ATRİYAL FİBRİLASYON TEDAVİNİZİ ANLAMA Lixiana (edoxaban) reçete edilen hastalara yöneliktir Bu ilaç izlenmeye devam edilmektedir. Böylece güvenlilikle ilgili yeni bilgiler hızlı bir şekilde elde edilebilir. Yaşayabileceğiniz herhangi bir yan etkiyi bildirerek siz de buna yardımcı olabilirsiniz. Yan etkilerin bildirilmesine ilişkin bilgi için www.mhra.gov.uk/yellowcard adresini ziyaret edin
İÇİNDEKİLER Lixiana ile tedaviye başlama 2 Nonvalvüler atriyal fibrilasyon nedir? 4 Atriyal fibrilasyon durumunda ne yaşayabilirsiniz? 5 Atriyal fibrilasyonun felç riskinizi artırdığını biliyor muydunuz? 6 Felç riskinizi azaltabilir misiniz? 8 Lixiana nasıl etki eder? 10 Lixiana yı nasıl almalısınız? 11 Lixiana yı almayı unutursanız ne yapmalısınız? 11 Olası yan etkiler nelerdir? 12 Lixiana yı alırken dikkat etmeniz gereken başka hususlar var mı? 15 Lixiana yı almayı unutmamak için neler yapabilirsiniz? 16 Başka sorularınız mı var? 19 LIXIANA İLE TEDAVİYE BAŞLAMA Lixiana (edoksaban) size atriyal fibrilasyon ile ilişkili felç riskine karşı korunmanıza yardımcı olması için verilmiştir. Nonvalvüler atriyal fibrilasyon tanınızın yeni konmuş olması veya başka bir ilaçtan Lixiana ya geçiyor olmanıza bakılmaksızın, muhtemelen tedavinizle ilgili sorularınız olacaktır. Bu kitapçık hastalığınızla ilgili pratik bilgiler içerir ve Lixiana hakkında olabilecek tüm sorularınızı yanıtlamayı amaçlar. Daha fazla bilgi isterseniz tablet kutunuzda yer alan prospektüsü okuyabilir veya özellikle Lixiana reçete edilen hastalar için tasarlanmış www.myanticoagulant.co.uk adresindeki web sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Bu kitapçık faydalı bilgiler vermek üzere hazırlanmıştır, ancak doktorunuzun verdiği bilgilerin yerini alamaz. Sağlığınız veya ilacınızla ilgili herhangi bir endişeniz veya sorunuz olursa danışabileceğiniz en iyi kişi her zaman doktorunuzdur. YAN ETKİLERİ BİLDİRME Herhangi bir yan etki yaşarsanız doktorunuza, hemşirenize veya eczacınıza söyleyin. Bu yan etkiler arasında prospektüste belirtilmeyen yan etkiler de olabilir. Yan etkileri doğrudan www.mhra.gov.uk/ yellowcard adresindeki Yellow Card Scheme (Sarı Kart Programı) aracılığıyla da bildirebilirsiniz
NONVALVÜLER ATRİYAL FİBRİLASYON NEDİR? Atriyal fibrilasyonunuz olduğunda kalp atışlarınız hızlanır ve düzensizleşir (bunu belirtileri ilk yaşadığınızda fark etmiş olabilirsiniz). Atriyal fibrilasyon yüksek tansiyon gibi diğer kalp hastalıkları olan kişilerde yaygın olarak görülür ve kimi zaman diyabet veya astım gibi başka hastalıklarla da ilişkilendirilir. Ancak çoğu zaman bedensel olarak güçlü ve sağlıklı kişileri de nedeni bilinmeksizin etkileyebilir. İngiltere de yaklaşık 800.000 kişide atriyal fibrilasyon görülmektedir. Her yaştan yetişkinde görülse de yaşlılarda daha yaygındır. 75 yaş üzerindeki kişilerin yaklaşık %10 u bu hastalıktan mustariptir. ATRİYAL FİBRİLASYON DURUMUNDA NE YAŞAYABİLİRSİNİZ? Atriyal fibrilasyon farklı kişileri farklı şekillerde etkiler. Normal atan kalp Kalp odacıkları vücutta sürekli kan akışını sağlamak için düzgün ve düzenli olarak kasılır. Sinüs düğümü (kalp atışını başlatan elektrik sinyalini verir) Sağ atriyum Sağ ventrikül Electrocardiogram (ECG) of a normal, rhythmic heartbeat Normal bir kalp ritminde kalp atış hızınız dakikada 60 ila 100 arasındadır Sol atriyum Sol ventrikül Atriyal fibrilasyonlu bir kalp Kalbinizin üst odacıkları hızlıca