ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ

ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 02-03 Ocak 2013, Ankara - Türkiye BİLDİRİLER PAPERS Yayına Hazırlayan İrfan ÇAYBOYLU

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 3 İÇİNDEKİLER / CONTENTS SUNUŞ... 7 ULUSLARARASİ AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ SONUÇLARI... 9 I. BÖLÜM - PART I /I. GÜN / 1 st DAY/9 2 Ocak 2013 / 2 nd January 2, 2013...11 Açılış / Opening...11 Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürü Ömer BOZOĞLU nun Aile Zirvesi Açılış Konuşması...13 II. BÖLÜM - PART II...17 Toplumsal Değişim ve Aile / Social Change and Family / Prof. Dr. Beylü Dikeçligil...19 Sinema ve Aile / Cinema and The Family/Mohydeen Izzat QUANDOUR, Yönetmen / Director...21 Televizyon ve Sinemanın Aile Üzerine Etkileri/ The Effects of Television and Movies Upon Family/Mehmet ASLANTUĞ, Sinema Sanatçısı / Actor/Türkiye...24 Polonya Ailesinde Değişmeler / Changes in Polish Family/ Danuta CHEMILEWSKA, Prof. Dr., Türkolog / Turcologist...27 Toplumsal Değişimler ve Dönüşümler Çerçevesinde Aile Kavramının Karşı Karşıya Kaldığı Problemler/The problems the family concept is facing in the framework of the changes and transformation of the society/sibel ERASLAN, Hukukçu, Gazeteci / Lawyer, Journalist / Turkiye...29 Toplumsal Değişim ve Aile/Social Change and Family/ Fatma Keziban HATEMİ, Avukat / Advocate...33 III. BÖLÜM - PART III...37 Aileye Yönelik Eğitim ve Destek Çalışmaları/Educational and Supportive Programmes for Family/Aliye MAVİLİ AKTAŞ, Prof. Dr./ Selçuk Üniversitesi, Türkiye / Selçuk University, Turkiye...37 Aile İçi İletişimde Güncel Sorunlar/Current Issues In Intra-family Communication/Prof. Dr. Nevzat TARHAN, Rektör/Üsküdar Üniversitesi, Türkiye / Üsküdar University, Turkiye...39 Aileye Yönelik Destek Çalışmaları/Family Oriented Support Studies/Fethullah HAKSÖYLER, Daire Başkanı/Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye/General Directorate of Family and Community Services, Turkiye...42 Ailelerin Desteklenmesi, Toplumun Güçlenmesi/Supporting Families, Strengthening Societies/Saida AGREBI /Dünya Aile Örgütü Başkan Yardımcısı, Fransa/Vice President Of The World Family Organization, France...43 Aile Danışmanlığı/Family Counseling/Fatma TORUN REID/Uluslararası Aile Terapisi Derneği (IFTA), Türkiye/International Family Therapy Association (IFTA), Türkiye...45 Aile Danışmanlığı ve Ebeveyn Eğitimi/Family Counseling or Parenting Education/Judith Anne MWILA. Proje Ofisi Başkanı, Zambia/Projects Office of the First Lady, Zambia...47 IV. BÖLÜM - PART IV...49 Ödül Töreni/Award Ceremony...49 Ömer BOZOĞLU (Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürü) Ödül Töreninde Yaptığı Konuşma...51 Majide El MASRI/Filistin Sosyal İşler Bakanı...52 Fatma ŞAHİN (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı) Açılış Konuşması...54 Recep Tayyip ERDOĞAN/Başbakan / Primeminister...56 V. BÖLÜM - PART IV...59 Doç. Dr. Napsiya OMAR/Malezya...61 Aynur SOFİYEVA/Azerbaycan Aile ve Kadın ve Çocuk Problemleri Bakan Yardımcısı...63 Sayın Fatmir KURŞEYEVA/Kosova Çalışma ve Sosyal Refah Bakan Yardımcısı...66 Sitare Ayaz/Pakistan Malala Bölgesi, Sosyal Refah ve Kadın dan Borumlu Bakanı...68 Meryem KASIM/Somali Kadın Kalkınma Aile İşleri Bakanı...70 Bassima HAKKAOUI/Fas Sosyal Yardımlar ve Kadın Aile Kalkınma Bakanı...72 Şerife ÜNVERDİ/Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı...75 Majide EL MASRI/Filistin Sosyal İşler Bakanı...77

