Sayı: 34 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar....................... 1 Gündemden Başlık lar > Ekim ayının ilk 25 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 143,96 TL/MWh oldu. Arz-Talep Genel Bakış............ 4 Piyasa Haberleri................. 6 Arıza & Bakım................... 8 > Ekim ayının ilk 23 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 135,7 TL/MWh oldu. > Enerji Ticareti Derneği yeni Yönetim Kurulunu ve Başkanını seçti. > Sıcaklık endeksinin 13,6 dereceden 12,8 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. Ekonomik Takvim................ 9 Kasım kontratı 137 TL/MWh seviyesinde işlem gördü Tezgah üstü elektrik piyasasında haftanın ilk gününde Kasım ayı baz yük elektrik kontratı 137 TL/MWh bandında işlem gördü. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* Tezgah üstü elektrik piyasasında haftanın ilk gününde Kasım ayı baz yük elektrik kontratı alıcı ve satıcı tarafında 136,75-137,25 TL/MWh seviyesine gelirken, geçtiğimiz hafta aynı ürün 134,5-135 TL/MWh bandında belirlenmişti. Bir önceki haftaya göre 2 lira artış gösteren baz yük ürün, hafta başında 137 TL/MWh bandında işlem gördü. Aralık ayı baz yük kontratı geçen haftaki 148,25-148,50 TL/MWh seviyesinden bu hafta 148,5-149,5 TL/MWh bandına yükseldi. Montel-Foreks ile görüşlerini paylaşan traderlara göre Kasım ayının fiyat tahmini için oldukça belirsiz dönem olabileceğini belirtiyorlar. DENGELEME PİYASASI Eylül ayında Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 122,4 TL/MWh seviyesinde belirlenmişti. Ekim ayının ilk 23 gününde 135,7 TL/MWh seviyesinde belirlenen SMF, 17-23 Ekim haftasında 128,1 TL/MWh bandında belirlendi. Ekim ayının ilk 23 gününde en yüksek SMF 166,8 TL/MWh ile 5 Ekim Çarşamba günü, en düşük SMF ise 79,7 TL/MWh ile 15 Ekim Cumartesi günü gerçekleşti.
KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Ekim ayının ilk 23 gününde karşılanabilir güç seviyesinin günlük ortalaması 47.565 MW olarak belirlenirken, ani puant ortalaması 33.605 MW seviyesinde belirlendi. Ekim ayının ilk 23 gününde kaydedilen en yüksek ani puant 34.884 MW ile 19 Ekim Çarşamba günü, en düşük ani puant ise 21.911 MW ile 2 Ekim Pazar günü gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Tezgah üstü elektrik piyasasında haftanın ilk gününde Kasım ayı baz yük elektrik kontratı 136,75-137,25 TL/MWh seviyesine gelirken, geçtiğimiz hafta aynı ürün 134,5-135 TL/MWh bandında belirlenmişti. Bir önceki haftaya göre 2 lira artış gösteren ürün, hafta başında 137 TL/MWh bandında işlem gördü. Aralık ayı baz yük kontratı geçen haftaki 148,25-148,50 TL/MWh seviyesinden bu hafta 148,5-149,5 TL/MWh bandına yükseldi. Tezgah üstü piyasada Ocak ayı baz yük ürün 149,5-150,5 TL/MWh seviyesinde belirlenirken geçen haftaya göre 0,5 TL bandında spread'in açılması dikkat çekti. Şubat ayı baz yük kontratı ise alıcı ve satıcı tarafında 139-140 TL/MWh seviyesinde belirlendi. 2017 ilk çeyrek baz yük ürünü (Q12017) 135-136,5 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) 118,5-119,5 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti. 2017 üçüncü çeyrek ürünü ise (Q32017) 138,5-141,5 TL/MWh seviyesine geldi. 