T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİNGÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MUHASEBE FİNANSMAN VERGİ DAİRESİ İŞLEMLERİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİNGÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MUHASEBE FİNANSMAN VERGİ DAİRESİ İŞLEMLERİ ANKARA- 2007

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1...3 1. TACİRİN MALİYEYE KARŞI SORUMLULUKLARI...3 1.1. Bildirimlerde Bulunmak...3 1.1.1. İşe Başlamayı Bildirme...4 1.1.2. İşe Başlama Bildirimini Elde ve Bilgisayarda Düzenleme...5 1.1.3. Adres, İş ve İşyeri Sayısı Değişikliklerini Bildirme...9 1.1.4. Değişimlerle İlgili Dilekçe Yazma...10 1.1.5. İşi Bırakmayı Bildirme...12 1.1.6. İşi Bırakma Bildirgesi Düzenleme...12 1.1.7. Yoklama Fişi...16 1.1.8. Kira Kontratı...18 UYGULAMA FAALİYETİ...24 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...25 2. VERGİ LEVHASI ASMAK...27 2.1. Vergi Levhası Asmak Zorunda Olanlar...27 2.2. Vergi Levhasının Tasdiki ve Asılması...28 2.2.1.Vergi Levhasının Tasdikine İlişkin Örnek Olay ve Dilekçeler...29 2.2.2. Vergi Levhasında Yer Alan Bilgiler...29 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...34 ÖĞRENME FAALİYETİ 3...36 3. ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANMAK...36 3.1. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullananlar...36 3.2. Cihazın Alınması...37 3.3. Ödeme Kaydedici Cihazlara Ait Levha...40 3.4. Cihazın Satışı...43 3.5. Z Raporu...45 UYGULAMA FAALİYETİ...46 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...47 ÖĞRENME FAALİYETİ 4...49 4. VERGİ SUÇ VE CEZALARI...49 4.1. Vergi Ziyaı (Kaybı) Cezası (VUK madde 344)...50 4.2. Usulsüzlükler ve Cezaları...52 4.2.1. Genel Usulsüzlük Cezaları...53 4.2.2. Özel Usulsüzlük Cezaları...54 4.3. Hürriyet Bağlayıcı Suç ve Cezalar...56 4.3.1. Para Cezasına Çevrilebilen Kaçakçılık Suçları...56 4.3.2. Para Cezasına Çevrilemeyen Kaçakçılık Suçları...57 4.4.Vergi Cezalarının Kesilmesi...57 4.5. Ceza Tutanağı...58 4.6. Ceza İhbarnamesi...60 4.7. Vergi Cezalarında İndirme...62 4.8. Mükellef Hakları Bildirimi...65 4.8.1 Mükellef Hakları Bildirgesi...65 i

UYGULAMA FAALİYETİ...67 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...68 MODÜL DEĞERLENDİRME...71 CEVAP ANAHTARLARI...74 KAYNAKÇA...77 ii

AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD 344MV0004 ALAN Muhasebe Finansman DAL/MESLEK Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı MODÜLÜN ADI Vergi Dairesi İşlemleri Muhasebe elemanının, vergi mevzuatına göre bir işletmenin MODÜLÜN TANIMI vergi dairesi ile olan işlemlerini bilgisayar ortamında yapabilmesine olanak sağlayacak öğrenme materyalidir. SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL YETERLİK Vergi dairesi ile olan işlemleri yapabilmek Genel Amaç Vergi mevzuatına göre işletmenin vergi dairesi ile olan işlemlerini bilgisayar ortamında yapabileceksiniz. MODÜLÜN AMACI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Amaçlar 1. İş yeri Açma Bildirgesi düzenleyebileceksiniz. 2. Vergi Levhası düzenleyebileceksiniz. 3. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma Ruhsatı alabileceksiniz. 4. Vergi Suç ve Cezalarını bilecek, mükellef hakları bildirimi ile ilgili konularda bilgi sahibi olabileceksiniz. VUK, TTK, form belgeler, bilgisayar, disket, CD, yazıcı, internet bağlantısı, klasör, dosya Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Modül sonunda ise kazandığınız bilgi ve becerileri belirlemek amacıyla öğretmeniniz tarafından hazırlanacak olan ölçme aracıyla değerlendirileceksiniz. iii