4 ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ Nergis KHAN/Pakistan Singh Bölgesi Sosyal Refah ve Kadın dan Sorumlu Bakanı...79 Fatma ŞAHİN/Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı...81 II. GÜN / 2 nd DAY/3 Ocak 2013 / 3 rd January, 2013/I. BÖLÜM - PART I...85 Toplumsal ve Demografik Değişimin Aileye Etkileri/Effects of Social and Demographic Change on Family...85 Yoksulluğun Nedenlerine İlişkin Yüklemeler/Predications Related to the Reasons of Poverty/Selahattin ÖĞÜLMÜŞ, Prof. Dr....87 Aile Politikalarının Değerlendirilmesi/Evaluation of Family Policies/Zeynep ÇOPUR, Doç. Dr. -Sibel ERKAL, Prof. Dr....93 Aile de Yönetim ve Tüketim Anlayışları ile Beklentilerine İlişkin Bir Araştırma (Konya Bölgesi)/A Resaearch Related to the Understanding and Expectation of Administration and Consumption in Family (Konya Region) /Ali ACAR, Prof. Dr....100 Beşeri Sermaye ve Sosyal Sermaye Kuramlarında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği/Inequality in Gender in the Human Capital and Social Capital Institutions/Suna BAŞAK, Prof. Dr....113 Çalışma Hayatı ve Kadın İstihdamında Değişim/Working Life and Changes in Women s Employment/Maria do Rosário FIDALGO/Yurttaşlık ve Cinsiyet Eşitliği Komisyonu, Portekiz/Commission for Citizenship and Gender Equality, Portugal..128 İslâm Dinine Göre Ailenin Sosyal Koruması/The Social Protection of the Family According to Islam/Ayten VAHAPOĞLU EROL, Dr....131 Geçinememe Gibi Bir Lüksümüz Yok/We don t have the luxury not to be able to get along/ Aliye SATILMIŞOĞLU, Araştırmacı-Yazar / Reseracher Author...143 Türkiye de Ailenin Güncel Sorunları/Current Issues of Family In Turkiye/İlhan YILDIZ, Prof. Dr....151 Toplumsal Değişim, Kültürel Dönüşüm, Değişen Çalışmalar/Social Change, Cultural Transformation, Changing Studies/ Berrin SÖNMEZ/Başkent Kadın Platformu, Türkiye /Capital City Women s Platform, Turkiye...158 Portakiz de Sosyal ve Demografik Değişimin Aileye Etkileri/Effects of Social and Demographic Change on Family PORTU- GAL/Maria do Rosário FIDALGO / Portugal...161 Endenozya da Mutlu Aile Programı/PKH(Family Hope Program)/Conditional Cash Transfer as Family Support Program in Indonesia/Andi Zainal Abidin DULUNG Dr,/Director General for Social Protection and Social Security Ministry of Social Affairs, Republic of Indonesia...164 Aile İçi Çatışmalar Nedenleri ve Sonuçları/Family Conflicts - Its Causes and Results/Abdulkerim BAHADIR, Prof. Dr..170 Göç ve Toplumsal Cinsiyetin İnşasına Yansıma Biçimleri: Denizli Karşıyaka Mahallesi Örneği/Migration and Its Reflection of the Structure of Gender/Türkan ERDOĞAN, Doç. Dr....177 Yurtiçinde-Yurtdışında Göçü İçselleştiren Aktör: Kadın/The Actor Internalisating the Migration at Home and Abroad: Woman/Murat ERDOĞAN, Doç. Dr....184 Dönüşen Zihniyet ve Türk Ailesi Üzerindeki Etkileri/Changing Mentality and its Effects on the Turkish Family/Saffet KÖSE, Prof. Dr....186 Türkiye de Yaşlılar ve Orta Yaşlılar ın Demografik Durumu/The Demographic Condition of The Old and the Middle- Aged /Ayşe CANATAN, Doç. Dr....192 Modern Toplumda Yaşlı Olmak: Aktif Yaşlanma ve Kuşaklararası Dayanışma İhtiyacı/To be old in a Modern Society: Active Aging and the need for Soliderity within the Generations/Emine ÖZMETE, Doç. Dr....196 Yaşlı Hizmetine Gereksinim Duyan Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Kır-Kent Dağılımı/The Age, Gender and Country and City Distribution of Those Who Need Services for the Old/Oya HAZER, Doç. Dr.-M. Serhat ÖZTÜRK, Arş. Gör. Uzm....202 Demografik Dönüşüm, Aile ve Kalkınma/Demographic Transition, Family and Development/Gökhan GÜDER...212 II. BÖLÜM - PART 2/Aile Sorunları ve Hukuksal Düzenlemeler...219 Nasıl Bir Aile Mahkemesi: 6284 Sayılı Kanunda Karşılaşılan Sorunlar/What Kind of Family Court: The Problems Encountered in the the Law no. 6284/Eray KARINCA, Hakim / Judge/Turkiye...221 Medeni Kanuna Göre Evlilik Hukuku/Marriage Law According to Civil Code/Yasemin GÜLLÜOĞLU, Avukat / Advocate.223 Fransız Aile Hukukundaki Gelişmeler/The Progress of French Family Law/Rahsan VARGUN ÖZ, Avukat / Advocate...231 Toplumsal Cinsiyet, Toplumda Kadına Biçilen Roller - Çözümleri ve Kadınların Adaleti Erişimde İstanbul Barosunun Rolü/Gender, the Roles casted to the Women in the Society- their Solutions and the Role of the Istanbul bar association in achieving Justice for Women/Aydeniz ALİSABAH TUSKAN, Avukat / Advocate...255

