KAFES METODU TEKNİK ŞARTNAMESİ

1 KAFES METODU TEKNİK ŞARTNAMESİ 1. Bir yapıyı yıldırımın birincil etkilerinden korumak için alınabilecek dış yıldırımlık önlemlerinden birisi de Kafes Metodudur. Kafes metodu ile korunması planlanan yapının projelendirilmesi ve malzeme seçimi TS EN 62305-3 e göre yapılmalıdır. 2. Yakalama Ucu: Yıldırımdan korunma sisteminde yer alan yakalama uçları çatının yapısına ve şekline uygun olarak verilen projelerde belirtilen noktalara 20 mm çapında, 800 mm boyunda krom nikel kaplı içi bakır olacak şekilde yakalama uçları tesis edilecektir. Çatı üzerinde bulunan anten, klima, cihaz vb. sistemlerin en üst noktasının üstünde olacak şekilde yakalama uçları tesis edilecektir. Söz konusu cihazları taşıyan metal kaidelerin de faraday kafesi sistemine bağlantısı yapılacaktır. Ayrıca yukarıda belirtilen hususlar ile birlikte; 20 mm. çapında ve 800 mm. boyunda madeni yakalama uçları, 980-100 pozuna uygun olarak temin ve monte edilecektir. Yakalama ucu sistemi direkt yıldırıma maruz kalacağı için TS EN 50164-1 e uygun olmalı ve bu uygunluğu belgelemelidir. 3. Yakalama Ucu Altlığı: Çatının ve yakalama ucunun yapısına, şekline ve malzeme cinsine uygun olarak, korozyon riski de göz önünde bulundurularak, en uygun malzemeden seçilecektir.çatının eğimli olduğu yerlerde yakalama ucunu yere göre dik tutacak şekilde dizayn edilecektir. Yakalama ucu altlığı hem yakalama ucunu hem de çatı iletkenini bir arada sıkı şekilde sabitleyecek tipte dizayn edilmiş Yakalama ucu altlığı tesis ederken çatıya en az zarar verecek şekilde aparatlar ve malzemeler kullanılacaktır. 4. Çatı İhata ve İndirme İletkenleri Tesisatı: Çatı ve indirme iletkenleri 1x50 mm 2 som bakırdan İniş iletkenleri mümkün olan en kısa yoldan toprağa indirilecek ve keskin kavisler yapılmaması için gerekli önlemler alınacaktır (Verilen kavisler TS EN 62305 de belirtilen sınırlar içinde kalacaktır.). Bağlantı elemanları ortalama 1 m aralıklarla döşenmelidir. Kroşeler iletken cinsine (1x50mm 2 som bakır) uygun bakır malzemelerden seçilecektir.çatı ve inişlerde kullanılacak iletkenler TS EN 50164-1 ve TS EN 50164-2 belgelerine sahip Yapı denetim heyetinin onayı ile ihtiyaç

2 duyulabilecek bölgelerde beton ağırlıklı plastik kroşeler de kullanılabilir. Uzun çatı hatlarında iletkenlerin genleşme özellikleri dikkate alınarak projede belirtilen yerlere genleşme parçaları kullanılacaktır. Çatı inişlerinde yatayda/düşeyde kablo kanalı, kablo vb. engellerle karşılaşılması durumunda yapı denetim görevlisinin de onayı ve nezaretinde gerekli önlemler (tekniğine uygun olarak iniş yerlerinin değiştirilmesi, mevcut kablo kanalı/kabloların deplasesi vb.) alınacaktır. Ayrıca yukarıda belirtilen hususlar ile birlikte; çatı ihata ve indirme iletkenleri tesisatı, 981-101 pozuna uygun olarak temin ve monte edilecektir. NOT: Yukarıdaki durum tüm genel uygulamalar içindir. Yapı duvar ve çatı özelliklerine göre TS EN 62305-5 ; Çizelge 5- ve Çizelge 6 nın ön gördüğü malzemeler tercih edilebilir. 5. Test Klemensi: İniş iletkenleri ile korozyon yapmayacak malzemeden olacak ve test sırasında çatıdan inen ve topraklamaya giden iletkenlerin pozisyonlarını bozulmadan ayırmaya izin vermesi tercih edilecektir. 6. İletken Koruyucu Borusu: 983-103 pozuna uygun temin ve montajı yapılacaktır. Boru içindeki iletken ile koruyucu boruyu eş potansiyele getirebilmek için eş potansiyelleme takozu kullanılacaktır. 7. Toprak Elektrotu (Çubuk ) Elektrolitik Bakır; Toprak elektrotu üst ucu en az 60 cm. ve/veya daha derinde olacak şekilde tesis edilecek ve topraktaki elektriksel kuplaj etkilerini en aza indirmek için mümkün olduğunca düzgün dağıtılacaktır. Gömme derinliği ve toprak elektrot tipi, korozyon, toprağın kuruma ve donma etkilerini en aza indirecek ve böylece konvansiyonel toprak direnç değerini kararlı kılacak şekilde Toprak elektrotları muayenesine izin verecek şekilde tesis edilecektir. Toprak elektrotları ve toprak elektrot başlıkları ve toprak altı kullanılacak metal bileşenler,ts EN 50164-2 belgesine sahip Ayrıca yukarıda belirtilen hususlar ile birlikte; toprak elektrodu (çubuk) (20 mm. çapında ve en az 3,5 metre uzunluğunda), temin ve montaj işleri 983-102 pozuna uygun olarak gerçekleştirilecektir.

