EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU Sayı: 51, EYLÜL 2014 Adem AKGÜL

Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince takip edilebilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Her hakkı saklıdır.

İÇİNDEKİLER TÜRKİYE Endeksler Sayfa Tüketici Fiyatları Endeksi 6 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi 8 Sanayi Üretim Endeksi 10 Sanayi Ciro Endeksi 14 Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları 17 Sektörel Güven Endeksleri 20 Tüketici Güven Endeksi 22 Dış Ticaret Endeksleri 25 İstatistikler Hanehalkı İşgücü İstatistikleri 28 İhracat 31 3

İÇİNDEKİLER TRC2 Bölgesi Endeksler Sayfa Tüketici Fiyatları Endeksi 36 İstatistikler Diyarbakır İhracatı 38 Şanlıurfa İhracatı 39 Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri 40 4

TÜRKİYE 5

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS, 2014 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık %0,09 arttı. TÜFE de (2003=100) 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,09, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,28, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,54 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,46 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış %1,64 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Ağustos ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %0,89, eğitimde %0,75, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,65, eğlence ve kültürde %0,59 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup %4,92 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Ağustos ayında endekste yer alan gruplardan alkollü içecekler ve tütünde %0,46, ulaştırmada %0,06 düşüş gerçekleşti. Yıllık en fazla artış %14,73 ile lokanta ve oteller grubunda oldu. TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%14,44), ev eşyası (%9,64), ulaştırma (%9,45), sağlık (%9,08) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Kaynak: TÜİK, 2014a. 6

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS, 2014 % Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 12,00 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ 10,00 9,66 9,38 9,16 9,32 9,54 8,39 8,00 7,75 7,89 6,00 4,00 2011 2012 2013 2014 2,00 0,00 7

YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ AĞUSTOS, 2014 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %0,42 arttı. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,42, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,33, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,88 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,55 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,68 düşüş, imalat sanayi sektöründe %0,59 artış, elektrik ve gaz sektöründe %0,80 düşüş ve su sektöründe %0,39 artış olarak gerçekleşti. En yüksek aylık artış gıda ürünlerinde gerçekleşti. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; gıda ürünleri (%1,59), deri ve ilgili ürünler (%1,54), ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) (%1,47) alt sektörleridir. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz (%-3,10), diğer ulaşım araçları (%-2,76), ve kok ve rafine petrol ürünleri (%-2,00) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. Ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıksız tüketim malında gerçekleşti. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2014 yılı Ağustos ayında en yüksek aylık ve en yüksek yıllık artış dayanıksız tüketim mallarında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014b. 8

YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ AĞUSTOS, 2014 % Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 16,00 YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ 14,00 12,98 12,00 12,4 12,31 11,28 10,72 10,00 9,75 9,46 9,88 8,00 6,00 2011 2012 2013 2014 4,00 2,00 0,00 9

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,8 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %2,0 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi %1,9, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi de % 3,2 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %3,6 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %0,4, imalat sanayi sektörü endeksi %3,4 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi de %6,2 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış sermaye malı imalatında gerçekleşti. Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %6,1 ile sermaye malı imalatında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014c. 10

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %30,8 ile diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %14,7 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, %9,3 ile mobilya imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek düşüş tütün ürünleri imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %3,7 ile tütün ürünleri imalatında gerçekleşti. Bu düşüşü, %3,4 ile motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı, %2,7 ile deri ve ilgili ürünlerin imalatı takip etti. Kaynak: TÜİK, 2014c. 11

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış SEKTÖR Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim Toplam Sanayi 117,2 124,5 3,6 122,1 1,8 Madencilik ve Taşocakçılığı 111,1 115,7 0,4 108,5-2 İmalat Sanayi 115,8 123,8 3,4 123,2 1,9 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Ürt. ve Dağıtımı 129,4 133,4 6,2 121,7 3,2 Kaynak: TÜİK, 2014c. 12

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014c. 13

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - TEMMUZ, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplam sanayi ciro endeksi bir önceki aya göre %1,6 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %3,7, imalat sanayi sektörü endeksi ise %1,6 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış toplam sanayi ciro endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %12,4 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %3,8, imalat sanayi sektörü endeksi ise %12,7 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış enerjide gerçekleşti. Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %13,1 ile enerjide gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014d. 14