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 5 Aile, Medya ve Hukuki Düzenlemeler/Family, Media and Legal Arrangements/Hüseyin Tuğrul OKTAY...262 Boşanma Sonuçları ve Mal Rejimi/Divorcement Results and Marital Property/Gülen Sinem TEK, Ar. Gör....268 Türkiye de Yaşlılara Yönelik Hukuki Düzenlemeler/Legal Regulations related to the Old in Turkiye/Ş. Türkten AYDIN..270 III. BÖLÜM - PART 3/ Aile Danışmanlık Hizmetlerinde Standartlar...275 Standartlar ve Aile Danışma ve Rehberlik Hizmetleri/Standards and Family Guidance and Counseling Services/ Ramazan USTA, Standart Hazırlama Merkezi Başkanı / President of Standard Preparation Center...277 Aile Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Standartları/Standards for Family Counseling and Guidance Services.../ KATHERINE LOO/National Population And Family Development Board Malaysia...281 Malezya da Demografik Değişimin Aileye Etkileri, Aileye Yönelik Sosyal Yenilikler ve Refah/Demographic Changes and Effects on Family Services: Social Innovations Towards Family Well-Being/DATO AMINAH ABDUL RAHMAN...286 Türkiye ve Dünyadaki Evlilik ve Aile Danışma Programları/Marriage and Family Consulting Programs in Turkiye and in the world/nurdan DUMAN, Doç. Dr.-Ender ŞİMŞEK, Yrd. Doç. Dr....295 Evlilik ve Aile Terapisi/Marriage and Family Therapy/Nilüfer KAFESCİOĞLU, Yrd. Doç. Dr....298 Aile Terapisi / Danışmanlığı Eğitimi Program Modeli Olarak Uluslararası Aile Terapileri Derneği (IFTA) Asgari Eğitim Standartları ve Yaşar Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi (YÜSEM) Aile Terapisi Eğitim Programı/International Family Therapy Association (IFTA) Minimum Standart of Education and Education Program in Family Therapy in the Yaşar University Continuing Education Center as an education program model for Family Therapy/Counselling/Sabah BALTA, Doç. Dr....303 Aile Danışmanlığı Hizmetleri/Family Counseling Services/Ayşenur DİNÇ, Psikolojik Danışman/Psychological Counselor 311 IV. BÖLÜM - PART 4 Psikolojik Kırılma: Boşanma/Psychological Fracture: Divorce/Bilal SAMBUR, Doç. Dr....317 Tekli Ebeveynli Ailelerde Çocuklarda Görülen Sorunlar/Problems in children in single-parent families/vesile ŞENTÜRK CANKORUR, Doç. Dr....324 Boşanma Sonrası Tek ebeveynlik ve Psikososyal Hizmetler/Single Parenting after the Divorce and Psychosocial Services / Ayten EREN ARTAN, Yrd. Doç. Dr....326 Boşanma Sürecinde Danışmanlık/Consulting in the Divorcement Period/Hülya BİNGÖL, Dr....330 Almanya da Boşanmış Ebeveynler ve Ailelerin Psikososyal Durumları ve Hizmetler/The Psychosocial Conditions and Services for Divorced Parents and Families in Germany/Hamidiye ÜNAL, Uzm. Psikolog- Psikoterapist...336 Boşanma Sürecinde Profeyonel Müdahale ve İzlem/Professional Intervention and Monitoring in the Divorce Process/Cengiz ÖZBESLER, Doç. Dr....343 Tek Ebevenyli Ailelere Psikososyal Calışmalar/Psychosocial Works on Single Parent Families/Semin Güler OĞURTAN, Dr....347 Okul Psikolojik Danışmanlarının Boşanmış Aile Çocuklarına Desteği/The Support of the Psychological Consultant of the School for the Children of Divorce/Serap NAZLI, Doç. Dr....350 Sosyal Hizmet Bakış Açısıyla Boşanma ve Boşanma Arabuluculuğu için bir Model Önerisi/The fact of Divorce in the Perspective of Social Services and an offer Model for Divorce Mediation/Bülent ŞEN, Aile Danışmanı/Family Counselor..352 Tek Ebeveynli Aileler: Sorunlar ve Çözüm Önerileri/Hülya ÖZTOP, Doç. Dr.-Ayfer AYDINER BOYLU, Doç. Dr....355 Boşanma Nedenleri ve Çözüm Önerileri/Reasons for Divorce and Solution Offers/Aynur İLHAN TUNÇ, Yrd. Doç. Dr...358 Boşanma Nedenlerinin Yeni Bir Yaklaşımla İncelenmesi: Veri Madenciliği/An Analysis of a New Approach to Grounds for Divorce: Data Mining/Muhsin Özgür DOLGUN...379 Tek Ebeveynli Aile Olmak ya da Olmamak/To Be Or Not To Be a Single Parent/Nesrin TÜRKARSLAN, Dr.-Lale VURGUN 381 Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının Süpervizyon Hizmeti Oluşturması, Profesyonellik Empati Paradoksu/Professionalism in Family Counselling, X Paradox and Occupatinal Paradox of Professionalism X Occupatinal Fatique in Family Counselling/Adem GÜNEŞ, Pedagog / Pedagogue...387 Ailenin Değerlendirmesi: Psikososyal Perspektif/Assessment of Family: Psychosocial Perspective/Veli DUYAN, Prof.Dr. 389 Federal Almanya Cumhuriyetinde Sosyal Aile Politikası/Social Family Policy in Fed.Republic of Germany/Işık ŞEKERLİ 392 Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Sosyal Hizmetler ve Güncel Gelişmelerin Değerlendirilmesi/Social Services as a means of Social Policy and Evaluation of Current Affairs/Kasım KARATAŞ, Prof. Dr....394

6 ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ Aile Gücü ve Ailenin Gücünü Kullanma/Family Power and Using Family Power/Mehmet YÜCEL, Aile Danışmanı / Family Counselor...398 Aile Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinde Aile ve Tüketici Bilimleri Bölümü nün Yeri ve Önemi/The Place and Importance of the Department of Family and Consumer Sciences in Family Counselling and Guidance Service/Müberra BABAOĞUL, Prof. Dr.-Arzu ŞENER, Prof. Dr....403 STK lar Tarafından Ailelere Yapılan Rehberlik Hizmetleri (Elbirliği Derneği Örneği)/The Guidance Services for Families by Non-Governmental Organization/Handan KARATAŞ...410 Aile Okullarının ve Aile ve Dini Rehberlik Bürolarının Topluma Katkıları/Contributions of Family Schools and Family/ Religious Counselling Bureau to Society/Hatice KAHYAOĞLU...412 Çocuk Suçluluğunun Önlenmesinde Şikago Okulu Yaklaşımı/Chicago School Approach in Prevention of Juvenile Delinquency/Mine ÖZAŞÇILAR, Dr....416 Bir Kamu Politikası Olarak Değerler Eğitimi: Selçuklu Örneği/The Education of Values as a Public Policy: Example of Seljukian/Önder KUTLU, Prof. Dr.- Zarif Songül GÖKSEL, Arş. Gör....420 Diyanet İşleri Başkanlığı nın Aileye Yönelik Dinî Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri/Presidency of Religious Affairs Guidance Services and Religious Guidance for Family/Huriye MARTI, Doç. Dr., Daire Başkanı / Head of Department...438 Boşanmış ve Tek Ebeveynli Ailelere Yönelik Hizmetler/Services for the Divorced or Single Parent Families/Duygu EMİRDO- ĞAN/Ankara Büyükşehir Belediyesi, Türkiye/ Metropolitan Municipality of Ankara, Turkiye...440 Aile Sorunları Karşısında Geleneksel Tecrübi Çözümler ve Modern Hukuksal Düzenlemeler/Traditional Experiential Solutions and Modern Legal Regulations in the Face of Family Problems/Ali Rıza ABAY, Prof. Dr.-Sümeyye Beyza ABAY...442 GENEL OTURUM - PLENARY SESSION/SONUÇ BİLDİRİLERİ - CONCLUSIONS...449 İlhan TOMANBAY, Prof. Dr. /Hacettepe Üniversitesi, Türkiye / Hacettepe University, Turkiye...451 Ali Rıza ABAY, Prof. Dr. /Yalova Üniversitesi, Türkiye / Yalova University, Turkiye...453 Tuncay ERGENE, Prof. Dr. /Hacettepe Üniversitesi, Türkiye / Hacettepe University, Turkiye...455 Bilal SAMBUR, Doç. Dr. /Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Türkiye / Yıldırım Beyazıt University, Turkiye...458 Ahmet ZAHTEROĞULLARI /Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı...462 FOTOĞRAFLAR...459