3 8. Bina İhata İletkeni Tesisatı ; 50 mm 2 som bakır ile: Projelere uygun olarak bina ihata iletkeni tesisatı 50 mm 2. Som bakır ile yapılacaktır. Söz konusu iş 982-101 pozuna uygun olarak gerçekleştirilecektir. NOT: Yukarıdaki durum tüm genel uygulamalar içindir.topraklama iletkeni olarak kullanılacak Bakır iletkenin kesiti, topraklama direnci hesaplarına göre değişkenlik gösterebilir. Topraklama sisteminde kullanılacak malzeme seçiminde TS EN 62305-3 ün Çizelge-7 sindeki tanımlara sadık kalınmalıdır. Genel Hususlar: Tesiste, kurallara uygun bir topraklama sistemi olması gerekmektedir. Bu nedenle Her bir binada ve tesiste Ana koruma iletkeni, Ana topraklama iletkeni Bina çevresine/temeline, Ana topraklama bağlantı ucu ve dış iletken bölümler (Gaz, su gibi bina içindeki besleme sistemlerinin metal boruları, yapısal takviyeli betonun ana metal demirleri, çelik iskeletli yapı, merkezi ısıtma ve klima sistemleri, raylı sistem toprağı, iletişi sistemi topraklaması, anten tesisatı için topraklama iletkeni, aşırı gerilim koruma cihazlarının topraklama iletkenleri, cihazlar için Fonksiyon Topraklaması, Yıldırımlık Sistemi Topraklaması, Aşırı Gerilim ve Akım Devreleri v.b) Ana Eş potansiyel Sisteme (kuşaklamaya) bağlanmalıdır. (TS HD 384.4.41 S2 sayafa 7 / TS IEC 61024-1-1 ve 2 sayfa 10/ Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği sayfa:37 ) Aşırı gerilim koruma cihazlarının sorunsuz çalışabilmesi için koşul, geçerli yönetmelikler çerçevesinde (DIN 57 800 Bölüm 1 / VDE 0800 Bölüm 1 / IEC 62305 e göre olmalı) gerçekleştirilmiş bir topraklama potansiyel denkleştirmesinin var olması ve korunan, korunmayan hatların birbirinden ayrı döşenmiş olmalarıdır. İÇ YILDIRIMLIK TESİSATI A.G. SİSTEMLERİNİ ANİ AŞIRI GERİLİMDEN KORUMANIN TANIMI: Nominal gerilim üzerine, doğrudan yıldırım tesiriyle, yakın çevrede oluşan yıldırım boşalmalarının endüktif, kapasitif, veya galvanik olarak enerji bindirmesiyle, güç sistemindeki anahtarlamalar, yük atma gibi şalt hareketleri nedeniyle aşırı gerilim darbeleri oluşmaktadır. Ani aşırı gerilim darbe bastırıcıları, tesislere zarar vermeden nominal gerilim üzerindeki aşırı gerilim darbelerini topraklama tesisatına iletmeye yarayan özel olarak üretilmiş sistemlerdir. Korunma sistemleri, şebeke tipine göre (TT, TN, TN-C, TN-C-S ) üç fazlı / tek fazlı sistemi koruyacak şekilde düzenlenecektir.

