T.C. PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ 2005-2011 YILLARI ARASINDAKİ ENERJİ DENGESİ İSTATİSTİKLERİ

Benzer belgeler
Ülkemizde Elektrik Enerjisi:

Durağan Yakıt Yanmasından Kaynaklanan Hava Emisyonları. Eşleştirme Türkiye, Ankara, Eylül 2011

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-5

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN

Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu

ENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ

ELEKTRİK ve PLANLAMA 21. YÜZYILDA PLANLAMAYI DÜŞÜNMEK. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Cengiz GÖLTAŞ 14 Mayıs 2011

ENERJİ. KÜTAHYA

EKONOMİK GELİŞMELER Eylül

EKONOMİK GELİŞMELER Aralık

12. ENERJİ İSTATİSTİKLERİ

Enerji Verimliliği : Tanımlar ve Kavramlar

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-3

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-7

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-1

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...

EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz 2013

TÜİK ENERJİ SEKTÖRÜ. Dr. Ali CAN. T.C.BAŞBAKANLIK Türkiye İstatistik Kurumu

TÜRKİYE 2013 YILLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos

EKONOMİK GELİŞMELER Temmuz

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat

EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2013

Enerjide yüksek ithalat ekonomiye büyük risk

TÜRKİYE İÇİN DEMOKRATİK ENERJİ PROGRAMI: BİZ NE İSTİYORUZ?

Körfez Petrol Ürünleri ve Sanayicileri Derneği (KPÜSD)

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

Halka açık seminer Elektrik Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi Organizasyonu 22 Nisan 2000, saat 18:00 Hamamizade İhsan Bey Kültür Merkezi - Trabzon

AYDIN TİCARET BORSASI

BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI. 31 Ocak 2019

ÖLÇÜ BİRİMİ Havagazı, sugazı, fakir gaz ve benzeri gazlar (petrol gazı ve diğer gazlı hidrokarbonlar hariç) m 3 15

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 2

EKONOMİK GELİŞMELER Mart

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Türkiye Güneş Enerjisi Geleceği Solar TR2016, 06 Aralık

EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2012

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,76 TR21 Bölgesinde ise %7,65 olarak gerçekleşti

SERA GAZI EMİSYONU HAKAN KARAGÖZ

Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,88, TR21 Bölgesinde ise %7,85 olarak gerçekleşti

EKONOMİK GELİŞMELER Mart

Türkiye Petrol Rafinerileri Anonim Şirketi (TÜPRAŞ) KONSOLİDE GELİR TABLOSU SPK' ya Göre

MAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG

Sirküler no: 115 İstanbul, 25 Eylül 2012

AYDIN TİCARET BORSASI

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos 2012

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

Dünya Enerji Görünümü Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

AYDIN TİCARET BORSASI

(I) SAYILI LİSTE (A) CETVELİ Vergi tutarı (TL)

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %6,57; TR21 Bölgesinde ise %6,32 olarak gerçekleşti

ENERJİ VERİMLİLİĞİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT

AYDIN TİCARET BORSASI

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

İstanbul, DUYURU NO:2011/23

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan 2013

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

(I) SAYILI LİSTE (A) CETVELİ

AYDIN TİCARET BORSASI

KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri 4 Nisan 2018

(I) SAYILI LİSTE. (Hafif yağlar ve müstahzarları) Özel bir işleme tabi tutulacak olanlar 0

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-2

DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ

1)Isı ve Sıcaklık farklıdır Sıcak Madde Soğuk Maddeyi İletir

İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs 2013

SERA GAZI SALIMLARININ DEĞERLEND

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN COMMODITY EXCHANGE ARALIK 2013 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ.

