AYETÜ L-KÜRSİ (KUR AN SAYFASI: 41) (2 / BAKARA, 255 ): الل ه لا ا ل ه ا لا ه و ا لح ي ا ل قي وم Kayyûmdur Hayydır kendisinden başka ilah olmayandır Allah mübtedânın üçüncü haberi mübtedânın ikinci haberi haberdeki müstetir zamirden bedel, munfasıl zamir ref istisnâ ) nın ismi; fetha üzere لا) mebni olduğundan nasb dir, لا) ) nın (م و ود ) haberi mahzuf olup (mevcut) olarak takdir edilmiştir nâfiye li l-cins لا ا ل ه ) ) cümlesi ( ال له ) mübtedâsının ref haberidir mübtedâ لا ت ا خ ذه س ن ة و لا ط ن و م له م ا ف ي الس م او ات Göklerde bulunanlar O'nundur bir uyku sıla: şibhi c.; harfi cer + mecrur isimden oluşan cümle parçasına şibhi cümle dendiğini hatırlayınız mübtedâ muahhar, ismi mevsul ref haber mukaddem; cârmecrurdan oluşan şibhi cümle ref (almaz) ve bir uyuklama matuf nefiy fâil, merfu kendisini almaz, ):nefiy لا) muzari,. f :(ت ا خ ذ) ( ه):mef ûl, muttasıl zamir nasb م ا و ط ف ي ا ل ا ر ض م ن ذا ال ذ ي ي ش فع ع ن د ه O'nun katında ( د ن ع):mekan zarfı, mansub, muzaf, ( ه):muz. ileyh, şefaat eden sıla: fiil c. ; fiili muzari, (ه و ) fâili gizli zamiri kimse O ki Kim yerde bulunanlar ve bedel, İsmi mevsul ref haber; ismi işaret ه ذ ا) nın kısaltılmışı) ref mübtedâ, soru ismi ref sıla: şibhi c.; harfi cer + mecrur isim matuf, ismi mevsul ref harfi ا لا ط ب ا ذ نه ي ع لم م ا ب ي ن ا ي د ي هم önlerindeki şeyleri O bilir onun izniyle (olması) hariç (Lafzen ellerinin arasında):[ :(ب ي ن ) mekan zarfı, mansub, muzaf, هم ). muz :( ا ي د ي):( ا ي د ي ileyh, takdir edilen kesreyle mecrur, bir sonraki kelime için muzaf,. muz :(هم ) ileyh, sükun üzre mebni muttasıl zamir cer 1 mef ûl, ismi mevsul nasb fiili muzari, (ه و ) fâili gizli zamiri mecrur :( ا ذن ).h:( cer, ب) isim, muzaf, ( ه):muz. ileyh,, ses uyumu dolayısıyla (ه ) si esreli istisnâ 1 Zarf ve mecrurundan oluşan şibhi cümle irabta mahalli olmayan sıla cümlesidir,
م ا و خ ل فه م و لا ي ح ي طو ن بش ي ء م ن ع لم ه O'nun ilminden hiçbir şeyi ihata etmezler (kavrayamazlar) arkalarındaki ve ( ن م):harfi cer, mecrur :(ع لم ه ) isim, muzaf, ( ه):muz.ileyh, carmecrur harfi, ):nefiy لا) fiili :(ي ح ي muzari + fâil طو ن) (muttasıl zamir cemî vâvı ref ) başlama mekan :(خ لف ) zarfı, mansub, muzaf, ( م ه):muz. ileyh,, zarf ve mecrurundan oluşan şibhi cümle irabta mahalli olmayan sıla cümlesidir matuf, İsmi mevsul nasb بم ا ا لا ش اء و س ع كر س ي ه الس م او ات و ا ل ا ر ض yeri ve gökleri O'nun kürsüsü içine almıştır O'nun dilediği şeyler hariç ma tuf mef ûl, cemi müennes sâlim ismin mansub hali fâil, merfu, muzaf, ( ه):muzâfun ileyh, muttasıl zamir cer fiili mazi sıla: fiil c.: fiili mazi, fâili (ه و ) gizli zamiri cer, ):harfi ب) ismi :(م ا) mevsul cer istisnâ لا ي و ود ه و 255 ح ف ظه م ا و ه و ا لع ل ي ا لع ظ يم büyüktür yücedir O onları koru(yup gözet)mek ikinci haber