1 TUTANAKLAR Görüşülmekte olan 478 Sıra Sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı nın 73 ncü maddesinin (t-1) fıkrasının tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz. Haluk Eyidoğan Ferit Mevlüt Aslanoğlu Kadir Gökmen Öğüt İstanbul İstanbul İstanbul Özgür Özel Kazım Kurt Sakine Öz Mersin Eskişehir Manisa BAŞKAN Komisyon önergeye katılıyor mu? PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ SÜREYYA SADİ BİLGİÇ (Isparta) Katılmıyoruz. BAŞKAN Hükûmet katılıyor mu? KALKINMA BAKANI CEVDET YILMAZ (Bingöl) Katılmıyoruz. BAŞKAN Önerge üzerinde söz isteyen Sakine Öz, Manisa Milletvekili (CHP sıralarından alkışlar) SAKİNE ÖZ (Manisa) Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. Dün gece, AKP sıraları cadı avını genişleten bir hukuk ve demokrasi skandalına imza attı. İhtisas komisyonlarında görüşülmeyen, meslek örgütlerini atlatan, konuştuğumuz tasarı ve tekliflerle hiç ilgisi olmayan, maddeye kaynak yapılan bir kaptıkaçtı önergesiyle TMMOB un yetkileri budandı; toplumsal muhalefetin odağı olan, kentsel dönüşüm rantına direnen, kamu hakları için mücadele veren mimarların, mühendislerin hakları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının işine gelecek, keyfine göre at koşturacak nitelikte gerçekleşti. Dün sabah Taksim Gezi Parkı için direnen mimarlar ve mühendisler gözaltına alınırken yetmedi, akşam da yasayla susturulmaya kalkıldı. Halkın verdiği mesajı alamadınız. Padişah özentisi Başbakanınız hem mimar hem mühendis, Çevre Bakanınız emlakçı, TOKİ ise müteahhidiniz olmuş. Bu ülkede mesleğini hakkıyla yürüten insanların tüm birikimlerini sömürmeye, siz kamu yararıyla hareket eden, tarihi boyunca hiçbir iktidarın gölgesinde büyümeyen, gücünü halktan alan TMMO B u bitirmeye çalıştınız. Aslında sizi rahatsız eden, bir mimarın mevcut projesi üzerinde istediği fahiş telif hakkı değildir, bunu bahane ediyorsunuz. Böyle etik dışı davranan bir mimara zaten meslek odası, disiplin kurulu kararıyla işlem yapıyor. Sizi rahatsız eden, kamu kaynaklarının birbirine rant odaklı verilmesine karşı çıkan, dava açan mimar odalarıdır. Sizi rahatsız eden, hamuduyla yutmaya çalışanları suçüstü yakalatan, açtığı dava sonucunda rantçıların boğazında lokmaları durduran mühendislerdir. TMMOB un sesini kesmeye, yöneticilerin özgürlüğünü bitirmeye çalıştınız, tutmadı çünkü onlar bu vatanın ranta teslim olmasının karşısında durmaya, özgürlükleri savunmaya devam ediyor. Siz onları kendiniz mi sandınız? Beyzbol sopası görünce susacak mı sandınız? Yanıldınız. Siz, AKP sıraları, önünde sonunda milleti, vatanseverleri, muhalefeti dinlemeyi öğreneceksiniz, bu direnişe şapka çıkaracaksınız. (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
