YASED Uluslararası Yatırımcılar Derneği 1



Benzer belgeler

INTERNATIONAL CAPITAL IN TURKEY S INDUSTRIAL SECTOR

INTERNATIONAL CAPITAL IN TURKEY S INDUSTRIAL SECTOR

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇİNDE OTOMOTİV SANAYİİ

İşte sanayinin devleri İSO'nun En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu listesi açıklandı. Tüpraş 'Türkiye'nin en büyüğü tahtını' korudu

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇİNDE OTOMOTİV SANAYİİ

TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇİNDE OTOMOTİV SANAYİİ

TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇİNDE OTOMOTİV SANAYİİ

İşte Türkiye'nin en büyük şirketleri

2012 YILI TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇERİSİNDE KOCAELİ NDE YERLEŞİK SANAYİ KURULUŞLARININ PROFİLİ

METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLERİNİN ÇALIŞMA OLANAĞI OLAN İLK 500 İÇERİSİNDEKİ ŞİRKETLER VE BU ŞİRKETLERİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇİNDE OTOMOTİV SANAYİİ

2015 YILI TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇERİSİNDE KOCAELİ NDE YERLEŞİK SANAYİ KURULUŞLARININ PROFİLİ

METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLERİNİN ÇALIŞMA OLANAĞI OLAN İLK 500 İÇERİSİNDEKİ ŞİRKETLER

2016 YILI TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU İÇERİSİNDE KOCAELİ NDE YERLEŞİK SANAYİ KURULUŞLARININ PROFİLİ

TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU 2014 Burçin KABAKCI

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

İhracatta Yerinde Gümrükleme. İthalatta Yerinde Gümrükleme *

TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU 2016 ve LİSTEDE KONYA NIN YERİ

TÜRKİYE NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU 2014 Burçin KABAKCI

TÜRKİYE'NİN İLK 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU 2012

KSO ŞAHABETTİN BİLGİSU ÇEVRE ÖDÜLLERİ BUGÜNE KADAR ÖDÜL ALAN FİRMALARIN LİSTESİ

İhracatta Yerinde Gümrükleme. İthalatta Yerinde Gümrükleme *

10. Mükelleflerimizden 2013 Yılı Hesap Dönemi Tahakkuk Eden Kurumlar Vergisi İtibariyle Her Bir Sektörde İlk Beş Sırada Yer Alanlar

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

10. Mükelleflerimizden 2014 Yılı Hesap Dönemi Tahakkuk Eden Kurumlar Vergisi İtibariyle Her Bir Sektörde İlk Beş Sırada Yer Alanlar

8. Mükelleflerimizden 2010 Yılı Hesap Dönemi Tahakkuk Eden Kurumlar Vergisi İtibariyle Her Bir Sektörde İlk Beş Sırada Yer Alanlar

plastik sanayi İLK 500 FİRMA İSO SIRALAMASINDA İÇİNE GİREN PLASTİK VE KAUÇUK FİRMALARIN DEĞERLENDİRMESİ

bülten Sanayinin Sorunları ve Analizleri (XIV) Büyük sanayide yabancı hakimiyeti artıyor tmmob makina mühendisleri odası Ocak 2016, Sayı 211 Ekidir

İhracatta Yerinde Gümrükleme. İthalatta Yerinde Gümrükleme *

8. Mükelleflerimizden 2011 Yılı Hesap Dönemi Tahakkuk Eden Kurumlar Vergisi İtibariyle Her Bir Sektörde İlk Beş Sırada Yer Alanlar

BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI FAALİYETLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİ

EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI NIN 2017 YILI ÜRETİMDEN SATIŞLARINA GÖRE 100 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

Türkiye İhracatçılar Meclisi 2013 Yılı İhracat İlk 1000 Envanteri Sonuç Raporu. 21 Mayıs 2014

EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI NIN 2016 YILI ÜRETİMDEN SATIŞLARINA GÖRE 100 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

plastik sanayi İLK 500 FİRMA İSO SIRALAMASINDA İÇİNE GİREN PLASTİK VE KAUÇUK FİRMALARIN DEĞERLENDİRMESİ

AR-GE MERKEZLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

2012 YILI ÜRETİMDEN SATIŞLARINA GÖRE EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI NIN 100 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

2000 YILINDA EN YÜKSEK ÜRETİMİ GERÇEKLEŞTİREN ÜYELERİMİZ (KAMU KESİMİ) BARAJ: 500 MİLYAR TL

10. Mükelleflerimizden 2012 Yılı Hesap Dönemi Tahakkuk Eden Kurumlar Vergisi İtibariyle Her Bir Sektörde İlk Beş Sırada Yer Alanlar

Barbaros Demirci Genel Müdür

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM

LE 500 PIU GRANDI IMPRESE DELLA TURCHIA Camera di Commercio /Ente Pubblico

10. Mükelleflerimizden 2015 Yılı Hesap Dönemi Tahakkuk Eden Kurumlar Vergisi İtibariyle Her Bir Sektörde İlk Beş Sırada Yer Alanlar