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - TEMMUZ, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi ciro endeksinde en yüksek artış kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %13,9 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %5,5 ile ana metal sanayi ve %5,2 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi ciro endeksinde en yüksek düşüş diğer imalatlarda gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %11,9 ile diğer imalatlarda gerçekleşti. Bu azalışı %9,8 ile tütün ürünleri imalatı ve %5,2 ile ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) takip etti. 15

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - TEMMUZ, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014d. 16

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI AĞUSTOS, 2014 Aylık en yüksek reel getiri Amerikan Doları nda gerçekleşti. En yüksek aylık reel getiri, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde %1,40, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise %1,74 oranlarıyla Amerikan Doları nda gerçekleşti. Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından külçe altın %0,23 oranında reel getiri sağladı. Buna karşılık, BIST 100 Endeksi %1,92, Euro %0,46 ve Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) %0,14 oranında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde külçe altın %0,56, mevduat faizi %0,32 ve Devlet İç Borçlanma Senetleri %0,19 oranında reel getiri sağlarken, BIST 100 Endeksi %1,60 ve Euro %0,13 oranında yatırımcısına kaybettirdi. Külçe altın üç aylık değerlendirmede; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %2,51, TÜFE ile indirgendiğinde ise %2,87 oranıyla yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı olurken, Euro Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %1, TÜFE ile indirgendiğinde ise %0,65 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Altı aylık değerlendirmeye göre BIST 100 Endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %22,94, TÜFE ile indirgendiğinde ise %20,25 oranında yatırımcısına en yüksek kazancı sağladı. Aynı dönemde Euro, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %6,12, TÜFE ile indirgendiğinde ise %8,17 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Kaynak: TÜİK, 2014e. 17

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI AĞUSTOS, 2014 Yıllık değerlendirmede en yüksek reel getiri BIST 100 Endeksi nde gerçekleşti. Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde BIST 100 Endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %0,74, TÜFE ile indirgendiğinde ise %1,05 oranında yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı. Diğer taraftan, külçe altın Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %4,51, TÜFE ile indirgendiğinde ise %4,22 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Kaynak: TÜİK, 2014e. 18

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI AĞUSTOS, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014e. 19

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - EYLÜL, 2014 Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %0,2 arttı. Ağustos ayında 99,3 olan hizmet sektörü güven endeksi, Eylül ayında 99,6 değerine yükseldi. Hizmet sektörü güven endeksindeki artış; son üç aylık dönemdeki iş durumunun iyileştiğini ve son üç aylık dönemdeki hizmetlere olan talebin arttığını değerlendiren girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talebin artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise değişmedi. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu endeksi %0,5 ve hizmetlere olan talep endeksi %0,2 arttı. Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi %0,9 azaldı. Ağustos ayında 104,9 olan perakende ticaret sektörü güven endeksi, Eylül ayında 103,9 değerine düştü. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki azalış; son üç aylık dönemdeki iş hacmi-satışların arttığını ve mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışların artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise arttı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar endeksi %0,9 ve mevcut mal stok seviyesi endeksi %4,5 azalırken, iş hacmi-satışlar beklentisi endeksi %2,4 arttı. Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi %1,8 arttı. Bir önceki ayda; 82,2 olan inşaat sektörü güven endeksi, Eylül ayında 83,6 değerine yükseldi. İnşaat sektörü güven endeksindeki artış; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyinin mevsim normallerinin üzerinde olduğunu değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısının artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi endeksi %2,8 ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksi %1,1 arttı. Kaynak: TÜİK, 2014f. 20

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - EYLÜL, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014f. 21

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSLERİ - EYLÜL, 2014 Tüketici güven endeksi %1 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %1 oranında arttı; Ağustos ayında 73,2 olan endeks, Eylül ayında 74 değerine yükseldi. Genel ekonomik durum beklentisi %2,3 arttı. Ağustos ayında 99,8 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %2,3 oranında artarak, Eylül ayında 102,1 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. İşsiz sayısı beklentisi %1,3 arttı. Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi %1,3 oranında artarak, Eylül ayında 78,7 değerine yükseldi. Bu artış, işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki azalıştan kaynaklandı. Kaynak: TÜİK, 2014g. 22

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSLERİ - EYLÜL, 2014 Tasarruf etme ihtimali %0,9 arttı. Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali endeksi bir önceki aya göre %0,9 oranında arttı. Ağustos ayında 23,7 olan endeks, Eylül ayında 23,9 değerine yükseldi. Bu yükselme, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. Hanenin maddi durum beklentisi %0,6 azaldı. Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %0,6 oranında azaldı. Ağustos ayında 91,7 olan endeks değeri Eylül ayında 91,2 oldu. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının azalmasından kaynaklandı. Kaynak: TÜİK, 2014g. 23