haber mübtedâ, munfasıl zamir ref başlama fâil, merfu, muzaf, muzâfun :(ه م ا) ileyh, muttasıl zamir cer kendisine ağır gelmez, ):nefiy لا) fiili :(ي و ود ) muzari, ( ه):mef ûlün bih, muttasıl zamir nasb MEAL: Allah, kendisinden başka ilah olmayandır, Hayydir (Her zaman diridir), Kayyûmdur (Bütün varlıkların kendi kendine yeterli yegane kaynağıdır). Kendisini ne bir uyuklama alır ne de bir uyku. Göklerde ve yerde bulunanlar O'nundur. Kim, izni olmadan O'nun katında şefaat eder? O, (kullarının) önlerindekini ve arkalarındakilerini (yaptıklarını ve yapacaklarını) bilir. O'nun dilediğinin dışında (insanlar) O'nun ilminden hiçbir şeyi ihata etmezler (kavrayamazlar). O'nun kürsüsü gökleri ve yeri içine almıştır, onları koru(yup gözet)mek kendisine ağır gelmez. O, yücedir, büyüktür. SÖZLÜK (2/BAKARA, 255): :( ا لح ي ) yokluğu olmayan, sürekli hayat sahibi, canlı, :( ا ل قي وم ) yarattıklarını sürekli gözetip koruyan, yöneten, ayakta tutan, uyku, uyuklama, :(س ن ة) :(ن و م ) uyku,
anlamında, nın kısaltılmışı, bu ya da o (ه ذ ا ( işaret ismi :(ذ ا) öncekileri, (tabir) önlerindekini, :(م ا ب ي ن ا ي د ي هم ) :( şefaat etti, kayırdı, ش فع ي ش فع ش ف ا ع ة ( خ ل فه م ) :(م ا (tabir) arkalarındakiler, sonrakiler, oldu, (if al b.) kuşattı, ihata etti, şamil :( ا ح ا ط ي ح ي ط ا ح ا ط ة) kürsü, taht, sandalye, koltuk, :( ا ل كر س ي ) ): içine aldı, kapladı, sardı, kuşattı, و س ع ي س ع س ع ة ( yüksek, kadri çok yüce, çok ulvi, çok :( ا لع ل ي ) ağır geldi, zorluk verdi, :(ا د ي و ود ا و د ا) :( ا لع ظ يم ) büyük, yüce. AÇIKLAMA: Birisi ya da çocuğunuz size Bana Allah ı (c.c.) anlat dese ilk planda bu bir tek ayetin açılımlarını anlatmanız ona Allah ın en önemli sıfatlarından bazılarını öğretecek ve pek çok şeyin ilmini vermiş olacaktır. Halkımız arasında Ayetel-Kürsî adıyla meşhur olan bu ayet, Bakara sûresinin 255. ayetidir. Camilerimizde de her namazın arkasında 2 tesbihattan önce okunması gelenek halini almıştır. Übey İbnu Ka'b (r.a.) anlatıyor: "Resûlullah (a.s.) bana: "Ey Ebu'l-Münzir, Allah'ın Kitabından ezberinde bulunan hangi âyetin daha büyük olduğunu biliyor musun?" diye sordu. Ben: "O Allah ki, O'ndan başka ilah yoktur, O, Hayy'dır, Kayyûm'dur (yani diridir her şeye kıyam sağlayandır)" (Bakara: 2/255). (Yani ayetel kürsidir) dedim. Göğsüme vurdu ve: "İlim sana mübârek olsun ey Ebu'l-Münzir!" dedi." 3 Ayetin büyüklüğü Allah ın zât ve sıfatlarının büyüklüğünden kaynaklanmaktadır. İçinde Allah'ın kürsüsü zikredildiği için "Âyetü'l-kürsî" adıyla anılan bu âyet hem muhtevası hem de üstün özellikleri sebebiyle dikkat çekmiş, hakkında hadisler varit olmuş, çok okunmuş, şifa ve korunmaya vesile kılınmıştır Übeyy b. Ka b ın hurmasına şeytana tâbi bir cin musallat olmuş; vermeyi, dağıtmayı seven Übey'i bundan vazgeçirmek