Tu rkiye deyaşlı Turizminde Kaplıca Sularının ve MekanlarınYaşlı Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Tu rkiye deyaşlı Turizminde Kaplıca Sularının ve MekanlarınYaşlı Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi"

Berker Bilgin
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Tu rkiye deyaşlı Turizminde Kaplıca Sularının ve MekanlarınYaşlı Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi Prof. Dr. Deniz Evcik Ankara Üniversitesi Haymana MYO FTR uzman Dr.

2 Yaşlanma biyolojik bir süreç olup fizyolojik ruhsal işlevlerimizde azalma ve kayıplara eşlik etmektedir. ve Yaşlılık; yaş arası dönemi kapsar, yaş ileri yaşlılıktır ve sıklıkla fonksiyonel kayıplar eşlik eder. 85 yaş ve üzeri çok ileri yaşlılıktır ve çoğunlukla özel bakıma gereksinim duyarlar.

ve Yaşlılık; 65-75 yaş arası dönemi kapsar, 75-85 yaş ileri yaşlılıktır ve

3 Son 50 yılda insan ömrü 20 yıl kadar uzamış olup Dünya Sağlık Örgütü 1990 lı yıllardan sonra sloganını değiştirmiştir. Yaşlılık ile özürlülük oranı 2050 yılına doğru 4-5 kat artacaktır. Ülkemizde yaşlı nüfus oranının 2025 yılında yaklaşık % 10 olması, 2050 yılında ise yaşlı nüfus sayısının bugünkünün yaklaşık üç katı olacağı düşünülmektedir.

Yaşlılık ile özürlülük oranı 2050 yılına doğru 4-5 kat artacaktır.

4 Hedeflerimiz Sağlıklı bir yaşam. Daha uzun ve kaliteli bir yaşam. Bağımsız yaşam. 4

5 Yaşlı hastadaki değişimler Kardiyopulmoner sistem kapasitesinde azalma Cilt turgor tonusta azalma, Kemik yoğunluğunda azalma, osteoporoz Kas kütlesinde azalma Denge ve koordinasyonda bozulma Kognitif fonksiyonlarda azalma Eşlik eden kronik hastalıklar Polifarmasi / Yaşam kalitesinde azalma

kütlesinde azalma Denge ve koordinasyonda bozulma Kognitif

6 Yaşlılarda termal tedavideki hedefler Hastanın yakınmalarında rahatlama sağlamak Ağrıyı azaltmak yada yok etmek Var olan hareket kısıtlılığını açmak, fonksiyonel kapasiteyi korumak Hastalığı tedavi etme Günlük yaşam aktivitelerinde yeterliliğini sağlamak Sosyal yaşamdaki engelliliği azaltarak yaşamını kolaylaştırmak, topluma kazandırmak

kapasiteyi korumak Hastalığı tedavi etme Günlük yaşam aktivitelerinde yeterliliğini

7 Termal Tedaviler Hidroterapi Balneoterapi Spa Tedavisi Akuaterapi

8 Hidroterapi Su ile yapılan bütün tedavi yöntemlerini içerir. Mineral içeriğinden çok mekanik, bir miktar da termik etkiden yararlanılır. Fizik tedavi uygulamalarının su ile yapılması da hidroterapi içerisinde yer alır. Genel ve lokal su banyoları bu grupta yer alır. 8

9 Balneoterapi Termomineral sularla, peloid ve gazların banyo, içme ve inhalasyon şeklinde uygulanan tedavi yöntemidir. Mekanik, Termal, Kimyasal (içindeki mineraller) etkidir. İçerdikleri erimiş mineral ve gazların deri yoluyla emilmesi ile vücut metabolizmasını düzenlerler. 9

Mekanik, Termal, Kimyasal (içindeki mineraller) etkidir.

Spa Tedavisi Spa; Su ile gelen sağlık Spa tedavisi hidroterapi, balneoterapi, fizik tedavi, rehabilitasyon gibi farklı ana tedavileri, destek tedavileri

10 Spa Tedavisi Spa; Su ile gelen sağlık Spa tedavisi hidroterapi, balneoterapi, fizik tedavi, rehabilitasyon gibi farklı ana tedavileri, destek tedavileri ve ek olarak tatil atmosferini içerir. Destek tedaviler arasında diyet, hasta eğitimi, masaj..vs sayılabilir. Sağlık merkezi, dinlenme ve terapi, sauna,buhar

11 Akuaterapi Su içinde uygulanan tedavi edici egzersizlerdir. Fonksiyonel kapasitenin arttırılması amacıyla uygulamaktadır. Akuaterapi terimi yerine, akuatik terapi, akuatik rehabilitasyon, havuz tedavisi, su içi egzersiz ve hidroterapi terimleri de yaygın olarak kullanılmaktadır Akuaterapi kavramı 20.yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanmıştır ve su tedavilerini bilimsel platforma taşımıştır. 11