2011 YILI İSO SIRALAMASINDA İLK 500 FİRMA İÇİNE GİREN PLASTİK FİRMALARININ VE BU FİRMALAR İÇİNDE PAGEV ÜYESİ FİRMALARIN DEĞERLENDİRMESİ

Sanayinin Sorunları ve Analizleri (XIV)

KİMYA SEKTÖRÜ ARAŞTIRMASI (Ön Araştırma)

YÖNETİCİ ÖZETİ. Mehmet KARAKUŞ Adana Sanayi Odası

BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI FAALİYETLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİ

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ İSO VERİLERİ 13

2008/2009 MALİ HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI FİNANSMAN MÜDÜRLÜĞÜ

2013 YILI ÜRETİMDEN SATIŞLARINA GÖRE EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI NIN 100 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

2015 YILI 3.ÇEYREK NET DÖNEM KARLARI

plastik sanayi FİRMA İKİNCİ 500 İSO SIRALAMASINDA İÇİNE GİREN PLASTİK VE KAUÇUK FİRMALARIN DEĞERLENDİRMESİ

İKİNCİ 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU LİSTESİNDE PLASTİK VE KAUÇUK SEKTÖRÜ DEĞERLENDİRME RAPORU

BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN VERİLEN AR-GE DESTEKLERİ HIZ KESMEDEN DEVAM EDİYOR

2007 YILI ISO SIRALAMASINDA İLK 500 FİRMA İÇİNE GİREN PLASTİK FİRMALARININ DEĞERLENDİRMESİ. Barbaros Demirci Genel Sekreter PAGEV / PAGDER

2016 YILINDA ISO ISTANBUL SANAYİ ODASI SIRALAMASINDA İLK 500 FİRMA İÇİNE GİREN PLASTİK FİRMALARININ DEĞERLENDİRMESİ

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU (Kaynak: İSO Web Sitesi)

Çilingiroğlu A.Ş. 1920'li yıllardan günümüze, İzmir'de ayakkabı imalatı ve perakendeciliği ile uğraşmaktadır.

BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Sanayi İhtisas Komisyonu Çalışmaları Merinos AKKM

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE YABANCI SERMAYELİ FİRMALARIN AR-GE ETKİNLİKLERİNİN ANALİZİ

plastik sanayi İLK 500 FİRMA İSO SIRALAMASINDA İÇİNE GİREN PLASTİK VE KAUÇUK FİRMALARININ DEĞERLENDİRMESİ

bülten Sanayinin Sorunları ve Analizleri (VIII) Metal İşkolunun Büyük Firmalarında Gelir Eşitsizlikleri tmmob makina mühendisleri odası

2012 Yılı Türkiye İhracatçılar Meclisi

2017 Yılı İlk 1000 İhracatçı Araştırması. 12 Haziran 2018, İstanbul

Süheyl BAYBALI - TAYSAD. Süheyl BAYBALI Denetleme Kurulu Başkanı

MAYIS AYI YABANCI İŞLEMLERİ

BIST100 SEKTÖREL DAĞILIM VE ÖNEMLİ TEMEL RASYOLAR. Piyasa Değeri / Defter Değeri* Fiyat/Kazanç*

İhracatta Yerinde Gümrükleme. İthalatta Yerinde Gümrükleme *

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş

STEMİNİN 2009 YILI SONU İTİBARIYLA UYGULAMA SONUÇLARI

2005 TAKVİM YILINDA BÖLGEMİZDE EN YÜKSEK ÜRETİMİ GERÇEKLEŞTİREREK ALTIN PLAKET VE BAŞARI BELGESİ ALAN 12 ÜYEMİZ


TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

Üretimden Satışlar Net (milyon TL) 1 - Hekimoğlu Un Fabrikası Tic. ve San. A.Ş. Konya ORMA Orman Mahsulleri İntegre San. ve Tic. A.Ş.

TABLO 1: 100 BÜYÜK FİRMANIN KAMU VE ÖZEL KURULUŞ İTİBARİYLE DAĞILIMI KAMU FİRMA SAYISI 3 3 ÖZEL FİRMA SAYISI 97 97

YATIRIM TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLAR

2016 YILINDA ISO ISTANBUL SANAYİ ODASI SIRALAMASINDA İKİNCİ 500 FİRMA İÇİNE GİREN PLASTİK FİRMALARININ DEĞERLENDİRMESİ

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı BASIN BÜLTENİ (2012 / 8 )

Sinan Tutuman İŞ DENEYİMİ EMR AKADEMİ FREELANCE 2008 KOÇSİSTEM FREELANCE 2010 MEDYASOFT FREELANCE 2007 BİLGİNÇ FREELANCE 2010 ISCOM FREELANCE

2017 V

BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI FAALİYETLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİ

2011 YILI İSO SIRALAMASINDA İKİNCİ 500 BÜYÜK FİRMA İÇİNDE YER ALAN PLASTİK FİRMALARININ VE BU FİRMALAR İÇİNDE PAGEV ÜYESİ FİRMALARIN DEĞERLENDİRMESİ

50 MİLYON DOLARDAN BÜYÜK CİROLU ŞİRKETLER

TR41 Bursa Eskişehir Bilecik Bölge Planı Hazırlık Çalışmaları. Sanayi Bilgi Notu

TEGEP 3. EĞİTİM VE GELİŞİM ZİRVESİ KATILIMCI RAPORU KATILIMCI PROFİLİ

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI EKİM 2015

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI TEMMUZ 2015

KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI HAZİRAN 2015

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı BASIN BÜLTENİ

2009 YILI ISO SIRALAMASINDA ĠLK 500 FĠRMA ĠÇĠNE GĠREN PLASTĠK FĠRMALARININ DEĞERLENDĠRMESĠ. Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV / PAGDER

V

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU

SATIŞINI YAPTIĞIMIZ ÜRÜNLER

BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI DESTEKLERİ. Teknogirişim Sermaye Desteği Programı Ar-Ge Merkezleri Kurulum Desteği

Kurumsal Eğitim Referanslarımız

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI AR-GE DESTEKLERİ

SANAYİCİNİN FİNANSMAN GİDERİ ARTTI

BELGELİ KURULUŞLAR LİSTESİ. İSG Sistem No. ÇYS Sistem No. ENYS Sistem No TS EN ISO 9001:2008 BÜYÜKÇEKMECE KYS

Transkript:

TÜRKİYE DE SANAYİ SEKTÖRÜNDE ULUSLARARASI SERMAYE Temmuz 2009 TÜRKİYE NİN EN BÜYÜK 500 SANAYİ KURULUŞU ARASINDAKİ ULUSLARARASI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN DEĞERLENDİRMESİ İstanbul Sanayi Odası tarafından 1968 yılından bu yana yayınlanan ve toplam büyüklükleri Türkiye nin sanayisinin %50 den fazlasını temsil eden şirketlerin yer aldığı İSO 500 listesinde 2008 yılında 148 adet uluslararası sermayeli şirket yer almaktadır. 148 uluslararası sermayeli şirketin 18 i ilk 50 şirket arasında yer alırken, bu 18 şirket 500 şirketin toplam üretimden satışlarının %16 sını gerçekleştirmişlerdir. Listedeki 148 uluslararası sermayeli şirketten 107 adedinin uluslararası sermaye oranı %50 ve üzerindedir. %100 uluslararası sermayeli şirket sayısı ise 44 tür. İSO 500'deki li lerin 1995 2000 2006 2007 2008 Üretimden satışlardaki payı 22,2 28,1 32,7 32,9 29,7 Toplam satışlardaki payı 24,5 28,5 41,0 40,6 35,7 Katma değerdeki payı 20,8 26,3 39,5 36,2 34,7 karındaki payı 30,8 60,8 37,0 34,8 35,0 taki payı 29,1 37,5 45,7 47,4 43,2 İstihdamdaki payı 14,6 19,2 28,4 28,9 30,2 İSO 500 listelerine geriye dönük olarak bakıldığında, 1990 yılında 88, 1995 yılında 110, 2000 yılında 131, 2006 yılında 140, 2007 yılında ise 143 adet uluslararası sermayeli şirket olduğu görülmektedir. sermayeli şirketlerin son üç yılda toplam satışlardaki payı %35 ila %41 arasında, istihdamdaki payı ise %28 ila %30 arasında olmuştur. Üretimden lara Göre İlk 10 li Üretimden lar (Milyon TL) (Milyon$) Adet 1 FORD OTOMOTİV 6.006 7.038 617 3.760 9.260 41,04 2 OYAK-RENAULT 4.711 4.965 152 3.269 6.817 51,00 3 TOFAŞ TÜRK 4.184 4.857 44 2.565 8.533 37,86 4 TOYOTA 2.517 2.539-1.786-100,0 5 VESTEL 2.372 2.423-49 1.405 3.905 51,59 6 UNİLEVER 2.092 2.610 324 66 2.024 99,98 7 MERCEDES-BENZ 1.754 3.143 319 1.040 4.570 84,99 8 İPRAGAZ A.Ş. 1.704 1.721 49 2 659 100,0 9 BSH EV ALETLERİ 1.597 2.148 106 594 3.664 97,84 YASED Yatırımcılar Derneği 1