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSLERİ - EYLÜL, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014g. 24

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ TEMMUZ, 2014 İhracat birim değer endeksi %1,9 arttı. İhracat birim değer endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %1,9 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %6,8, ham maddelerde (yakıt hariç) %2,8, yakıtlar da %0,1 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %1,3 arttı. İthalat birim değer endeksi %0,5 arttı. İthalat birim değer endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,5 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %0,1, ham maddelerde (yakıt hariç) %0,5 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %1,3 artarken, yakıtlar da %0,6 azaldı. İhracat miktar endeksi %0,8 arttı. İhracat miktar endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,8 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %14,9 ve ham maddelerde (yakıt hariç) %12,7 ve yakıtlar da %5,4 azalırken, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %0,5 ve SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar da %164,4 arttı. İthalat miktar endeksi %14 azaldı. İthalat miktar endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %14 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %9,8, ham maddelerde (yakıt hariç) %6,2, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde % 12,9 ve SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar da %86,4 azalırken ve Kaynak: TÜİK, 2014h. 25

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ TEMMUZ, 2014 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %8 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Haziran ayında 125,9 olan ihracat miktar endeksi %8 artarak, 2014 Temmuz ayında 136 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Temmuz ayında 123,4 olan ihracat miktar endeksi %13,3 artarak 2014 Temmuz ayında 139,8 değerine yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %0,8 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Haziran ayında 119,5 olan ithalat miktar endeksi %0,8 artarak, 2014 Temmuz ayında 120,5 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Temmuz ayında 131,4 olan ithalat miktar endeksi %3,1 azalarak 2014 Temmuz ayında 127,3 oldu. Dış ticaret haddi 2014 yılı Temmuz ayında 101,3 olarak gerçekleşti. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2013 yılı Temmuz ayında 100 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 2014 yılı Temmuz ayında da 101,3 oldu. Kaynak: TÜİK, 2014h. 26

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ TEMMUZ, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014h. 27

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ - HAZİRAN, 2014 İşsizlik oranı %9,1 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2014 yılı Haziran döneminde 2 milyon 654 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %9,1 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde %8,3 kadınlarda ise %10,9 oldu. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı %11,1 olarak tahmin edildi. 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı %16,7 iken,15-64 yaş grubunda bu oran %9,3 olarak gerçekleşti. İstihdam oranı %46,7 oldu. Haziran 2014 döneminde 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin sayısı, 26 milyon 586 bin kişi, istihdam oranı ise %46,7 oldu. Bu oran erkeklerde %66,3, kadınlarda ise %27,6 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 5 milyon 937 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 20 milyon 650 bin kişi olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin %22,3 ü tarım, %20,1 i sanayi, %7,4 ü inşaat, %50,3 ü ise hizmetler sektöründe yer aldı. İşgücüne katılma oranı %51,3 olarak gerçekleşti. İşgücü nüfusu 2014 yılı Haziran döneminde 29 milyon 240 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise %51,3 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde %72,3 kadınlarda ise %30,9 oldu. Kaynak: TÜİK, 2014ı. 28

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ - HAZİRAN, 2014 Kayıt dışı çalışanların oranı %36,4 olarak gerçekleşti. Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı 2014 yılı Haziran döneminde %36,4 olarak gerçekleşti. Bu oran tarım sektöründe %83,6 iken, tarım dışı sektörlerde %22,8 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam azaldı, işsiz sayısı arttı. Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam sayısı bir önceki döneme göre 96 bin kişi azalarak 25 milyon 859 bin kişi olarak gerçekleşti. İstihdam oranı ise 0,2 puanlık azalış ile %45,4 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlerin sayısında 2014 yılı Haziran döneminde, bir önceki döneme göre 115 bin kişilik artış gerçekleşti. İşsizlik oranı ise 0,4 puanlık artış ile %9,9 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0,1 puanlık azalış ile %50,4 olarak gerçekleşti. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlerde en fazla artış 62 bin kişi ile hizmet sektöründe gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014ı. 29

