Yeni Türkiye nin 2023 Teknoloji Hedefleri Ne yapıldı? Ne yapılmalı? Prof.Dr.Bahattin Türetken Karabük Üniversitesi Elektrik-Elektronik Bölümü www.bahattinturetken.com
2023 Vizyonu Bilim Teknolojiye Hakim Teknolojiyi bilinçli kullanan ve yeni teknolojiler geliştirip üretebilen Teknolojik gelişmeleri toplumsal ve ekonomik faydaya dönüştürebilen REFAH TOPLUMU Kritik teknolojiler Katma değeri yüksek teknolojiler
Ne yapıldı? Teknoloji öngörüleri Ulusal Teknoloji Envanteri Araştırmacı Bilgi Sistemi Araştırma Altyapıları Sistemi Finans Kaynağı 2014 yılında 8 milyar dolara yakın Ar-Ge harcaması yaptı. 2023 yılı hedefimiz ise bu oranın % 3 seviyesine çıkarılması - Kaynak: Dünya Bankası, CIA, Battele Ülke Yıl % GSYH Güney Kore 2014 4,15 İsrail 2014 4,21 ABD 2014 2,81 Almanya 2014 2,90 Türkiye 2014 1,01 Singapur 2014 2,70 Brezilya 2014 1,30 Çin 2014 2,00 Fransa 2014 2,30 İtalya 2014 1,20
Bazı Şirketlerin ARGE harcaması (2015) Sıra Şirket Ülke Çalışan Sayısı 1 Volkwagen Almanya 592.586 15,3 2 Samsung Samsung 235.999 14,1 3 Intel ABD 106.700 11,5 4 Microsoft ABD 128.000 11,4 5 Roche İsviçre 88.509 10,8 6 Google ABD 53.600 9,8 7 Amazon ABD 154.100 9,3 8 Toyota Japonya 338.875 9,2 9 Novartis İsviçre 133.413 9,1 10 Johnson & Johnson ABD 126.500 8,5 11 Pfizer ABD 78.300 8,4 Ar-Ge Harcaması (Milyar Dolar) Kaynak: Pwc, Forbes
ÖNCELİKLİ KONU BAŞLIKLARI Eğitim ve insan kaynakları Çevre ve sürdürülebilir kalkınma Bilgi ve iletişim Enerji ve doğal kaynaklar (2023 de 106 milyar dolar enerji ithal) Sağlık ve ilaç Savunma ve havacılık Tarım ve gıda makina ve malzeme Ulaştırma turizm Kimya Tekstil inşaat ve altyapı
100 Büyük Hedefimiz.2023.. Dünyanın 10 büyük ekonomisinden biri Milli Gelir 20 bin USD İhracatta ileri teknoloji ürünlerinin payını %20 Orta ve yüksek teknolojide Avrasyanın Üssü olmak Rüzgar Enerjisinde 10 bin Megawatt * Bölünmüş yollar 32 bin km İleri teknoloji gemiler inşa etmek * Raylı sistemlerde yerli katkıyı artırmak* Uydu projeleri Arge merkezleri İlk savaş Uçağı....
Teknoloji geliştirmek için Net Hedef Motivasyon x
BEYİN FIRTINASI düzenlemeli fikirlerine değer verdiğimiz insanlarla karar aşamasında FİKİR ALIŞVERİŞİNDE bulunmalıdır.
Net Hedefler!.. Marsa Gitmek mi? Genom Projesi mi? Uzun menzilli bir füze mi? Bitmeyen Pil mi? Hastalıkları önceden tespit mi? Anne karnında bu başarılabilir mi? Otomobil mi? Görünmez bilgisayarmı?.. Otomotik dil çeviricisi mi? İnsansız kara araçları mı?..* Bilgi haplarımı?..hapı yuttun Sheakspeare oldun (30 yıllık) Başkalarının yaptığı senin hedefin olmamalı Ötesini yapmalısın
TÜRK MARKASI İÇİN.. Gönüllü Vatanseverler (Volunteer Patriots) Motivasyon (motivation) İşi sahiplenecek bir başkanınız ve yöneticiniz olmalı (Leader) * Kullanılabilir Bütçe (Budget) Yenilenebilir Net Hedef (Reconfigurable target)
Lider...(işi sahiplenen kişi..) özel kuruluşlarıla işbirliği sağlanması Özel sektör araştırma merkezlerinin kurulması BTYK Bilim teknoloji hedeflerinin belirlenmesi Öncelikli alanların belirlenmesi ülkemizde alınan katma değeri yüksek tüm gelişmeler BTYK kararlarına dayanıyor. bir önceki toplantıda alınan kararların eylem planını sorguluyor ve takip ediyor "Bilim insanlarımızında daha büyük, daha iddialı çalışmalar bekliyoruz ve sizin hizmetkarınız olmaya hazır olduğumuzu belirtmek istiyorum.- RTE Kamu kurumlarının görevlendiril mesi