iv

GİRİŞ Sevgili Öğrenci, GİRİŞ Devletlerin kendi temel işlevlerini yerine getirebilmeleri için duymuş oldukları gelir ihtiyacı, verginin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Devletin gelir ve giderlerini, vergi kanunları çerçevesinde yürüten ve takip eden teşkilat ise Maliye Bakanlığıdır. Faaliyetleri sonucu vergiye tabi gelir elde eden tüm gerçek ve tüzel kişilerin doğal olarak Maliye teşkilatına karşı bir takım sorumlulukları da ortaya çıkacaktır. Bu sorumlulukları ise mükellefi adına genellikle piyasada serbest muhasebeci, serbest muhasebeci ve mali müşavir unvanları taşıyan kişiler yürütmektedir. Bilgisayarlı muhasebe elemanı olarak yetişmekte olan sizler, genellikle bu unvanlı kişilerin yanında çalışarak, staj görerek ileride bu mesleği seçeceksiniz. O halde Muhasebe ve Finansman alanında, bilgisayarlı muhasebe elemanı olarak bir mükellefin maliye ile olan tüm sorumluluklarının neler olduğunu, bu sorumlulukların ne şekilde yerine getirilmesi gerektiğini bilmek zorundasınız. Bu modülde size sunulan bilgiler, bu yönlerdeki bilgi açığını kapatmanı sağlayacaktır. Gelecekte mesleki bilgilere ve vergi kültürüne sahip bireyler olarak yetişmeniz, ülke geleceği bakımından çok önemlidir. 1

2

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Tacirin Maliyeye karşı olan bildirimde bulunma sorumluluğunu yerine getirme şeklini öğrenecek, bununla ilgili olarak gerekli form belgeleri kendiniz düzenleyebileceksiniz. ARAŞTIRMA VUK un bildirimlerle ilgili maddelerini okuyunuz (Madde 153-164) defterinize kısa notlar alınız. Çevrenizdeki herhangi bir muhasebe bürosundan örnek olarak düzenlenmiş İşe başlama/bırakma bildirimi fotokopisini rica ederek temin ediniz ve bu formu sınıfta inceleyiniz. Düzenlenmiş olan bir kira sözleşmesini sınıfa getirerek genel ve özel şartlar yönünden inceleyiniz. 1. TACİRİN MALİYEYE KARŞI SORUMLULUKLARI 1.1. Bildirimlerde Bulunmak Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak bir iş yeri açıp faaliyete başlayan bir kişinin bu faaliyetinden dolayı bir vergi yükümlülüğü ortaya çıkıyorsa kişinin, devletin gelir ve giderlerini yöneten kuruluşu olan Maliye Bakanlığı na bildirimde bulunma sorumluluğunun ortaya çıktığını bilmesi gerekir. Sorumlu olan bu kişiler VUK un 153. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir: Vergiye tabi ticaret ve sanat erbabı; Serbest meslek erbabı; Kurumlar vergisi mükellefleri; Kollektif ve adi şirket ortaklarıyla komandit şirketlerin komandite ortakları; şeklinde belirtilmiştir. 3

Bu kişilerin vergi dairesine yapmak zorunda oldukları bildirimler ise şunlardır: İşe başlama bildirimi Adres, iş ve iş yeri sayısı değişikliklerinin bildirimi İşi bırakma bildirimi 1.1.1. İşe Başlamayı Bildirme Gerçek kişi, tüzel kişi ayırımı yapmaksızın, İşe Başlama Bildirimi işe başlama tarihinden itibaren 10 gün içinde ilgili vergi dairesine yapılmalıdır. Gerçek kişi tacirlerde işe başlama bildirimi, tacirin kendisi tarafından yapılabileceği gibi, avukatı ya da muhasebe işlemlerini yürüten SMMM tarafından da yapılabilir. Tüzel kişi tacirlerde ise ; (şirketlerde ise) işe başlama bildirimi, ticaret sicil memuru tarafından tescil işlemi sırasında yapılır. Ve başvuru evraklarının bir sureti ilgili vergi dairesine gönderilir. Dolayısıyla ilgili şirketin işe başlamayı bildirme yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılır. (TTK madde 30) Ücret geliri, menkul sermaye geliri (Banka faiz geliri gibi), gayrimenkul sermaye iradı (Kira geliri gibi) elde edenler ile zirai faaliyette bulananların işe başlamalarını bildirmelerine gerek yoktur. İşe başlama bildiriminin düzenleyebilmek için öncelikle, hangi belirtilerin işe başlama anlamına geldiğini bilinmesi gerekir. Gerçek kişi tacirlerde ; Bir iş yerinin açılması, iş yeri açılmamış olsa bile ticaret siciline ya da mesleki bir kuruluşa (ticaret odasına, esnaf kuruluşuna veya hukuki derneklere) kaydolunması, Kazançları basit usulde belirlenen tacirler için ise, iş yeri açmasalar dahi, işle bilfiil uğraşmaya başlamaları, Serbest meslek sahiplerinde ise ; Muayenehane, yazıhane, atölye gibi özel işyerleri açılması, Çalışılan yere faaliyette bulunulduğunu ifade eden tabela ve levha asılması, Mesleki faaliyetin sürdürüldüğüne ilişkin ilanlar yapılması, Mesleki kuruluşlara kaydolunması, İşe başlama anlamına gelmektedir. O halde işe başlama bildirimi bu belirtilerin meydana geldiği tarihten itibaren 10 gün içinde İşe Başlama / Bırakma Bildirimi formu ile ilgili vergi dairesine yapılmalıdır. 4

