Teras Ev 2 Duvar Resimleri Ünite 2 nin Korunması Sütunlu Avlu SR 27 Proje Tanımı
Genel Yamaç Ev 2 Duvar Resimleri Teras Ev 2, Efes antik kentinin merkezinde bulunan, üç yapay teras üzerine kurulmuş yedi lüks daireden (sütunlu evlerden) oluşmaktadır. Toplumun üst sınıfının mensuplarına ait olan bu evler, sakinlerinin yaşam tarzını yansıtacak şekilde oldukça zengin döşenmiştir. Mermer duvar dekorasyonu ve mozaik zeminlerin yanında konut kompleksindeki neredeyse tüm odalar (yaklaşık 75 oda) duvar resimleri ile dekore edilmiştir. Duvar dekorasyonları, resimlerin ıslak kireç sıva üzerine çizildiği, fresk tekniği ile yapılmıştır. Bazı yüzeylerde, birbiri üzerine boyanmış, yediye varan farklı tabakaya rastlanmıştır. MS 1. Yy ile MS 3. Yy arasında yapılmış bu freskler, Roma İmparatorluğu dönemi Efes inin günlük yaşamı hakkında harikulade bilgiler sunmaktadır. Ev sakinlerinin resim zevkleri ve tercihleri, bugün bile bakanlar üzerinde muhteşem bir izlenim bırakmaktadır. Ayrıca bu resimler, Roma İmparatorluğu Anadolu sundaki en geniş duvar resimleri kompleksini oluşturmaktadır. 1967 1985 yılları arasında Teras Ev 2 de geniş çaplı bir kazı gerçekleştirildi. 2000 yılından bu yana da yapı, değerli ve eşiz duvar resimleri ile mozaikleri koruyan çatı (yaklaşık 4000m 2 ) ile muhafaza edilmektedir. Bu sayede ziyaretçiler sanat eserlerini bir müzede değil de gerçek yerlerinde görebilmektedir. Günümüzde, yapı ziyarete açıktır. Teras Ev 2 ziyaretleri, antik kentte gerçekleştirilen her gezinin en önemli kısımlarından/parçalarından birini oluşturmaktadır.
Küçük Asya da bulunan en büyük Roma İmpartorluğu Duvar Resimleri Kompleksi
Koruma neden gereklidir? Antik zamanlarda gerçekleşmiş yangınlar ve depremler ile kazıların sebep olduğu hasarlar, yıllardır uygulanan geçici koruma yöntemleri, geçmiş yıllarda yapılmış hatalı restorasyonlar ve bakım eksiklikleri nedeniyle Teras Ev 2 deki duvar resimleri kısmen kötü durumda, bazı duvar resimleri ise ciddi risk altındadır. Bu resimlerin uzun süreli korunmasını sağlamak adına, doğru koruma ve restorasyona ihtiyaç duyulmaktadır. Uluslar arası korumacılardan oluşan takımımız tarafından iyileştirilmeyi bekleyen yaklaşık 75 oda bulunmaktadır. Odanın büyüklüğüne, dekorasyonun kalitesine ve zenginliğine bağlı olarak bir oda ortalama 1200 saat çalışmaya ihtiyaç duymaktadır.
İş Akışı Restorasyon konsepti, yalnızca yapının sağlamlığı açısından çok gerekli olduğunda, müdahale ve değişikliklerin uygulanması için dizayn edilmiştir. Resimlerin ve alt sıva katmanının sabitlenmesi Yetersiz müdahalelerin ortadan kaldırılması Yüzeylerin toz, çamur ve zararlı maddelerden temizlenmesi Orijinal maddenin ortaya çıkarılması (mümkün olduğu durumlarda) Orijinal yüzeye uygun kireç harcı ile boşlukların doldurulması Rötuş (geri alınabilir müdahale) Bilimsel analiz ve dokümantasyon
Koruma Projesi Yerleşim Birimi 2 Yerleşim Birimi 2, Yerleşim Birimi 1 ile aynı terasta (yaklaşık 549 m2) ve Yerleşim Birimi 1 in batısında bulunmaktadır. Yapının kullanım ömrü boyunca sadece küçük restorasyonlardan geçmesi ve kat seviyelerinin çok az yükseltilmesi sebebiyle Erken İmparatorluk yerleşim planı çok iyi korunmuştur. Ancak evin ön cephesinin batı kısmı, Bizans yapısından ötürü büyük zarar görmüştür ve bu nedenle evin orijinal girişi yeniden inşa edilememektedir. Bizans Döneminde üzerine bir değirmen odası (B 16) inşa edilen Yerleşim Birimi 2 nin ana girişi muhtemelen Stepped Alley 3 üzerinde yer almaktaydı. Bu tahmini girişten girdiğinizde, yakında bulunan hizmet odaları (SR 27b ve c, SR 30) ve küçük tuvalete (SR29) erişebileceğiniz küçük bir avluya (S27) ulaşabilirdiniz. İlk yapıldığında bu boşluğun kuzey kısmında mutfak (SR 27a) da bulunuyordu. Fakat bu mutfak daha sonra, halen duvar tesisatının da görülebilir olduğu, yapının güney kısmına taşındı.