üzere hurmayı aşırmaya başlamıştı. Übey mahlûku takip ederek yakaladı. Garip bir şekli vardı. Onunla konuşunca kimliğini ve maksadını anladı. Kendilerinden nasıl kurtulabileceğini sorunca "Bakara sûresindeki kürsü âyeti ile" dedi ve ekledi: "Onu akşamda okuyan sabaha kadar, sabahta okuyan akşama kadar bizden korunmuş olur." Sabah olunca Übey durumu Hz. Peygamber'e aktardı. Resûlullah, "Habis doğru söylemiş" buyurdu. Buhârî'de de Ebû Hüreyre'den naklen yukarıdakine yakın bir rivayet vardır: Hz. Peygamber'e hadiseyi anlatınca şeytan olduğunu öğrendiği hırsız, Ebû Hüreyre'ye şöyle demiştir: "Yatağına yatınca Âyetü'l-kürsî'yi oku, devamlı olarak Allah'tan bir koruyucun olacak ve sabaha kadar sana şeytan yaklaşamayacaktır." 4 Ayet-el Kürsî, hep aziz sandığımız canımızı korumak için okunuyor. Halbuki Âyet-el Kürsî, canımızdan çok aziz olan imânımızın sigortasıdır. Âyet-el Kürsî'nin sonsuz sırrından yararlanmak için ya özünde, gönlünde, çok içten (ihlas) bir imâna sahip olmalı; ya da onun mânâsını, anlamını çok iyi bilip ona göre amel etmeye gayret etmeliyiz. 5 Böylesine kıymetli bir ayetin cümlelerini ve önemlerini müfessirlerimizin de görüşleriyle birlikte açıklamaya başlayalım inşallah: 2 3 4 5 "Kim farz olan her namazın ardından Ayetü'l-Kürsî okursa ondan sonraki namaza kadar mahfuz (maddi, manevi belalardan korunmuş) kalır. Buna (her namazın arkasından okumaya) ancak peygamber, sıddik veya şehid devam eder " (Beyhaki, uabü l-iman, 2/459, No: 2396) hadisi dolayısıyla bu gelenek yerleşmiştir. Müslim, Müsâfirîn: 258, (810); Ebû Dâvud, Vitr: 17, (Salât: 325, (1460). Hayrettin Karaman ve arkadaşları, a.g.e.. Haluk Nurbaki, Ayete l-kürsi Yorumu, Damla Yayınları
1. (Allah, kendisinden başka ilah olmayandır ): Kelime-i Tevhid (Lâ ilâhe illallah) olarak bilinen bu cümle İslam ın simgesi olmuş, Adem (a.s.) dan son peygamber Hz. Muhammed e (a.s.) değin bütün peygamberler bu söz için mücadele vermişlerdir. Tarih ise ne yazık ki bugün de dahil olmak üzere hep bu cümleyi tasdik etmekten uzaklaşmış ve sapmıştır: Yahudiler «Uzeyr, Allah'ın oğludur» dediler. Hıristiyanlar da «Mesih (İsa) Allah'ın oğludur» dediler. Bunlar, onların ağızları ile geveledikleri dayanaksız sözlerdir. (Tevbe, 30). Ve şimdi işte bir avuç Müslüman olan son dinin mensupları bu kaideyi önce dillerine, sonra gönüllerine zikir olarak nakşetmek ve sonra da tüm dünyaya bu cümleyi ve içeriğini yaymak durumundadırlar. Çünkü başka bir ilahın varlığına dair hiçbir delil yoktur. İnsanlar Allah ın yarattıklarını kendilerine ilah edinmektedir. Yüce Allah şöyle buyurur: Allah, melekler ve adaleti yerine getiren ilim sahibleri, O'ndan başka tanrı olmadığına şahidlik etmişlerdir.. (Âl-i İmran, 18)..Halkı sürekli yaratmakta olan, sonra onu iade edecek olan ve sizi gökten