1.1.2. İşe Başlama Bildirimini Elde ve Bilgisayarda Düzenleme ÖRNEK1- Bay Serdal ÇANKAYA 02.05.2006 tarihinde Uzayan sokak 14/8 Aydınlıkevler/ANKARA adresinde bir yer kiralayıp şehir içi ve şehirlerarası yük taşımacılığı ile uğraşmak üzere bir yazıhane açmış ve işe başlamıştır. Tacirin; İşe Başlama Bildirimi ni düzenleyiniz. Bildirgeyi düzenlerken dikkat etmemiz gereken konulardan biri, yapılan bu faaliyetten dolayı kişinin hangi tür vergi sorumlulukları ortaya çıkıyorsa, bunların bildirgede doğru işaretlemektir. Örneğimizde tacir Serdal ÇANKAYA nın bu faaliyetinden dolayı gerçek usulde gelir vergisi, kira nedeniyle gelir stopajı, katma değer vergisi, geçici gelir vergisi sorumluluklarının ortaya çıktığı düşünülürse işe başlama bildiriminin şu şekilde düzenlenmesi gerekir. ( Şekil 1.1, 1.2 ) 5

Şekil1.1: İşe başlama bildirimi (ön yüz) 6

Şekil1.2 : İşe başlama bildirimi (arka yüz) 7

İşe başlama bildirimine eklenmesi gereken belgeler değişiklikler gösterebilir. Buna göre; Gerçek kişi tacirlerde ; bildirimi veren açısından Resim:1.6 Nüfus Cüzdan Sureti İşe başlama bildirimine eklenir Onaylı nüfus cüzdan sureti (Mükellefin Vergi Dairesine bizzat başvurması halinde nüfus cüzdanının fotokopisi Müdür Yardımcısı, Şef veya görevlendirilecek bir memur tarafından aslı ile karşılaştırılarak Aslının Aynıdır şeklinde tasdik edilir.) Resimli ikametgah belgesi Noter onaylı imza sirküleri Kira sözleşmesi (Kendi mülkü ise tapu fotokopisi) Nakil Vasıtalarında; Plakasız yeni araçlarda fatura fotokopisi (Aynı gün müracaat şarttır.), Plakalı araçlarda noter satış senedi (Aynı gün müracaat şarttır.) Tüzel kişi tacirlerde ; Şirket ana sözleşmesinin noter onaylı bir örneği ile ticaret siciline müracaatına ait belgenin bir örneği, Şirketi temsile yetkili müdürün noter onaylı imza sirküleri Şirketi temsile yetkili kişilerin onaylı nüfus cüzdanı sureti, resimli ikametgah ilmühaberi Kooperatiflerden varsa üst birliğe kayıtlı olduklarına dair yazı, Farklı vergi daireleri yetki alanı içinde ilave iş yeri açılması veya adres değişikliği nedeniyle yeni mükellefiyet tesisinde bu belgelere ilave olarak bu hususla ilgili yönetim kurulu kararının noter tasdikli bir örneği. Basit usule tabi olma şartlarını taşıyan tacirlerde ; Onaylı nüfus cüzdan sureti Resimli ikametgah senedi İş yerinin kendisine ait olması halinde emlak vergisine esas olanvergi değerini gösterir, belediyeden alınacak onaylı bir belge, iş yerinin kiralanmış olması halinde ise kira kontratının bir örneği Nakil Vasıtalarında, Plakasız yeni araçlarda fatura fotokopisi (Aynı gün müracaat şarttır.) Plakalı araçlarda noter satış senedi (Aynı gün müracaat şarttır.) 8