2 Sayın milletvekilleri, Hükûmet, Yapı Denetimi Kanunu ndaki açık yetersizlikleri bildiği hâlde ülkemiz için olmazsa olmaz durumdaki yapı denetimi sistemini on bir yıldır düzenleyemedi. Bu amaçla birkaç teşebbüste bulundu ama bununla ilgili Meclise gelmeyen yapı denetimi kanun tasarısı, sorunları çözmek yerine imar rantı odaklı uygulamalar için hedeflenen sistemin eksiklerini tamamlıyor. Mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı hizmetlerinin niteliğini bozarak taşeronlaştırıyor. Sektördeki sosyal güvenceleri, özlük haklarını, fikrî mülkiyet haklarını yok ediyor; yapı denetimini hük ûmetin etkisinden daha açık duruma getiriyor. Bu torba kanunun düzenlenmesinde, 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ye sokulması başarılmayan yapı denetim hakkındaki kanun fıkrası değiştiriliyor, yasanın denetim kapsamı daraltılıyor ve denetimsiz yapılaşmanın sınırları genişletiliyor. Sayın milletvekilleri, nüfusu 5 binin altındaki belediyeler de bildiğimiz kadarıyla teknik kadro açısından son derece yetersizdir. Siz şimdi bu yasayla ne yapıyorsunuz? Bu belediyelerin sınırları içindeki yapılaşmaları yapımcıların insafına, bu yerleşmelerdeki ve yapılardaki yaşayanları da kaderine terk ediyorsunuz. Düzenlemenizin sonuçları yapı güvenliği açısından önümüzdeki yıllarda acı biçimde ortaya çıkacaktır. Bu tasarıyla, kamuya ait yapı ve tesisler, köy yerleşim alanındaki yapılar, konutlar ile 200 metreyi geçmeyen müstakil yapılar ve benzeri, maddede görülen miktarlar yapı denetimi dışında bırakılıyor. BÜLENT TURAN (İstanbul) Hiç anlamıyoruz. SAKİNE ÖZ (Devamla) Anlarsınız, anlarsınız, daha neler anlıyorsunuz siz. Bu yapılar depremle rahatlıkla yıkılmaya terk ediliyor. Yapı Denetim Yasası nın 5 inci maddesindeki değişiklikle yapı denetim ücretleri yarıya azaltılıyor. Bu değişiklik, yapı denetim firmalarının alacağı ücretleri yarıya azaltarak yapı denetimcilerini müteahhidin önüne savunmasız biçimde sürerek pazarlığa itiyor. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) SAKİNE ÖZ (Devamla) Daha söyleyeceğimiz çok şey vardı ama sizler dinlemeye uygun değilsiniz, biz de anlatmaya devam edeceğiz. Siz nasıl olsa parmaklarınızı kaldırarak bu yasayı geçireceksiniz. Bunun da halkımızın zararına olduğunu bir kez daha buradan söylemek istiyorum. (CHP sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ediyorum. Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Önerge kabul edilmemiştir.
3 Diğer önergeyi okutuyorum: BAŞKAN Önerge üzerinden söz isteyen Alim Işık, Kütahya Milletvekili. (MHP sıralarından alkışlar) ALİM IŞIK (Kütahya) Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 478 sıra sayılı Kanun Teklifi nin 73 üncü maddesinin (t) bendinin (1) nolu alt bendi üzerinde vermiş olduğumuz değişiklik önergesi için söz aldım, bu vesileyle yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. Değerli milletvekilleri, bu ramazan ayının mübarek gününde yaptığımız işi size bir kez daha hatırlatmak istiyorum. Bu maddeyi, daha önceki birçok maddeye benzer şekilde, 2011 yılında 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname nin 24 üncü maddesiyle yapılan değişikliği Anayasa Mahkemesinin kabul etmemesi üzerine, Hükûmetin yaptığı bu yanlışı düzeltmek için bugün burada bu kanun maddesi olarak görüşüyoruz. Yani bu yüce Meclisin görevi böyle bir günde, Hükûmetin üyelerinin yaptıkları yanlışları düzeltmek olmamalı. Ne getiriyor? derseniz, hiçbir şey getirmiyor. Önceki kararnamede yer alan 3194 sayılı İmar Kanunu ile başlamış, başına 3/5/1985 tarihli ve eklemişiz, bir de daha önceki metinde zorunludur ibaresini mecburidir diye