AYDIN TİCARET BORSASI

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak

TÜRKİYE DE İTHAL KÖMÜRE DAYALI ELEKTRİK ÜRETİMİ

Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri 4 Aralık 2018

I SAYILI LİSTEAYILI CETVEL (A) CETVELİ. (Oktanı (RON) 98 veya daha fazla olanlar) Kurşunsuz benzin 98 oktan 1,6135 Litre

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

AYDIN TİCARET BORSASI

(A) CETVELİ. Yeni Vergi Tutarı (TL) Vergi Tutarı (TL) Birimi. (Hafif yağlar ve müstahzarları) Özel bir işleme tabi tutulacak olanlar (Yalnız nafta)

SİRKÜLER BAZI MALLARDA ÖTV TUTARLARI TARİHİNDEN GEÇERLİ OLMAK ÜZERE YENİDEN BELİRLENMİŞTİR

İşgücü İstatistikleri 2018 Ağustos İşsizlik oranı %11,1 Genç nüfus işsizlik oranı %20,8 İstihdam oranı %48,3 İşgücüne katılma oranı %54,3 Kayıt dışı

ODTÜ-MD Elk.Müh.Olgun Sakarya 02 Mart 2019

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim

2012 ve Sonrası için Türkiye nin Kömür Performansı. Türkiye Madencilik Zirvesi Alp Gürkan, Yönetim Kurulu Başkanı.

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım

Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri 4 Temmuz 2018

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı

Transkript:

T.C. PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ 2005-2011 YILLARI ARASINDAKİ ENERJİ DENGESİ İSTATİSTİKLERİ PODGORİCA-AĞUSTOS 2012

İÇİNDEKİLER SAYFA NO BÖLÜM 1 1 1 GİRİŞ 2 2 Metodolojik açıklamalar 3 2.1 Veri Kaynakları 3 2.2 Enerji İstatistikleri Birimi Raporu 3 2.3 Enerji Dengesi Satır İçeriği 4 2.4 Enerji Ürünleri ve formları açıklamaları 3 Enerji ölçü biriminin dönüşümü faktörleri 6 3.1 Dönüşüm faktörleri 6 4 2011 yılında gerçekleştirilen enerji dengesi 6 4.1 Nihai tüketim için kullanılabilir enerji ürünleri 7 4.2 Terajoule (TJ) olarak enerji ürünlerinin nihai tüketimi 7 5 Kömür dengesi 8 5.1 Terajoule (TJ) olarak kömür dengesi 8 5.2 Kömür üretimi ve dönüşümü 8 6 Kömür dengesi 9 6.1 Petrol ürünleri dengesi 9 6.2 Petrol ürünleri nihai tüketimi 10 6.3 TJ olarak petrol ürünleri dengesi 10 6.4 Nihai tüketim için kullanılabilir petrol ürünleri 11 6.5 TJ olarak petrol ürünleri nihai tüketimi 11 6.6 Petrol ürünleri nihai tüketimi 12 7 Yenilebilir kaynaklarından enerji dengesi 12 7.1 1000m 3 olarak yakacak odun dengesi 12 7.2 Kömür üretimi ve dönüşümü 13 8 Elektrik enerjisi dengesi 13 8.1 GWh olarak elektrik enerjisi dengesi 14 8.2 Elektrik enerjisi nihai tüketimi 15

1 Giriş Enerji Dengesi İstatistikleri yayını 2005-2011 dönemini kapsamakta ve kömür, elektrik enerjisi, petrol ürünleri ve yakacak odunun üretimi, ithalatı, ihracatı, dönüşümü, tüketimi ve dağıtımı hakkındaki yıllık bazda bilgilerini içermektedir. Enerji istatistiğinde, detaylı yıllık enerji dengesi, kömür üretimi ve tüketimi, elektrik enerjisi üretimi ve tüketimi, petrol ürünlerinin ithalatı, ihracatı ve tüketiminin yanı sıra yakacak odun üretimi ve tüketiminin yıllık dengelerinden oluşmaktadır. Sözü geçen yıllık enerji dengesi, tüm üreticilerin yanı sıra enerji ürünlerinin ithalatı ve ihracatı ile tüm uğraşanları kapsamaktadır. Enerji dengesinin yapılması konusundaki metodoloji, enerji çeşitleri, enerji ürünlerinin tanımlanması ve gruplanması ve istatistik terminolojisi IEA/OECD ve Eurostat standartlarına göre yapılmıştır. 2005-2011 dönemini kapsayan tüm dengeler düzenli istatistik araştırmalar olarak yapılmıştır. Karadağ İstatistik Kurumu nun Web saysafında 1 bulunmakta olan İstatistik yıllığı nın içerisinde enerji istatistiği hakkındaki veriler düzenli olarak yayınlanmaktadır. 1 www.monstat.org Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 3