Akuaterapi terimi yerine, akuatik terapi, akuatik rehabilitasyon, havuz tedavisi, su içi egzersiz ve

12 Termal tedavi etkileri Eklem katılığında azalma Tendonlarda kollajen esnekliğinin artması Ağrıda azalma Ağrı eşiğinde artma Kas spasmının azalması Dolaşımın artması Endorfin salınımında artış Hücresel metabolizmada artıştır. Denge ve koordinasyonda düzelme 12

Kas spasmının azalması Dolaşımın artması Endorfin salınımında

13 Suda boynumuza kadar immersiyon ile vücut ağırlığında %90 a varan bir azalma meydana gelir. Ağırlığın azalması ağrılı ve güçsüz kaslara destek olur ve hareketi kolaylaştırır. Hidrostatik basınç etkisiyle ödem azalır ve eklem içi yapıların gerginliğinde ve eklem kapsülündeki artmış basınç azalır. Ilık suyun etkisi ile özel ve genel kas gruplarında gevşeme meydana gelir, ağrı azalır. 13

Hidrostatik basınç etkisiyle ödem azalır ve eklem içi yapıların gerginliğinde ve eklem

14 Bu özellikleri suya ideal egzersiz ortamı olma imkanı sağlar. Su içinde hızla yürümek, su dışında elde edilmesi zor bir bir dirençli egzersizdir. Bu şekilde yük bindirmesi yasaklanmış olan hastalara bile dirençli egzersizler yaptırılır. 14

15 Yaşlı hastada termal tedavi uygulamaları Suların özellikleri İdeal su sıcaklığı genelde derecedir. Bu sıcaklıktaki suda uygulanacak banyonun süresi günlük bir seferde 20 dk dır. Banyolar 2-4 hafta süreyle, günde bir ya da gün aşırı bir banyo şeklinde yapılır. Haftada bir gün ara verilmeli, termal krize dikkat edilmelidir.

Bu sıcaklıktaki suda uygulanacak banyonun süresi günlük bir seferde 20 dk dır.

16 Termoindifferent yada hipotermal banyolar tercih edilmeli, Hipertermal banyolar kardiyovasküler yüklenme açısından öncelikle düşünülmemelidir (SVO açısından dikkat edilmelidir). Yaşlı hastalarda özellikle boyuna kadar immersiyon uygulamaları yerine lokal uygulamalar tercih edilmeli.

17 Peloidoterapi gibi uygulamaların paketler halinde daha lokal bölgelere uygulanmalı, Kür reaksiyonu açısından dikkatli olunmalıdır. Yaşlılarda balneoterapiye yetersiz yanıt olabilir,takip edilmelidirler.

18 Kontraendikasyonlar Kalp ve Solunum sist hastalıkları Ciddi periferik damar hastalıkları Kanama bozuklukları Atopik egzema Akut inflamatuvar artritler Ateşli hastalıklar Üriner enfeksiyonlar Enfekte açık yaralar Isı duyusunun bozulduğu ciddi yanıklar 18

Akut inflamatuvar artritler Ateşli hastalıklar Üriner

19 Yaşlıda termal tedaviye destek yöntemler Hasta eğitimi Diyet düzenlemeleri (Diabet, KVS vs) Davranışsal tedaviler Masaj Ergonomik düzenlemeler Egzersiz programları Gevşeme yöntemleri

20 Termal havuz Kaplıca havuzları yüzme havuzu olarak kullanılmamalıdır. Egzersiz havuzları yüzülebilmek için 4-5 m. ebatında olmalı, kişi başına en az 3 m 2 zemin alan olmalı Havuzun derinliği en fazla net 150 santimetre olmalıdır. Çocuklar için 80 cm. Tedavi havuzlarının planlanmasında mimar ve mühendisin yanısıra FTR uzman doktorun da yer alması uygun olacaktır. Günümüzde çoğunlukla prefabrik tedavi havuzları tercih edilmektedir (FDA). 20

ebatında olmalı, kişi başına en az 3 m 2 zemin alan olmalı Havuzun derinliği en fazla net 150 santimetre

21 Akuaterapi Havuzun hangi amaca hizmet edeceği Havuzlar birçok etkinliğin yapılabileceği tarzda yapılmalı (fitness, yüzme, egzersiz vs) Büyük havuzlar giderek sığlaşmakta. Özel havuzlar yaygınlaşmakta (rehabilitasyon ağırlıklı) 21

22 Yapılacak aktiviteye göre havuz boyutları değişir. Durağan bir aktivitede; kişi başına en az 2 m², yüzme yürüme gibi aktivitelerde bu 15 m² ulaşmaktadır. Suda 20 kişiden fazla olmayacak bir grup; yanlara doğru bir adımdan fazla yatay hareketin yapılmayacağı egzersizde her bir katılımcı için minimum 2.5 m² gereklidir. 22