değiştirmişiz, Meclisin önüne dayamışız, Buyurun, geçirin. diyoruz. Yani Hükûmetin yetki alarak yanlış yaptığı bir işi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin siz değerli üyelerini kullanarak sizlerin oylarıyla burada düzeltmeye çalışması bu yüce Meclisin ayıplarından birisidir. Bunu bu yüce Meclise yapılmış önemli bir haksızlık olarak görüyorum. Gönül isterdi ki bu maddede mademki, böyle bir torba teklif içerisinde, Yapı Denetimi Kanunu değişikliği öngörüyoruz, buradaki asıl problemleri çözelim. Değerli milletvekilleri, şu anda yapı denetim şirketleri denetimini yaptığı yapının ücretini yapı sahibi müteahhitten alıyor. Parayı müteahhit verdiği sürece hiçbir yapı denetim şirketi gidip de sahadaki inşaatta doğru dürüst bir denetim yapamıyor. Daha yarım saat önce görüştüm, bu şirketlerin önemli sorunlarından birisi bu. İkincisi, müteahhit istediği firmayla anlaşıyor ve o istediği firmaya masa başında denetim yaptırıyor. Orada çalışan mühendislerin hiçbirisi -gidip de bu yüzde 1,5 u geçemez şeklindeki sınırlamayla alınan ücretlerden- sahada mühendislik yapamıyor değerli milletvekilleri. Bu nedenle İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) Kontrol var ALİM IŞIK (Devamla) Yok, yok. Kontrol falan yok, yetersiz; ediyorsa ona bir şey diyemem. Dolayısıyla kâğıt üzerinden müteahhitten para alınan bir sistemde, şu anda yürüyen sistemde bu yapıların bu şekilde, arzu edilen düzeyde bir kaliteyle denetlenmesi mümkün değil. Aynı şekilde, bir ildeki yapı denetim şirketlerinin iş dağılımında çok ciddi dengesizlikler var. Bu şirketlerin talebi şu: Bir havuz sistemi kurulsun, iş yüküne ve hak edişine göre, bu şirketlerdeki çalıştırdığı eleman sayısıyla da orantılı olmak üzere bir yıllık iş kapasitesine göre bu işler dağıtılsın. Birileri kâğıt üzerinde denetim yapıyor, onlarca binanın denetimini yapıyor, diğer tarafta bu işi hakkıyla yapmak isteyen bir yapı denetim kuruluşu ise hiç iş alamıyor. Böyle bir sistemle ancak birbirimizi kandırırız. Dolayısıyla burada bunun ele alınması lazım. Şimdi, Hükûmetin yaptığı, bakanın yaptığı yanlışı, gelip de aynen, bir iki kelimeyi değiştirerek, bu yüce Meclise haksızlık yaparak buradan çıkarma gayreti içerisinde olma yerine, bu konunun özden değişimini sağlayacak ve bu sistemin müşavirlik sistemi mi, yoksa havuz sistemiyle çalışan bir denetim sistemi mi olduğuna karar verecek köklü bir düzenlemeye ihtiyaç var.
4 Özellikle yapı denetim elemanlarının firmalarda parasını almada çok ciddi sıkıntılar çektiği, müteahhidin denetim firmasına parayı ödemediği, mahkemelik olması hâlinde bu defa tamamen sistemi, şirketi değiştirerek başka şekle dönüştürdüğü bir uygulamanın içerisindeyiz. Bunun mutlaka düzeltilmesi lazım, yüce Meclisin buna çözüm bulması gerekiyor. Diğer taraftan, bu yüzde 3 dolayında kesinti yapılan ve bakanlık payına ayrılacak paranın da bakanlığa ayrılma yerine bu sahada çalışan mühendislere verilmesinin daha doğru olacağını düşünüyorum. Önergemize desteğinizi bekliyor, tekrar saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ediyorum. Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler Kabul etmeyenler Önerge kabul edilmemiştir.