ancak kısmen kasılarak kalbinizin kan pompalamasını engeller. Sinüs düğümü Sağ atriyum Sağ ventrikül Atriyal fibrilasyonun neden olduğu düzensiz kalp atışının elektrokardiyogramı (EKG) Atriyal fibrilasyonda kalp atış ritminiz hızlanabilir veya düzensizleşebilir Sol atriyum Sol ventrikül Şunları hissedebilirsiniz: Kalbinizin çok hızlı atması (diğer adıyla çarpıntı ) Kalbinizin fark edilecek derecede atması (daha önce fark etmediğiniz biçimde) Göğüste ağrı, baskı veya rahatsızlık Karın ağrısı Nefes darlığı Sersemlik Yorgunluk veya enerjisizlik Egzersiz yapamama Veya bunların hiçbirini hissetmeyebilirsiniz. BİLMENİZDE FAYDA VAR: Sözünü duymuş olabileceğiniz iki tür atriyal fibrilasyon vardır: 1) Valvüler atriyal fibrilasyon: romatizmal bir hastalığın kalp kapakçığının sertleşmesine ve daralmasına neden olması 2) Nonvalvüler atriyal fibrilasyon (NVAF olarak da bilinir): romatizmal hastalıkla ilişkili olmayan, en sık görülen atriyal fibrilasyon türü
Atriyal fibrilasyon nedeniyle kalbinizden pompalanan düzensiz kan akışı, kan pıhtısı oluşma riskini artırır. Bu durum da felç riskinizin artmasına sebep olur. Felç, beynin herhangi bir bölümüne giden kan akışı durduğunda meydana gelen ciddi bir hastalıktır. Bir kan pıhtısı şu şekilde felce neden olabilir: Atriyal fibrilasyonda kalp odacıklarında kan pıhtıları oluşabilir Felç geçirmiş ve bunu atlatmış bazı kişiler beyinlerindeki hasardan dolayı uzun vadeli sorunlar yaşayabilir. Bu sorunlar nedeniyle rutin aktiviteleri sırasında eşleri veya bakıcıları gibi başkalarından yardım almak zorunda kalabilirler. Doktorunuzun size Lixiana vermesinin nedeni bu tür bir tehlikeli pıhtı oluşumu ve felç riskinizi azaltmaktır. Bazen bu pıhtılar koparak kan dolaşımıyla vücudun diğer bölgelerine taşınırlar ATRİYAL FİBRİLASYONUN FELÇ RİSKİNİZİ ARTIRDIĞINI BİLİYOR MUYDUNUZ? Bir pıhtı beyne giden kan damarında sıkışırsa tıkanıklığa neden olabilir Bu durum kanın (ve oksijenin) beynin o bölümüne gitmesini engelleyerek felce yol açar. 7 www.myanticoagulant.co.uk
FELÇ RİSKİNİZİ AZALTABİLİR MİSİNİZ? Her gün Lixiana almak ve yaşam tarzınızda değişiklikler yapmak felç riskinizin azalmasına yardımcı olabilir. Sonraki birkaç sayfada felci önlemeye yardımcı ipuçları ve Lixiana almayla ilgili bilgi bulabilirsiniz. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürmek de felç geçirme riskinizi azaltabilir. Yaşınız, cinsiyetiniz ve herhangi bir mevcut hastalığınız gibi değiştiremeyeceğiniz bazı felç risk faktörleri vardır. Ancak her gün yaptığınız şeylerden bazılarını gözden geçirerek ve biraz farklı şekillerde yaparak felç riskinizi azaltabilirsiniz. Sigarayı bırakın ve çok fazla içki içmeyin Sigara içiyorsanız bırakmanızda kesinlikle fayda var. Doktorunuz sigarayı bırakmanıza yardımcı olabilir. Sigarayı neden bırakmanız gerektiğinin sebepleri şunlardır: Atardamarlarınızın içinde yağ benzeri bir madde birikimine neden olarak kan pıhtısı oluşma ihtimalini artırır Büyük bir felç risk faktörü olan yüksek tansiyon olasılığını artırır Her gün içki içmeyin ve alkol tüketiminizi güvenli sınırlar içinde tutun. Çünkü: Çok fazla içki içmek tansiyonunuzun hızla yükselmesine neden olabilir, bu durum da felç için büyük bir risk faktörüdür Sağlıklı beslenin Günde en az beş porsiyon meyve ve sebze tüketin Haftada birkaç kez somon ve uskumru gibi yağlı balıklar yiyin Lifli gıdaları çok tüketin (tam tahıl, fasulye, bezelye