10 PHILSA PHILIP MORRIS SABANCI 1.438 1.446 729 62 720 75 Üretimden satışların baz alındığı İSO 500 listesinde geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da Ford Otomotiv en büyük uluslararası sermayeli sanayi şirketi ve Türkiye nin de Tüpraş ve EÜAŞ tan sonra üçüncü en büyük sanayi şirketi olarak listenin başında yer almıştır. Oyak- Renault ise uluslararası sermayeli şirketler arasında ikinci, genel sıralamada ise beşinci şirket olurken, Toyota Otomotiv üçüncü en büyük uluslararası sermayeli şirket olmuştur. En büyük ilk 10 uluslararası sermayeli şirketten 5 i otomotiv sektöründe faaliyet göstermektedir. Toplam satış hasılatına bakıldığında ise Petrol Ofisi en büyük uluslararası sermayeli şirket olurken, Ford Otomotiv ikinci sırada takip etmekte, Oyak Renault üçüncü en yüksek cirolu uluslararası sermayeli şirket olarak karşımıza çıkmaktadır. Oyak Renault nun ardından gelen Tofaş ve Mercedes-Benz ise toplam satışlar bazında en büyük beş şirket arasında yer alan diğer şirketlerdir. En Yüksek Cirolu 10 li Sanayi i Brüt Katma Değer (Milyon TL) (Milyon $) Adet 1 PETROL OFİSİ 16.620 2.994 97 1.424 1.142 41,58 2 FORD OTOMOTİV 7.038 1.091 617 3.760 9.260 41,04 3 OYAK-RENAULT 4.965 399 152 3.269 6.817 51,00 4 TOFAŞ TÜRK 4.857 961 44 2.565 8.533 37,86 5 MERCEDES-BENZ 3.143 659 319 1.040 4.570 84,99 6 UNİLEVER 2.610 562 324 66 2.024 99,98 7 TOYOTA 2.539 - - 1.786-100,0 8 VESTEL 2.423 150-49 1.405 3.905 51,59 9 BSH EV ALETLERİ 2.148 427 106 594 3.664 97,84 10 İPRAGAZ 1.721 645 49 2 659 100,0 En fazla üretimden satışlara sahip Ford Otomotiv 9 bini aşan çalışanı ile aynı zamanda en fazla istihdam yaratan uluslararası sermayeli şirket ve liste genelinde de 5 kamu teşebbüsü ve Arçelik in ardından en çok istihdam yaratan şirket konumundadır. En Fazla İstihdam Yaratan 10 li Sanayi i Brüt Katma Değer Adet (Milyon TL) (Milyon $) 1 FORD OTOMOTİV 9.260 7.038 1.091 617 3.760 41,04 2 TOFAŞ TÜRK. 8.533 4.857 961 44 2.565 37,86 3 OYAK-RENAULT 6.817 4.965 399 152 3.269 51,00 4 DELPHİ AUTOMOTİVE 5.800 660 172 49 371 100,0 5 BOSCH SANAYİ 5.335 1.400 - - 874 100,0 6 MERCEDES-BENZ 4.570 3.143 659 319 1.040 84,99 7 VESTEL ELEKTRONİK 3.905 2.423 150-49 1.405 51,59 8 BSH EV ALETLERİ 3.664 2.148 427 106 594 97,84 9 HUGO BOSS TEKSTİL 3.225 141 105 13 105 100,0 10 ALLİANCE ONE TÜTÜN 2.622 190 38-42 28 99,35 YASED Yatırımcılar Derneği 2

En fazla istihdam yaratan uluslararası sermayeli şirketler arasında yine otomotiv sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin yanısıra tekstil-konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren Hugo Boss ve tütün sektöründe faaliyet gösteren Alliance One dikkati çekmektedir. En fazla katma değer üreten uluslararası sermayeli şirketlere bakıldığında ise Philsa Philip Morris Sabancı birinci sırada yer alırken, Petrol Ofisi ve Japon Tobacco International (JTI) da ikinci ve üçüncü sırada yer almışlardır. En Fazla Katma Değer Üreten 10 li Sanayi i Brüt Katma Değer (Milyon Dolar) (Milyon YTL) Adet PHİLSA PHİLİP MORRİS SABANCI 7.104 1.446 729 62 720 75,00 1 2 PETROL OFİSİ 2.994 16.620 97 1.424 1.142 41,58 3 JTİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ 2.190 522 87 170 447 100,0 4 FORD OTOMOTİV 1.091 7.038 617 3.760 9.260 41,04 5 TOFAŞ 961 4.857 44 2.565 8.533 37,86 6 MERCEDES-BENZ 659 3.143 319 1.040 4.570 84,99 7 İPRAGAZ 645 1.721 49 2 659 100,0 8 UNİLEVER 562 2.610 324 66 2.024 99,98 9 BSH EV ALETLERİ 427 2.148 106 594 3.664 97,84 10 OYAK-RENAULT 399 4.965 152 3.269 6.817 51,00 sermayeli şirketlerin İSO 500 kapsamında toplam ihracattaki payı 2008 yılında %43,2 olmuş, ayrıca ilk 50 ye giren uluslararası sermayeli şirketler 500 şirketin toplam ihracatının %28 ini gerçekleştirmişlerdir. En fazla ihracat yapan ilk 4 uluslararası sermayeli şirket yine otomotiv sektöründen olup sırasıyla Ford, Oyak-Renault,Tofaş Türk ve Totoya Otomotiv dir. En Fazla Yapan 10 li Sanayi i Brüt Katma Değer (Milyon Dolar) (Milyon YTL) Adet 1 FORD OTOMOTİV 3.760 7.038 1.091 617 9.260 41,04 2 OYAK-RENAULT 3.269 4.965 399 152 6.817 51,00 3 TOFAŞ TÜRK 2.565 4.857 961 44 8.533 37,86 4 TOYOTA OTOMOTİV 1.786 2.539 - - - 100,0 5 PETROL OFİSİ 1.424 16.620 2.994 97 1.142 41,58 6 VESTEL 1.405 2.423 150-49 3.905 51,59 7 MERCEDES-BENZ 1.040 3.143 659 319 4.570 84,99 8 İZMİR DEMİR ÇELİK 995 1.389 189 161 812 5,15 9 BOSCH 874 1.400 - - 5.335 100,0 10 DİLER DEMİR ÇELİK 744 1.241 87 89 609 12,00 YASED Yatırımcılar Derneği 3