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 7 SUNUŞ Hayata gözümüzü açtığımız ilk andan itibaren kendimizi içinde bulduğumuz ve ömrümüz boyunca sığınacak limanımız kabul ederek sıcaklığına koştuğumuz bir yapıdır aile. Sevgi, saygı, hoşgörü, özveri, paylaşma, sadakat ve sorumluluk sahibi olma yetilerimizi ailemizden alırız. Yaşam sınavında maddi bir güvence, yaşamsal bir güvenlik ve huzur bulduğumuz bir yuvaya aile kurumu sayesinde sahip oluruz. Bizlere verdiği bu kazanımların yanı sıra, aile toplumlar için de vazgeçilmez bir kurumdur. İnsanlığın başlangıcıyla birlikte var olan aile, toplumların varlıklarının devam etmesinde en önemli etkenlerden bir olmuş ve bu özelliğini günümüze kadar sürdürmeyi başarmıştır. Bir sosyal güç merkezi olan aile insanlığın varlığı ve yeni nesillerin oluşumunda evrensel bir kurum olarak kabul görmüştür. Aile toplumun temeli ve toplumsal dayanışmanın da kaynağıdır. Toplumsal mutluluk, istikrar, paylaşma, yardımlaşma, barış, hoşgörü, sevgi ve saygının kaynağı yine ailedir. Toplumlar durağan bir yapı değildir, dolayısıyla sürekli bir değişim halindedirler. Toplum değerlerinin bir kuşaktan diğerine aktarılması geleneği, değişimle birlikte kaçınılmaz olarak gelişen toplumsal sorunlar karşısında önleyici rol oynamaktadır. Toplum yapısında öncü ve belirleyici bir değere sahip olan aile kurumunun toplum değerlerinin gelecek nesillere aktarımında oynadığı rol sebebiyle sorunların oluşmasına engel bir set teşkil ettiğini, mevcut sorunların çözümünde ise yol gösterici olduğuna inanıyorum. Bu nedenle, toplumun temel taşı saydığımız aile yapısının daha yakından ele alınmasının toplumların sağlıklı gelişiminin inşası için önemli bir çalışma olduğunu düşünüyorum. Aile Toplumun Temelidir anlayışından yola çıkarak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından uluslararası katılımla gerçekleştirilen Uluslararası Aile ve Sosyal Politikalar Zirvesi ne ev sahipliği yapmaktan mutluluk duyduğumu belirtmek istiyorum. Bu vesileyle, Zirvede değerli görüşlerini bizlerle paylaşan tüm katılımcılara saygılarımı sunuyor, Uluslararası Aile ve Sosyal Politikalar Zirvesi nin gerçekleşmesinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. ÖMER BOZOĞLU Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürü

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 9 ULUSLARARASİ AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ SONUÇLARI 2-3 Ocak 2013 tarihlerinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımız tarafından Ankara da gerçekleştirilen Uluslararası Aile ve Sosyal Politikalar Zirvesi, konuyla ilgili ulusal ve uluslararası kurumlar, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, parlamenterler, akademisyenler, uzmanlar ve medyayı temsil eden delegelerin yer aldığı, konu ile ilgili sorunlarm, bunlara yönelik çözüm, politika ve uygulamaların tartışıldığı, bilgi ve deneyimlerin paylaşıldığı uluslararası katılımlı bir program olmuştur. Tüm Dünya da olduğu gibi Türkiye de de sosyal politikaların temelinde ailenin korunması ve güçlendirilmesi esası yer almaktadır. Toplumun en temel yapıtaşı olan aile kurumunun, kadın, erkek, çocuk, genç, yaşlı ve engelli tüm bireylerinin eğitimli ve sağlıklı olması, çalışma yaşamında güçlenmesi, toplumsal hayatta sağlıklı bir zemin oluşturacaktır. Toplumsal hayatın denge unsuru olan ailenin, sosyal sorunların çözümünün merkezi olduğu gerçeği asla göz ardı edilmemelidir. Bu bakış açısıyla gerçekleşen zirve, yedi ana oturumdan oluşmuştur. Oturumların temaları aşağıda yer almaktadır: 1. Olurum: Toplumsal Değişim ve Aile 2. Oturum: Aileye Yönelik Eğitim ve Destek Çalışmaları 3. Oturum: İnternetin Aile ve Toplum Üzerindeki Etkileri 4. Oturum: Toplumsal ve Demografik Değişimin Aileye Etkileri 5. Oturum: Aile Sorunları ve Hukuksal Düzenlemeler 6. Oturum: Aile Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinde Standartlar 7. Oturum: Boşanmış ve Tek Ebeveynli Ailelere Yönelik Hizmetler Bu oturumlarda gerçekleşen müzakereler neticesinde; 1. Aile toplumun en Önemli kurumudur. Aile birliğinin korunması ve fonksiyonlannı sağlıklı bir biçimde yerine getirebilmesi için toplumdaki tüm aktörlerin aktif görev üstlenerek koruyucu ve önleyici her türlü tedbiri alması gerekliğine; 2. Aileyi bir bütün olarak kabul etmekle birlikte, ailedeki her bir bireyin haklan olduğuna ve korunması gerektiğine; 3. Özellikle meslek demekleri ve diğer sivil toplum kuruluşlarının, aile birliğinin korunması ve güçlendirilmesi yönündeki çalışmalarının desteklenmesi gerektiğine; 4. Ailenin güçlenmesi ve korunması konusunda medyanın büyük etkisi olduğuna ve bu alanda yeni politikalar geliştirilmesi gerektiğine;, 5. Aile değerleri ve kültürün gelecek nesillere aktanlması için bütün paydaşların, bu değerleri aile politikalarının merkezine yerleştirmesi gerektiğine;