Dernek ve vakıflarda ; Emniyet müdürlüğü dernekler masasına verilen valilik onay belgesi Derneği temsile yetkili kişilerin noter onaylı imza beyannamesi Tüzük metni ve yerel gazete ilanı Dernek veya mütevelli heyeti başkanının onaylı nüfus cüzdanı sureti, ikametgah senedi İşe başlama bildirimi günümüzde elde 2 nüsha olarak düzenlenmektedir. Bir nüshası vergi dairesine verilmekte, diğer nüsha ise bildirimi yapan tacirde dosyalanarak saklanmaktadır. Yakın bir gelecekte ise beyannamelerde olduğu gibi işe başlama bildiriminin de internet ortamında doldurularak vergi dairesine gönderileceği tabiidir. 1.1.3. Adres, İş ve İşyeri Sayısı Değişikliklerini Bildirme 1.1.3.1. Adres Değişikliği Bildirimi İşe Başlama / Bırakma Bildirgesi düzenleyerek vergi dairesine işe başladığını bildirmiş olan bir tacirin, bildirgede yazılı olan iş yeri veya ikametgah adresinde sonradan bir değişiklik meydana gelebilir. Böyle bir durumda tacirin bu değişikliği, değişikliğin olduğu tarihten itibaren bir ay içinde bir dilekçe ile vergi dairesine bildirmesi gerekir.(vuk madde 157) Bu bildirim tacir ile vergi dairesi arasındaki iletişimin doğru olarak yapılmasını sağlar. 1.1.3.2. İş Değişikliği Bildirimi İşe Başlama / Bırakma Bildirgesi düzenleyerek vergi dairesine işe başladığını bildirmiş olan bir tacirin işlerinde; Yeni bir vergiye tabi olma Mükellefiyet şeklinde değişiklik Mükellefiyetten muaflığa geçme şeklinde değişiklik meydana gelmişse, tacirin bu değişiklikleri, bir ay içinde vergi dairesine bir dilekçe ile bildirmesi zorunluluğu vardır. (VUK madde 158) 1.1.3.3. İş Yeri Sayısındaki Değişikliklerin Bildirimi Aynı teşebbüs veya işletmeye dahil bulunan iş yerlerinin sayısında meydana gelen artış veya azalışları mükellefler vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. (VUK Madde 159) Kanunun bu hükmüne göre yeni bir şube açılması ya da faaliyet gösteren şubelerden birinin kapatılması hali, iş yeri sayısında bir değişikliğin oluştuğunu ifade eder. Böyle bir durumda değişikliğin olduğu tarihten itibaren 1 ay içinde durumun bağlı olunan vergi dairesine bir dilekçe ile bildirilmesi zorunludur. 9

1.1.4. Değişimlerle İlgili Dilekçe Yazma ÖRNEK 1- Bay Eren KUTUCULAROĞLU Rüzgarlı Sokak Çapar İş Hanı No:125 Ulus /ANKARA adresinde elektrik malzemelerinin toptan ve perakende ticaretini yapmakta olduğu iş yerini 10.05.2006 tarihinde Rüzgarlı Sokak Eser İş Hanı No:78 Ulus /ANKARA adresine taşımıştır. Bu değişikliği vergi dairesine bildirir dilekçe şu şekilde olacaktır. (Şekil 3) YILDIRIM BEYAZIT VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE A N K A R A Müdürlüğünüzde 7743158070 nu.lı ile kayıtlı Gerçek Gelir, Muhtasar, Katma Değer Vergisi, Geçici Vergi mükellefinizim. Rüzgarlı Sokak Çapar İş Hanı No:125 Ulus /ANKARA adresinde elektrik malzemeleri toptan ve perakende ticareti yapmakta olduğum iş yerimi 10.05.2006 tarihi itibarıyla Rüzgarlı Sokak Eser İş Hanı No:78 Ulus / ANKARA adresine taşımış bulunmaktayım. Yeni iş yerimde de işçi çalıştırmayacağım. Bilgi edinilmesi için gereğini arz ederim. A D R E S : Rüzgarlı Sokak Eser İş Hanı 10 15.05.2006 No: 78 Ulus / ANKARA Saygılarımla, EKİ : 1 Adet Kira sözleşmesi fotokopisi Şekil1.3: Adres değişikliğine ilişkin dilekçe örneği Eren KUTUCULAROĞLU ÖRNEK 2- Adres değişikliğinde bulunan Bay Eren KUTUCULAROĞLU 01.06.2006 tarihinden itibaren yapmış olduğu elektrik malzemeleri ticaretinin yanı sıra, PVC kapı pencere sistemleri, çelik kapı, mutfak ve banyo dolabı, duşakabin, laminant parke ve inşaat taahhüt işleri de yapmaya başlamıştır. Bildirimle ilgili dilekçe örneği şu şekilde olacaktır.(şekil 4) YILDIRIM BEYAZIT VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE A N K A R A Müdürlüğünüzde 7743158070 nu.lı ile kayıtlı Gerçek Gelir, Muhtasar, Katma Değer Vergisi, Geçici Vergi mükellefinizim.

İş yerimde yapmış olduğum elektrik malzemeleri ticaretinin yanı sıra, 01.06.2006 tarihinden itibaren PVC kapı pencere sistemleri, çelik kapı, mutfak ve banyo dolabı, duşakabin, laminant parke ve inşaat taahhüt işleri de yapmaya başladım. Ek işlerim yönünden bilgi edinilmesi için gereğini arz ederim. A D R E S : Rüzgarlı Sokak Eser İş Hanı No: 78 Ulus / ANKARA Şekil 1.4: İş değişikliğine ilişkin dilekçe örneği 10.06.2006 Saygılarımla, Eren KUTUCULAROĞLU ÖRNEK 3- Önceki örneklerde adı geçen tacir Eren KUTUCULAROĞLU, 01.07.2006 tarihinde yürütmüş olduğu faaliyetle ilgili olarak Posta caddesi No:36 Ulus / ANKARA adresinde bir şube iş yeri açmıştır. Bildirimle ilgili dilekçe örneği aşağıdaki gibi olacaktır. (Şekil 5) YILDIRIM BEYAZIT VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE A N K A R A Müdürlüğünüzde 7743158070 no ile kayıtlı Gerçek Gelir, Muhtasar, Katma Değer Vergisi, Geçici Vergi mükellefinizim. Rüzgarlı Sokak Eser İşhanı No:78 Ulus / ANKARA adresinde yürütmüş olduğum faaliyetle ilgili olarak 01.07.2006 tarihinde Posta Caddesi No:36 Ulus / ANKARA adresinde kiralamış olduğum iş yerinde bir şube açmış bulunmaktayım. Şubemde 2 işçi çalıştıracağım. Bilgi edinilmesi için gereğini arz ederim. 10.06.2006 Saygılarımla, Eren KUTUCULAROĞLU A D R E S : Merkez :Rüzgarlı Sokak Eser İş Hanı No: 78 Ulus / ANKARA Şube : Posta caddesi No:36 Ulus / ANKARA E K : 1 Adet Kira Kontratı Fotokopisi Şekil 1.5: İş yeri sayısındaki değişikliklerin bildirimine ilişkin dilekçe örneği 11