2017 birinci yarı kontratı (H12017) 127,5-128,25 TL/MWh seviyesinde, 2017 ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) alıcı ve satıcı tarafında 137-138,25 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda hafta başında 2017 yıllık kontratı (CAL17) ise 132,5-132,90 TL/MWh bandında belirlenirken ürünün işlemi 132,80 TL/MWh'ten gerçekleşti. Aynı ürünün işlemi geçtiğimiz hafta alıcı sayısındaki artıştan dolayı yükselmiş ve Perşembe günü 132,75 TL/MWh seviyesinden gerçekleşmişti. SINIR ÖTESİ TİCARET Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Ekim ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 166 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 166 MW kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 2,02 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Ekim ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 166 MW kapasitenin tamamı 8 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 1,93 /MWh olarak belirlendi. Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Ekim ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, kullanıma açılan kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 3,00 olarak belirlendi. 3
ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Türkiye genelinde Ekim ayının ilk 23 gününde günlük ortalama elektrik üretimi 698.134 MWh seviyesinde belirlendi. Aynı dönemde termik kaynaklardan elektrik üretimi ortalaması 527.116 MWh olurken, hidrolik kaynakların elektrik üretimi 130.149 MWh seviyesinde belirlendi. Rüzgar kaynaklarından günlük ortalama elektrik üretimi ise 29.446 MWh olarak belirlendi. Aynı dönemde termik kaynaklardan elektrik üretiminin 261.281 MWh'i doğalgaz kaynaklarından, 249.886 MWh'i ise kömür kaynaklarından gerçekleşti. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Eylül ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı 12.811.365 MWh, EÜAŞ'ın ise 3.076.003 MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca 3.614.948 MWh elektrik üretmişti. Ekim ayının ilk 23 gününde serbest üreticilerin günlük elektrik üretim ortalaması 436.826 MWh, EÜAŞ'ın 107.046 MWh olurken, Yap-İşlet santrallerinin günlük ortalama elektrik üretimleri 115.720 MWh seviyesinde belirlendi. 4
BARAJLARA GELEN SU *TEİAŞ tarafından yayınlanan Barajlara Gelen su verileri 30 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile geçici bir süre için askıya alınmıştır. Temmuz ayının ilk 30 gününde barajlara gelen su 3.556.434 milyon m3 olarak belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde rakam 3.820.696 milyon m3 seviyesindeydi. 2016 yılında (30 Temmuz tarihine kadar) barajlara gelen toplam su miktarı 49.898.608 milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam 55.602.082 milyon m3 seviyesindeydi. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Ekim ayının ilk 23 gününde rüzgar kaynaklarından günlük elektrik üretimi ortalaması 29.446 MWh seviyesinde belirlendi. 2015 yılında aynı rakam 23.352 MWh seviyesindeydi. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için 3.100 MW, yarın için ise 2.100 MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Türkiye genelinde Ekim ayının ilk 23 gününde günlük ortalama elektrik tüketimi 706.316 MWh seviyesinde belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde rakam 678.992 MWh seviyesindeydi. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 13,58 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 12,85 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. 5
