Çaylaklar Berrin Akyıldırım İKGT Mayıs-2008
Kara çaylak
Kara çaylak / Black Kite / Milvus migrans Çatal kuyruğuyla hemen tanınan iri ve koyu renkli bir yırtıcıdır. Kuyruk çatalı çok derin olmadığı için uçuşta gözükmeyebilir. Büyük kanat örtüleri açık renk bir şerit oluşturur.
Kara çaylak : Üstten görünüşte omuzlardan kuyruk sokumuna uzanan açık renkli bantlar Kara çaylağın tipik bir ayırıcı özelliğidir.
İyi bir uçuşcudur. Havada rahatça süzülür. Şahinlerden daha seyrek dönerek yükselir ve daha sık kanat çırpar. Dönerek yükselirken kanatlarını aşağı büker.
Uzaktan uçarken: -Uzaktan görüldüğünde dirseğin öne doğru çıkıntı olduğu dikkat çeker.bu kara çaylağa özel bir görüntü kazandırır.ayrıca süzülürken kanatlar aşağı doğru tutulur.parmaklar kara çaylağa küçük bir kartal görüntüsü kazandırır. -Süzülürken kanatlar paralel gözükür ve kanat ucu daha geniştir (saz delicesinde daha incedir). -Kuyruk çok derin olmasa da dikkat çekici ölçüde çatal yapıdadır.kızıl çaylak kuyruğu daha çatallıdır. -Kanat çırpışı çok rahattır ve çaba harcamaksızın gerçekleştirilir. -Kanat altında beyaz bir panel gözükse de bu beyazlık kızıl çaylağınkinden çok daha koyudur.
Yakından uçarken: -Kafa rengi vücuda göre daha açıktır. -Kuyruk açıldığında çatallık kaybolur ama diğer yırtıcılar gibi yuvarlaklaşmaz düzleşir. -Kanat altındaki beyaz bölge silik olsa da belirgindir.üstten oldukça düzgün koyu renklidir. Otururken: -Erişkinlerin sırtında ve kanatlarında kızıl çaylaktaki gibi büyük noktalar yoktur.gençlerde ise daha belirgin noktalar vardır.
Saz delicesinden çatallı kuyruğu ve kanat tutuşuyla, küçük kartalın koyu donundan çatallı ve daha uzun kuyruğu ve koyu renkli kanat altı örtüleri ile ayrılır.
Saz delicesi
Saz delicesi
Kara çaylak
Küçük kartal
Küçük kartal
Küçük kartal
Dişiler erkeklerden daha büyük ve ağırdır 55-60 cm 160-180 cm 600-1000 gr
Kuluçka Süresi :26-38 gün Yumurta Sayısı: 1-3 adet
Habitatı Genellikle küçük gruplar oluşturur. Açık arazideki akan ve durgun suların çevresinde yaşar. Küçük yerleşim bölgeleri yakınlarında sıkça görülebilir. Sık ormanları sevmez.
Kara çaylak
Beslenme Kara Çaylak oldukça fırsatçı bir yırtıcıdır. Yakaladığı ve bulduğu herşeyi yiyebilir. Uçuş sırasında böcekleri yakalayabilir. Avları arasında sürüngenler, memeliler, kuşlar bulunur. Uçuş sırasında avlandığı gibi yerden ve sudan da avını alabilir. Leş yediği ve genç kümes hayvanlarını yakaladığı da gözlemlenmiştir. Mezbaha yakınlarında besin arayabilir.
Küçük akbaba Kara çaylak
Küçük akbaba Kara çaylak
Kara çaylaklar hep çöplükte beslenen,leşçi veya başka kuşların yiyeceğini çalan fırsatçı kuşlar olarak bilinir ama aynı zamanda çok yetenekli avcı kuşlardır,osprey (Balık Kartalı) gibi balık
Popülasyon Avrupa'da 26.000-29.000 çift, Türkiye'de ise 100 ila 1000 çift arasında bir popülasyonu vardır. Gündüz yırtıcıları arasında en bol görülenlerden biridir.
Davranışları Üreme döneminde kuluçka normalde tamamen dişidedir. Erkek yeterli besin getirebilirse dişi üreme sezonu boyunca avlanmaz. Yuvalarını ağaçların çatal şeklindeki dalları arasına yaparlar. Zaman zaman sahile yakın sarp kayalıklarda da yuva yapabilir.
Kara çaylak Leş kargası
Kara çaylak
Ses-Ötüşü Sıkça öter, sesi tiz ve çatlak bir çığlıktır. Çoğu zaman uzaktan gelen bir at kişnemesini andırabilir.
Kızıl çaylak / Red Kite / Milvus milvus
Tanımı Kara çaylaktan daha iridir. Uzun kanatları ve dümen gibi kullandığı derin çatallı uzun kuyruğu bu türün çok çevik bir uçucu olmasını sağlar. Sırtı kızıl kahverengi, kanatlar kahverengi siyah,göğsü, karnı ve kuyruğu pas kızılıdır. Başı boynu ve gerdanı açık gri üzerine koyu çizgilidir.