1.1.5. İşi Bırakmayı Bildirme İşi bırakma, vergiye tabi olmayı gerektiren işlemlerin tamamen sona erdirilmesidir. İşlemlerin, tatil, tacirin hastalığı ya da cezai bir işlem uygulanarak iş yerinin kapatılması gibi nedenlerle durdurulması işi bırakma anlamına gelmez. İşi bırakmadan anlaşılması gereken yürütülmekte olan ticari veya mesleki faaliyete tamamen son verilmesi, işletmeyle ilgili ekonomik kıymetlerin tamamen elden çıkarılmasıdır. İşi bırakma tacirin ; Kendi isteği ile olabilir, Tasfiye veya iflas durumundan kaynaklanabilir, Ölümü sonucu ortaya çıkabilir. Kendi isteği ile işi bırakan bir tacir, işi bıraktığı tarihten itibaren 1 ay içinde durumu bağlı olduğu vergi dairesine İşe Başlama / Bırakma Bildirimi ile bildirmek zorundadır. Tasfiye veya iflas, tacirin işi bıraktığı anlamına gelir. Bu durumda tacirin mükellefiyeti, vergi ile ilgili işlemlerin tamamen sona ermesine kadar devam eder, Tasfiye veya iflasın kapandığı hususu tasfiye memurları tarafından vergi dairesine bildirilir. Ölüm de işi bırakma anlamına gelir. Ölüm nedeniyle işi bırakmayı vergi dairesine bildirme görevi onun mirasçılarıdır. Mirasçılardan herhangi biri, ölümün meydana geldiği tarihten itibaren 4 ay içinde durumu vergi dairesine bildirmelidir. Kendi isteği ile işi bırakan bir tacirin, İşe Başlama / İşi Bırakma bildirimini doldurup imzaladıktan sonra bu bildirim ile birlikte vergi levhasını, matbaada bastırılmış veya noterde onaylatılmış fatura, irsaliye, perakende satış fişi vb. belgelerin boş veya tam kullanılmamış olanlarını vergi dairesine vermesi gerekir. İade sırasında mükellef ile vergi dairesi arasında bir tutanak düzenlenir. Vergi dairesi bu evraklara dayanarak işi bırakan tacirin iş yeri adresine yoklama memuru göndererek işin bırakılıp bırakılmadığını yerinde tespit ettirir. Ve yoklama memurunun bununla ilgili olarak düzenlemiş olduğu tutanak mükellefin dosyasına konulur. 1.1.6. İşi Bırakma Bildirgesi Düzenleme ÖRNEK: Bayan Dilek KÜKRER Çarşı Caddesi No: 35 Yenimahalle/ ANKARA adresinde yürütmekte olduğu Tekstil ürünleri toptan ve perakende ticareti faaliyetine ilişkin Dilek Çeyiz Evi unvanlı iş yerini 25.05.2006 tarihinde kapatmış, Vergi Levhasını, Ödeme Kaydedici Cihaz Levhasını ve kullanılmamış fatura, perakende satış belgelerini, irsaliyelerini ise vergi dairesine tutanakla teslim etmiştir. Bu değişikliği vergi dairesine bildirir dilekçenin ( Şekil 1.6 1.7 ) mükellef ile vergi dairesi arasındaki tutanak örneğinin (Şekil 1.8 ) düzenlenmiş şekilleri şu şekilde olacaktır. 12

