BEDEN VE SPOR EĞİTİMİ haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Öğrenciye fiziki etkinlikler sayesinde kendisinin yeteneklerini ifade etme olanağı sunulmalıdır ve onların değerlendirilmesi sayesinde de kendi başarısını gözetleyebilir. Öğretmen, öğrenciler arasında ki farklılıkları gözönünde bulundurarak ve hiç bir öğrencinin ders süreci dışında kalmamasına dikkat ederek, yetenek ve gereksinimlere göre dersleri gruplar halinde örgütleyebilir. Hareket antremanları, oyun ve yarışlar süreci sayesinde ve somutlaştırılmış programlarla en optimal bir şekilde şu unsurlara etkide bulunulmalıdır: - Öğrenci sağlığının korunması ve ilerletilmesi - Fiziki yeteneklerin normal geliştirilmesi, aynı zamanda en uzun bir süre içinde bu yeteneklerin en üst bir düzeyde kalmasını sağlamak - Hareket engellerinin azaltılması ve olanaklar dahilinde ortadan kaldırılması ile - Değişik sporlardaki yarışlar ereğiyle ustalık yeteneklerinin en üst bir düzeyde geliştirilmesi. UZAK HEDEFLER Programsal içerikler sayesinde şu hedeflere ulaşılmalıdır: - Hareket ve fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi; - Öğrencide ki hareket yetersizliğini keşvedip ortadan kaldırmak; - Öğrencinin yeteneklerinin ve biyolojik boyutlarının büyümesi ve geliştirilmesinin teşviki; - En üst bir düzeydeki seçici sporlarda spor hareketleri alışkanlıkların oluşturulması; - Ders dışı hareketli etkinliklerde öğrencilerin isabetli yönlendirilmeleri, özellikle özel spor yeteneklerine sahip olan öğrencilerde. 203
HEDEFLER Vücut, hareket ve fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi Değişik antremanlarla ve değişik müzik içerikleri ile gereçlerle hareket yeteneklerinin geliştirilmesi (koordinasyon, güç, hız, hareketlilik, denge isabetlik v.b.). Doğa ağırlıklı değişik spor etkinlikler sayesinde fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi (gezi, yürüyüş, koşu, kayak, yüzme v.b.). Vücudun düz tutulmasının uygulanması Değişik spor bilgilerin öğrenilmesi Atletizim,jimnastik ve dansın temel elementlerinin yapılması ve öğrenilmesi. Basit oyunlarda uygulanmasını mümkün kılacak bir düzeye kadar kolektif sporlardaki bir kaç teknik elementin öğrenilmesi. Müzik enstrumanlarının eşliğinde koordine edilmiş ve estetik açıdan başarılı yapılmış değişik hareketler. Yüzmenin öğrenilmesi. Güvenli kayak yapmanın öğrenilmesi. Teorik bilgilerle bağlılık Sporun sağlığa etkisinin doğru bir şekilde öğrenilmesi Yükümlülükler durumunda örgütlenmenin ve tepkinin anlaşılması ve tanınması. Belirli spor etkinliklerine göre bilinçli beslenme. Spordaki davranış kuralları ve temel güvenlik ilkelerin saygılanması. Okullarda ve yaşadıkları ortamlarda spor etkinliklerine katılım olanaklarının bilinmesi. Sporun mutluluk içinde yaşanılması, doğru-dürüst alışkanlık ile davranış şekillerin geliştirilmesi ve kurulması Sağlıkla ilgili doğru bir ilişkinin kurulması (okulda ve serbest zamanlarda düzenli bir şekilde spor yapmak,vücudun geliştirilmesi ve sağlıklı beslenme). Uzun süreli etkinliklerle katı kararlılığın geliştirilmesi. Katılım ve karşılıklı yardım teşviki, sağlıklı yarışmak ve dostluğun geliştirilmesi. Okul araçları ile spor gereçlerine karşı temizlik alışkanlıkların uygulanması. Spor davranışı kurallarının saygılanması (fair-play). 204
DERS İÇERİKLERİ KATEGORİLER ANTROPOMETRİ VE MOTORİK ATLETİZM SPOR VE RİTMİK JİMNASTİĞİ KOLEKTİF SPORLAR BİREYSEL SPORLAR ALT KATEGORİLER Antropometrik özellikleri ve hareket yeteneklerin değerlendirilmesi Koşular Atlayışlar Atışlar Değişik antremanlar Atlayışlar Demir Paraleller Jimnastik aracı Halk, ulusal ve uluslararası oyunlar Futbol Hendbol-El topu Voleybol Basketbol Savaş sporları- Güreş Karate-özsavunma Tenis DERS SAYISI % 4 DERS 5.4 12-14 16.2-18.9 10-12 13.5-16.2 34 DERS 45.9 10-16 13.5-21.6 Suda etkinlikler Yüzme teknikleri 7-10 gün Kayak Alpik disiplinleri 5-7 gün Okul yarışları Kolektif ve bireysel sporlarda yarışlar Ilkbahar ve sonbahar krosu Piknik-doğaya Yılda iki kez olmak üzere çıkmak doğada gezi 2 gün DERSİN HACMI VE YAPISI Genel program içeriğinden % 70 yükümlü ders çerçevesinde yer alırken, % 30 okulda mevcut şartlar temelince seçici derslerdir. 205