İSO 500 listesi kapsamındaki uluslararası sermayeli şirketlere sektörler bazında bakıldığında ise, uluslararası sermayeli şirketlerin en fazla ağırlığa sahip olduğu sektörün tüm göstergeler bazında otomotiv olduğu görülmektedir. Söz konusu sektörde üretimden satışlarda %85 paya sahip olan uluslararası sermayeli şirketler, ihracatın %91 ini gerçekleştirmekte, katma değerin %77 sini, istihdamın ise %71 ini sağlamaktadır. sermayeli şirketlerin üretimden satışlarda en fazla paya sahip olduğu diğer imalat sanayi alanları kağıt ürünleri ve basım ve makine teçhizat sanayi dallarıdır. Katma değerdeki paylar itibari ile bakıldığında ise otomotiv sektörünü yine gıda-içki-tütün ile kağıt ürünleri ve basım sektörleri takip etmektedir. Otomotiv sektörünün yanısıra kağıt ürünleri ve basım ve makine teçhizat sektöründe de ihracatın önemli bir kısmını uluslararası sermayeli şirketler yapmakta, istihdam açısından ise otomotivin yanı sıra yine kimya-petrol ürünleri-plastik ve lastik sektörü %42 ve metal eşya, makine teçhizat sektöründe uluslararası sermayeli şirketlerin %38 oranlarında paya sahip olduğu görülmektedir. sermayeli şirketlerin imalat sanayi genelindeki payı ise üretimden satışlarda %29, katma değerde %34, ihracatta %43, istihdamda ise %30 dur. 2008 Yılında li lerin Sektörler İtibari ile Payı Sayısı li lerin Payı Sektör Üretimden Katma Toplam li larda Değerde ta İstihdamda Madencilik ve Taşocakçılığı 13 1 4,15 5,48 5,24 1,62 İmalat Sanayi 474 145 29,31 34,28 43,15 30,05 Gıda, İçki ve Tütün 92 23 32,58 69,20 30,19 23,24 Dokuma, Giyim, Deri ve Ayakkabı 47 3 4,57 8,55 6,44 8,94 Orman Ürünleri ve Mobilya 12 2 13,12 8,28 25,26 7,29 Kağıt, Kağıt Ürünleri ve Basım 18 7 40,40 38,07 58,75 30,98 Kimya, Petrol Ür., Lastik ve Plastik 75 37 17,43 20,45 32,44 42,17 Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi 44 16 36,84 32,87 38,55 39,16 Metal Ana Sanayi 78 9 13,29 9,20 16,76 11,46 Metal Eşya, Makine-Teçhizat 55 22 40,24 35,76 42,18 37,69 Otomotiv 48 26 84,60 77,01 90,79 70,86 Diğer İmalat Sanayi 5 - - - - - Elektrik 13 2 6,03 16,19 0 2,28 GENEL 500 148 29,67 34,73 43,23 30,21 YASED Yatırımcılar Derneği 4