Şekil 1.6: İşi bırakma bildirimi örneği (ön yüz) 13

Şekil 1.7: İşi bırakma bildirimi örneği (arka yüz) 14

TUTANAK Dairenizin..2876543338 vergi numarasında kayıtlı mükellefi Dilek KÜKRER. Dilek Çeyizevi Tekstil Ürünleri toptan perakende ticareti ----------------------..faaliyetini.25.05.2006 tarihinde terk etmiş olup, ödevlinin faaliyetini terk tarihi itibariyle en son kullanmış olduğu ve kullanmadığı belge ciltlerini iptal ettirmek üzere dairemize ibraz etmiş ve ibraz edilen belgelerin seri ve sıra numaraları aşağıya çıkartılarak kullanılmayan ciltler iptal edilmek üzere dairemizce alınmıştır. İbraz edilen belgelerin kullanılmayan kısımları ortadan yatay ve dikey olarak kesilerek iptal edilmiştir. BASTIRDIĞI VEYA TASDİK ETTİRDİĞİ BELGENİN: NEVİ : SERİ SIRA NO : Fatura.. A/055001-055250.. Gider Pusulası A/049751-050000. Sevk İrsaliyesi A/105101-105300. ADEDİ : 5 cilt 5 cilt 4 cilt TASYERİ UNV : TASDİK TARİHİ Damla Matbaası.. 05.02.2006 Damla Matbaası.. 20.03.2005 Duygu Matbaası. 20.11.2005 İŞİ TERK TARİHİ İTİBARİYLE KULLANILAN EN SON BELGENİN TÜRÜ : Fatura. Gider pusulası Sevk İrsaliyesi SERİ VE SIRA NO : A/055101... A/049770.. A/105296 DÜZENLEME TARİHİ : 24.05.2006 12.01.2006.24.05.2006 İPTAL EDİLEN BELGENİN NEVİ : İLK SERİ SIRA NO : SON SERİ SIRA NO : Fatura. A/055102.. A0552050 Gider Pusulası A/049771. /050000 Sevk İrsaliyesi A/105297.. A105300.. NOT : İzin alarak bastırmış olduğum belgelerin iptal edilenler dışında kalan tüm belgelerin kalanlarını kanuni defterime kaydettiğimi ve elimde başka bir belge kalmadığını beyan ederim. Ayrıca ödevlinin vergi levhası, ÖKC (Ödeme Kaydedici Cihaz) levhası iptal edilerek dosyasına konuldu. En son adresi : Telefon No : Mükellef imza mühür Dilek KÜKRER Servis Şefi imza Memur imza Emel SALUR Semadan ÖNCEL Müdür Yardımcısı İmza- Engin ALPTEKİN Şekil1.8: Fatura ve yerine geçen belgeler, vergi levhası, ÖKC iptaline ilişkin tutanak örneği 15

1.1.7. Yoklama Fişi Yoklama, gerçek ya da tüzel kişilerin yürütmüş oldukları faaliyetleri ve bunun sonucu elde etmiş oldukları kazançları yönünden, vergi kanunlarımızda belirtilen yükümlülükleri yerine getirip getirmediklerini kontrol etmek amacıyla, yoklama yapmaya yetkili olan kişiler tarafından yapılır. Yoklama yapmaya yetkili olanlar (VUK128) şunlardır : Vergi dairesi müdürleri Yoklama memurları Yetkili makamlar tarafından yoklama işi ile görevlendirilenler Vergi incelemesine yetkili olanlar (maliye müfettişleri, gelirler kontrolörleri gibi) Gelir uzmanları Yoklama yapan kişilerin elinde yoklama yetkilerini gösteren fotoğraflı bir belge bulunur. Kendilerine sorulmasa bile yoklama yapılan kişiye bu fotoğraflı belge gösterilir. Yoklama haber verilmeden her zaman yapılabilir. Yoklama sonuçları için bir tutanak niteliğinde olan iki nüsha Yoklama Fişi düzenlenir. Bir nüshası yoklama yapılana veya yetkili adamına imzalatılarak verilir, imzadan kaçınma, yoklama fişinin bir nüshasını almama gibi bir durum söz konusu olursa, bu husus yoklama fişinde belirtilir ve yoklama fişi polis, jandarma, muhtar ve ihtiyar meclisi üyelerinden birine imzalatılır. Mükellefin bilinen adresine posta ile 7 gün içinde de gönderilir. Yoklama fişinin diğer nüshası ile vergi dairesine verilir. Örneğin yukarıdaki örnekte adı geçen mükellef Dilek KÜKRER in Çarşı Caddesi No:35 Yenimahalle/ANKARA adresinde Tekstil ürünleri toptan ve perakende ticareti üzerine faaliyet göstermiş olduğu iş yerini, 25.05.2006 tarihi itibarıyla kapatmış olduğu ve de İşi Bırakma Bildirimini düzenleyerek aynı tarih itibarıyla bağlı olduğu Yenimahalle Vergi Dairesine vermiş olduğunu düşünelim. Mükellefin yapmış olduğu bu bildirim üzerine bağlı olunan vergi dairesi, bildirimin doğru olup olmadığını tespit etmek amacıyla bir yoklama memurunu görevlendirecek, yoklama memuru ise mahallinde durumu belirleyerek, konuyla ilgili olarak bir yoklama fişi düzenleyecektir.( Şekil 1.9 ) 16