Aynı zamanda bu avludan, içerisinde tek parça beyaz mermerden yapılmış ve başlıkları Korint tarzda süslenmiş 9 adet sütunun bulunduğu, 148 m2 genişliğindeki büyük bir avluya (S 22/23) ulaşılabiliyordu. Halen avlunun güney kısmında görülebilen ve yapının kemerlerini taşıyan bu sütunlar Geç Antik ve Erken Bizans dönemlerinde spolia adı verilen, daha önceden kullanılan yapı malzemelerinin tekrar kullanılması yöntemi, ile yapılmışlardır. The impluvium, avlunun çökmüş olan kısmı, 4 tarafında da orta yükseklikteki parapet duvar ve moziklerle kaplı koridorlarla çevrilmiştir. Güneyde bulunan bir su kanalı ve dekoratif olarak yapılan ek bir çeşme yapıya yeterli miktarda su sağlıyordu. The socle ve avlu duvarlarının merkezi renkli mermer levhalarla kaplanmış, üst kısımlar ise mavi arka plan üzerine erotes-garlands ile boyanmıştır. Avlunun güneybatı köşesinde Yerleşim Birimi nin üst katına çıkmayı sağlayan bir merdiven ve merdivenin hemen yanında da güney duvara işlenmiş kahraman bir biniciyi at üzerinde betimleyen Heros-Equitans rölyefi bulunmaktadır. Avlunun güneyinde bulunan ana kayaya oyulmuş ve karışık olarak döşenmiş The exedra (duvarda bulunan yarım dairelik oyuk ) (GEW D) büyük ihtimalle konukların dikkatini çekmek amacıyla yapılmıştır. Konuklar muhtemelen bu alanda karşılanıyor ve değerli eşyalar da bu oyuğa koyularak sergileniyordu. Duvarlar ve zemin, renkli taşlar ve mermerlerle kaplanırken; tonoz ve kemer aynası cam mozaiklerle dekore edilmişti. Exedra nın özenli ve ayrıntılı döşemesi, sütunlu avlunun hem evin iletişim merkezi ve hem de evin girişi olduğunu vurguluyor.
Duvar resimlerinin biçiminden (perilerin odası, SR 19/20) ya da heykelsi sıvadan (SR 17) anlaşıldığı üzere sütunlu avlunun doğusundaki odalar resmi işleve sahiplerdi. Avlunun batısında bulunan odaların (SR 25 ve 26) ise özel alanlar oldukları söylenebilir. Bu küçük cellae nin duvarları lisene-system resimlerle ya da dağınık çiçeklerle dekore edilmiş ve zemini mozaikle kaplanmıştı. Küçük ve direkt ışık almayan, yerleri kille kaplı oda (SR 12) muhtemelen depo/ambar olarak kullanılmaktaydı. 14 m2 genişliğindeki SR18 isimli odanın ya da ikinci kattaki muadilinin özenle dekore edilmiş olması mümkündür. Yıkılan yapının enkazında, aralarında fildişi friz in de olduğu, çok sayıda küçük mermer heykel ya da renkli taş ve fildişi, mozaik zemin üzerinde bulundu. 20 cm yüksekliğinde ve 108 cm uzunluğundaki bu fildişi frizde, İmparator Trajan beraberindekilerle ve bir barbar heyetiyle birlikte neredeyse yuvarlak figürler olarak tasvir edilmiş. Fakat diğer birçok parçada da olduğu gibi, fildişi parçaların birinci kattan mı ikinci kattan mı geldiği tam olarak anlaşılamıyor. Yine de mozaikler, duvar resimleri ve enkazdan elde edilen buluntular; üst kattaki odanın özenle dekore edildiğini ve yalnızca aile tarafından kullanılmadığını, aynı zamanda konukların da ağırlandığı bir alan olduğunu gösteriyor.