4 Koruma sistemleri, her bir merkez için üç kademeli [Tip I (B sınıfı) ; Tip I + Tip II (B +C sınıfı); Tip II (C sınıfı) ; Tip III (D sınıfı) ] olarak uygulanacaktır. Ana pano ve tali pano arasındaki mesafe 5 m den kısa ise Ana Panolarda Tip II (B +C sınıfı ) koruma ünitesi kullanılmalı, mesafe 5 m den uzun ise ana panolara Tip I (B sınıfı) ani aşırı gerilim darbe bastırıcıları ve tali panolara Tip II (C sınıfı) ani aşırı gerilim bastırıcıları ayrı ayrı tesis edilmelidir. Uygulanacak sistemler, Yıldırıma karşı Şebeke piklerine karşı koruma yapacaktır. Koruma ürünlerinin bağlantısı, 1. kademe TRAFO sonrasındaki Ana Dağıtım Panosu ana baraları üzerine NH sigortalı yük ayırıcı ile bağlanacaktır. 2. Kademe tali veya alt dağıtım panoları ana şalter çıkışına, 3 kademede ise cihaz besleme prizleri üzerinde (priz üstü koruma) yada alıcı sigorta gruplarından sonra yapılacaktır. Koruma sistemleri, Tip I (B sınıfı) veya Tip I + Tip II (B+C sınıfı ) ürünler için A.G. panosunda yer yok ise ayrı Metal panolara monte edilecek ve bu panolar ile istasyondaki dağıtım birimleri arasındaki bağlantı uygun kesit ve (boy) uzunluktaki kablo ile yapılacaktır. Tip I (B sınıfı) ürünler spark gap teknolojisi ile tasarlanmış Tip I (B sınıfı) ani aşırı gerilim bastırıcıları, varistör vb deşarj elamanları içermemelidir. Koruma ürünleri, deşarj esnasında kesinlikle dışarıya gaz, ark ve alev çıkartmayacak şekilde kompakt yapıda Tip I (B sınıfı) ürünlerin giriş ve çıkışlarında ayrı ayrı 2 şer bağlantı terminali bulunmalıdır. Ayrıca, ürünlerin girişlerinde Faz-Nötr ve Toprak hattının bağlanacağı yer belirtilmelidir. Tip I (B sınıfı) ürünlerde her bağlantı noktası için 2 terminal Bağlantı klemenslerinin üzeri dokunmaya karşı korumayı sağlamak için ürüne ait PVC tapalarıyla izole edilmelidir. Koruma sistemleri deşarj öncesi ve sonrası kendisinden sonra gelen devrelere koruma düzeylerine göre seçilen değerlerin üzerinde gerilim geçirmeyecektir. Koruma sistemleri, sürekli aşırı gerilimlere karşı değil ani gerilim darbelerine karşı koruma sağlayacaktır. Koruma ürünlerinin çıkışları ürünlerin kullanım kılavuzlarında belirtilen kesitteki sarıyeşil topraklama kablosu ile en kısa yoldan toprak potansiyeli denkleştirme barasına sağlam bir şekilde bağlanacaktır. Bağlanacak toprak kablosu olabildiğince koruma ürünlerinden geçen korunmuş besleme veya sinyal kablolarından uzak tutulacaktır. Koruma sistemleri, şebeke tipine göre (TT, TN, TN-C, TN-C-S ) üç fazlı / tek fazlı sistemi koruyacak şekilde besleme devresine paralel olarak bağlanacaktır.