EK: İSO 500 LİSTESİNDEKİ ULUSLARARASI SERMAYELİ ŞİRKETLER *Geçen yıl listede olmayan şirketler Sıralama 2008 2007 Üretimden lar (Milyon YTL) Payı 1 3 2 FORD OTOMOTİV SANAYİ A.Ş. 6.006.491.811 41,04 2 5 4 OYAK-RENAULT OTOMOBİL FABRİKALARI A.Ş. 4.710.974.763 51,00 3 6 8 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. 4.184.361.976 37,86 4 13 5 TOYOTA OTOMOTİV SANAYİ TÜRKİYE A.Ş. 2.517.017.188 100,0 5 14 11 VESTEL ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 2.371.851.254 51,59 6 17 16 UNİLEVER SANAYİ VE TİCARET TÜRK A.Ş. 2.091.647.721 99,98 7 21 12 MERCEDES-BENZ TÜRK A.Ş. 1.753.765.774 84,99 8 22 23 İPRAGAZ A.Ş. 1.703.748.636 100,0 9 24 21 BSH EV ALETLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 1.597.300.663 97,84 10 25 26 PHİLSA PHİLİP MORRİS SABANCI SİGARA VE TÜTÜNCÜLÜK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1.438.111.853 7,00 11 27 43 İZMİR DEMİR ÇELİK SANAYİ A.Ş. 1.366.152.028 5,15 12 29 33 DİLER DEMİR ÇELİK ENDÜSTRİ VE TİC. A.Ş. 1.240.094.085 12,00 13 31 32 COCA-COLA İÇECEK A.Ş. 1.213.138.024 20,00 14 33 31 BORÇELİK ÇELİK SANAYİİ TİCARET A.Ş. 1.196.831.139 45,33 15 36 41 BORUSAN MANNESMANN BORU SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1.162.917.533 6,67 16 38 24 HYUNDAİ ASSAN OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. 1.116.561.018 70,00 17 39 25 BOSCH SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1.116.260.094 100,0 18 44 54 HONDA TÜRKİYE A.Ş. 975.270.000 100,0 19 52 51 AKÇANSA ÇİMENTO SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 791.232.480 39,72 *20 53 - AREVA T&D ENERJİ ENDÜSTRİSİ A.Ş. 762.212.816 99,97 21 54 49 BRİSA BRİDGESTONE SABANCI LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. 745.580.317 43,63 22 56 48 SİEMENS SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 714.432.515 99,78 23 59 80 TÜRK TRAKTÖR VE ZİRAAT MAKİNELERİ A.Ş. 695.320.139 37,5 24 62 59 TÜRK PİRELLİ LASTİKLERİ A.Ş. 680.240.725 100,0 25 65 58 DELPHİ AUTOMOTİVE SYSTEMS LTD. ŞTİ. 659.907.982 100,0 26 72 85 ÜLKER ÇİKOLATA SANAYİ A.Ş. 631.602.695 38,00 27 73 53 TRAKYA CAM SAN. A.Ş. 611.507.616 9,56 28 76 62 TÜRK PRYSMİAN KABLO VE SİSTEMLERİ A.Ş. 605.513.517 83,70 29 77 77 TAT KONSERVE SANAYİİ A.Ş. 592.576.548 5,26 30 78 98 ARÇELİK-LG KLİMA SAN. VE TİC. A.Ş. 591.428.966 50,00 31 79 63 GOODYEAR LASTİKLERİ T.A.Ş. 587.284.106 74,6 32 83 70 NOKSEL ÇELİK BORU SANAYİ A.Ş. 570.745.458 40,00 33 87 66 MAN TÜRKİYE A.Ş. 549.555.872 99,98 34 93 103 JTİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ SANAYİ A.Ş. 521.062.350 100,0 YASED Yatırımcılar Derneği 5

35 95 87 C.P. STANDART GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 516.146.669 100,0 36 96 95 TÜRK DEMİR DÖKÜM FABRİKALARI A.Ş. 508.909.626 96,00 37 97 127 ENERJİSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş. 498.934.000 50,00 *38 103 - FRİTO LAY GIDA SANAYİ TİC. A.Ş. 479.589.751 99,97 39 105 108 ÜLKER BİSKÜVİ SANAYİ A.Ş. 466.559.611 26,57 40 111 111 COMPONENTA DÖKTAŞ DÖKÜMCÜLÜK TİCARET VE SANAYİ A.Ş. 452.684.024 93,57 41 116 89 TÜRK HENKEL KİMYA SAN. VE TİC. A.Ş. 443.394.689 99,99 42 117 107 PAŞABAHÇE CAM SAN. VE TİC. A.Ş. 433.691.845 0,58 *43 118 - - 100,0 *44 119 - - 100,0 45 124 118 KENT GIDA MADDELERİ SANAYİİ VE TİC. A.Ş. 398.343.657 95,36 46 125 129 BAYER TÜRK KİMYA SANAYİ LTD. ŞTİ. 389.531.030 100,0 *47 131 - ECZACIBAŞI-ZENTİVA SAĞLIK ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 300.983.780 75,00 48 133 125 ANADOLU İSUZU OTOMOTİV SANAYİ VE TİC. A.Ş. 171.412.820 29,75 49 142 100 ADVANSA SASA POLYESTER SANAYİ A.Ş. 359.960.727 51,00 50 148 126 AUTOLİV CANKOR OTOMOTİV EMNİYET SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 342.506.361 100,0 51 149 145 BETEK BOYA VE KİMYA SANAYİ A.Ş. 365.058.861 25,66 52 150 146 İNDESİT COMPANY BEYAZ EŞYA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 341.479.557 100,0 53 152 128 FEDERAL-MOGUL PİSTON SEGMAN VE GÖMLEK ÜRETİM TESİSLERİ A.Ş. 361.807.477 50,00 54 158 136 NEXANS TÜRKİYE ENDÜSTRİ VE TİC. A.Ş. 318.737.152 100,0 55 161 132 STARWOOD ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ A.Ş. 335.884.799 0,3 56 163 158 NOVARTİS SAĞLIK GIDA VE TARIM ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 333.163.857 100,0 57 176 160 DOĞAN GAZETECİLİK A.Ş. 292.707.911 22,00 58 177 167 ARTENİUS TURKPET KİM. MAD. VE PET AMB. MLZ. SAN. A.Ş. 308.829.562 100,0 *59 187 - - 70,00 60 193 284 SCHNEİDER ELEKTRİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 269.190.141 99,99 *61 194 PFİZER İLAÇLARI LİMİTED ŞİRKETİ 266.945.242 100,0 62 201 173 TİRE KUTSAN OLUKLU MUKAVVA KUTU VE KAĞIT SANAYİİ A.Ş. 261.575.528 77,19 63 202 196 POLİNAS PLASTİK SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 261.557.890 25,00 64 203 260 PERFETTİ VAN MELLE GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 259.180.588 100,0 65 209 137 YAZAKİ OTOMOTİV YAN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 255.581.035 100,0 66 211 198 İPEK KAĞIT SANAYİ VE TİC. A.Ş. 251.891.170 50,00 67 214 203 MOBİL OİL TÜRK A.Ş. 249.299.682 99,99 *68 218 - - 100,0 69 221 197 ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI 243.999.682 97,8 YASED Yatırımcılar Derneği 6