Yapının kuzeyinde, sütunlu avlu SR 22/23ün yanında bulunan 35.5m2 ve 31.5m2 boyutundaki iki ek odanın da (SR 24 ve 28) konuklara ayrıldığı düşünülüyor. Bu iki oda geniş kapıları ve pencere açıklıkları ile avluya bağlanıyor, aynı zamanda da büyüleyici bir görsellik sunuyordu. Sütunlu avludaki exedra, duvar kenarında bulunan çeşmenin, duvar ve exedra nın tonoz dekorunu tıpatıp yansıttığı SR 24 nolu oda ile kıyaslandığında, bu paralel dizaynın oldukça ilgi çekici olduğu görülüyor. Çeşme duvarının mermer kaplamasının üzerinde, cam mozaiklerden yapılmış su perileri küçük oyukları (apses) süslüyor. Mozaik zemin divanın durduğu orijinal pozisyonu gösteriyor. Aynı zamanda yerleşik bir platform ve klinai ile masalardan arta kalan hırdavat parçaları bu odanın misafirleri ağırlama ve yemek verme işleviyle kullanıldığına işaret ediyor. Mermer ve fildişinden yapılmış, muhtemelen aile üyelerini tasvir eden birçok portre ile iki oda da ev sahibinin sosyal statüsünü sergiliyor. Yerleşim Birimi 2 nin bir başka eşsiz özelliği de birçok dekoratif malzemeyi içeren büyük bir enkaz ile neredeyse tamamen kapanmış olmasıdır. Bu da, örneğin Mısırlı rahip heykeli gibi değerli eşyalar; gaz lambaları, merhemler ve gaz şişeleri gibi gündelik eşyaları içeren evin orijinal içeriğinin büyük bir bölümünün yeniden inşa edilmesine ve bir araya getirilmesine olanak sağlıyor.
Koruma Projesi : Yerleşim Birimi 2 SÜTUNLU AVLU (SR 27) Küçük Avlu (SR 27) başlıkları Dorik tarzda yapılmış 4 adet oluklu sütun tarafından çevrilmektedir. Değirmen odası (B 16) antik materyalleri ve sayısız spoliadan yapılmış bir metre boyundaki duvarları (Korint ve Ionic tarza yapılmış sütun başı parçaları ve delikli sütunlar fark edilebiliyor) kötü etkilemiştir. Avlunun kemerli yürüş yolları mozaikle kaplanmış, duvarlardaki balık ve kuşların amblem olarak kullanıldığı basit resimler ile süslenmişti. Duvarlardaki yoğun ateş izleri ise MS 3. yy daki yıkımın sonuçlarıdır ve deprem sonrasında büyük bir yangın çıktığına işaret eder. Avlunun güneyindeki yürüyüş yolunda bir mutfak (SR 27a) vardı fakat mutfağın girişi büyük sütunlu avludandı. (SR 22/23) Balık ve Kuş resimleri, Teras Ev 2 nin kenar odalarında SR27 de de olduğu gibi şaşırtıcı bir sıklıkla karşımıza çıkıyor. Basit açık alan resimleri ve alçak kabartmalı sütunlarla (lesene) ortak bir şema içerisinde; kuşlar (örneğin güney batı köşesindeki ahşap ağaçkakan) ve balıklar (örn. güney duvardaki tekir balığı) birer amblem olarak karşımıza çıkıyor. Balıklar ve kuşlara belirli bir anlam yüklenemiyor ve bu da belki de neden bu kadar yoğun olarak kullanıldıklarını açıklıyor sadece dekoratif figürler olarak görülüyorlar.
Personel gideri Malzeme gideri 73.850 3.750 Seyahat gideri 800 TOPLAM 78.400 Çalışma saati: 2.426 Takım: 2 konservator Dönem: Mayıs/Haz. 2014
SPONSORLARIN SUNUMU Teras Ev 2 nin İçindeki Sponsor Tabelaları Sponsor, ilgiliyi odaya doğrudan konumlandırılmış kendi sponsor tabelasını alır. Yapının korunması ve zarar görmemesi amacıyla ziyaretçiler özel olarak ayrılmış bir yol üzerinde yürüyerek alanı dolaşırlar ve odalara girmelerine izin verilmez. Sponsor tabelalarını yerleştirirken, yazıları okuyan ziyaretçilerin ilgili odayla görsel temas sağlayabilmelerine özellikle dikkat ediyoruz. Her yıl 160.00 ziyaretçi tur süresince sponsor tabelalarına bakıyor.
SPONSORLARIN SUNUMU Teras Ev 2 nin İçindeki Sponsor Tabelaları Sponsor tabelasında, sponsor logosunun yanı sıra şirketin adını da belirten üç dilde (Almanca, İngilizce, Türkçe) yazılmış kısa bir metin bulunur. Boyutlar : 50 x 70 cm
SPONSORLARIN SUNUMU Teras Ev 2 nin Girişindeki Sponsor Panoları Sponsorların logoları Teras Ev 2 nin önündeki sponsor panolarında yer almaktadır 3mm akrilik cam 3mm akrilik cam
SPONSORLARIN SUNUMU Ana Girişlerdeki Sponsor Panoları Sponsorların logoları ayrıca Efes Antik Kenti nin arkeolojik alanının ana girişindeki sponsor panolarında yer almaktadır. 3mm akrilik cam
İletişim Bilgileri: Efes Vakfı Gülsevim Avcı Tolunay Te l: 0090 212 393 55 00 E-posta : info@ephesus-foundation.org Web : www.ephesus-foundation.org facebook.com/ephesus Foundation