23 Mekanlar Havuz içine inen dolgu basamaklı merdiven bulunur, ayrıca merdiven kenarına ve havuz iç duvarına tutunma kolları yapılır. Gerekirse havuz içine hasta indirmeye yarayan sabit veya hareketli bir sistem kurulur. 23

24 Tedavi Havuzları 24

25 Rehabilitasyon havuzu 25

26 Hidroterapi Ekipmanları 26

27 Havuz merdiveni 27

28 Kenar tutamakları 28

29 29

30 Hasta taşıyıcı (LIFTER) 30

31 Taşıyıcı 31

32 Su içi paralel bar 32

33 Egzersiz aletleri 33

36 Su yu zeyinde kalmaya ve egzersizlere yardımcı aletler 36

37 37

38 Kickboard Su yu zeyine paralel veya dik kullanılırlar. 38

39 39

40 40

41 Suda dik pozisyonda tutan cihazlar 41

42 Kemer gibi beli sararak destekler ve aynı zamanda su yu zeyinde kalmaya yardımcıdır. 42

43 Hastanın boyun ve başını su yu zeyinde tutmaya yardımcıdır. 43

44 44

45 Genel Önlemler Hastalar hiçbir zaman gözetimsiz bırakılmamalı Hastanın kan basıncı, nabız ve solunumu gibi yaşamsal fonksiyonlarını takip edilmeli Rehabilitasyon havuzlarında karbondioksitli ve kükürtlü sular kullanılmaz. 45

46 Sistemik hastalıklara göre uygulanacak tedavinin ısısı göz önünde tutulmalıdır. Sıcak suyla yapılan tedavilerde yanık oluşmamasına Havuz tedavilerinde hastaların boğulmamasına! ve ıslak zeminde kayarak düşmemelerine dikkat edilmelidir. Merkezlerde yaşlı hastaların dinlenebileceği alanlar ile sosyal aktivasyon alanlarının yer alması gereklidir. 46

47 Kas iskelet sistemi hastalıkları Romatizmal hastalıklar İnflamatuar artritler (RA, AS..vs) Osteoartrit Yumuşak doku hastalıkları (Fibromiyalji) Mekanik bel-boyun ağrıları Osteoporoz Rehabilitasyon 47

48 Kanıta dayalı tıp Yaşlı hastalarla yapılan bilimsel çalışmalar oldukça az sayıda, Kanıta dayalı çalışmalar özellikle kas iskelet sistemine ait hastalıklarda, romatolojik hastalık grubunda artmakta ve olumlu sonuçlar bildirilmektedir.

49 Yaşlı hasta grubuna su içi egzersiz programı verilmekte. 1.grup (n=10) haftada bir gün, 2.grup (n=12) haftada 2 gün germe,kuvvetlendirme ve gevşeme egzersiz programına alınmaktadır. 2. grupta daha fazla olmak üzere her iki grupta HRQL, ADL ve kas gücü ölçümlerinde 2 yıl sonuçlarında anlamlı düzelme bulunmuştur. Sato D et al. Disability and Rehabilitation 2009;31:84-93

50 Fibromiyalji sendromu tanılı 63 hasta su içi ve karasal egzersiz olmak üzere 2 grup hasta, 1 saat/gün, 3 kere /hafta total 15 seans. Hastalar hassas nokta sayısı, ağrı (VAS), fonksiyonel kapasite (FIQ) ve Beck Depresyon Sorgulaması (4,12,24.haftalar) Her iki grupta anlamlı düzelme olmakla birlikte bu düzelmenin devamlılığı akuatik egzersiz grubunda. Evcik D et al. Rheumatol Int. 2008;28(9):885-90

51 Diz osteoartriti olan toplam 80 hasta 3 grup; 1. grup balneoterapi, 2. grup mud-pack, 3. grup hotpack tedavisi 20dk/gün, 5 gün/hafta total 10 seans. Ağrı, Yaşam kalitesi,fonksiyonel kapasite (VAS, NHP,WOMAC) Tüm parametrelerde düzelme ve özellikle yaşam kalitesindeki düzelmenin 1 ve 2. grupta olduğu gözlendi. Evcik D. Joint Bone Spine 74 (2007) 60-65

52 Sonuç Ülkemiz su kaynakları açısından zengin bir ülke olup, yaşlılarımızın tedavi seçenekleri arsında daha fazla oranda yer almalıdır. Su tedavileri sadece kaplıca ve banyo tedavilerinden oluşmamaktadır. Akuaterapi önemsenmelidir. Kür merkezlerinde fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları ile kombine edilmelidir. Bu merkezlerin hijyen başta olmak üzere denetim ve standardizasyonlarının sağlanmalıdır.

53 Teşekkürler

Benzer belgeler

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivite ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi artışı özellikle yaşlı nüfusta önemli görülmektedir. Bu kısımda yaşlılar için egzersiz programı oluşturulurken nelere dikkat edilmesi gerektiği