DONANIM KURULUMU. Öğr. Gör. Murat YAZICI. 1. Hafta.

1. Hafta DONANIM KURULUMU Öğr. Gör. Murat YAZICI www.muratyazici.com Artvin Çoruh Üniversitesi, Artvin Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Teknolojisi Programı

Dersin İçeriği BELLEKLER Belleğin Görevi Bellek Çeşitleri RAM Bellek ve Türleri Bellek Montajı Bellek Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 2

Bellekler Bellek (Hafıza) - Elektronik bilgi depolama üniteleridir. - Sadece bilgisayarda değil telefon, radyo, TV vs. birçok cihazda kullanılır. - Diğer hafıza birimlerine değinecek olsak da asıl konumuz bilgisayarın ana hafızası olan RAM dir. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 3

Belleğin Görevi Veriler ister sabit bir depolama kaynağından ister herhangi bir giriş kaynağından gelsin, öncelikle RAM belleğe gider. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 4

Bellek Çeşitleri Bellek Türü Veri Saklama Açılımı RAM Geçici Random Access Memory ROM Kalıcı Read Only Memory PROM Kalıcı Programmable ROM EPROM Kalıcı Erasable Programmable ROM EEPROM Kalıcı Electrically Erasable Programmable ROM Flash Kalıcı Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 5

ROM ROM (Read Only Memory) - Sadece okunabilen bellektir. - Bir defaya mahsus olmak üzere üretim esnasında programlanır. - Elektrik kesilmesi halinde bile içindeki bilgiler güvenli ve kalıcıdır. BIOS yongası Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 6

PROM PROM (Programmable ROM) - Programlanabilir ROM. - Kullanıcı tarafından ROM programlayıcı adı verilen özel bir devre ile sadece bir defa programlanabilen ROM türüdür. - PROM un üstünlüğü, yonganın fabrikada yapılırken programlanmak zorunda olmayışıdır. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 7

EPROM EPROM (Erasable Programmable ROM) - Silinebilir programlanabilir ROM. EPROM programlayıcı aygıt yardımıyla bir EPROM defalarca programlanabilir, silinebilir. - EPROM programlayıcı, EPROM un üzerindeki kodlanmış programı mor ötesi ışınlar göndererek siler. EPROM Tipleri Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 8

EEPROM EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM) - Elektriksel olarak silinebilir programlanabilir ROM. - EPROM daki UV ışınları yerine elektriksel olarak yazma ve silme işlemi yapılan ROM lardır. - Günümüzde bilgisayar BIOS'larının kullandığı ROM tipi EEPROM'dur. Bu sayede anakart üreticileri, güncelleşmiş BIOS'larını yazabiliyorlar. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 9

Flash Bellek Flash Bellek - Flash bellekler de bir çeşit EEPROM dur. - Aralarındaki en önemli fark ise EEPROM a bilgilerin byte byte yazılması Flashlara ise bilgilerin sabit bloklar halinde yazılmasıdır. - Flash Bellekler, güç kesintisinde dahi içerdiği bilgileri kaybetmeyen ve tekrar tekrar yazılıp silinebilen bir bellek çeşididir. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 10

Flash Bellek Flash Bellek - Flash belleklerin yapısı, RAM'lar gibi elektroniktir, kullanımı ise harddisk'lere benzer. - İçerisinde hareket eden bir parça yoktur. Bu özelliğinden dolayı bu tarz bellekler "solid-state" olarak yani "durağan" olarak adlandırılır. - Hareket eden parça olmamasından dolayı hassasiyet değerleri yüksek değildir ve özellikle mobil alanda kullanımları çok yaygındır. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 11

RAM RAM (Random Access Memory) - Rastgele erişimli bellek. - İşlem sırasında kullanılacak verilerin geçici olarak depolandığı hafızalardır. - Kalıcı depolama amacıyla kullanılmaz. - Bilgisayarın ana belleği. RAM Bellek Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 12

RAM - Depolama üniteleri işlemcinin hızına ayak uyduramayacak kadar yavaştır. - İşlemcinin istediği bilgileri depolama ünitelerinden zaman kaybetmeden alınması amacıyla işlemci ile depolama ünitelerinde rastgele erişimli bellekler (RAM) kullanılır. - Ana bellek olarak kullanılan bu tür belleklere rastgele erişimli denmesinin sebebi herhangi bir hücresinde bulunan bilgiye doğrudan erişim imkanının olmasıdır. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 13

RAM Nasıl Çalışır? Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 14

Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 15

SRAM - DRAM SRAM (Static RAM, Statik RAM) - SRAM içerisindeki veriyi yenileme ihtiyacı duymaz. Bu sayede Dinamik RAM lara göre daha hızlıdır. SRAM lar genellikle ön bellek (cache) olarak kullanılır. Maliyeti yüksek bir bellek çeşididir. DRAM (Dynamic RAM, Dinamik RAM) - Bellek hücrelerinde veri tazeleme devreleri bulunur. Statik belleklere göre daha ucuzdurlar. Günümüzde yaygın olarak kullanılan RAM tipidir. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 21

DRAM - DRAM teknolojisinde kondansatör ve transistör birlikte kullanılmıştır. - Kondansatör bilgi depolar, transistör ise bilginin okunması ve değiştirilmesi için kullanılır. - Yarı iletken malzemelerden yapılan ve boyutları çok küçük olan kondansatör yapılar saniyede binlerce kez, yapıları gereği, boşalır (üzerindeki veriyi kaybeder) ve daha sonra tekrar dolar. Bu yapılarından dolayı dinamik bellek olarak adlandırılır. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 22

DRAM Türleri ve Performans DRAM Tipleri Üretim Yılları Pin Sayısı Volt Maksimum Saat Hızı Maksimum Tek Kanal Bantı FPM DRAM 1987 1995 30/72 5V 22MHz 177 MBps EDO DRAM 1995 1998 72 5V 33MHz 266 MBps SDRAM 1998 2002 168 3.3V 133MHz 1066 MBps RDRAM 2000 2002 184 2.5V 1,066MTps 2133 MBps DDR 2002 2005 184 2.5V 400MTps 3200 MBps DDR2 2005 2008 240 1.8V 1,066MTps 8533 MBps DDR3 2008+ 240 1.5V 1,600MTps 12800 MBps Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 26

DDR4 - Gerilimi azaltılmış, artan transfer oranları ve yüksek hızı ile çok daha verimli bir hal almıştır. - Samsung 2011 yılında ilk DDR4 belleğini imal etti. - DDR4 yongaları 2133MT/s (saniyede milyon transfer) ve 4266MT/s arasında transfer hızına sahip. - Bu yeni bellek aynı zamanda 1,2 Volt ve daha düşük güç kullanır. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 31

Bellek Seçiminde Nelere Dikkat Edilmeli - Belleğin sistem hızına uyumlu olup olmaması. - Anakartın ne kadar kapasitede belleği desteklediğine. - Kullanılacak belleğin çalışma gerilimi ile anakartın varsayılan gerilim değerinin uyumlu olup olmadığına. - Anakart üzerindeki yuvalar incelenmeden ve hatta varsa anakart kitapçığı incelenmeden alınmamasına. Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 48

Kaynakça Bilgisayar Donanımı, Ebubekir Yaşar, Ekin Yayınevi (4.Baskı) A+ Bilgisayar, Teknik Eleman Eğitim Notları, 2008 Donanım Kurulumu, Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN, Bülent Ecevit Üniversitesi Bilgisayar Donanımı, Öğr. Gör. Aybike ŞİMŞEK, Düzce Üniversitesi Artvin MYO, Bilgisayar Teknolojisi 49