10 ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ 6. Özel bakım gereksinimi olan bireylerin olduğu ailelerin, özel olarak desteklenmesi gerektiğine; 7. Eğitimin her aşamasmda, aileleri bilgilendiren ve kendi içinde sorun çözme kapasitesini artıran aile eğitimi programlarının uygulanması ve teşvik edilmesi gerektiğine; 8. Ailelerin psikolojik danışma ve rehberlik konusunda profesyonel destek alma ihtiyaçlannı karşılamak üzere kamu kurumlan ve sivil toplum kuruluşları tarafından tedbirler ahnması gerektiğine; 9. Bugünkü ve gelecekteki nesillerin kalkmmanın getirdiği fırsatlardım adil bir şekilde yararlanmasının sağlanması felsefesine dayanan sürdürülebilir kalkınmanm merkezine ailenin alınması gerektiğine; 10. Ailelerin yaşam standartlarındaki eşitsizliği azaltmak ve dünya üzerindeki ailelerin ihtiyaçlarını daha iyi karşılamak ve sürdürülebilir kalkınma için öncelikli olarak yoksulluğun azaltılması için işbirliği yapılması gerektiğine; 11. Az gelişmiş ülkelerde yaşayan ailelerin, tüm yönleriyle ihtiyaçlanna özel bir öncelik I tanınması gerektiğine; 12. Evlilik ve aile danışmanlığı ve rehberliği programlannın sertifika düzeyinde meslek insanı yetiştirme sürecinde kalitenin artırılmasına yönelik olarak tedbirler alınması, tüm dünya ülkelerinde lisans ve lisansüstü düzeyde aileye destek sağlayan akademik programların açılması ve güçlendirilmesi gerektiğine; 13. Aile kurumunun zayıflamasıyla toplumda şiddetin yaygınlaşması arasında bir ilişki olduğuna; sağlıklı aile yapısının şiddeti en aza indirecek kurum olduğundan hareketle, şiddetle mücadelede aile kurumunun güçlendirilmesi gerektiğine inanıyor ve kamuoyuyla saygıyla paylaşıyoruz.

I. GÜN / 1st DAY 2 Ocak 2013 / 2nd January 2, 2013 I. BÖLÜM - PART I Açılış / Opening

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 13 AİLE VE TOPLUM HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRÜ ÖMER BOZOĞLU NUN ZİRVE Yİ AÇILIŞ KONUŞMASI Sayın Bakanım, Fas Krallığı Dayanışma, Kadın, Aile ve Sosyal İşler Bakanı Sayın BASSİMA HAK- KAOUI, Filistin Devleti Sosyal İşler Bakanı Sayın Majida Al-Mısri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Şerife ÜNVERDİ ve KKTC Başbakanı Eşi Sayın Gülin KÜÇÜK, Somali Cumhuriyeti Kadın, Kalkınma ve Aile İşleri Eski Bakanı Sayın Maryan Qasım, Pakistan Eyalet Bakanları Sayın Nargis N.D. KHAN ve Sayın Sitara AYAZ, Sayın Milletvekilleri, Sayın Bakan Yardımcım, Azerbaycan aile, Kadın ve Çocuk Devlet Komitesi Başkan Yardımcısı Aynur SOFİ- YEVA; Kosova İş ve Sosyal Refah Bakanlığı Bakan Yardımcısı Sayın Fatmir SHURDAJ, Sayın Müsteşarım, Endonezya, İran, Malezya ve Tunus un Değerli Kurum Temsilcileri, Değerli Katılımcılar, Değerli Hanımefendiler - Beyefendiler, Basınımızın Değerli Mensupları, Hepinizi sevgi ve saygı ile selamlıyorum. Bakanlık düzeyinde ilkini gerçekleştirecek olduğumuz Uluslararası Aile ve Sosyal Politikalar Zirvesi ne hoş geldiniz! Sahip olduğumuz medeniyet mirası içinde aile kurumu öncü ve belirleyici bir değere sahiptir. Aile, toplumun temeli ve toplumsal dayanışmanın oluşmasında rol oynayan önemli bir kurumdur. Toplumsal mutluluk, istikrar, paylaşma, yardımlaşma, barış, hoşgörü, sevgi ve saygının kaynağı ailedir. Toplumların en küçük ölçekli kurumu olarak kabul ettiğimiz ailenin, fonksiyonlarını icra edememesi ülkeler için ağır sorun tablosunun habercisidir. Aile kurumunun daha yakından ele alınması, toplum sorunlarının çözüm çabalarına yeni bir ufuk kazandıracaktır.

14 ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ Sağlıklı aile yapısı yalnız kendi üyeleri için değil, çevresi ve toplumu için de bir denge ve güven unsurudur. Bugün yaşadığımız bazı ağır sorun tablolarının altında, sorun çözme kabiliyetini kaybetmekte olan aile gerçeği vardır. Güçlü ve sağlıklı aile demek, varlığı ile gurur duyduğumuz, geleceğimizi emanet edeceğimiz çocuk nüfusun ve genç nesillerin huzur ve güven ortamında yetişmesi demektir. Fonksiyonlarını sürdüren aile, çocuğuna, gencine, kadınına, erkeğine, engellisine, yaşlısına sağlıklı bir ortamı sağlayan ailedir. Çünkü evrensel bir kurum olan aile; yapısal özellikleri, geçirdiği değişim evreleri ve karşılaştığı sorunlar bakımından temel bir çözüm ünitesidir. İki gün devam edecek olan Zirvemizde; aile kurumunun karşılaştığı sorun alanları ve bunlara yönelik çözüm yolları için aileyi destekleyen, bilgilendiren, sorun çözme kapasitesini geliştirmesine katkı sağlayacak hizmet alanları ile hizmet standartlarının neler olması yönündeki sunumlar ve müzakerelerin yer aldığı yedi farklı başlık altında oturumlar gerçekleştirilecektir. Bu oturumlarda 21 ülkeden gelen 50 katılımcı, yurt içinden de 60 katılımcı bildiri sunacaktır. İlk iki oturumda, Toplumsal Değişim ve Aile ile Aileye Yönelik Eğitim ve Destek Çalışmaları başlıkları altında, farklı disiplinlerden katılımcılar konuyu müzakere edeceklerdir. Öncesinde de, Bakanlığımızın Eğitim Ailede Başlar ilkesinden hareketle hazırladığı, aile eğitim programının tanıtım filmini izleyeceğiz. Öğleden sonra Sayın Başbakanımızın katılımı ile ödül töreni ve sergi açılışı gerçekleştirilecektir. Ödül töreninde bir ilk gerçekleşecek olup, Bakanlığımız tarafından, farklı alanlarda kişi, kurum ve kuruluşlara, aile kurumunu destekleyen çalışmaları ve aile bağlarını güçlü tutmaları nedeniyle, Aile Büyük Ödülü verilecektir. Aile Tarihinden Belgeler adlı yayınımız ve sergimiz, yaklaşık MÖ 2000 yılından bu güne kadar, 4000 yıllık bir dönemden elimizde kalan uygarlık birikimini temsil etmektedir. Tüm bu tarih birikiminden, özetle, şunu gördük ki; tüm uygarlıklarda eşlerin ve çocukların haklarının korunması, çocukların nesebinin sahihliği, evliliğin toplum ve kurumlar karşısında tanınması ve aile ile ilgili işlemlerde hukuki ve sosyolojik meşruiyetin sağlanması önemlidir; hatta zorunluluktu Sayın Bakanım, Değerli Misafirler, Yine bu günün son oturumunda Sayın Bakanlar ve Bakan Yardımcıları, İnternet ve İletişim Teknolojilerinin Aile ve Topluma Etkileri ni müzakere edeceklerdir. Aile, değişerek devam edebilen bir özellikle daima var olagelmiştir. İçinde yaşadığımız çağ bu değişimin en hızlı yaşandığı çağdır. Matbaa ile yazıya, radyo ile sese, televizyon ile ses ve görüntüye; internetle de yazıya, sese ve görüntüye birlikte ulaşma imkânına sahip olduk. Buna üçü bir arada diyebiliriz. Eskiden neskafeyi, süt tozunu ve şekeri ayrı ayrı alırdık. Şimdi ise üçünü bir arada alabiliyoruz. Bir aradalığın zararlı ve faydalı yönlerini iyi fark ederek, faydalı yönüne dikkati çekme konusunda gerekli çalışmaları yapmak da bizlerin sorumluluğudur. Sayın Bakanım, Değerli Misafirler, İkinci gün Zirve Programı, dört ayrı salonda olmak üzere:

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 15 I. salonda, Toplumsal ve Demografik Değişimin Aileye Etkileri, II. Salonda, Aile Sorunları ve Hukuki Düzenlemeler, III. Salonda, Aile Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinde Standartlar, IV. Salonda da, Boşanmış ve Tek Ebeveynli Ailelere Yönelik Hizmetler, Konu başlıkları altında, yurt içinden ve yurtdışından teşrif eden akademisyenler, uzmanlar, sivil toplum, kamu kurum ve kuruluşları ve yerel yönetim temsilcileri tarafından sunumlar yapılacak, temel sorunların ve çözüm önerilerinin tartışılacağı oturumlar gerçekleştirilecektir. Her oturumda yapılan sunumların ve tartışmaların özetlerinin, moderatörler tarafından ortak bir salonda sunulması, genel değerlendirme ve zirve sonuç bildirisinin okunması ile Zirvemiz sona erecektir. İki gün devam edecek olan Zirve sonuçlarının toplumlara, ailelere ve insanlığa yararlı olması temennisiyle saygılar sunarım.

I. GÜN / 1st DAY 2 Ocak 2013 / 2nd January 2, 2013 II. BÖLÜM - PART II Toplumsal Değişim ve Aile Social Change and Family Moderatör / Moderator Beylü DİKEÇLİGİL, Prof. Dr. Erciyes Üniversitesi, Türkiye / Erciyes University, Turkiye

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 19 Prof. Dr. Beylü Dikeçligil Moderatör Bütün saygıdeğer hazırını saygıyla selamlıyoruz. Böyle güzel bir toplantıda bir arada değerli konuşmacılarımızla geçireceğimiz vaktin değerlendireceğimiz zamanın hayırlara vesile olmasını diliyorum. İlk konuşmacıya söz vermeden kısaca ben çok fazlada sözü uzatmamaya dikkat ederek Toplumsal Değişim ve Aile konusunda sosyolojik anlamda bir iki şey söylemek istiyorum. Toplumsal Değişim dediğimiz zaman, bu değişimin aslında adını tam olarak koymamız gerekiyor. 19. uncu yüzyıldan beri bütün batı dışı toplumlar, modernleşme adı verilen toplumsal değişim sürecini yaşıyorlar, şimdi modernleşmenin yeni yüzü küreselleşmede, modernitenin temel anlam kodları aslında değişmiş de değildir yalnız yeni bir döneme evirilmiş bulunuyoruz. O yüzden toplumsal değişme dediğimiz zaman bunun adını koymak son derece önemli. Modernite dediğimiz görüş, bildiğimiz üzere, bireycilik, özgürlük, dünyevilik, rasyonalite gibi temel anlam kodlarına dayanıyor referans çerçevesi bu, hala da bu şekilde devam ediyor ve bu süreç Amerika nın keşfinden bu yana sömürgecilik döneminde batıda bir tarihsel ve kültürel sürecin ürünü. Biz böyle bir süreç yaşamadan, batı dışı toplumlar sadece bizler değil, böyle bir sürecin ürününü ithal etmek durumunda kaldığımızda, aslında kendi anlam kodlarımız, buna Japonya yı da katıyorum yani sadece Müslüman toplumları değil, bu anlam kodlarının karmaşasını hep yaşadık, çeşitli sosyal bilimciler buna değişik adlar verdiler. Bu yüzden değerler konusundaki yaşadığımız karmaşada toplumsal değişmenin adını tam olarak koyarsak ancak anlamlandırabileceğiz. Modern toplumlarda sanayileşme ile birlikte öngörülen modernleşmede, sosyologlar modern toplumun aile tipinin çekirdek aile olduğunu söylediler. Bazı sosyologlar bunu savundu ve çok yaygın kabul gördü. Çekirdek aile, bildiğimiz üzere anne, baba ve evlenmemiş çocuklardan oluşan, ekonomik kararlarında, ekonomisinde bağımsız, kararlarında bağımsız aslında diğer yakın aile ilişkilerinden yalıtılmış bir aile, bu son özellik çok önemli, bu yüzden modernizmin bu dayattığı teorik aile kavramına çok tepkiler de doğdu. Bir çekirdek aile sadece ana, baba ve evlenmemiş çocuklar yani sayısal bir beraberlik değil burada ilişkiler çok önemli, modernist çekirdek ailede bu ilişkiler yok sayılıyor, izole edilmiş hatta atomize çekirdek aile deniyor buna, diğerlerinden yalıtılmış ve Türkiye de de giderek çekirdek ailelerin sayısı artıyor. Bu sosyolojik anlamda bakmayanlar için bazen ürkütücü gelebiliyor. Halbuki çekirdek ailelerin ilişkiler dediğimiz o özelliği onu atomize kılan özelliğine odaklandığımız zaman, Türkiye de aile yapısının son derece birbiriyle bağlantılı ve ilişkisel olduğunu görüyoruz. Yani modernizmin dayattığı modern çekirdek aile tipi Türkiye de yaşanmıyor, sadece sayısal olarak anne baba ve çocukların dışında diğer özelliklere baktığınız zaman adeta Türkiye deki çekirdek aileler görünmeyen bir çatının altındalar. Bu ne demek? Yani, anne baba ve çocuklardan oluşan ekonomik bakımdan bağımsız olan aileler aslında ya-