TÜRK A.Ş. 70 222 273 BOSCH TERMOTEKNİK SAN. VE TİC. A.Ş. 242.382.168 100,0 71 227 289 TUSAŞ MOTOR SANAYİİ A.Ş. 237.407.634 46,00 *72 228 - - 20,00 73 230 177 CİMPOR YİBİTAŞ ÇİMENTO SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 235.907.096 10,00 74 233 221 VİTRA KARO SAN. VE TİC. A.Ş. 233.865.817 1,20 *75 234 - CARGİLL TARIM VE GIDA SANAYİ TİCARET A.Ş. 233.521.261 100,0 76 238 202 OLMUKSA İNTERNATIONAL PAPER-SABANCI AMBALAJ SAN. VE TİC. A.Ş. 225.320.842 43,73 77 239 228 ONTEX TÜKETİM ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 235.388.173 100,0 78 240 276 ARCELORMİTTAL AMBALAJ ÇELİĞİ SAN. VE TİC. A.Ş. 224.379.237 75,00 79 244 253 SOFRA YEMEK ÜRETİM VE HİZMET A.Ş. 224.723.108 50,00 80 250 425 TÜPRAG METAL MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş. 213.675.277 99,99 81 251 250 BİZİMGAZ TİC. VE SAN. A.Ş. 213.405.722 99,15 *82 252 - - 99,99 83 253 321 DEMİRER KABLO TESİSLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 218.685.839 2,25 *84 260 - - 92,5, 85 261 316 BEYÇELİK GESTAMP KALIP VE OTO YAN SANAYİ PAZARLAMA VE TİC. A.Ş. 206.470.289 50,00 86 262 233 PETROL OFİSİ A.Ş. 205.748.747 41,58 87 266 320 STANDARD PROFİL OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. 203.940.784 100,0 88 270 356 ÇİMKO ÇİMENTO VE BETON SANAYİ TİCARET A.Ş. 205.178.761 30,00 89 275 257 HAYES LEMMERZ JANTAŞ JANT SAN. VE TİC. A.Ş. 200.201.945 60,00 90 284 231 TEKNİK MALZEME TİC. VE SAN. A.Ş. 191.880.390 50,00 91 289 322 PİLSA PLASTİK SANAYİ A.Ş. 192.772.454 100,0 92 290 297 BAYMAK MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 186.659.840 50,00 93 293 262 MARSHALL BOYA VE VERNİK SANAYİİ A.Ş. 186.288.894 39,40 94 295 366 ALLİANCE ONE TÜTÜN A.Ş. 189.543.804 99,35 95 296 246 FAKO İLAÇLARI A.Ş. 184.185.328 100,0 96 304 294 EGE PROFİL TİC. VE SAN. A.Ş. 178.814.613 97,53 97 307 334 AYTAÇ GIDA YATIRIM SAN. VE TİC. A.Ş. 173.904.275 8,4 *98 310 - - 49,00 99 312 327 ALCATEL LUCENT TELETAŞ TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 172.742.732 65,00 100 314 396 BİOFARMA İLAÇ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 171.683.691 100,0 101 315 441 NORTEL NETWORKS NETAŞ TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 171.645.714 53,13 102 316 318 KALE KİLİT VE KALIP SAN. A.Ş. 171.470.994 24,34 103 320 279 DOW TÜRKİYE KİMYA SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. 183.076.307 100,0 104 321 259 KONYA ÇİMENTO SANAYİİ A.Ş. 170.414.724 80,69 105 327 344 ÇELİKORD A.Ş. 168.000.339 100,0 YASED Yatırımcılar Derneği 7

