BİL435 L A TEX ile Doküman Hazırlama Bölüm 2 Emrah AKYAR eakyar@anadolu.edu.tr Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü, ESKİŞEHİR 2004-2005 Öğretim Yılı Bahar Dönemi
İçindekiler 1 L A TEX Kaynak Dosyaları Örnek L A TEX Kaynak Dosyası Bazı L A TEX Editörleri Türkçe Yazmak Özel Karakterler L A TEX Komutları Açıklama satırları Minimal Kaynak Dosya Temel Doküman Tipleri Bazı Doküman Seçenekleri Paketler Büyük Kaynak Dosyalar
Örnek Dosya Örnek L A TEX Kaynak Dosyası En kısa L A TEX kaynak dosyası aşağıdakine benzer şekildedir. 1 \ documentclass [12 pt, a4paper ]{ a r t i c l e } 2 \ begin {document} 3 Merhaba \LaTeX{}! 4 \end{document} Merhaba L A TEX! Kaynak kodu istediğiniz metin editörü kullanarak oluşturabilirsiniz. Windows işletim sistemi ile birlikte gelen metin editörler Notepad ve Wordpad programlarıdır. Bunun dışında L A TEX e özel metin editörler de mevcuttur.
LATEX Editörleri Bazı L A TEX Editörleri Windows işletim sistemi ile çalışan bazı L A TEX editörler: WinEdt http://www.winedt.com/ WinTeX 2000 http://www.tex-tools.de/main.html TeXnicCenter http://www.toolscenter.org/ WinEdt 5.4 Vim http://www.vim.org Bu dersde WinEdt 5.4 metin editörünü kullanılacak, ancak editörün kullanımdan çok fazla söz edilmeyecektir. Diğer L A TEX editörler için http://home.nexgo.de/itsfd/texwin.htm adresini ziyaret ediniz.
Türkçe Yazmak Türkçe Yazmak İngiliz alfabesinde olmayan çığöşüçiğöşü türkçe karakterler ne yazık ki doğrudan yazılamazlar. Bu karakterleri yazmanın iki yolu vardır: 1. Yol: Kaynak dosyanın \documentclass komutundan hemen sonra 1 \ usepackage [ l a t i n 5 ]{ inputenc } komutunu kullanmak. 2. Yol: Yukarıdaki Türkçe karakterlerin aşağıda belirtilen karşılıklarını yazmak. ç {\c{c}} Ç {\c{c}} ı {\i} İ {\.I} ğ {\u{g}} Ğ {\u{g}} ö {\"{o}} Ö {\"{O}} ş {\c{s}} Ş {\c{s}} ü {\"{u}} Ü {\"{U}}
Özel Karakterler Özel Karakterler Aşağıdaki karakterler özel amaçlarla rezerve edilmiştir. Bu karakterleri yazdırmak için aşağıda her bir karaktere karşılık gelen komutlar kullanılır. $ \$ & \& % \% # \# _ \_ { \{ } \} ~ \textasciitilde ^ \textasciicircum \ \textbackslash
LATEX Komutları L A TEX Komutları L A TEX komutları büyük/küçük harf duyarlıdır. Komutlar \ işareti ile başlar ve sadece harfler ile adlandırılır ya da sadece bir tek (önceki sayfada bahsedilen) özel karakterlerle kullanılır. Her bir komut boşluk karakteri, ya da harf olmayan bir başka karakter ile sonlandırılır. Örneğin \LaTeX, \textbf{a}, \& birer L A TEX komutudur.
Açıklama satırları Açıklama satırları Kaynak dosya içerisindeki açıklama/yorumlar ise % karakteri ile yapılır. Kaynak dosyanın her bir satırındaki % işaretinin sağında kalan karakterler derleyici tarafından işlenmez. 1 Yukarıda v e r i l e n % 5. sayfadaki teorem 2 teoremden aşağıdaki sonuç % Sonuç 3.4 3 elde e d i l i r. 4 %buraya Sonuç 3.4 yazılacak... Yukarıda verilen teoremden aşağıdaki sonuç elde edilir.
Minimal Kaynak Dosya Minimal Kaynak Dosya 1 \ documentclass { a r t i c l e } 2 \ begin {document} 3 Merhaba! 4 \end{document} En kısa kaynak dosya yukarıdaki gibidir. 1,2 ve 4. satırlar mutlaka yazılmalıdır. Ancak 1. satırda farklı doküman tipleri ile birlikte çeşitli seçeneklerde belirtilebilir. 1. satırın kullanım biçimi 1 \ documentclass [ seçenekler ]{ doküman t i p i ( c l a s s )} şeklindedir. L A TEX 2.09 versiyonunda \documentclass komutunun yerine \documentstyle komutu kullanılır. L A TEX2ε versiyonu \documentstyle komutunu desteklemesine karşın kullanılması tavsiye edilmemektedir. 1. ve 2. satırlar arasına preamble, 2. ve 4. satırlar arasına ise body adı verilir.
Temel Doküman Tipleri Temel Doküman Tipleri Temel Doküman Tipleri article Makaleler ve kısa metinler yazmak için kullanılan en temel doküman tipi. report Article doküman tipine benzemesine karşın daha fazla bölümler içeren dokümanlar, ince kitaplar, doktora tezleri vb. dokümanlar için kullanılır. book Kitaplar için kullanılan doküman tipi letter Mektup yazmak için kullanılan doküman tipi. slides Sunum hazırlamak için kullanılan doküman tipi.
Bazı Doküman Seçenekleri Bazı Doküman Seçenekleri Bazı Doküman Seçenekleri 10pt,11pt,12pt Dokümanın font büyüklüğü a4paper Kağıt boyutları twocolumn İki sutun yazmak için twoside,oneside Kağıdın her iki yüzüne yazdırıldığında... fleqn Formüllerin ortalanması yerine sola yaslanması için.
Paketler Paketler İleride sadece L A TEX komutlarını kullanmak size yeterli gelmeyecektir. Dokümanınıza grafikler eklemek, renkli yazılar yazdırmak istediğinizde ek komutlar kullanılması gerekir. İşte bu ek komutları içeren dosyalara paket adı verilir. Bir paket L A TEX kaynak dosyası içerisinden 1 \ usepackage [ secenekler ]{ paket } ya da 1 \ usepackage {paket1, paket2,..., paketn} şeklinde aktive edilir.
Büyük Kaynak Dosyalar Büyük Kaynak Dosyalar Bir kitap ya da tezinizi yazdığınızı düşünecek olursanız. Tüm dokümanı bir tek kaynak dosya içerisine yazmak büyük sorunlara yol açabilir. Bu gibi durumlarda dokümanı birden fazla dosyaya ayırabilir ve L A TEX in \include ve \input komutlarını kullanarak bu dosyaları birleştirebilirsiniz. 1 \ documentclass { a r t i c l e } 2 \ begin {document} 3 \ input { g i r i s. tex } 4 \ include {bolum1. tex } 5 \ include {bolum2. tex } 6 \ include { kaynaklar. tex } 7 \end{document} \input ve \include komutları kullanılırken istenirse.tex uzantısı yazılmayabilir. Bu iki komut arasındaki temel fark ise, \include komutu ile yeni bir sayfadan başlanmasıdır.