M Ü K E LL E F İ N T.C YOKLAMA FİŞİ Cilt No : 25513124 MALİYE BAKANLIĞI Sıra No : 124 ANKARA Defterdarlığı Yenimahalle Vergi Dairesi İŞE BAŞLAMA / BIRAKMA Vergi Kimlik Numarası :..2876543338. Adı, Soyadı :.Dilek KÜKRER İşi : Tekstil ürünleri ticareti İş Adresi :..Çarşı caddesi No: 35 Yenimahalle/ ANKARA İkametgah Adresi :..Uzayan sokak 135/ 6 Aydınlıkevler / ANKARA. Yoklamanın ilgili Bulunduğu Devre : 25.05.2006 tarihi itibarıyla işi bırakma Yoklamanın Konusu : Mükellefin 25.05.2005 tarihli işi bırakma dilekçesine Dayanarak işi bırakma ile ilgili hususların tespitini rica ederim. Adem ÇETİN Müdür Yardımcısı İmza-Mühür 1. İşe Başlama Tarihi : 14.07.2001.. 2. İş yerinin Büyüklüğü ve Müştemilatı : 80 metrekare 3. İş yerinin Mülkiyetinin Kime Ait olduğu : Ayşe AYGÜN 4. Varsa,İşletmenin Ambar, Depo, Ardiye, Şube ve Adresleri : 5. Mülkiyetinin Kime Ait Olduğu :. 6. İş yeri Kira Sözleşmesinin Tarihi, Aylık ve Yıllık Kira Tutarı : 01.01.2006 Aylık: 200YTL 7. İş yeri Emlak Vergi Değeri :... 8. Ambar, Depo, Ardiye, Şubelerin Kira Sözleşmesinin Tarihi, Aylık ve Yıllık Kira Tutarı :.. 9. İş yerinde Çalışan İşçi Sayısı : 1(Bir) 10. Mükellefin Bu İşe Başlamadan Önce Ne İşle Uğraştığı :. 11. Mükellefin Bu işi Dışında Başka İşinin veya Gelirinin Bulunup Bulunmadığı :.. 12. Daha Önce Bağlı Olduğu Vergi Dairesi ve Hesap Numarası :.. 13. İşi Bırakma Tarihi : 25.05.2006... 14. İşi Bırakma Tarihindeki En Son İkametgah adresi : Uzayan sokak 135/ 6 Aydınlıkevler / ANKARA 15. Tespit Edilen Diğer Hususlar : Mükellefin iş yeri adresi olan Çarşı caddesi No: 35 Yenimahalle / ANKARA adresine gidildi. Adreste dairemizin 1445252532 sicil numaralı mükellefi Orhun ECEMİŞ in faaliyet gösterdiği, Dilek KÜKRER in ise 25.06.2006 tarihinde işini bıraktığı Orhun ECEMİŞ tarafından beyan edilmiştir. Yapılan Yoklamada mükellefiyetle ilgili hususlar yukarıda belirtilen şekilde tespit edildi, okunup doğruluğu anlaşıldıktan sonra birlikte imzalanıp bir örneği mükellefe verildi. Yoklama Memuru Mustafa ÇİZMECİOĞLU İmza Düzenlenme Tarihi Mükellef Orhun ECEMİŞ Şekil 1.9: Düzenlenmiş yoklama fişi örneği 17

1.1.8. Kira Kontratı Ticaretle uğraşan bir kişinin öncelikle faaliyetini sürdürebileceği uygun bir iş yerine ihtiyacı vardır. Kendisi böyle bir yere sahip değilse doğal olarak böyle bir yeri, bedelini ödeyerek kiralama yoluna gidecektir. Kira kontratı, tacir ile taşınmaz mal sahibi arasında oluşan kiralama işleminin, şartlarına ilişkin hükümlerini taşıyan, tarafların hür iradeleri ile yapmış oldukları bir sözleşmedir. Bu sözleşme sözlü olarak yapılabildiği gibi yazılı olarak da yapılabilir. Ancak yazılı olarak yapılması delil özelliği taşıması bakımından önemlidir. Kira sözleşmesinde yer alan kira süresi boyunca, kiracı mal sahibine karşı kira borcunu ödeme, mal sahibi de kiracısına karşı, ilgili taşınmazı tahsis etme borcu altına girer. Kiralanan taşınmaz belediye sınırları içindeyse 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları hakkındaki Kanun hükümlerine tabidir. İlgili taşınmaz belediye sınırları dışında ise o zaman Borçlar Kanunu hükümlerine tabidir. 1.1.8.1. Kira Kontratı Yazılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Şunlardır Kira kontratının ön yüzünde bulunan "DAİRESİ" ibaresinin karşısına kiralanan yerin bulunduğu il yazılmalıdır. Kiracı, kiraya veren ve kefil tüm taraflar kontratı beraberce huzurda imzalamalıdır. Genelde ilk imzada nakit bir para söz konusu olduğundan, bu miktar kontratın arka yüzüne tarih atılıp belirtilmesi ve imzalanması gerekir. Daha ileri zamanlarda her iki tarafında bir tartışmaya maruz kalmamaları için muhakkak 'demirbaş' kısmını doldurmaları gerekir. Kiracı, kiraya veren ve kefilin devamlı bulundukları açık adresleri ve telefonlarının muhakkak yazılması gerekmektedir. Kiracıdan alınan depozitonun kontratın özel şartlarında belirtilmesi gerekmektedir. Kira sözleşmesindeki özel şartlar gayrimenkullere göre değişik özelliklerde olacağından özel şartlardaki maddeler değişebilir eklemeler ve azaltmalar yapılabilir. Kira kontratına konulabilecek özel şartlardan bazıları aşağıya örnek olarak çıkarılmıştır. 1.1.8.2. Kira Kontratı Hususi Şartları Kiracı kiraladığı yeri bir başkasına devir veya ciro edemez. Başkalarına kısmen veya tamamen istifade ettiremez, kiraya veremez. Kiralanan, sözleşmede yazılı kullanma biçimi dışında kullanılamaz. Dairenin; elektrik, su yakıt, ayrıca yönetim giderleri (ısıtma, kapıcı, genel temizlik ve aydınlatma vs.) kiracı tarafından düzenli olarak ödenecektir. İleride bu giderlerde meydana gelecek artışlar kiracıya ait olacaktır. 18