Alttan bakıldığında el teleklerinin beyazlığı göze çarpar ve uçuşta kanat uçlarını aşağı doğru büker. Gagası siyah ve kancalı, burun kemeri sarıdır. Kaş kemerinin altı koyu renk, ayakları ve göz rengi sarıdır.
Kızıl çaylak
Dişi ve erkekleri eş görünümlü olmakla beraber dişileri daha iridir. 60-66 cm 145-165 cm 750-1000 gr
Gençleri daha az çizgili, göğüs ve karnı sarımsı kahverengi ve kuyruk altı tüyleri daha kahverengidir. Kızıl çaylak / erişkin Kızıl çaylak /genç
Habitatı Yüksek bölgelerdeki göllere ve ovalara yakın geniş yapraklı ormanlık arazilerde yaşarlar.
Kızıl çaylak
Kızıl çaylak
Uzaktan uçarken: -Yavaş ve elastik uçuşları ile en iyi ve en zarif uçan yırtıcılardan biridir. Bu kadar büyük olmasına rağmen uçuşu oldukça hafiftir (Sumru gibi). -Kanat çok ince ve çok uzundur. -Kuyruk uzun ve oldukça çatallıdır. -Kanat ucu (el bölgesi) kol bölgesinden daha incedir.bunun nedeni 5 parmağa sahip olmalarındandır (kara çaylaklar 6 parmaklıdır.) -Süzülürken kanatlar hafifçe aşağı tutulurken kayarken tamamen aşağı doğru tutulur. -Uzaktan kuyruk vücuttan daha açık renklidir. Yakından uçarken: -Kuyruk açıklığı ve kanat içindeki açık bölge barizdir. -Kafa vücuda göre daha açık renklidir.
Yayılışı ve Yerel Adlar Ülkemizde kışlamak üzere gelen az sayıda bireye güney ve güneydoğu Anadolu da rastlanır. Rastlantısal olarak İran ve İsrail 'de kayıtları vardır. Avrupa da İspanya ve Portekiz den orta Avrupa ya, Ukrayna, kuzeyde İsveç ve nihayet İngiltere nin de yer aldığı bölgede ürerler.
Beslenme Yerde ve genellikle leşle beslenirler. Küçük kuş ve memelileri, omurgasız hayvanları da havadan pike yapmak suretiyle yakalayıp yerler.
Biyolojisi Yüksek ağaçlara dallar,saman ve çamurla yaptıkları 1m çapındaki yuvayı halı, deri ve pet şişe gibi çöplerle süslerler. Kuluçkaya bir kez ve çoğu zaman dişi yatar, bu dönem erkek tarafından beslenir. Yumurtalar soluk beyaz kahverengi olup üzerinde kırmızı ve kahverengi tonlar arasında değişen lekeler bulunur. Civcivler tüylendikten sonra yavrular her iki eş tarafından beslenirler. Yavrular yumurtadan çıktıktan 80 gün sonra tek başlarına yaşamaya başlarlar.
Ortalama Yaşam Süresi 26 yıl Kuluçka Süresi 28-30 gün Yumurta Sayısı 2-3 adet Yumurta Boyu 52x49 mm
Göçü Bazıları kışlamak için ülkemizin doğu ve güneydoğusuna, Tunus ve Fas gibi ülkelere göçerler. Fransa, İspanya, Portekiz, Fas ve İtalya nın bazı bölgelerinde yerleşik olarak yaşarlar.
Popülasyon Üreme alanının %95 ini oluşturan Avrupa da19 ila 25 bin çift yaşadığı tahmin edilmektedir. Tarımsal ilaçlar, zehirlenme ve avcılığı bu yırtıcıyı tehlikeye yakın türler arasına alınmasına sebep olmuştur. Üreme konusunda kendisinden daha başarılı Kara çaylakla olan rekabeti de bu konuda etkileyici bir unsur olabilir.
Davranışları Kızıl çaylaklar genelde tek eşlidirler ve çiftlerin beraberlikleri hayat boyu sürer. Başka kuşların yuvalarını sahiplenip onların besinlerini çalabilirler.
Ses-Ötüşü Genelde sessiz bir kuştur. Sesi tiz, ıslıksı ve dalgalıdır. viuuuu-iiuu-iiuu-iiuu-iiuu
Kara çaylak tüyü Kızıl çaylak tüyü
Kara çaylak
Kara çaylak
Kızıl çaylak
Küçük kartal
Saz delicesi
Kara çaylak: Boyun ve göğüs tüyleri tipik Kara çaylak,ayrıca gaga yapısı ve gövde iriliği ve yuvarlaklığı Kara çaylak olduğunu gösteriyor.
TEŞEKKÜRLER
Kaynaklar Türkiye ve Avrupa'nın kuşları www.hawk-conservancy.org my.ort.org.il/holon/birds/lat1.html www.trakus.org Bahtiyar Kurt İstanbul un Kuşları-2000-2007-İKGT Collins Bird Guide www.birdlife.org www.garden-birds.co.uk