SAĞLIK TURİZMİ YRD. DOÇ. DR. UĞUR AKDU
Sağlık Turizminin Çeşitleri 2
Termal ve spa-wellness turizmi İleri yaş ve engelli turizmi Medikal turizm 3
Termal ve Spa-Wellness Turizmi Mineralize termal sular ile çamurların, kaynağın yöresindeki çevre ve iklim faktörleri birleşiminde, insan sağlığına olumlu katkı sağlamak üzere, uzman hekim denetim ve programında; fizik tedavi, rehabilitasyon, egzersiz, psikoterapi, diyet gibi destek tedavilerle koordineli kür uygulamaları için yapılan turizm hareketidir şeklinde tanımlamıştır (Turizm Bakanlığı,1993). 4
5 1500 + / %6
Termal Turizmin Türkiye Açısından Önemi Diğer turizm çeşitleri ile çok kolay entegrasyona gidilebilen bir alandır. Turizm mevsiminin tüm bir yıla yayılmasını sağlar. Geri kalmış yörelerin kalkınmasında önemli rol oynayacak potansiyele sahiptir. Termal turizm ile yeni iş alanları açılır. Emek-yoğun niteliği ile bu alanda büyük istihdam alanları yaratılabilir. Termal turizm, iç ve dış turizmin hizmetine sunulan turizm arz kaynaklarını çeşitlendirir 6
Termal Turizm Tesisleri 2006 2010 Tesis Sayısı Yatak Kapasitesi Tesis Sayısı Yatak Kapasitesi Turizm İşletme Belgeli Turizm Yatırım Belgeli Belediye Belgeli Toplam 37 9.736 50 15.796 8 2.438 15 7.757 33 5.593 35 6.174 78 17.767 100 29.727 7
SPA Sanitas Per Aquam Sudan Gelen Sağlık anlamına gelmekte olup Romalılardan bugüne kadar uygulanan su terapilerine verilen isimdir. su ve çamur terapileri, sıcak su havuzu, çeşitli masaj terapileri, aroma terapileri, güzellik ve bakım. 8
WELLNESS Wellness ise termal merkezlerden, masaja, kişisel bakıma, gıda takviyelerinden, şifalı bitkilere, aroma terapiden, kilo kontrolüne, fitness'den şifa enerjilerine uzanan çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Bu kapsamda insanın kendisini ruhsal, bedensel, zihinsel ve ilişkisel olarak iyi ve zinde hissetmesini sağlayan her türlü masaj, cilt bakımı, çamur ve yosun banyoları, küvet bakımları, talassoterapi gibi doğa ve doğal ürünlere sağlıklı yaşam yöntemleri ile yapılan vücut bakımlarını 9 kapsamaktadır
Kür: Tedavi etkeninin belli dozda, seri halde, düzenli aralıklarla, belli sürelerle tekrarlanarak verilmesi ile uygulanan tedavi yöntemidir. Balneotherapi: Mineral termal sularla yapılan kür uygulamasıdır. Talassoterapi: Deniz suyu ve güneşten yararlanılarak yapılan kür uygulamalarıdır. Hidroterapi: Termomineral sular ile yapılan yıkamalar, duşlar gibi uygulamalardır. Speleojerapi: Mağara ortamından yararlanılarak yapılan tedavi türüdür. 10
Peloidoterapi: Çamur tedavisidir. Klimatizm: Sağlıklı iklim ortamında bulunmaktır. Üvalizm: Meyve ve sebzeler ile yapılan kür (tedavi) yöntemidir. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Kaplıca tedavisinde kullanılan elektro terapi, egzersiz tedavileri, masaj ve diğer yöntemlerdir. İnhalasyon: Mineralli su zerreciklerinin solunması yoluyla yapılan tedavi biçimidir. Destek Uygulamalar: Sağlık eğitimi, diyet uygulamaları, günlük yasam aktivitelerinin düzenlenmesi, davranış değişikliği eğitimleri ve psikolojik destek yöntemidir. 11
İleri Yaş ve Engelli Turizmi Üçüncü yaş turizmi olarak da adlandırılan ileri yaş turizmi, özellikle 65 yaş ve üzeri insanların bakım gerektiren tedavilerini kapsayan bir sağlık turizmi çeşididir. 12
Birleşmiş Milletler verilerine göre bugün dünyada 500 milyondan fazla insan fiziki ya da zihinsel bir engel ile yaşamaktadır. Günümüzde turizm alt yapısını oluşturan ulaşım, konaklama ve diğer öğelerin engelli insanlar tarafından da kullanılabilir halde olacak şekilde planlanıyor olması artık engellilerinde turizmde bir potansiyel oluşturduğunun kanıtıdır. 13
Sağlık Bakanlığı tarafından ileri yaş ve engelli turizminin alt başlıkları aşağıdaki gibi belirlenmiştir (www.saglik.gov.tr). İleri yaş turizmi ( gezi turları, meşguliyet terapileri ) Yaşlı bakımı hizmetleri ( bakım evlerinde veya rehabilitasyon hizmetleri ) Klinik otelde rehabilitasyon hizmetleri Engelliler için özel bakım ve gezi turları Hizmet Yeri: Klinik oteller, rekreasyon alanları, tatil köyleri ve bakım evleri vb 14
Medikal Turizm Van Sliepen (1992) medikal turizmi, sürekli ikamet edilen yer dışında konaklamak koşulu ile boş zamanlarda tedavi amaçlı yapılan geziler olarak tanımlamaktadır. Magablih (2001) e göre ise medikal turizm, hastaların, sağlıklarını iyileştirmek ya da en azından sağlık durumlarını bir düzene sokmak amacıyla, 24 saatten az olmamak ve en fazla bir yıl sürmek koşulu ile çalışmak ya da yaşamak gibi bir amaç güdülmeksizin başka bir ülkeye gitmektir. Suad Imran (1995) a göre ise tedavi olmak için geçici süre ile ister doktor tavsiyesi ile isterse kişinin kendi isteği ile başka bir ülkeye gitmesi olarak tanımlanmaktadır 15
Sağlığını yeniden kazanmak ve/veya korumak isteyen insanların sürekli ikamet ettikleri yer dışında başka yerlere en az 24 saat en fazla 1 yıl olmak üzere, herhangi bir ticari amaç güdülmeksizin ve tıbbi tedavi almak (tedavi süreci ve şekline göre turistik faaliyetlere katılmak) koşuluyla yapılan seyahatlerdir. (Akdu, 2014). 16
Türkiye de Durum Ne? 17