5 Görüşülmekte olan 478 sıra sayılı Kanun Teklifinin 73 üncü maddesinin (t) bendinin (2) numaralı alt bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz. Mustafa Elitaş Recep Özel Hakan Çavuşoğlu Kayseri Isparta Bursa Tülay Kaynarca İstanbul Türkan Dağoğlu İstanbul "2) 5 inci maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Yapı denetimi hizmeti için yapı denetim kuruluşuna ödenecek hizmet bedeli, yapı denetimi hizmet sözleşmesinde belirtilir. Bu bedel, yapı yaklaşık maliyetinin % 1,5'inden az olamaz. Hizmet bedeli oranı, yapım süresi iki yılı aşan iş için yıllık % 5 artırılır ve yapım süresi iki yıldan daha az olan işler için yıllık % 5 azaltılır. Bu bedele, katma değer vergisi ile yapı denetim kuruluşu tarafından talep edilen ve taşıyıcı sisteme ilişkin olmayan malzeme ve imalâtlar konusunda yapı müteahhidince yaptırılacak olan laboratuvar deneylerinin masrafları dâhil değildir. Yapı denetim kuruluşu, yapı sahibinden başka bir ad altında, ayrıca hiçbir bedel talebinde bulunamaz. Yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli, Endüstri Bölgeleri, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Organize Sanayi Bölgeleri onaylı sınırı içerisinde yer alan tüm yapılar için % 75 indirimli uygulanır. Yapı denetim hizmet bedeli, yapı denetim kuruluşlarının hizmet bedellerinin ödenmesinde kullanılmak üzere yapı sahibince il muhasebe birimlerinde açılacak emanet nitelikli hesaba yatırılır. Yatırılan tutarların % 3'ü ruhsatı veren idarenin, % 3'ü Bakanlık bünyesinde bulunan döner sermaye işletmesinin hesabına aktarılır."" Görüşülmekte olan 478 sıra sayılı Niğde Milletvekili Alpaslan Kavaklıoğlu ve Zonguldak Milletvekili Özcan Ulupınar ile 100 Milletvekilinin; Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ve Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporları (2/1613, 1/778) nın 73 üncü maddesinin (t) bendinin (2) nolu alt bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederi z. Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler Kabul etmeyenler Önerge kabul edilmiştir.
6 MHP Önergesi: Mustafa Kalaycı Erkan Akçay Mehmet Günal Konya Manisa Antalya Alim Işık Kütahya Oktay Vural İzmir "2) 4708 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Yapı denetimi hizmeti için yapı denetim kuruluşuna ödenecek hizmet bedeli, yapı denetimi hizmet sözleşmesinde belirtilir. Bu bedel, yapı yaklaşık maliyetinin % 1,5'inden az olamaz. Hizmet bedeli oranı, yapım süresi iki yılı aşan iş için yıllık % 5 artırılır ve yapım süresi iki yıldan daha az olan işler için yıllık % 5 azaltılır. Bu bedele, katma değer vergisi ile yapı denetim kuruluşu tarafından talep edilen ve taşıyıcı sisteme ilişkin olmayan malzeme ve imalâtlar konusunda yapı müteahhidince yaptırılacak olan laboratuvar deneylerinin masrafları dâhil değildir. Yapı denetim kuruluşu, yapı sahibinden başka bir ad altında, ayrıca hiçbir bedel talebinde bulunamaz." "Yapı denetim hizmet bedeli, yapı denetim kuruluşlarının hizmet bedellerinin ödenmesinde kullanılmak üzere yapı sahibince il muhasebe birimlerinde açılacak emanet nitelikli hesaba yatırılır. Yatırılan tutarların % 1'i ruhsatı veren idarenin, % 1'i Bakanlık bünyesinde bulunan döner sermaye işletmesinin hesabına aktarılır." Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler Kabul etmeyenler Önerge kabul edilmemiştir.