5 Koruma ürünlerinin soketleri, uygulanacak 230/400 V A.C. sürekli maksimum çalışma gerilimlerine sahip olmalı, Tip II (C sınıfı) ürünlerinin sağlıklı çalıştıklarını gösteren, arızalanma durumunda yeşilden kırmızıya geçen durum göstergeli değişebilen soketli Tip III (D sınıfı) sınıfı ürünler grup priz yapısında olanlar arıza anında yeşilden kırmızıya geçen led ışıklı tip Pano tipi Tip III (D sınıfı) sınıfı ürünlerde sağlam iken yanan arıza anında sönen yeşil ledler bulunmalıdır. Koruma ürünleri IEC 61643-1 e dayanarak E DIN VDE 0675 normuna uygun Koruma ürünleri, IEC 60 529/EN 60 529 a göre IP 20 koruma sınıfında Ani aşırı gerilim bastırıcılarının montajı imalatçı firmanın katalog/broşürüne/montaj talimatına uygun olarak yapılacaktır. Tüm Ani aşırı gerilim bastırıcılarının temini ile montaj ve bağlantı işleri yüklenici firma tarafından yapılacaktır. YILDIRIM PİKLERİNE KARŞI KORUMA İÇİN TİP I + TİP II ( B+C SINIFI) KORUMA Koruma ürünü talebe göre 1 (bir) faz+ nötr / 3 (üç) faz + nötr hattını koruyacak şekilde Koruma ürünü için anma gerilimi 230 V.A.C. /400 V A.C. Koruma ürünü için azami sürekli çalışma gerilimi 255 V A.C. Koruma ürününün Yıldırım Test Akımı / İmpuls Akımı, 10/350 sn eğrisine göre, Faz-Nötr (L-N) arasında 25 ka., Nötr-Toprak (N-PE) arasında 100 ka. Koruma ürününün Koruma Seviyesi, Faz-Nötr (L-N) arasında 1,5 kv, Nötr- Toprak (N-PE) arası 1,5 kv. Koruma ürününün Tepki Süresi / Devreye Girme Süresi Faz-Nötr (L-N) arasında 100 ns (nanosaniye) ve Nötr-Toprak (N-PE) arasında 100 ns (nanosaniye) Koruma ürünü Tip I (B sınıfı) için kıvılcım aralıklı (sparkgap) ve Tip II (C sınıfı) için kıvılcım aralıklı (sparkgap) veya güç varistörlü yapıya sahip Cihazın tüm modülleri (NPE arası modülde dahil) ise soketli tip Cihazın tüm modülleri (NPE arası modülde dahil) üzerinde arıza halinde renk değiştiren göstergesi Koruma ürünü Tip I + Tip II (B+C sınıfı) Koruma ürünü IEC 60 529/EN 60 529 a göre IP 20 koruma sınıfında Koruma ürünü 40/+80 C veya daha iyi sıcaklık değerleri arasında çalışabilecektir. Koruma ürünlerinin bağlantısı, 1. kademe TRAFO sonrasındaki ana dağıtım panosu ve bina ana dağıtım panolarına ana baraları üzerine Bıçaklı Sigortalı Yük Kesici 3X160 A. ile bağlanacaktır. Koruma ürünü CE Belgesine sahip Koruma ürünü KEMA, VDE, UL,VdS den kabul ve sertifikasyonlara sahip Koruma ürünü üzerinde uzaktan hata izleme sinyal çıkışı opsiyonu

6 YILDIRIM PİKLERİNE KARŞI KORUMA İÇİN TİP I ( B SINIFI) KORUMA Koruma ürünü talebe göre 1 (bir) faz+ nötr / 3 (üç) faz + nötr hattını koruyacak şekilde Koruma ürünü için anma gerilimi 230 V.A.C. Koruma ürünü için azami sürekli çalışma gerilimi 255 V A.C. Koruma ürününün Yıldırım Test Akımı / İmpuls Akımı, 10/350 sn eğrisine göre, Faz-Nötr (L-N) arasında 50 ka., Nötr-Toprak (N-PE) arasında 100 ka. Koruma ürününün Koruma Seviyesi, Faz-Nötr (L-N) arasında 1,5 kv, Nötr- Toprak (N-PE) arası 1,5 kv. Koruma ürününün Tepki Süresi / Devreye Girme Süresi Faz-Nötr (L-N) arasında 100 ns (nanosaniye) ve Nötr-Toprak (N-PE) arasında 100 ns (nanosaniye) Koruma ürünü Tip I (B sınıfı) için kıvılcım aralıklı (sparkgap) ve Tip II (C sınıfı) için kıvılcım aralıklı (sparkgap) veya güç varistörlü yapıya sahip Cihazın tüm modülleri (NPE arası modülde dahil) ise soketli tip olması tercih nedenidir. Cihazın tüm modülleri (NPE arası modülde dahil) üzerinde arıza halinde renk değiştiren göstergesi Koruma ürünü Tip I (B sınıfı) Koruma ürünü IEC 60 529/EN 60 529 a göre IP 20 koruma sınıfında Koruma ürünü 40/+80 C veya daha iyi sıcaklık değerleri arasında çalışabilecektir. Koruma ürünlerinin bağlantısı, 1. kademe TRAFO sonrasındaki ana dağıtım panosu ve bina ana dağıtım panolarına ana baraları üzerine Bıçaklı Sigortalı Yük Kesici 3X160 A. ile bağlanacaktır. Koruma ürünü CE Belgesine sahip Koruma ürünü KEMA, VDE den kabul ve sertifikasyonlara sahip Koruma ürünü üzerinde uzaktan hata izleme sinyal çıkışı opsiyonu ŞEBEKE PİKLERİNE KARŞI KORUMA İÇİN TİP II ( C SINIFI) KORUMA Koruma ürünü talebe göre bir faz + nötr /üç faz + nötr hattını koruyacak şekilde Koruma ürünü,1 (bir) faz+ nötr modellerde ; Faz-Nötr (L-N) arasında 230 V. AC., 3 (üç) faz + nötr modellerde ; Faz-Nötr (L-N) arasında 230 V. AC., fazlar arasında 400 V. AC. Nominal Gerilimler altında çalışacaktır. Koruma ürününün Nominal Deşarj Akımı / Anma Deşarj Akımı, 8/20 sn eğrisine göre, Faz-Nötr (L-N) arasında asgari 20 ka, Nötr-Toprak (N-PE) arasında asgari 20 ka Koruma Ürününün Maksimum Deşarj Akımı 8/20 sn eğrisine göre, Faz- Nötr (L-N) arasında asgari 40 ka., Nötr-Toprak (N-PE) arasında asgari 40 ka. Koruma ürününün Koruma Seviyesi, Faz-Nötr (L-N) arasında 1,25 kv., Nötr-Toprak (N-PE) arası 1,5 kv.

7 Koruma ürününün Tepki Süresi / Devreye Girme Süresi, Faz-Nötr (L-N) arasında 25 ns. (nanosaniye) ve Nötr-Toprak (N-PE) arasında 100 ns. (nanosaniye) Koruma ürünü, birinci kademe koruma ürünü ile indüksiyon elemanı olarak bobin veya kablo mesafesine ihtiyaç duymaksızın aktif enerji koordinasyonu sağlayabilecek şekilde tek kanallı olarak çalışabilecektir. Cihazın tüm modülleri (NPE arası modül de dahil) üzerinde arıza halinde renk değiştiren göstergesi Ürün, taban (1.inci parça) ve değiştirilebilir fiş (2.inci parça) elemanı olmak üzere iki ayrı parçadan oluşacaktır. Koruma ürünü IEC 61643-1 standardına göre Sınıf II; EN 61643-11 normuna göre Tip II sınıfı Koruma ürünü IEC 60 529/EN 60 529 a göre IP 20 koruma sınıfında Koruma ürünü 40/+80 C sıcaklık değerleri arasında çalışabilir TİP III ( D SINIFI) KORUMA Cihaz Elektronik aletlerin güç besleme devresini, geçici darbelere karşı korumak için ani aşırı gerilim darbelerini bastırıcı özellikte dizayn edilmiş Ani aşırı gerilim darbe bastırıcıları EN 61643-11'e göre Tip III (D sınıfı ) Cihazın çalışır durumda olduğunu gösteren bir göstergesi olmalı, hata durumunda bu gösterge renk değiştirmelidir. Cihazın max. çalışma voltajı 255 V AC olmalıdır Cihazın voltaj koruma seviyesi L/N de 1,25 kv, L/N-PE de 1,5 kv, Cihazın toplam deşarj akımı 5 ka Max. Ana taraf aşırı akım koruma IEC 62305-4 (VDE 0185-305-4)'ye göre tip 1 ve tip 2 ani bastırıcıları enerji koordinasyonu içinde Cihaz IP 20 koruma sınıfına sahip Cihazın Tepki Süresi / Devreye Girme Süresi, Faz-Nötr (L-N) arasında 25 ns. (nanosaniye) ve Nötr-Toprak (N-PE) arasında 100 ns. (nanosaniye) Cihaz CE belgeli