ve yerden rızıklandıran mı? Allah ile beraber başka bir ilah mı? De ki: Eğer doğru söylüyor iseniz, kesinkanıt (burhan)ınızı getiriniz (Neml, 64). Ruhu l-beyan Tefsirinde zikredildiğine göre, Allah ismi şerifi 99 Esmâ-i Hüsnâ nın en büyüğüdür. Zira Mevlâ Teâlâ nın bütün sıfatlarını toplayan Zâtı Pâki Sübhâniyeye delalet etmektedir. Diğer isimlerinin her biri ise ancak ilim ve kudret gibi tek tek manalara delalet etmektedir. Ve bu isim Mevlâ Teâlâ nın isimlerinin en hususisidir. Çünkü bu isim ne hakikaten ne de mecazen başkasına kullanılmaz İsmâil Hakkı Bursevî sözlerine şöyle devam eder: Lafza-i Celal de birtakım özellikler vardır ki diğerlerinde yoktur. Zira herhangi bir kelimeden bir harf düşürülse mana bozulur. Bu kelimede ise bozulmaz. öyle ki; elif (ا) hazfedilse (kaldırılsa) hat (yazı) itibariyle lillâh ( ه ل ل ) kalır, Mevlâ Teâlâ: ض) ا ل ا ر ف ي و م ا الس م او ات ف ي م ا (ل له (Göklerde ve yerde olanlar Allah ındır) (2/Bakara, 284) buyurur. Birinci lâm hazfedilse (kaldırılsa) lehu ( له ) kalır. Mevlâ Teâlâ Hazretleri ض) و الا ر الس م او ات م لك ( له (Göklerin ve yerin mülkü O nundur)(2/bakara, 107) buyurur. İkinci lam hazfedilse hu (ه ) kalır. Mevlâ Teâlâ Hazretleri de لا ه و ) ا لا ا ل ه ا لذ ي ال له (ه و (O, kendisinden başka ilah olmayandır)(59/haşr, 22) buyurur.. 6 Evrendeki mükemmel düzen ve canlılardaki kusursuz tasarım, bizlere hepsinin tek Yaratıcı tarafından yaratıldığını göstermektedir. İkinci bir ilah, dolayısıyla, kendi istediği gibi yapmak isteyen ikinci bir irade olsaydı, mutlak surette bir karışıklık, bir uyumsuzluk ve çelişki oluşurdu. Bir Kur an ayetinde, Allah tan başka hiçbir ilah olmadığı ve O ndan başka hiçbir varlığın kainatta gücü bulunmadığı şöyle anlatılmaktadır: Allah, hiçbir çocuk edinmemiştir ve O nunla birlikte hiçbir ilah yoktur; eğer olsaydı, her bir ilah elbette kendi yarattığını götürüverirdi ve (ilahların) bir kısmına karşı üstünlük sağlardı. Allah, onların nitelendiregeldiklerinden Yücedir. (Müminun Suresi, 91).. 7 Burada bir şey daha dikkatimizi çekmektedir. Kur an daki şu ayet bizi şaşırtmakta ve korkutmaktadır: Kendi istek ve tutkularını (hevasını) ilah edineni gördün mü? imdi ona karşı sen mi vekil olacaksın (Furkan, 43), Hevâ ve hevesini tanrı edinen ve Allah'ın (kendi katındaki) bir bilgiye göre saptırdığı, kulağını ve kalbini mühürlediği, gözünün üstüne de perde çektiği kimseyi gördün mü? imdi onu Allah'tan başka kim doğru yola eriştirebilir? Hâla ibret almayacak mısınız? (Câsiye, 23). Yüce Allah sadece kendi heves ve arzuları için yaşayan ve Allah ı hafife alan insanları da şirke düşmekle eşdeğer kabul etmektedir. Çünkü ilah itaat edilmesi ve 6 7 Mahmud Usta Osmanoğlu, Rûhu l-furkan Tefsiri, Siraç Kitabevi, İstanbul, 1993 Harun Yahya, İslam ın İnanç Esasları.