PİYASA HABERLERİ ETD'NİN YENİ BAŞKANI BİROL ERGÜVEN OLDU Enerji Ticareti Derneği'nin Cuma günü düzenlenen 6. Olağan Genel Kurulunda Enerji Ticareti Derneği'nin yeni başkanı Limak Enerji CEO'su ve Yönetim Kurulu üyesi Birol Ergüven oldu. Ergüven, 2011 yılında Limak Enerji'de başladığı Genel Müdürülük görevinden önce 2004-2011 yılları arasında Akenerji'de Satış ve Pazarlama direktörü olarak görev yapmıştı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden mezun olan Ergüven, yüksek lisansını da aynı üniversitede tamamlamıştır. Ergüven'in görevi devraldığı Sanko Holding Strateji ve İş Geliştirme Direktörü Cem Aşık, Eylül 2013'te Enerji Ticareti Derneği Başkanı olarak seçilmişti. Aşık, iki dönemdir Enerji Ticareti Derneği'nin Başkanlığı görevinde bulunuyordu. Enerji Ticareti Derneği'nin yeni dönem Yönetim Kurulu ise 34 oy kullanan üyenin 30'undan oy alan 9 şirketten oluşuyor; Limak (Birol Ergüven- Erkin Kılınç), Enerjisa (Armanç Ekinci-Isak de Eskinazis), Gates (Mustafa Karahan-M. Arif Özozan), Akenerji (A. Ümit Danışman- Orkun Eyilik), Aksa (Murat Kirazlı-Mehmet Ali Günay), Sanko (Cem Aşık-Adil Tekin), 2M Enerji (E.M.Cemil Yükselen-Yusuf Bayraktaroğlu), Pure Energy (Anduvap Servet Akgün-Jerfi Önal), IC İçtaş (Serdar Dönmez-Gökçe Ozan). Bir önceki Yönetim Kurulunda yer alan Statkraft, OMV ve Fina Enerji firmaları yerine, yeni dönemde 2M Enerji, Pure Energy ve IC İçtaş'ın yer alması dikkat çekti. ALBAYRAK: KONYA KARAPINAR'DA 1000 MEGAVATLIK GES KURULACAK Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Konya'nın Karapınar İlçesi'nde yapılması planlanan Güneş Enerji Santrali'nin 1000 megavatlık olduğunu, yaklaşık 1.7 milyar kilovat saat elektrik üretileceğini ve 600 binden fazla evin elektriğini karşılayacağını belirtti. Albayrak, 1 milyar doların üzerinde bir yatırım olan Güneş Enerji Santrali ihalesinin ise aralık ayında yapılacağını söyledi. DHA'nın haberine göre, Bakan Albayrak, Konya'da kurulması planlanan güneş enerji santraliyle ilgili basın toplantısı düzenledi. Kurulması planlanan güneş enerji santrali için çalışmaların 2010 yılında başladığını hatırlatan Bakan Albayrak, Karapınar'ın, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) olarak önemli bir bölge olduğunu söyledi. Bakan Albayrak, Karapınar'a kurulacak güneş enerji santralinin 1000 megavatlık olacağını ve ihalesinin de aralık ayında yapılacağını açıkladı. Albayrak, ''Bugün resmi gazetede yayınlanmasıyla birlikte detaylı şartnamenin de hayata geçmesiyle birlikte aralık ayında ihale yapılacak. 1000 megavatlık dünyadaki fotovoltaik teknoloji noktasındaki en büyük tek güneş tarlası alanında Karapınar YEKA'mızı anons ediyoruz'' dedi. Bakan Albayrak santralin 2000 hektarlık alana yapılacağını belirterek, ''Bu yatırım bugün 1 milyar doların üzerinde bir yatırım. Burada üretilecek elektrik yaklaşık 1.7 milyar kilovat saat olacak, 600 binden fazla evin elektrik ihtiyacını karşılayacak tesisten bahsediyoruz' dedi. Bakan Albayrak, santralin ihalesinin elektrik alım noktasında fiyat eksiltme usulü açık bir ihale olacağını ve en uygun fiyatı veren firmanın alacağını belirtti. Albayrak şöyle konuştu: ' Bizim için daha da önemlisi, sadece fiyatın düşmesine dayalı yenilenebilir enerji maliyetlerinin düşmesine vesile olacak bu ihale. Aynı