106 328 172 TOYOTA BOSHOKU TÜRKİYE OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. 167.965.885 100,0 107 337 213 DEVA HOLDİNG A.Ş. 162.327.040 82,24 108 341 447 MAJOR SKT OTO DONANIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 160.249.073 50,00 109 343 256 ASSAN ÇELİK ÜRÜNLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 159.589.601 1,00 110 348 317 AKZO NOBEL ENDÜSTRİ VE OTOMOBİL BOYALARI SAN. VE TİC. A.Ş. 156.553.465 51,00 111 350 329 COGNİS KİMYA SANAYİ VE TİCARET A.Ş 155.173.128 99,99 112 352 306 LAFARGE ASLAN ÇİMENTO A.Ş. 153.781.189 54,41 113 354 300 HAYES LEMMERZ İNCİ JANT SANAYİ A.Ş. 153.347.184 60,00 114 356 280 TERMO TEKNİK TİC. VE SAN. A.Ş. 151.622.554 100,0 115 362 397 KUMTEL DAYANIKLI TÜKETİM MALLARI PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. 148.249.233 3,0 116 364 343 ORTADOĞU RULMAN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 146.380.214 3,35 *117 365 - PROGIDA PAZARLAMA A.Ş. 145.146.697 69,00 BOSCH FREN SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. 118 370 363 A.Ş. 144.002.959 84,50 119 373 272 SET BETON MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş. 143.222.478 100,0 120 375 278 GÖLTAŞ GÖLLER BÖLGESİ ÇİMENTO SAN. VE TİC. A.Ş. 142.434.123 35,02 ALTEK ALARKO ELEKTRİK SANTRALLARI *121 377 - TESİS İŞLETME VE TİC. A.Ş. 141.514.882 50,00 122 380 271 DENİZLİ ÇİMENTO SANAYİİ T.A.Ş. 140.933.963 50,00 123 381 404 GRAMMER KOLTUK SİSTEMLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 140.678.540 99,75 124 382 428 AYDINLI HAZIR GİYİM SAN. VE TİC. A.Ş. 140.219.416 4,0 125 391 333 ÜNİTEKS GIDA TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 137.690.219 20,00 126 392 389 TAM GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 137.549.171 6,22 127 394 335 ALARKO CARRIER SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 137.029.958 42,03 128 396 414 HUGO BOSS TEKSTİL SANAYİİ LTD. ŞTİ. 136.710.701 100,0 129 406 337 FRESH CAKE GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 132.384.112 50,00 ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. VE TİC. *130 410 - A.Ş. 131.450.085 50,00 *131 412 - ÖZMAYA SANAYİ A.Ş. 131.293.029 100,0 ECZACIBAŞI-BAXTER HASTANE ÜRÜNLERİ 132 415 359 SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 129.918.852 50,00 GLAXOSMİTHKLİNE İLAÇLARI SANAYİ VE *133 416 - TİCARET A.Ş. 129.869.472 100,0 ROTOPAK MATBAACILIK AMBALAJ SAN. VE 134 425 357 TİC. A.Ş. 126.601.435 100,0 135 430 392 CROWN BEVCAN TÜRKİYE AMBALAJ SAN. VE TİC. A.Ş. 125.565.641 100,0 *136 443 - - 99,99 HEMA TRW OTOMOTİV DİREKSİYON 137 446 430 SİSTEMLERİ A.Ş. 120.291.983 20,00 138 447 465 İ.E. ULAGAY İLAÇ SAN. TÜRK A.Ş. 119.452.432 88,00 YASED Yatırımcılar Derneği 8

*139 451 - DORUK EV GEREÇLERİ SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ. 118.320.139 99,00 *140 453 - ALCAN PACKAGİNG İZMİR GRAVÜR BASKILI KARTON SAN. VE TİC. A.Ş. 117.679.644 99,96 141 454 493 BASF YAPI KİMYASALLARI SAN. A.Ş. 117.622.144 100,0 *142 459 - SCHOTT ORİM CAM SAN. VE TİC. A.Ş. 116.596.456 100,0 143 470 358 BAŞTAŞ BAŞKENT ÇİMENTO SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 111.574.867 82,00 144 472 464 ONDULİNE AVRASYA İNŞAAT MALZEMELERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 111.304.724 100,0 145 476 476 SYNGENTA TARIM SAN. VE TİC. A.Ş. 110.276.525 100,0 *146 481 - - 99,99 *147 487 - - 100,0 *148 490 - JOTUN BOYA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 106.149.882 100,0 YASED Yatırımcılar Derneği 9