dinlenmesi istenen bir varlıktır. Bu insanlar da helal haram demeden sadece bencil arzularına itaat etmiş olmakta ve böylece hevasını Allah ın yanına ikinci bir ilah olarak koymuş olmaktadırlar. Demek ki hep nefsinin istediklerini yapması sonucu işlediği günahlar onun yüreğini paslandırmış, kalp gözünü kapatmış, Hakk a karşı kör, Hakk a karşı sağır hale gelmişlerdir. Tıpkı hijyen şartlarına uymayan işyerinin belediye tarafından kapatılıp üzerine mühür vurulması gibi bu kalp de işlevini yitirdiği, tevbeyle temizlenmediği için Allah tarafından mühürlenmeyi hak etmiştir. İşyerinin kapatılmasından belediye değil, kurallara uymayan işyeri sahibi sorumludur. Burada da helal haram demeden yüreğinin her götürdüğü yere giden suçludur. İşte bu saha ayaklarımızın kayması muhtemel olan sahadır. Harun Yahya bu konuda şöyle bir açıklama yapmaktadır: Kamil iman sahiplerinin imanları akla ve vicdana dayalı sağlam bir imandır. Bu nedenle de onlar ayetlerde belirtildiği gibi "hiçbir kuşkuya kapılmadan" iman ederler. Allah'ı tüm yüceliği ve büyüklüğüyle kavradıkları için, O'na eş ve benzer başka bir ilah olmadığını en başından kabul ederler... Bir insanın Allah dışında herhangi bir varlığı hoşnut etmeye çalışması, bu varlığın kendine yardım etmeye güç yetirebileceğini zannetmesi, yaşamını o varlığın istekleri doğrultusunda düzenlemesi, onu "ilah" edinmesi olarak tanımlanabilir. Örneğin kimi insanlar para, güzellik, itibar, makam, mevki elde edebilmeyi ya da kendi nefislerinin isteklerini yerine getirmeyi hayatlarının tek amacı haline getirirler. Bu kimseler, asıl amaçları olan Allah'ın rızasını ve cennetini kazanmak için çalışmayı unuturlar. İşte bu insanlar Allah'tan başka ilah edinen kişilerdir. Kamil iman sahiplerinin farkı da bu aşamada ortaya çıkar. Çünkü onlar bu insanların tam aksine, dilleriyle söyledikleri gibi kalpleriyle de Allah'tan başka bir ilah olmadığını tasdik eder ve tüm yaşamlarıyla da bunu ispatlarlar. Onlar "dini yalnızca Allah'a halis kılarak", O'na 'katıksızca' iman eder ve O'ndan başka bir ilah kabul etmezler. Allah bu samimi kullarının özelliklerini ayetlerde şöyle haber verir: «Ancak tevbe edenler, ıslah edenler, Allah'a sımsıkı sarılanlar ve dinlerini katıksız olarak Allah için (halis) kılanlar başka; işte onlar müminlerle beraberdirler. Allah müminlere büyük bir ecir verecektir.» (Nisa Suresi, 146) 8 2. (Hayydir (her zaman diridir), Kayyûmdur (bütün varlıkların kendi kendine yeterli yegane kaynağıdır). Kendisini ne bir uyuklama alır ne de bir uyku ): Yüce Allah ın bu sıfatları, tüm kainatın hiç şaşmayan bir düzen içinde devam edip gitmesinin sırrı ve dolayısıyla bu sıfatlarının da ispatıdır. Yüce Allah ölüm kendisine ulaşmayan bilakis ölümü yaratan diridir. Diriliği de hem ezeli hem ebedidir. Her nefis yeniden dirilmek üzere ölmeye mahkum fakat O hep Bâki dir. Süleyman Ateş in dediği gibi; Öyle bazı filozofların sandığı gibi kainata ilk hareketi verip geri çekilmiş, cansız, pasif bir varlık değil, yaratıcılığı her an devam eden, her zaman bir iş yapıp vücuda getiren, akıllı, bilgili, faal bir varlıktır. 9 Kayyum ise; varlığı başkasıyla kâim olmayan, varlığı kendi zatıyla ayakta kalan, varlığı için kimsenin desteğine ihtiyacı olmayan anlamında mübalağalı ismi faildir. O ndan başka Kayyum yoktur. Bilakis bizzat O, başka varlıkların ayakta kalmasını, hayatiyetini sürdürmesini sağlayandır. Hayy ismiyle hayat vermekte, Kayyum ismiyle yönetici olarak, hayata gelenlerin hayatiyetini devam ettirmesini sağlamaktadır. u evren, asırlardır ışın ve ısı salan güneş ve tüm galaksiler O Hayy ve Kayyum olduğu için devam etmektedirler: üphesiz Allah, gökleri ve yeri zeval bulurlar 8 9 Harun Yahya, Kamil İman Süleyman Ateş, a.g.e.
diye (her an kudreti altında) tutuyor. Andolsun, eğer zeval bulacak olurlarsa, Kendisi'nden sonra artık kimse onları tutamaz. Doğrusu O, Halim'dir, bağışlayandır. (Fatır Suresi, 41). Hepsinin düzenleyicisi, Yaratıcısı ve yaşatıp devam ettiricisi hasılı yöneticisi O dur. Yüce Allah ın bu iki sıfatına ismi A zam da denmiştir