20 ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ kın aileler ile birlikte özellikle ebeveyn aileleri ve kardeş aileleriyle birlikte, farklı evlerde oturuyorlar hatta farklı şehirlerde, farklı ülkelerde oturuyorlar ama yoğun bir etkileşim içindeler. Özellikle hizmet alışverişi, mal ve para alışverişi son derece yoğun, bu ilişkiler ağı, Türk toplumundaki çekirdek aileyi güçlü kılıyor. Tabi bu kadar yakın beraberliğin insan etkileşiminde mutlaka her türlü etkileşim tipi olacağı için her zaman uyum, işbirliği bekleyemeyiz, zaman zaman çatışmalar, yarışmalar da mevcut. Ama zor zamanlardaki bu dayanışma, çatışma hali olsa bile gerilimler yaşansa bile, bu dayanışma hali Türk toplumunu güçlü kılıyor. O yüzden önemli olan çekirdek ailelerde bunu göremezsiniz. Yeniçağda, evlerin yapımı öyle, kentleşmenin belli bir getirdiği şartlar var oluşumlar var. Anne baba ve çocuklar ayrı bir evde oturmak durumunda ama önemli olan o görünmeyen çatının muhafaza edilmesi, öyle ki, Amerika ya torun bakmaya gidiyor bir insan, çocuklar okuldan çıkınca anneannenin veya babaannenin evine gidiyorlar, bir dolu zamanlar beraber geçiriliyor. Bu sadece dünya görüşü farklılığını da silen bir ortak benzerlik, yani çeşitli dünya görüşlerine sahip aileler Türkiye de bu şekilde yaşıyorlar, şu veya bu şekilde. Atomize çekirdek aileler çok az metropollerde olan şeyler. Dolayısıyla çekirdek aile kavramı bizi, teorik kavram ve dayatılan kavramdan çıkıp olgu dünyasına baktığımızda, evet çekirdek ailelerin sayısı artıyor ama aynı zamanda o ilişki bağları devam ettiği için son derece güçlü bir yapı ortaya çıkıyor. Sorun aslında bu güçlü yapıda, bu ilişki ağı içinde, ilişkiler görüntüsü içinde ortaya çıkan sorunlarla nasıl baş edileceği ve ne kadar iyi çözümler getirilebileceği meselesi. Bunun özellikle ben altını çizmek istedim, buna çekirdek aileler konfederasyonu da denilebiliyor ya da değişikliğe uğramış geniş aile de denilebiliyor ya da görünmeyen çatı altındaki çekirdek aileler de denilebiliyor. En sosyetik insan Türkiye nin leisure class dediğimiz mutlu azınlıktaki işte yurtdışındaki kızı doğum yapacak o tarihte o da oraya gidecek diye magazin ve sosyete sayfalarından okuyorsunuz. Her sosyo-ekonomik düzeyde, farklı dünya görüşlerine sahip aileler, aslında yoğun bir yakın ailelerle işbirliği ve dayanışma halinde, bu tabi bizim toplumumuzu gerçekten güçlü kılan bir şey.

INTERNATIONAL SUMMIT ON FAMILY & SOCIAL POLICY 21 SİNEMA VE AİLE / Cinema and The Family Mohydeen Izzat QUANDOUR, Yönetmen / Director İngiltere / United Kingdom Günaydın. Bu, aileyle ilgili ilk uluslar arası zirveye katılmaktan ve sinema ve aile konusuyla ilgili konuşmaktan onur duyuyorum. İlginç bir konu; özellikle bir film yapımcısı tarafından sunulması ilginçliği daha artıracak sanıyorum. Sinemayı seviyorum ve sinemanın aileye yapabileceği etki konusu beni her zaman şaşırtmıştır. Özellikle bizim de dahil olduğumuz İslam ülkelerinde ve toplumlarında. Sanıyorum burada bulunan herkes sinemanın aile üzerindeki, aile etiği, ailenin değerleri üzerindeki kuvvetli etkisi konusunda bir itirazı olmaz. Örnek vermem gerekmiyor, çünkü korkarım ki o zaman batı kültürü üzerinde pek de iyi olmayan sözler sarf etmem gerekebilir. Benim yaşımdaki insanlar, sinemanın eski altın günlerini nostalji duygularıyla anmaktadırlar. Sinema o zamanlar temiz, insanı olumlu etkileyen, içine su serpen ve katışıksız eğlence sunan öykülerle dolu sihirli bir dünyaydı. İyi ve kötü, terazinin iki yanında eşit olarak durmaktaydı o zamanlar ve sonuçta seyirciler kendileri tayin edebilmekteydi hangisinin ne zaman ağır basacağını. Sinema her zaman, çocukluk yıllarından başlayarak bir büyü saçmıştır etrafına. Sinema bugün de hala büyülü bir dünya sunuyor bizlere; sadece tek farkla ki bugünkü sinemanın büyüsü dijital olarak yaratılan patlamalar şeklinde göstermektedir kendisini; Akan kanlar, kitlesel öldürmeler, patlayan, havalarda uçan arabalar ve insanlar, uzaylılar, demir adamlar, örümcek adamlar, yarasa adamlar, acımasız havoc, hollywood öykülerinin her sekansında karşımıza çıkmaktadır. Bu, ABD de bir şiddet kültürü oluşmasına neden olmuştur ve bu kültür tüm dünyada yayılmaktadır. Neden, diye sorabilirsiniz, sinema bizim yaşamımıza sığacak bir zaman sürecinde bu kadar dramatik bir şekilde, aile odaklı bir eğlence biçiminden bu uç noktalara, ölçüsüzlüğe kadar değişmiştir? Cevabı çok basit: Sermayenin, ticari faaliyetin doğasıdır buna neden olan. Ve sinema da bir ticari faaliyettir, kar etmeye yönelik bir endüstridir. Tüm dünyada Hollywood tarafında periyodik olarak yaptırılan seyirci yapısıyla ilgili çalışmalarda ve anketlerde, 15-20 yıl önce, özellikle Amerika ve Batı ülkelerinde sinemaya giden insanların çoğunun 17 yaş altı gençler olduğu ortaya çıkmıştır. Bu yaş grubu, şu anda da sinemaya giden kitle içinde yaklaşık % 80 lik bir kısmı oluşturmaktadır. Sonuçta tabii tüm sinema üretimi, bu hedef kitleye hitap edecek şekilde, çocuk eğlencesine yönelik olarak değişmiştir. Son 10 yılda Hollywood dan çocuklara yönelik pazara sokulan Blockbuster filmlerini hepimiz gayet iyi biliyoruz. Ticari açıdan mantıklı bir davranış; dediğimiz gibi sinema da, diğer bütün kar etmeye yönelik ticari yapılanmalar gibi, sonuçta kara yönelik bir ticari faaliyet. Ama, buradaki bu ama çok önemli, İslam ülkelerindeki sinema seyircinin yapısı, Batı ülkelerindeki seyircinin yapısından çok daha başka özellikler arz etmektedir. Birçok Arap ülkesinde, burada Türkiye de, Mısır da, Pakistan da, Malezya da sinemalara gittim. Ve gördüm ki bu ülkelerde sinema hala bir aile eğlencesi olarak görülmektedir;