zamanda fabrika kurmak, yerli üretim ve teknolojinin de yerelleşmesi ve gelişmesi ar-ge şartıyla birlikte Türkiyemiz için bir ilk olacak. Burada katma değerli teknolojilerden bahsediyoruz. Türkiye'nin gelişen, büyüyen ekonomisini,sadece iç piyasa değil, bölge ekonomisi açısından gelişen teknolojilerin bölgedeki önemli bir merkezi olmasından bahsediyoruz.'' Bakan Albayrak, ihaleyi kazanan firmanın yılda 500 megavat üretim kapasitesine sahip bir fabrika kurmak zorunda olduğunu kaydetti. Bakan Albayrak, santralde üretilecek elektriğin de 15 yıl alım garanti süresinin olduğunu belirtti. Ar-ge'de asgari yüzde 80'nin yerli mühendis çalışma şartı bulunduğunu hatırlatan Albayrak, ''Kurulumda asgari 700, fabrikanın işletilmesinde 350 daimi personel, ar-ge'de asgari 100 mühendis olmak üzere yerli tedarik zinciriyle birlikte en az bin kişiye istihdamdan bahsediyoruz'' dedi. Albayrak, yatırımcı konusunda da Amerika, Avrupa ve Çin'de dünyanın önde gelen firmalarıyla görüşmeler yaptıklarını ve yatırım yapma konusunda da ciddi talepler olduğunu söyledi. FRANSA, KARBON SALINIMI İÇİN TABAN FİYAT UYGULAMASINA GEÇMEYECEK Fransa Bütçe Bakanı Christian Eckert, Fransa'nın karbon salınımı için taban fiyat mekanizması uygulamayacağını söyledi. Kömür yakıtlı termik santralleri hedeflemesi beklenen uygulamanın Ocak ayında başlaması planlanmıştı. Taban fiyat mekanizmasının Avrupa Birliği'nin devlet yardımı düzenlemelerine uymayacağını ve istihdama zarar vereceğini belirten Eckert, uygulamanın zaman içinde yavaş yavaş hayata geçirileceğini söylese de bir takvim vermedi. 6
RUSYA'NIN PETROL ÜRETİMİ YENİ BİR REKOR KIRMA YOLUNDA Rusya'nın petrol üretimi, Sovyetler sonrası dönem için yeni bir rekor kırka yolunda ilerliyor. OPEC üyesi ve üyesi olmayan petrol üreticilerinin üretim miktarını sınırlamayı tartıştıkları bir ortamda Rusya Enerji Bakanı Aleksander Novak, 2017 yılında günde ortalama 11 milyon varil olmak üzere 548 milyon ton petrol üretmeyi beklediklerini söyledi. Bununla birlikte Novak, global petrol üretiminin dondurulmasının hala gerekli olduğuna inandığını ve hafta sonu Suudi Arabistan Enerji Bakanı Khalid al-falih ile yapacağı görüşmede bazı öneriler masaya koyacağını ifade etti. Ancak Novak, önerilere ilişkin detay vermekten kaçındı. Viyana'da OPEC Genel Sekreteri ile yapacağı görüşmeye de değinen Novak, görüşmede petrol piyasalarında koordinasyonu ele alacaklarını vurguladı. NAFTOGAZ, KIRIM'DAKİ VARLIKLARI İÇİN RUSYA'YI DAVA ETTİ Ukrayna enerji şirketi Naftogaz ve 6 bağlı ortaklığı, Rusya tarafından ilhak edilen Kırım'daki varlıkları için Rusya Federasyonu'ndan 2,6 milyar dolar tazminat talebiyle dava açtı. Naftogaz yaptığı açıklamada Kırım'daki varlıkları için Rusya'ya karşı tahkim sürecini başlattıklarını belirtti. Şubat ayında yaptığı açıklamada Kırım'daki varlıkları için Rusya ile görüşmelere başladığını ifade eden Naftogaz, anlaşma sağlanamaması halinde uluslararası yatırım tahkim mankemesine başvuracağını duyurmuştu. GARANTİ'DEN YENİLENEBİLİR ENERJİYE 100 MİLYON EURO KREDİ Garanti Bankası, Fransız Kalkınma Ajansının bir kolu olan Proparco ile dördüncü işbirliği çerçevesinde 100 milyon Euro tutarında kredi anlaşması imzaladı. Proparco'nun dünya genelinde en önemli müşterisi konumunda bulunan Garanti, bu anlaşmayla, Proparco ile 2009 yılında imzaladığı sermaye