ve kabuklu yemişler gibi) Çok yağlı gıdalardan ve doymuş yağlardan uzak durun. Doymuş yağlar vücudunuzdaki kötü kolesterolü artırarak atardamarlarınızın içinde yağ benzeri bir madde birikimine neden olabilir ve kan pıhtısı oluşma riskinizi artırabilir Yemeklerinizin tuz oranını azaltın; fazla tuz tansiyonunuzun yükselmesine neden olabilir ve bu durum da felç için büyük bir risk faktörüdür. Yemeklerinize tuz yerine otlar ve baharatlarla veya biraz limon suyuyla tat vermeyi deneyebilirsiniz Egzersiz yapın Tansiyonunuzu düşürmek, vücudunuzdaki yağ oranını dengelemek, kan şekerinizi kontrol altında tutmak ve kilo vermek için düzenli egzersiz yapın Aşırı kilo yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ve diyabet olasılığını artırır ve bunların neticesinde felç riskiniz de artabilir 9 www.myanticoagulant.co.uk
LIXIANA YI NASIL ALMALISINIZ? Günde bir kez bir Lixiana tablet almanız söylenmiş olmalıdır: Tabletleri doktorunuzun söylediği dozda almalısınız Lixiana nasıl alınmalıdır Tableti tercihen suyla yutun Lixiana yemeklerle birlikte de alınabilir Tabletinizi her gün aynı saatte almak günlük rutininizin bir parçası olmasına ve böylece ilacınızı almayı hatırlamanıza yardımcı olur. LIXIANA ALMAYI UNUTURSANIZ NE YAPMALISINIZ? Aynı gün içinde hatırlarsanız: Tableti hemen alın ve ertesi gün normal dozunuza devam edin Ertesi gün veya daha sonra hatırlarsanız: O günkü normal dozunuzu alın. Aynı gün içinde KESİNLİKLE size verilen dozdan fazlasını almayın. Tabletleri tam olarak söylendiği şekilde almanız çok önemlidir. Kesinlikle daha fazla veya daha sık doz almayın LIXIANA NASIL ETKİ EDER? Tedavinizle ilgili herhangi bir sorunuz olursa doktorunuza veya eczacınıza sormalısınız. Lixiana bir antikoagülandır. Başka bir deyişle kanınızın pıhtılaşma olasılığını azaltarak (kanınızı sulandırarak) tehlikeli kan pıhtılarına karşı sizi korur. Lixiana, kanınızda kanın pıhtılaşma sürecinde önemli bir rol oynayan Xa faktörü denilen bir bileşeni engelleme işlevi görür. 11 www.myanticoagulant.co.uk
Diğer antikoagülan ilaçlar gibi Lixiana da kanınızı sulandırması ve kan pıhtılarını önlemeye yardımcı olması amacıyla tasarlanmıştır. Dolayısıyla bu ilacı alırken kanama riskiniz artabilir. Aşağıdaki kanama belirtilerinden herhangi birini yaşarsanız derhâl doktorunuzla görüşün: Deri altında morarma veya kanama Uzun süre durmayan yaralar veya burun kanaması Kırmızı veya koyu kahverengi idrar Öksürükle veya kusmukla kan ya da kahve benzeri madde gelmesi Kırmızı veya siyah dışkı Diş eti kanaması Kendiliğinden durmayan kanama Anormal derecede yoğun regl Kanama her zaman belirgin olmaz. Herhangi bir yan etki yaşarsanız doktorunuz veya eczacınızla görüşün. Önce onlarla görüşmeden Lixiana yı bırakılmamalısınız. OLASI YAN ETKİLER NELERDİR? Bütün ilaçlar gibi Lixiana da yan etkilere neden olabilir, ancak bu yan etkiler herkeste görülmez. 13 www.myanticoagulant.co.uk