Alınan kararların takibi... 2002-2003 Vizyon 2023, Avrupa Birliği Programlarına Katılım, Bor stratejik kaynak, Toryum Enerji kaynağ 2004-Türkiye Araştırma Alanı,Bilim İnsanı Yetiştirme Programları, Sonuç odaklı araştırmaların desteklenmesi 2007-2008 Net hedefler Milli Gemi, Milli Uçak, Milli Otomobil 2005-Ulusal Uzay Araştırma Programları, İnsan, Bilim Parkları 2009 Sosyal ve Beşeri bilimler öncelikli alanlara eklendi 2010 ARGE harcamaları nda artış, Araştırma sayısını en hızlı artıran 2. ülke 2006-ARGE Seferbirliği, öncelikli alanların tesbiti 2012 RASAT GÖKTÜRK, Elektronik Harp, Siber Güvenlik.. 2006-2007 Kalite, Nato ya ürün satmaya başlandı... Beyin göçünün tersine dönmesi 2016 Akıllı Üretim Sistemlerin e Yönelik çalışmalar, Ulusal Nükleer Teknoloji Araştırma Programı
Dünyada Son bin YIL 1023: Çin de ilk defa kağıt para basıldı. 1200: Elbise düğmeleri icat edildi. 1285 1290: Yel değirmenleri icat edildi. 1420: İlk yağlı boya icat edildi. 1500: Avrupa da tuvalet ilk defa üretildi. 1608: Hans Lippershey, ilk refraktif teleskopu icat etti. 1608: Hans Lippershey, ilk refraktif teleskopu icat etti. 1698: Thomas Savery, buhar pompasını icat etti. 1846: Dr William Morton, diş çekimi için anestezi kullandı. 1858: Jean Lenoir, içten yanmalı motoru icat etti. 1866: Alfred Nobel, dinamiti icat etti. 1872: Dünyanın ilk araba vapuru "Suhulet" Türkler tarafından, Şirket-i Hayriye Müdürü Hüseyin Haki Efendi, Umum Müfettişi İskender Bey ve Hasköy Tersanesinin baş mimarı Mehmet Bey tarafından tasarlandı. 1881:Alexander Graham Bell, ilk ham metal dedektörünü üretti. 1888: Nikola Tesla, AC motor ve trafo icat etti. 1901: İlk radyo dalgası başarıyla nakledildi. 1905: Albert Einstein, görelilik teorisini ve ünlü denklemi E = mc2 yi yayınladı. 1907: İlk helikopter üretildi. 1937: İlk jet motoru inşa edilmiştir. 1937-1946 : Cahit Arf, soyadını taşıyan teoremini buldu. 1947: İlk cep telefonu icat edildi. 1967: İlk dijital el hesap makinesi icat edildi. 1979: Cep telefonları icat edildi. 1976 google maps temelleri atıldı 1995: DVD (Digital Versatile Disc veya Digital Video Disk) icat edildi. 2001: ipod üretildi. 2006: iphone üretildi. 2011 "The Straddling Bus"
SON ELLİ YILDA NE YAPILDI?...
...ve on yılda Nereden Nereye... 2004 2014 Patent 2282 13958 Bilimsel Yayın Sıralaması Türkiye Kaynaklı Yayın 22 18 10677 26259 Arge İnsan Kaynağı 40 bin 115 bin Arge Harcamaları %0,52 %1.01 Kişi başına ARGE harcaması 53 $ 189$ Tohum verimliği toprağa atılır. Bilgiden ve teknolojiden daha verimli alan bulamayız İddiası olmayan bir bilim güç doğuramaz Bilimsel araştırma faaliyetleri sabır ister, çiçekler vaktinden önce açmaz
NERDEN NEREYE 1981 2015
Ve 2053 hedefimiz (İstanbul un fethinin 600.yılı) Güç merkezi olmak Adalet birliğini hayata sokmak Dünya birliğini tesis etmek Güzel bir çağ başlatmak (istanbul un fethi gibi) TÜRKİYE, ABD, ÇİN, RUSYA Zulmün değil hakkın, maddenin değil mânânın üstün olduğu bir dünya kurmak
...bunun için... Teknoloji öngörü haritaları yeniden çıkarılmalı. Her konuda değil belirli konularda agresif yüklemeler yapılmalı Kritik teknolojilerin yanında, katma değeri yüksek teknolojiye sahip olunacak konular seçilmeli.. Dükkanı nereye açmalıyız?...arsayı nerden alacağız? Yalova mı? Çengelköy mü?... Kaliteli insan yetiştirme..liyakat ön planda tutulmalı.. Nicelik değil nitelik önde tutulmalı Araştırma merkezlerindeki enstitüler daha spesifik konulara yönelmeli..yani Kimya, Çevre, Elektronik den ziyade nanoscience, robotics, energy,... ARGE grupları sayıca artırılmak yerine sayısı sınırlı tutulup etkisi yüksek ve disiplinlerarası işpaketi paylaşabilen çeviklikte olmalı Sabır ve sebat... MOTİVASYON......
TEŞEKKÜR EDER, SAYGILAR SUNARIM www.bahattinturetken.com