benzeri kredinin geri ödenmesinin ardından, hem kredi tutarını artırdı hem de kredisini teminatsız yenilemiş oldu. Uluslararası finans kuruluşlarının Garanti Bankası'na duyduğu güveni ortaya koyan anlaşmayla, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı için finansman yaratılması amaçlanıyor. Garanti Bankası'nın temiz enerji projelerine yönelik kullandırdığı kredilere yurtdışından destek sağlanması açısından büyük önem taşıyan kredi, ilk 3 yılı geri ödemesiz 12 yıl vadeli olarak imzalandı. Konuyla ilgili bilgi veren Garanti Bankası Genel Müdürü Fuat Erbil, Proparco ile imzalanan kredi anlaşması, Garanti'nin uluslararası finans kuruluşlarıyla olan güçlü bağını, deneyimli ekibinin uzmanlığını ve iş yaratma kabiliyetindeki başarısını bir kez daha kanıtladı, sektördeki öncü konumunu pekiştirdi. Yurtdışı piyasalardaki belirsizliğe rağmen, 12 yıl vadeli teminatsız kredi anlaşmasını başarıyla imzalayarak, uluslararası bankaların, yatırımcıların ve finans kuruluşlarının Türkiye'de çalışmak isteyeceği ilk banka olma vizyonumuzu ortaya koyduk. Anlaşma ayrıca sürdürülebilirlik politikalarımız doğrultusunda, toplum ve çevreye yarattığımız değeri artırmak için bize itici güç olacaktır. dedi. ULUSLARARASI BANKALAR TÜRK AKIMI FİNANSMANINDA YER ALMAK İSTİYOR İtalyan Intesa Sanpaolo grubu 'Kuzey Akımı-2' ve Türk Akımı boru hattı projesinin finansmanına katılma konusunda ilgili olduğunu bildirdi. Konuyla ilgili Rus haber ajansı Ria Novosti'ye açıklama yapan Intesa Bank Yönetim Kurulu Başkanı Antonio Fallico, 'Şu anda gerçekleştirilen birçok proje var. Gazprom'dan bahsedecek olursak bunlar Türk Akımı ve Nord Stream 2. Bunların finansmanına katılmak istediğimizi hiçbir zaman saklamadık. Eğer imkanımız olursa, bunu tek başımıza veya diğer bankaların katılımıyla yapmaya hazırız' dedi. Aynı zamanda Fallico, Intesa Sanpaolo'nun Gazprom'un yeni eurobondlarının piyasaya sürülmesinde yer almak istediğini belirterek, 'Gazprom yeni eurobondları piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Bizi davet etmeleri halinde bu konuda ilgili olduğumuzu bilmenizi isteriz' dedi. TP PETROL İÇİN EN YÜKSEK TEKLİFİ 490 MİLYON TL İLE ZÜLFİKARLAR HOLDİNG VERDİ TP Petrol Dağıtım A.Ş.'nin sermayesinde bulunan % 100 oranındaki İdare hissesinin özelleştirme ihalesi nihai pazarlık görüşmesi tamamlandı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığında yapılan TP Petrol Dağıtım A.Ş.'nin sermayesinde bulunan % 100 oranındaki İdare hissesinin özelleştirilme ihalesi nihai pazarlık görüşmesinde en yüksek teklif 490 milyon TL ile Zülfikarlar Holding A.Ş. tarafından verildi. ÖİB, TP Petrol ihalesi için 4 teklif almıştı. Teklif sahipleri Zülfikarlar Holding A.Ş., Siyah Kalem Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Termopet-Net-Cemil Direkci Ortak Girişim Grubu ve SBK Holding A.Ş. olmuştu. SOCAR, PETROL OFİSİ'Nİ ALMAK İÇİN RESMEN BAŞVURUDA BULUNDU-BUSİNESS HT SOCAR Petrol Ofisi'nin satışı için düzenlenecek ihaleye katılma başvurusunda bulundu. Azerbaycan'ın kamu petrol şirketi SOCAR, Avusturyalı petrol şirketi OMV'nin satmak istediği Petrol Ofisi için düzenlenecek ihaleye katılacak. 7
BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem: 18.10.2016 24.10.2016 8
petroturk.com www.montelforeks.com 25 Ekim 2016 EKONOMİK TAKVİM Dönem: 25.10.2016 31.10.2016 9