı kısıtlanamayacak. ÇalıĢan temsilcisi mümkünse seçim yoluyla seçilecek.
Önemli uyarı ĠĢverenler; ĠĢverenler 01.01.2013 tarihinden itibaren iģyeri sağlık ve güvenliği ile ilgili konular da çok titiz davranmaları gerekiyor. Aksi halde büyük cezai yaptırımlar ile karģı karģıya kalacaklar. Bu konularda atılan her adımın belgelendirilmesi çok önemli olacak. iģletme belgesi iptali gerçekleģeceğinden dolayı gizli denetimler beklenecek.
ĠĢyerlerinde Zorunlu ĠĢ Güvenliği Uygulamaları; Gerekli kayıt,belge,form,dokümantasyonun tutulması ÇalıĢanların oryantasyon,iģ güvenliği mesleki eğitimleri ĠĢverenin sağlık ve güvenlik ile ilgili konularda risk değerlemeleri yapması gerekiyor. ÇalıĢanlara verilen iģin çalıģana uygunluğu (gebe, özürlü, sağlık problemi olanlar, emzirme dönemindekiler vs.) konusu önem kazanıyor. Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım konularında yine iģverene büyük sorumluluklar yükleniyor. Detaylı sağlık tetkik ve raporlarının ele alınması Ġlave olarak sağlık personeli çalıģtırması gerekiyor. ÇalıĢanın çalıģmaktan kaçınma hakkı geliyor.
ĠĢyerlerinde Zorunlu ĠĢ Güvenliği Uygulamaları; ÇalıĢanlar iģyeri sağlık ve güvenliği ile ilgili risk konularında iģveren tarafından bilgilendirilecek. ÇalıĢanlardan bu konularda görüģ ve öneri alınacak ve bu toplantılara katılmaları sağlanacak. ĠĢ kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi Ağır idari para cezaları getiriliyor. Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politikası Kaliteli kiģisel koruyucu ekipman kullanımı ĠĢyerinde gerekli iç ortam, makine ekipmanın kontrol ve ölçümleri yapılacak Toplu koruma tedbirlerine öncelik verme Ģartı getirilmektedir(toz,gürültü vs)
Kanun Kapsamında Belirtilen Ġdari Para Cezaları ; Bu kanun hükümlerine uymayan iģverenleri uymadıkları durumun neticesine göre 1.000 TL ile 80.000 TL arasında ağır para cezaları bekliyor. ĠĢveren iģçinin iģle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu çerçevede güvenlik için gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değiģen Ģartlara uygun hale getirilmesi konusunda sorumludur. (2.000 TL) ĠĢyerinde alınan tedbirlere uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukları düzeltir. (2.000 TL) ĠĢ yeri güvenliği uzmanı ve iģyeri hekimi çalıģtırmak veya dıģarıdan hizmet almak zorundadır. (5.000 TL çalıģtırmadığı her ay için)
Sağlık personeli çalıģtırmak veya dıģarıdan hizmet almak zorundadır. (2.500 TL çalıģtırmadığı her ay için) Yukarıda görevlendirdiği kiģilere görevlerini yapmaları için gerekli araç, gereç, mekân ve zaman gibi ihtiyaçlarını karģılar (1.500 TL.) ĠĢ yerinde sağlık ve güvenlik hizmetleri yürütenler arasında koordinasyon sağlar. (1.500 TL) ÇalıĢanların sağlığı ve güvenliğini etkilediği bilinen konularda; görevlendirdiği kiģi veya hizmet aldığı kurumlar ile dıģarıdan kendi iģi için çalıģmaya gelen iģçileri ve iģverenlerini bilgilendirir. (1.500 TL) ĠĢ yeri hekimi ve güvenliği uzmanının tam süreli çalıģmasını gerektirdiği durumlarda, iģveren iģyeri sağlık ve güvenlik birimi kurar. Bu durumda haftalık çalıģma saatlerine uyulur. (1.500 TL)
ÇalıĢan temsilcileri seçer. ÇalıĢan temsilcileri görevlerinden dolayı kısıtlanamaz. (1.000 TL) ÇalıĢan temsilcileri riskin azaltılması için öneride bulunma ve gerekli tedbirlerin alınmasını iģverenden isteme hakkına sahiptir. (1.500 TL) ĠĢveren iģ sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak zorundadır. ĠĢçilerin iģ ekipmanı seçimi, iģyerinin tertip ve düzeni, genç yaģlı, engelli ve kadın çalıģanların iģe göre gruplama yapmak zorundadır. (3.000 TL. Aykırılığın devam ettiği her ay için 4.500 TL) Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım birimleri oluģturur. ĠĢyeri dıģındaki acil durum birimleri ile irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar. (1.000 TL)