2 Metodolojik Açıklamalar 2.1 Veri Kaynakları Enerji dengesinin yapılması için gerekli veriler aşağıda verilen kaynaklardan sağlanmaktadır: a) Enerji istatistiklerin düzenli istatistik araştırmaları; b) Sanayi, ulaştırma, dış ticaret, tarım, ormancılık ve hane halkı istatistikleri alanlarından düzenli istatistik araştırmaları. 2.2 Enerji İstatistikleri Birimi Raporu Elektrik ve kömür dengesinin yapılması için; elektrik üretimi, elektrik / ısı enerjisi üretimi, elektrik dağıtımı ve kömür üretimi ile uğraşan tüm ticari işletmeler birim raporunu oluşturmaktadır. 2.3 Enerji Gengesi Satır İçeriği Yerli birincil enerji üretimi dönüştürme veya dönüşüm işlemine tabi edilmemiş bir enerji şeklidir. (kömür, petrol, doğal gaz, biyokütle, yakacak odun, hidroelektrik enerji, jeotermal enerji, rüzgar enerjisi ve güneş enerjisi). Geri dönüşümlü ürünler çok nadir olup daha önce üretimde kullanılmış olanların yeniden üretimi için kullanılmaktadır. Örneğin, kömür kalıntıları başka bir üretimde kullanılabilmektedir. İthalat ve İhracat, ulusal sınırı geçen tüm miktarları kapsamaktadır. Stock change (stok değişimi), yılın ilk gününün stoku (başlangıç stoku) ile yılın son gününün stoku (son stoku) arasındaki farktır. Uluslararası depolar Uluslararası Deniz Taşımacılığı nın ihtiyaçlarını karşılayan toplam miktarları kapsamaktadır. İstatistiksel fark bazı enerji ürünlerinde, enerji üretim ve tüketim arasındaki toplam istatistiksel farkını açıklayamayan bir kategoridir. Yurtiçi brüt enerji tüketimi aşağıda verilen şekilde hesaplanır: Yerli birincil enerji üretimi + İthalat - İhracat + Stok değişimi Uluslararası depolar Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 4