Kiracı, binanın ana yapısındaki masraflara katılmayacak; bu gibi masraflar mal sahibi tarafından ödenecektir. Kiracı daireyi boyalı, doğramalar sağlam ve temiz olarak teslim almıştır. Tahliye halinde, mal sahibine aynı şekilde teslim edecektir. Kiracı, kiralananın içinde veya dışında yalnız başına ilave ve tadilat yapamaz. İlave ve tadilata mutlak zaruret varsa kiralayanların veya vekillerinin yazılı izinlerini almak şartı ile tüm masrafları ve giderleri kendisine ait olmak üzere yapabilir. Ancak kira sözleşmesinin bitiminde veya her ne sebepten olursa olsun tahliyede herhangi bir bedel talep etmeksizin tümünü kiralayanlara bırakır. Mal sahipleri arzu ederlerse kiralanan yeri eski haline getirtmekle mükelleftirler. Kiracı, kullanma biçiminde apartman boşluğu, merdiven aralığı, kapı önü, vs. gibi yerlere herhangi bir şey koyamaz. Balkonları, genel görünümü bozacak şekilde kullanamaz. Bina önünde veya otopark alanında başkalarını engelleyici araç ve gereç bırakamaz. Kiracı, kira dönemlerinin sonlarında kira sözleşmesini uzatmak istediği taktirde, her yeni dönem için zam yapmayı kabul etmeye ve kira bedelini... kadar arttırmakla, ödemekle yükümlüdür. Kira süresinin her ne suretle olursa olsun uzatılmasından kefil, kefaletinin devam edeceğini peşinen kabul eder. Kontratın sona ermesinden 30 gün evvel taraflar birbirlerine yazılı olarak ihbarda bulunmadıkları takdirde, kontrat kendiliğinden otomatik olarak ikinci sene için yenilenecektir. Kiracıdan depozit karşılığı olarak alınan... evde herhangi bir hasar olmadığı veya kira, yönetim giderleri, çöp vergisi,elektrik, su, yakıt borcu kalmadığı takdirde geri iade edilecektir. Kiracı, kira bedelini her ayın ilk 5 günü içinde... bankası... şubesindeki... numaralı... adına kayıtlı hesaba yatıracaktır. Kira bedeli üzerinden herhangi bir nedenle kesinti yapılamaz. Yalnız bir aya ait kira alındı makbuzu, ondan önceki ayların kira bedellerinin ödenmiş olduğu anlamını taşımayacaktır. Kira paralarından herhangi birisi zamanında ödenmediğinde, o döneme ait tüm kira bedellerinin hepsi birden talep edilecektir. Kiracı 1 ay zarfında elektrik, su saat mukavelesini üzerine geçirmek zorundadır. Yapılmaması sözleşmeye aykırılık teşkil edecektir. İş bu kira mukavelesinden doğan itilaflarda... Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir. ÖRNEK : Ovacık mahallesi, Ilgaz sokak No:12 Dikmen / ANKARA adresinde ikamet eden Bay Ali Yücel, 15.04.2006 tarihinde, Varlık Mahallesi Yüzücü sokak No:102 Yenimahalle/ANKARA adresinde ikamet eden Bay Kadir Sayan a ait olan Varlık mahallesi Yakar sokak No:15 deki dükkanı, aylık 300,00 YTL kira ile kiralamıştır. Ve 500 (Beşyüz) ABD dolarını teminat olarak vermiştir. Bu örnek kiralama işlemi ile ilgili olarak gibidir. 19 düzenlenen kira sözleşmesi aşağıdaki