Bütün iģ kazaları ve meslek hastalıklarının kaydını tutar. Gerekli incelemeleri yapar ve rapor düzenler. ĠĢyerinde yaralanma ve ölüme neden olmadığı halde ekipmanlar da zarar oluģması halinde inceleme yapar ve rapor düzenler. (1.500 TL.) Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım birimleri oluģturur. ĠĢyeri dıģındaki acil durum birimleri ile irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar. (1.000 TL) ĠĢveren iģ kazalarını kazadan sonraki 3 iģ günü içinde Sosyal güvenlik kurumuna bildirir. (2.000 TL) Diğer kanunlardaki yükümlülükler saklıdır. ĠĢveren çalıģanların sağlık durumlarını kontrol altında tutar. ĠĢe giriģlerde, iģ değiģikliğinde, ĠĢ kazası meslek hastalığı ve ya sağlık sebebiyle iģten uzak kalıp tekrar çalıģmaya baģladığında ise talep etmeleri halinde, iģe devam sürecinde bakanlığın belirlediği periyotlarda sağlık muayenelerinin yapılması zorunludur. (1.000 TL)
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iģlerde çalıģtırılacak iģçiler sağlık raporu olmadan iģe alınamaz. (1.000 TL her iģçi için) ĠĢveren çalıģanları; iģyerinde karģılaģabilecekleri riskler, koruyucu ve önleyici tedbirler, ilk yardım, afet, yangınla mücadele ve tahliye konularında bilgilendirmek zorundadır. (1.000 TL her iģçi için) ĠĢveren iģçilerin iģ sağlığı ve güvenliği eğitimi almasını sağlar. Bu eğitim özellikle iģe baģlamadan önce verilir. Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli iģlerde mesleki eğitim aldığını belgelemeyenler çalıģtırılamaz. Geçici iģ iliģkisi kurulan durumlarda da çalıģacak olanlara eğitim verilir. Bu giderler iģçilere yansıtılamaz. (1.000 TL her iģçi için)
ĠĢveren iģ sağlığı ve güvenliği konularında iģçilerin görüģlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması konusunda sorumludur. (1.000 TL) Elli ve daha fazla çalıģanın bulunduğu altı aydan fazla süreli iģlerde iģveren iģ sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalıģmalarda bulunmak üzere kurul oluģturur. Mevzuata uygun kurul kararlarını uygular. (2.000 TL) Birden fazla iģ yerinin bulunduğu iģ merkezleri, iģ hanları, sanayi bölgeleri gibi yerlerde, iģ sağlığı ve güvenliği konusunda o yerin yönetimi sorumludur. Diğer iģ yerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için iģverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan iģverenleri bakanlığa bildirir. (5.000 TL)
TeftiĢ yapmak üzere bakanlık tarafından gönderilen müfettiģleri engelleyen iģverene ceza kesilir. (5.000 TL) Denetimlerde tehlike görülüp faaliyeti durdurulan iģyerinin iģveren tarafından izinsiz devamı halinde ceza kesilir. (10.000 TL) ĠĢveren iģin durdurulması sebebiyle iģsiz kalan çalıģanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düģüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre baģka iģ vermekle yükümlüdür. (1.000 TL her iģçi için) ĠĢletmeye baģlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluģabilecek iģyerleri için, iģyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu iģveren tarafından hazırlanır. Büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan iģverene ceza kesilir. (50.000 TL)
Güvenlik raporunu hazırlayıp bakanlığın değerlendirmesine sunmadan iģyerini faaliyete geçiren, iģletilmesine bakanlıkça izin verilmeyen iģyerini açan veya durdurulan iģyerinde faaliyete devam eden iģverene (80.000 TL) Bu kanun ile ilgili çıkarılacak yönetmelik konuları kanunda belirtilmiģ olup yönetmelik beklenecektir. Bu yönetmeliklere uymayan iģverene her ay için 1.000 TL Ceza uygulanacaktır. Bu kanunda belirtilen idari para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle ÇalıĢma ve ĠĢ Kurumu Ġl Müdürlüğünce verilir. Verilen idari para cezaları tebliğinden itibaren otuz gün içinde ödenir. Ġdari para cezaları tüzel kiģiliği bulunmayan kamu kurum ve kuruluģları adına da düzenlenebilir. ÇalıĢanların tabi oldukları kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4857 sayılı kanunun bu kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
ÇALIġANINI KORU KĠ ĠġĠNĠ KORUYASIN. Ġġ GÜVENLĠĞĠNE YAPILAN 1 LĠRALIK YATIRIM SĠZLERE 2 LĠRA OLARAK GERĠ DÖNÜYOR. ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN DAHA UCUZ VE DAHA ĠNSALCILDIR. KAZA GELĠYORUM DER. Ġġ GÜVENLĠĞĠ ÖNLEMĠNĠ AL, SEVENLERĠNLE BERABER KAL. ASLAN YATTIĞI YERDEN, GÜVENLĠK; ALDIĞIN TEDBĠRDEN BELLĠ OLUR. HĠÇBĠR Ġġ GÜVENSĠZ YAPILACAK KADAR ACĠL VE ÖNEMLĠ DEĞĠLDĠR. SAĞLIKLI VE GÜVENLĠ BĠR YAġAM DĠLEĞĠYLE.
TEġEKKÜR EDERĠM.. Mehmet TUNÇ UZMANĠġ OSGB Genel Koordinatör