Değişim giriş, termik santralleri, enerji santralleri, ısıtma santralleri, rafineriler, yüksek fırınlar ve kömür işleme tesislerinde enerji üretimi için hammadde olarak kullanılan yakıtların tüketimidir. Değişim çıkış dönüşüm enerji formlarının üretimini kapsamaktadır (termoelektrik enerji, ısı enerjisi, petrol türevleri, yüksek fırın gazı ve çevirici gaz). Değişim ve transferler ara ürün değişimi (fraksiyonlar, distilatlar), nihai ürünlerin değişimi (hidroelektrik enerji) ve yeniden işlenen ürünlerinin (nafta, mazot, yağlayıcılar) değişimini kapsamaktadır. Enerji tüketimi, enerji sektöründeki çalışmalarda tüketilen enerjiyi kapsamaktadır. Enerji iletim ve dağıtım kayıpları aşağıdaki nedenlerden ortaya çıkmaktadır: Elektrik enerjisi için; iletim ve dağıtım sırasında, Katı yakıt için; taşıma sırasında, Sıvı yakıt için; taşıma ve dağıtım sırasında, Yakacak odun için; taşıma sırasında. Nihai tüketim için kullanılabilir enerji son kullanıcılar için öngörülen enerjiyi temsil etmektedir. Enerji amaçlı olmayan nihai tüketimi, enerji amaçlı olmayan ürünlerin üretimi için teknolojik süreçte hammadde olarak harcanan kullanılabilir enerjinin nihai tüketimini kapsamaktadır. Bu süreç sırasında, toplam harcanan kısmından özellikle kimya sanayisinde harcanan kısmı gösterilmektedir. Nihai enerji tüketimi, aşağıda verilen enerji amaçlarında harcanan kullanılabilir enerji nihai tüketimini kapsamaktadır: Sanayi (demir çelik metalurjisi, demir dışı metaller, kimya sanayi, metalik olmayan mineraller, maden ve taş madencilik, gıda ürünleri, içecek ve tütün, tekstil ve deri, kağıt, selüloz ve baskı, makine ve ekipmanları, diğer sanayi) Ulaştırma (demiryolları, kara, hava, deniz ulaştırması ve diğer) Hane halkı, tarım ve diğeri (tüm hane halkı, tarım ve diğer tüketiciler örn. eğitim sektörü, sağlık sektörü, idari işleri vs.) 2.4 Enerji ürünleri ve formları açıklamaları Elektrik enerjisi - hidroelektrik santralleri, enerji santralleri, termik santralleri ve ısıtma santrallerinde üretilen enerjidir. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 5

Kömür Taş kömürü Brüt Kalori Değeri 23.865 kj/kg dan fazla olan aglomerasyonsuz kömür 3 alt kategorisini kapsar: kok kömür, antrasit ve bitümlü kömür. Alt bitümlü kömür - Brüt Kalori Değeri 17.435 ile 23.865 kj/kg arasında değeri olan aglomerasyonsuz kömür. Kahverengi kömür / linyit - Brüt Kalori Değeri 23.865 kj/kg dan düşük olan aglomerasyonsuz kömür. Petrol ürünleri: Rafineri gazları: Esas olarak rafinerilerde ham petrol distilasyon yöntemiyle veya petrol ürünlerinin işlenmesiyle elde edilen hidrojen, metan, etan ve olefinlerden oluşan teksif edilemez gazların karışımının yanı sıra petrokimya sanayisinden dönüştürülen gazları içermektedir. Likid Petrol Gazı (LPG): rafine işleminden ve ham petrol ve doğal gaz stabilizasyonundan elde edilen düşük parafinik hidrokarbonlarını tanımlamaktadır. Genelde propan (C3H8) ve bütan (C4Hl0) ya da her ikisinin karışımından oluşmaktadır. Motor benzin: 35 C ve 215 C sıcaklığında distile edilen hafif hidrokarbonların karışımından oluşmaktadır. İçten yanmalı ve kıvılcım ile açılan motorlarda kullanılmaktadır. Gazyağı - jet yakıt: uçak turbo motorlarında kullanılan disitilat olup 150 C - 300 C arasında olan distilasyon özelliğine sahiptir ve gazyağı gibi parlama noktası vardır. Gaz/dizel yağı ve kalorifer yakıtı: 180 C - 380 C arasında distile edilen distilatları tanımlamakta olup aşağıdaki kategorileri kapsamaktadır: Taşıma için dizel - Düşük kükürt içerikli dizel motorlarda (araba, kamyon) kullanılan yakıtı tanımlamaktadır. Isıtma için dizel ve diğer dizel yakıtları: Endüstriyel ve ticari işlemlerde kullanılan kalorifer yakıtı, deniz dizel yağları, demiryolları ulaştırmasında kullanılan dizel ve diğeri, ayrıca 380 - do 540 C arasında distile edilen ağır gaz yağları. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 6