HASTA UYARI KARTI Tablet kutunuzda doldurmanız için bir hasta kartı bulunmaktadır. Bu kart tedaviniz, doktorunuz ve acil durumda ulaşılacak kişiler hakkında önemli bilgiler içerir. Bu kartı her zaman yanınızda taşımalı ve size herhangi bir tıbbi tedavi uygulanmadan veya müdahalede bulunulmadan önce sağlık uzmanına, eczacıya, cerraha veya diş hekimine göstermelisiniz. Bütün antikoagülan ilaçlarda olduğu gibi Lixiana alırken de kanama riski artabilir. Ancak bunu önlemek için alabileceğiniz bazı makul önlemler vardır. Bunlardan bazıları aşağıda açıklanmıştır. Başka sorularınız varsa Lixiana prospektüsüne bakın, www.myanticoagulant. co.uk adresindeki hasta web sitesini ziyaret edin veya doktorunuzla görüşün. Diş hekimime gitmem gerekirse ne yapmalıyım? Tedavi uygulamadan önce diş hekiminize Lixiana kullandığınızı söyleyin. Dişle ilgili işlemlerin birçoğu müdahale gerektirmediği için kanama riski düşüktür. Diş hekiminiz herhangi bir özel önlem gerekip gerekmediğine karar verecektir. Yaralanırsam ne yapmalıyım? Küçük bir yaralanmadan dolayı kanamanız olursa söz konusu bölgeye temiz bir sargı beziyle en az 5 10 dakika boyunca sürekli olarak bastırın Kanamayı durduramazsanız veya büyük bir yaralanma yaşarsanız acil tıbbi yardım alın Hamile olduğumdan şüphelenirsem ne yapmalıyım? Hamileliğin ilk haftalarında alınan oral antikoagülanlar doğmamış bebeğe zarar verebilir. Hamilelik veya emzirme döneminde Lixiana almak yasaktır. Çocuk doğurma çağında bir kadınsanız ve hamile olabileceğinizi düşünüyor veya hamile kalmayı planlıyorsanız derhâl doktorunuza danışın. LIXIANA ALIRKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKEN BAŞKA HUSUSLAR VAR MI? Cevabını buradan edinemediğiniz sorularınız varsa tablet kutunuzda bulunan Lixiana Hasta Bilgilendirme Broşürüne bakın, www.myanticoagulant.co.uk adresini ziyaret edin veya doktorunuzla görüşün. 15 www.myanticoagulant.co.uk
UNUTMAMAK İÇİN ŞUNLARI YAPABİLİRSİNİZ Cep telefonunuzu kullanabilirsiniz Akıllı telefonunuza Lixiana ve diğer ilaçlarınızı almayı hatırlamanıza yardımcı olacak bir uygulama indirin. Bu uygulama ile: Lixiana ve diğer ilaçlarınızı alma zamanı geldiğinde çalacak bir alarm kurabilirsiniz İlacınız bittiğinde almak için bir takvim anımsatıcısı ayarlayabilirsiniz iphone uygulamasını indirmek için: Apple APP Store a gidin ve MEDS ON TIME uygulamasını arayın FREE (ÜCRETSİZ) ve ardından INSTALL (YÜKLE) butonuna tıklayın Android TM uygulamasını indirmek için: Google Play TM APP Store a gidin ve MEDS ON TIME uygulamasını arayın INSTALL (YÜKLE) butonuna tıklayın LIXIANA ALMAYI UNUTMAMAK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ? İlaç kutusu kullanabilirsiniz Almanız gereken çok fazla ilaç varsa her gün hangi tabletleri alacağınızı hatırlamanıza yardımcı olması için ilaç kutusu veya düzenleyici (ör. doz kutusu) kullanmanız faydalı olabilir. Bunları çoğu eczaneden satın alabilirsiniz. Tabletlerinizi her gün aynı saatte almak bir rutin belirlemenize ve böylece ilacınızı almayı hatırlamanıza yardımcı olur. 17 www.myanticoagulant.co.uk
BAŞKA SORULARINIZ MI VAR? www.myanticoagulant.co.uk adresinden ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz Belirtiler, tanı ve komplikasyonlar dâhil olmak üzere venöz tromboembolizm hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz Lixiana ile ilgili ayrıntılı bilgi edinebilir ve sıkça sorulan soruların cevaplarını bulabilirsiniz DİĞER BİLGİ VE DESTEK KAYNAKLARI: Atrial Fibrillation Association www.atrialfibrillation.org.uk 01789 867 502 Stroke Association www.stroke.org.uk 0303 303 3100 Arrhythmia Alliance www.heartrhythmcharity.org.uk 01789 867 501 Anticoagulation Europe (BK) www.anticoagulationeurope.org 020 8289 6875 Thrombosis UK (eski adıyla Lifeblood: The Thrombosis Charity) www.thrombosis-charity.org.uk 0300 772 9603 19 www.myanticoagulant.co.uk
Date of preparation: August 2016 EDX/16/0112n NVAF Turkish