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ HAZİRAN, 2014 13.982 10,5 21.147 13.919 10,8 19.632 14.913 10,6 20.067 15.516 10,2 20.423 15.588 10,3 21.189 16.178 11 21.194 16.023 14 21.277 16.911 11,9 22.594 18.724 9,2 24.821 18.724 9,2 27.339 18.621 8,9 27.069 20650 9,9 28.714 35.000 Mevsim Etkilerinden Arındırılmış İstihdam ve İşsizlik Oranı % 16 30.000 14 25.000 12 20.000 15.000 10 8 6 10.000 4 5.000 2-2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Haziran 2014 Haziran 0 Tarım Dışı İstihdam Toplam İstihdam İşsizlik Oranı 30

İHRACAT (BİN $) AĞUSTOS, 2014 16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 2012 2013 2014 4.000.000 2.000.000 0 31

İHRACAT AĞUSTOS, 2014 İHRACATIMIZDA İLK 20 ÜLKE, (Bin $) ÜLKE İHRACAT PAY, % 1 Almanya 1.101.535,07 10,0% 2 Birleşik Krallık 730.550,16 6,6% 3 Irak 630.123,56 5,7% 4 Birleşik devletler 513.776,31 4,7% 5 Rusya Federasyonu 497.220,81 4,5% 6 Fransa 440.441,59 4,0% 7 İtalya 409.681,25 3,7% 8 İspanya 345.290,18 3,1% 9 İran (islam cum.) 305.544,11 2,8% 10 Mısır 283.765,32 2,6% 11 Suudi arabistan 263.930,87 2,4% 12 Birleşik Arap Emirlikleri 259.774,16 2,4% 13 Azerbaycan-Nahçivan 244.743,36 2,2% 14 Hollanda 243.434,79 2,2% 15 Romanya 241.644,76 2,2% 16 Çin halk Cumhuriyeti 219.005,08 2,0% 17 Belçika 215.933,15 2,0% 18 İsrail 208.719,40 1,9% 19 Polonya 180.451,02 1,6% 20 Türkmenistan 175.448,81 1,6% İlk 20 Ülke Toplam 7.511.013,74 68,1 Genel Toplam 11.073.876,00 100,00 Kaynak: TİM,2014a. 32

İHRACAT - AĞUSTOS, 2014 (Bin $) SEKTÖRLER 2013 2014 I. TARIM 1.408.590 1.611.709 A. BİTKİSEL ÜRÜNLER 919.668 1.078.981 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mam. 452.060 486.178 Yaş Meyve ve Sebze 95.305 104.432 Meyve Sebze Mamulleri 107.880 119.860 Kuru Meyve ve Mamulleri 94.981 94.210 Fındık ve Mamulleri 86.745 144.150 Zeytin ve Zeytinyağı 28.126 13.367 Tütün ve Mamulleri 49.400 111.508 Süs Bitkileri 5.172 5.276 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 158.340 186.080 C. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 330.581 346.648 Kaynak: TİM,2014a. 33

İHRACAT - AĞUSTOS, 2014 (Bin $) SEKTÖRLER 2013 2014 II. SANAYİ 8.712.914 9.078.899 A. TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 938.090 1.003.969 Tekstil ve Hammaddeleri 615.566 683.545 Deri ve Deri Mamulleri 178.226 160.530 Halı 144.298 159.894 B. KİMYEVİ MADDELER VE MAM. 1.424.472 1.433.205 C. SANAYİ MAMULLERİ 6.350.352 6.641.725 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 1.397.334 1.559.583 Otomotiv Endüstrisi 1.263.007 1.268.663 Gemi ve Yat 139.231 109.749 Elektrik Elektronik ve Hizmet 884.232 857.380 Makine ve Aksamları 386.714 459.694 Demir ve Demir Dışı Metaller 506.318 542.678 Çelik 927.133 959.553 Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 250.244 247.620 Mücevher 187.327 199.898 Savunma ve Havacılık Sanayii 90.827 99.070 İklimlendirme Sanayii 311.599 330.032 Diğer Sanayi Ürünleri 6.386 7.804 III. MADENCİLİK 400.043 383.268 T O P L A M 10.521.546 11.073.876 Kaynak: TİM,2014a. 34

TRC2 BÖLGESİ (ŞANLIURFA-DİYARBAKIR) 35

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS, 2014 Aylık en yüksek artış %0,94 ile TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) bölgesinde oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %7,08 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %%10,71 ile TR31 (İzmir) bölgesinde on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %9,28 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014a. 36

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ AĞUSTOS, 2014 İstatistiki Bölgelere Göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100) İstatistiki bölge Bir önceki aya göre değişim oranı Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı TÜRKİYE 0,09 6,28 9,54 8,46 TRC2 Bölgesi -0,18 5,28 8,67 8,06 Kaynak: TÜİK, 2014a. 37