Mazot - % 1'den fazla veya az miktarda sülfür içerikli yakıt. Diğer petrol ürünleri: Bitüm, petrol koku, yağlar ve diğerler. Yakacak odun: Doğrudan ormancılık ve tarımdan sağlanan miktarları (yakacak odun, talaş, ağaç kabuğu) yanı sıra pirinç samanı ve iç kabukları kapsamaktadır. 3 Enerji Ölçü Biriminin Dönüşümü Faktörleri 3.1 Dönüşüm Faktörleri TJ Gcal Mtoe GW h TJ 1 238,8 2,388 x 10-5 0.2778 Gcal 4,1868 x 10-3 1 10-7 1,163 x 10-3 Mtoe 4,1868 x 104 107 1 11630 GW h 3,6 860 8,6 x 10-5 1 Ölçü birimi: TJ terajoule Gcal giga kalori Mtoe milyon ton petrol eşdeğeri GWh gigawatt saat 4 2011 yılında gerçekleştirilen enerji dengesi Enerjinin Tüm Çeşitleri Kömür Petrol Ürünleri Yenilenebilir Enerji Kaynakları Elektrik Enerjisi Yerli Birincil Enerji Üretimi 33.099 18.171-14.927 - Geri Dönüşümlü Ürünler 2.196 - - - 2.196 İthalat 18.838-13.535 324 4.979 Stok değişimi (Yılın başında Yılın sonunda) 83 83 - - - İhracat -3.927-488 -663-1.224-1.552 Yurtiçi Brüt Enerji Tüketimi 50.289 17.766 12.872 14.027 5.623 Değişim Giriş 17.499 17.499 - - - Değişim Çıkış 5.227 - - - 5.227 Değişiklik, Transferler, ve Dönüş Akımları - - - -4.334 4.334 Enerji Tüketimi 590-40 - 550 Enerjinin İletim ve Dağıtım Kayıpları 2.344 - - - 2.344 Nihai Enerji Tüketimi 35.083 268 12.832 9.693 12.290 Sanayi 14.096 138 6.175-7.783 Ulaştırma 6.518-6.446-72 Mesken ve Ticaret 14.468 129 211 9.693 4.435 İstatistiksel farklar - - - - - Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 7

Yurtiçi brüt enerji tüketiminin en büyük payı %35 oranında (17.766 TJ) kömür almaktadır. Bunun % 98 i elektrik enerjisinin üretimi için kullanılmakta olup geri kalanı ise son kullanıcıların tüketiminde kullanılmaktadır (Hane halkı ve sanayiler). Nihai enerji tüketimini büyük ölçüde petrol ürünleri tüketimi (%36), elektrik enerjisi tüketimi (%35), yenilebilir kaynaklarından elde edilen enerji (%28 yakacak odun) ve kömür (%1) oluşturmaktadır. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 8

4.1 Nihai tüketim için kullanılabilir enerji ürünleri %1 %35 %36 %28 Kömür Yenilebilir kaynaklarından enerji Petrol ürünleri Elektrik enerjisi Nihai tüketimi 2011 yılında, 2010 yılına göre (34,554 TJ) %2 oranında yükselmiştir. Kömür üretimi %54 oranında, elektrik enerjisi üretimi %6 oranında ve yakacak odun üretimi %3 oranında yükselmişken, petrol ürünlerinin üretimi %4 oranında azalmıştır. 4.2 Terajoule (TJ) olarak enerji ürünlerinin nihai tüketimi 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 2011 2010 4 000 2 000 - Kömür Petrol ürünleri Yenilebilir kaynaklarından enerji Elektrik enerjisi Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 9