22 ULUSLARARASI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ZİRVESİ Bu ülkelerde aileler görüyorsunuz, çocuklarını alıp sinemaya gelmişler. Bu, 30-40 yıl önce Batı ülkelerinde de böyleydi. Kendi ülkelerindeki sinemaya gittiklerinde bu ailelere sunulan nedir? Eğer şansları varsa, belki de ülkelerinde Batıdaki bu şiddete dayalı sinemayı taklit etmeyen bir sinema sanayi vardır henüz ve bu sinema sanayisi de kendi kültürüne ve değerlerine dayalı öykülere dayalı filmler yapmaya çabalamaktadır. Ama maalesef tüm dünyada, belki diyebiliriz ki Türkiye ve İran hariç olmak üzere, pazara arz edilen filmlerin % 80 i Hollywood veya Batı kaynaklıdır. Birçok İslam ülkesinde filmlerin dağıtım kanalları tekelleşmiş olup bu kaynaklar tarafından kontrol edilmektedir. Bu durumda Hollywood bileti satışlarından elde edilen gelirin % 60-75 arası bir kısmının deniz aşırı ülkelerden sağlanmasına şaşmamak gerekir. Sinemanın gençler ve dolayısıyla aileler üzerindeki etkisi inkâr edilemez; çünkü sinemanın etkisi, mesajları iletme biçimi, sosyal davranışı etkileme biçimleri tekrar ve tekrar üzerinde çalışılmış, kanıtlara ulaştırılmış konulardır. Bu, iyi bir şey mi yoksa kötü bir şey mi? Sanıyorum açık cevap şu olacaktır: Bu, bu güçlü aracı nasıl kullandığımıza, isteklerimizi nasıl ifade ettiğine, kültürümüzü ve değerlerimizi nasıl sergilediğine bağlıdır. Toplumlarımız bugün birçok sosyal sorunla ve çatışmayla baş etmek zorundadır ve bunlar,, etkileyici sergileme ve ifade açısından çok önemli konulardır. Toplumlarımız, keşfedilmeyi bekleyen, hem eğlenceli bir biçimde sunulabilecek, hem de doğru etkiyi yaratarak istenen amaç doğrultusunda mesajı iletebilecek öykülerle doludur. İslam ülkelerindeki toplumların benzersiz, kendine özgü yapısını oluşturan nokta, sıkı aile bağlarıdır, ilişkileridir. Bizim arkadaşlık ve ilişkiler konusundaki kendine özgü değerlerimiz ve fedakârlığa yönelik bir yapımız var ve bizler bu yapıyı korumak istiyoruz. Özellikle 2. Dünya Savaşından sonra Amerikan sinemasının tüm dünyada, özel olarak gençler üzerinde, dünyanın Amerikanlaştırılması konusunda oynadığı rolü hepimiz biliyoruz. Sinema, her zaman her şeyden önce bir eğlence olmuştur ve hâlâ da öyledir; ancak sinema bunun yanında her zaman fikirleri, ürünleri, kavramları veya anlayışları desteklemek ve iletilmesini sağlamak için kullanılan bir araç olmuştur, hâlâ da olmaktadır. Bugün kendimize sormamız gereken soru şu: Bu güçlü aracı nasıl olur da ailenin iyiliği yönünde olumlu bir güç unsuruna çevirebiliriz? Bizler, bu soruyu özellikle İslam ülkelerinde sormalıyız kendimize. Film yapımcılığı, ifade özgürlüğünü ve bireysel gösteriyi içeren ve gerektiren oldukça yaratıcı bir faaliyettir. Sinema üzerindeki her türlü denetleme veya politik güdümleme çabaları, ters teper, amaca zarar verir. Film yapımcılarına neyi üreteceklerini dikte ettirmek mümkün değildir ve yaratıcılığı boğan sansür uygulamaları akıllıca olmaktan çok uzaktır. Bugün gereksinim duyduğumuz şey, yüksek ailesel değerleri öne çıkaran, ulusal tarihimiz, dinsel inancımız, söylencelerimiz veya folklorik değerlerimize vurgu yapan pozitif tarihi yorumlamalarla aile dostu filmler üretilmesi yönünde özendirme ve parasal destekten başka bir şey değildir. Sinemanın aile üzerindeki gücü beni hep heyecanlandırmıştır; aslında sinema beni hep heyecanlandırmıştır. Film yapımcılarını aileye yönelik konuları eğlenceli bir sunmaları için nasıl özendirebiliriz? Böyle bir soruyu ve tartışmayı Batıdaki bir ülkede veya Hollywood çevrelerinde yapmanız mümkün değildir. Bir anlamı olmaz oralarda böyle