DİYARBAKIR İHRACATI AĞUSTOS, 2014 (Bin $) Sektörler 2013 2014 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 309 344 ÇELİK 821 178 ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 332 365 Değerli Maden ve Mücevherat 0 0 Demir ve Demir Dışı Metaller 102 572 Deri ve Deri Mamulleri 24 0 Diğer Sanayi Ürünleri 0 11 Elektrik - Elektronik 1.177 1.273 Fındık ve Mamulleri 21 0 GEMİ VE YAT 0 0 Halı 0 0 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 31 0 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 3.916 5.476 İKLİMLENDİRME SANAYİİ 66 6 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 831 579 Kuru Meyve ve Mamulleri 0 0 Maden ve Metaller 7.674 6.610 Makine ve Aksamları 80 16 Meyve Sebze Mamulleri 7 0 SAVUNMA VE HAVACILIK SANAYİİ 0 0 SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANCILIK MAMULLERİ 165 218 Süs Bitkileri ve Mamulleri 0 0 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 2 191 Tekstil ve Hammaddeleri 59 77 Yaş Meyve ve Sebze 0 0 Zeytin ve Zeytinyağı 34 32 Toplam 15.652 15.950 Kaynak: TİM,2014b. 38

ŞANLIURFA İHRACATI AĞUSTOS, 2014 (Bin $) Sektörler 2013 2014 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 3.763 9.368 ÇELİK 950 113 ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 1.979 2.914 Değerli Maden ve Mücevherat 0 0 Demir ve Demir Dışı Metaller 53 851 Deri ve Deri Mamulleri 0 0 Diğer Sanayi Ürünleri 0 0 Elektrik - Elektronik 2.365 778 GEMİ VE YAT 0 0 Halı 0 0 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 570 11 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 15 514 İKLİMLENDİRME SANAYİİ 1.165 249 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 684 404 Kuru Meyve ve Mamulleri 0 0 Maden ve Metaller 59 0 Makine ve Aksamları 429 334 Meyve Sebze Mamulleri 34 17 SAVUNMA VE HAVACILIK SANAYİİ 22 0 Süs Bitkileri ve Mamulleri 8 0 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 681 861 Tekstil ve Hammaddeleri 597 455 Yaş Meyve ve Sebze 232 411 Zeytin ve Zeytinyağı 0 42 Toplam 13.607 17.322 Kaynak: TİM,2014b. 39

KURULAN ve KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ - AĞUSTOS, 2014 ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. 2014 AĞUSTOS (BİR AYLIK) 2013 AĞUSTOS (BİR AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN DİYARBAKIR 26 0 13 10 1 7 0 0 36 1 17 3 0 0 0 0 ŞANLIURFA 53 0 47 2 0 2 0 3 48 1 27 5 0 2 1 2 TÜRKİYE 4.017 50 3.059 346 69 752 122 1.103 3.010 72 2.883 904 159 858 180 1.074 Kaynak: TOBB,2014. 40

KAYNAKÇA TÜİK (2014a). Tüketici Fiyat Endeksi, Ağustos 2014 Sayı: 16133, 03.09.2014 TÜİK (2014b). Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Ağustos 2014 Sayı: 15958, 03.09.2014 TÜİK (2014c). Sanayi Üretim Endeksi, Temmuz 2014 Sayı: 15999, 08.09.2014 TÜİK (2014d). Sanayi Ciro Endeksi, Temmuz 2014 Sayı: 15917, 12.09.2014 TÜİK (2014e). Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları, Ağustos 2014 Sayı: 16145,09.09.2014 TÜİK (2014f). Sektörel Güven Endeksleri, Eylül 2014 Sayı: 16113, 24.09.2014 TÜİK (2014g). Tüketici Güven Endeksi, Eylül 2014 Sayı: 16101, 29.09.2014 TÜİK (2014h). Dış Ticaret Endeksleri, Temmuz2014 Sayı: 16066, 12.09.2014 TÜİK (2014ı). Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, Haziran 2014 Sayı: 16011, 15.09.2014 TİM (2014a). Yıllık İhracat Rakamları, http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html TİM (2014b). İller Bazında Rakamlar, http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html TOBB (2014). Kurulan Kapanan Şirket İstatistikleri, http://www.tobb.org.tr/bilgierisimmudurlugu/sayfalar/kurulankapanansirketistatistikleri.php 41