TJ 5 Kömür Dengesi 5.1 TJ olarak kömür dengesi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Yerli Birincil Enerji Üretimi 12.013 14.001 11.132 16.025 8.814 17.849 18.171 Geri Dönüşümlü Ürünler - - - - - - - İthalat 424 111 265 371 373 - - Stok değişimi (Yılın başında Yılın sonunda) - - - - - - 83 İhracat -672-787 -558-378 -534-636 -488 Yurtiçi Brüt Enerji Tüketimi 11.765 13.319 10.839 16.019 8.652 17.213 17.766 Değişim Giriş 11.080 12.728 9.809 15.068 8.059 17.039 17.499 Değişim Çıkış - - - - - - - Enerji Tüketimi 9 50 67 67 - - - Nihai Enerji Tüketimi 676 541 981 884 593 174 267 Sanayi 630 327 667 443 428 88 138 Ulaştırma - - - 97 - - - Mesken ve Ticaret 46 214 313 344 166 86 129 İstatistiksel farklar - - - - - - - Kömür tüketimi, 2010 yılına göre, 2011 yılında %2 oranında artmışken, nihai tüketimindeki payı 2010 yılına göre %53 oranında yükselmiştir. 5.2 Kömür üretimi ve dönüşümü 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000-17 849 18 171 16 025 12 013 14 001 17 039 17 499 11 132 15 068 12 728 8 814 11 080 9 809 8 059 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Birincil iç enerji üretimi Değişim giriş 2005-2011 döneminde, termik santrallerinde elektrik enerjisinin üretiminde kullanılan kömür tüketimi payı, toplam iç enerji brüt tüketiminin %92-%96 oranını oluşturmaktadır. Geri kalan kısmı ise son kullanıcıların tüketiminde kullanılmaktadır (hane halkı ve sanayiler). Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 10

6 Petrol Ürünlerinin Dengesi 6.1 Petrol ürünlerinin dengesi Toplam Petrol Ürünleri LPG Benzin Gazyağı / Jet Yakıtı Gaz Dizel Yağları ve Kalorifer Yakıtı Mazot Diğer Petrol Ürünleri Yerli Birincil Enerji Üretimi - - - - - - - Geri Dönüşümlü Ürünler - - - - - - - İthalat 13.535 891 2.452 528 7.133 402 2.130 Stok değişimi (Yılın başında Yılın sonunda) - - - - - - - İhracat -663 - -535-88 - -40 - Yurtiçi Brüt Enerji Tüketimi 12.872 891 1.917 440 7.133 362 2.130 Enerji Tüketimi 40 - - - - 40 - Nihai Enerji Tüketimi 12.832 891 1.917 440 7.133 332 2.130 Sanayi 6.175 891 45-2.990 281 1.969 Ulaştırma 6.446-1.828 440 4.057 41 80 Demiryolu - - - - - - - Karayolu Ulaştırması 5.881-1.784-4.067-40 Hava Yolu Ulaştırması ve Ulaşım 440 - - 440 - - - Gemiler 44-44 - - - - Diğer Ulaştırma 81 - - - - 41 40 Mesken ve Ticaret 211-44 - 86-81 İstatistiksel farklar - - - - - - - Petrol ürünleri yurt içi brüt tüketimi ithal edilen ürünlerin miktarları ile ilgilidir (en çok dizel ve benzin ürünleri ithal edilir). 2011 yılında, 2010 yılına göre ithal edilen ürünlerin miktarı (13.437 TJ) %4 oranında düşüş kaydetmiştir. Nihai enerji tüketiminde %56 oranında dizel yakıtların, %7 oranında sıvı petrol gazının ve %53 oranında mazotun payı vardır. Nihai tüketimin geri kalan %17 lık kısmı diğer petrol ürünleri ile ilgilidir. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 11

6.2 Petrol Ürünlerinin Nihai Tüketimi %2 %50 %48 Sanayi Ulaştırma Haneler ve Ticaret Toplam nihai tüketiminin en büyük kısmı ulaştırma sektörü ve taşıma amaçlı işlerinde kullanılmaktadır (%50). Sanayinin payı %48 oranındayken toplam kullanılabilir petrol ürünlerinin % 2 den fazlasını ticaret ve kamu sektörü harcamaktadır. 6.3 TJ olarak petrol ürünlerinin dengesi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Yerli Birincil Enerji Üretimi - - - - - - - Geri Dönüşümlü Ürünler - - - - - - - İthalat 12 421 16 140 17 695 18 203 14 615 14 184 13 535 Stok değişimi (Yılın başında Yılın sonunda) - - - - - - 83 İhracat -84-84 -401-575 -524-747 -663 Yurtiçi Brüt Enerji Tüketimi 12 337 16 056 17 293 17 628 14 091 13 437 12 872 Enerji Tüketimi 80 40 121 120-121 40 Nihai Enerji Tüketimi 12 257 16 016 17 173 17 507 14 091 13 316 12 832 Sanayi 4 855 8 164 8 058 8 349 3 364 3 559 6 175 Ulaştırma 7 199 7 165 8 911 8 993 10 642 9 674 6 446 Demiryolu 85 83 83-83 43 - Karayolu Ulaştırması 6 462 6 038 8 345 8 377 8 703 9 544 5 881 Hava Yolu Ulaştırması ve Ulaşım 571 659 484 615 88 88 440 Gemiler - 384 - - - - 44 Diğer Ulaştırma 80 - - - 1 768-81 Mesken ve Ticaret 203 688 204 166 86 84 211 İstatistiksel farklar - - - - - - - 2010 yılına göre, 2011 yılında petrol ürünlerinin nihai tüketimi %4 oranında azalmıştır. Petrol ürünleri tüketimindeki düşüş eğilimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir: Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 12

6.4 Nihai tüketiminde kullanılabilir petrol ürünleri 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000-17 173 17 507 16 016 14 091 12 257 13 316 12 832 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Nihai tüketiminde kullanılanlar Petrol ürünleri nihai enerji tüketiminin dağılım yapısı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir: 6.5 TJ olarak petrol ürünlerinin nihai tüketimi 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000-2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Sanayi Ulaştırma Haneler ve Ticaret Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 13

Petrol ürünleri tüketiminde en büyük pay dizel yakıtı (%56), motor benzin (%15) ve sıvı petrol gazına (%7) aittir. Diğer petrol ürünleri (bitüm, yağlayıcılar ve diğeri) toplam nihai tüketiminin %17 sini oluşturmaktadır. 6.6 Petrol ürünlerinin nihai tüketimi %17 %7 %2 %15 %3 %56 Likid petrol gazı Benzin Gazyağı jet yakıtı Dizel yağları ve kalorifer yakıtı Mazot Diğer petrol ürünleri 7 Yenilebilir Kaynaklardan Enerji Dengesi Veri kullanılabilirliği nedeniyle, yenilenebilir kaynakları dengesi enerji dönüşüm sürecinde (hidroelektrik santrallerinde) biyokütle dengesi (yakacak odun) ve tüketilen su ile ilgilidir. 7.1 1000 m³ olarak yakacak odun dengesi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Yerli Birincil Enerji Üretimi 950 968 1.005 993 1.049 1.063 1.177 İthalat 1 2 3 3 2 2 36 İhracat -11-9 -7-5 -6-9 -136 Yurtiçi Brüt Enerji Tüketimi 940 961 1.001 991 1.045 1.056 1.077 Nihai Enerji Tüketimi 940 961 1.001 991 1.045 1.056 1.077 Sanayi - - - - - - - Ulaştırma - - - - - - - Mesken ve Ticaret 940 961 1.001 991 1.045 1.056 1.077 Haneler 936 950 967 988 1.013 1.048 1.076 Tarım - - - - - - - Diğer Sektörler 4 11 34 3 32 8 1 İstatistiksel farklar - - - - - - - Yakacak odun tüketimi 2010 yılına göre (1.056 bin m 3 ) %2 oranında artmıştır. Yakacak odunun en büyük kısmı hanelerde tüketilmektedir. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 14

1000 m3 2005-2011 döneminde yakacak odun tüketimi artmakta olup aşağıdaki grafikte gösterilmiştir: 7.2 Nihai enerjinin tüketimi 1 100 1 050 1 000 950 900 850 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 8 Elektrik enerjisi dengesi 2011 yılında gerçekleştirilen üretim 2.656 GWh olup 2010 yılına göre 1.366 GWh (%49) oranında düşüş kaydetmiştir. Pljevlja termik santralinde toplam elektrik enerjisi üretimi 1.452 GWh olup, 2010 yılına göre %14 (180 GWh) oranında artış kaydedilmiştir. 2011 yılında, olumsuz hidrolojik koşulları nedeniyle, hidroelektrik santrallerinde gerçekleştirilen üretim 2010 yılına göre önemli ölçüde azalmıştır. 2011 yılında hidroelektrik santrallerinde gerçekleştirilen üretim 1.204 GWh olup, 2010 yılında ise 2.750 GWh üretilerek 2011 yılına göre %56 oranında düşüş kaydedilmiştir. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 15

8.1 GWh olarak elektrik enerjisi dengesi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Yerli birincil enerji üretimi - - - - - - - Geri dönüşümlü ürünler 247 210 528 313 76-247 610 İthalat 1.587 1.728 2.167 1.571 1.151 732 1.383 İhracat -44-72 -108-108 -172 483-431 Yurtiçi Brüt Enerji Tüketimi 1790 1866 2587 1776 1055 2 1562 Dönüşüm - Giriş - - - - - - - Dönüşüm - Çıkış 998 1.202 860 1.289 689 1.272 1.452 Enerji Tüketimi 1866 1750 1284 1539 2071 2750 1204 Transferler ve Dönüşüm 114 112 105 141 81 146 153 İletim ve dağıtım kayıpları 775 850 688 725 717 667 651 Nihai Enerji Tüketimi 3765 3856 3938 3738 3017 3211 3414 Sanayi 2607 2709 2758 2502 1694 1581 2162 Demir çelik metalurjisi 142 202 182 228 123 82 86 Demir dışı metaller 1894 1912 1942 1676 966 1241 1457 Kimya Sanayi 2 12 - - 380 1 3 Metalik olmayan mineraller 3 1 - - 1-3 Taşocakçılık 7 10 34 35 6 5 6 Gıda Sanayi 15 14 12 20 28 28 417 Tekstil ve deri 2 1 - - - - 1 Kağıt, selülöz ve baskı 3 2-1 1 1 1 Makineler ve ekipmanları 5 - - 4 9-3 Diğer sanayi 534 555 588 537 180 223 185 Ulaştırma 23 23 24 22 18 22 20 Haneler ve Ticaret 1135 1124 1156 1214 1305 1608 1232 Haneler 1109 1097 1128 1178 1268 1280 1200 Tarım 26 27 28 36 37 38 12 Diğer sektörler - - - - - 290 20 İstatistiksel farklar - - - - - - - 2011 yılında nihai enerji tüketimi 3.414 GWh olup 2010 yılına göre %6 oranında artış kaydetmiştir. 2011 yılında sanayi sektöründe gerçekleştirilen tüketim 2.162 GWh olup 2010 yılına göre %37 oranında artış kaydetmiştir. Nihai tüketimindeki payı %63 tür.sanayi sektöründe, enerji tüketiminde en büyük payı %63 demir dışı metaller sektörüne aittir (1.457). 2010 yılına göre, bu sektörün tüketimi %17 oranında (216 GWh) artmıştır. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 16

8.2 Elektrik enerjisi nihai tüketimi %36 %43 %1 % 12 %8 Demir dışı metal Diğer sanayi Gıda sanayi Ulaştırma Haneler ve Ticaret 2011 yılında hane halkı sektöründeki tüketim 1.200 GWh tir. 2010 yılına göre %6 oranında düşüş kaydetmiştir. Nihai tüketimindeki payı %35 tır. Enerji dengeleri Eurostat ve Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından öngörülen düzenlemelere göre yapılmıştır. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 17

Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 18