KATEGORİLER ANTROPOMETRİ VE MOTORİK ALT KATEGORİLER Antropometrik özellikleri ve hareket yeteneklerin değerlendirilmesi PROGRAM İÇERİKLERİ KAZANIMLAR DERSLER ARASI İLİŞKİ Vücut ağırlığı Vücut uzunluğu Yerinden uzağa atlayış Yerinden yükseğe atlayış 100 metre koşu 600-800 metre koşu İlerleme derecesi (psikomotorik özelliklerin başlangıç ve sonuç değerlendirilmesi Sağlık eğitimi ATLETİZM Koşular Atlayışlar Hızlı ve dayanıklı yürüyüş tekniklerin güçlendirilmesi Bayrak koşuları Uzak atlama tekniği vücut çember şeklinde Yüksek atlama tekniği Koşu tekniğini ve engelleri geçmeyi bilmeleri. Yüksek atlama tekniğini bilmeleri. Yerinden atış yapmayı bilmeleri. Cülleyi atmayı bilmeleri. Fizik Atışlar 250 gr. ağırlığında ki cüllelerin atılışı. SPOR VE RİTMİK JİMNASTİĞİ Döşemede Antremanlar Ön ve arka takla Uçarak takla yapmak Yandan dönme Yıldız Atçığın açık ve kapalı bacaklarla atlanışı Öğrenci paraleldeki önden, arkadan ve yanlardan olan elementleri bilmelidir. Yardım sayesinde atçığı atlamayı bilmeli. Fizik 206
Atlayışlar Demir Paraleller Jimnastik aracı Halk, ulusal ve uluslararsı oyunlar Asılarak öne ve arkaya sallanma Sallanmak ve çember üzerine çıkmak Erkekler: eller üzerinde yürüyüş Öne doğru sallanmakla çıkış Engel üzerinde yürüyüş, koşu, 90 0 ve 180 0, dönüş ve tüm bu elementlerin bir bütünlüğe bağlanılması. Engel üzerinde ön ve yandan takla.vücut düz olmak şartıyla yandan çıkış. Bir ulusal oyunu ve bir uluslararsı oyun ile modern bir dans. Demirdeki sallanmayı ve ondan atlayışla çıkmayı bilmeli. Eller üzerinde yürümeyi bilmeli, elleri üzerinde sallanmayı ve yardım sayesinde yandan çıkmayı bilmelidirler. Ön ve arka takla yapmayı ile bir kaç hareket elementini birleştirmeyi bilmeli. Müzik eşliğinde halk oyunları oynamayı bilmeli. Müzik eğitimi KOLEKTİF SPORLAR Futbol Topsuz esas teknik elementlerin güçlendirilmesi (açılış, çalım, atlayış) ve topla: pas verme, yönetme, çalım atma, atışlar, topu kapma. 4:4 iki küçük kalede oyun. 7:7 hakemle oyun. Oyunun değişik durumlarında teknik ve taktik elementlerin uygulanması Hendbol-El topu Teknik ve taktik elementlerin güçlendirilmesi. Savunma taktiği 6:0 dan 5:1 Oyunun değişik durumlarında taktik ve 207
geçiş. Bir pivotla oyun esnasında atak-ve 1-2 forvetle karşı atak. teknik elementlerin uygulanması. Voleybol Esas teknik hareketlerin öğrenilmesi: vuruş-yüksekten ve yerden pas yapma. Teknik ve taktik elementlerin öğrenilmesi: pas yapma, Kabul ve vuruş. Sahanın değişik büyüklüğünde 2:2, 3:3, 4:4 ve 6:6 oyunu. Oyunun değişik durumlarında taktik ve teknik elementlerin uygulanması. Basketbol Teknik ve taktik elementlerin güçlendirilmesi (yönetmek, pas yapmak, top kapmak, atışlar, turnikeler, forvetin kapatılması. Oyun 1:1, 2:2, 3:3 bir potada ve 4:4 iki potada. Oyunun değişik durumlarında taktik ve teknik elementlerin uygulanması BİREYSEL SPORLAR Savaş sporları- Güreş Güreşteki temel hareketlerin güçlendirilmesi-serbest stil. Güreşin teknik ve taktik elementlerini bilmeleri. Karate-özsavunma Rakiple esas blok yapma elementleri. Aktif rakiple özsavunma taktik elementleri. Özsavunmaya ait taktik ve teknik elementleri bilmeleri. 208
Tenis Roketin alınışı ve tutuluşu. El ve bacak hareketleri. Ortam için hareketler. Topa esas vuruşlar; forhend ve bekhend. Forhend ve bekhend gibi topa roketle vuruşları bilmeleri, servis yapmayı ve oyunun taktik ve teknik elementlerini bilmeleri. Suda etkinlikler 7-10 gün Yüzme teknikleri: Suda oyunlar Yüzmenin esas teknikleri: Kraul ve kurbağa -esas başlanma Başlangıç ve dönüşler olmak üzere, 50 metrelik bir mesafede yüzmenin tüm tekniklerini kullanmaları Sağlık eğitimi Fizik Kayak 5-7 gün Alpik disiplinleri Kayakla hareket tekniklerin elementleri: yürüyüş, dönüş, tırmaniş, iniş. Öğrenciler yürüyüş, tırmanış, koşu, dönüş ve slalomları bilmelidirler. Sağlık eğitimi Okul yarışları Kolektif ve bireysel sporlarda yarışlar. İlkbahar ve sonbahar krosları. En az iki spor dalında olmak üzere okulda ve belediyedeki okullar arası yarışlar. İlkbahar ve sonbahar krosları. Öğrenciler sportif davranışı uygulamayı bilmelidirler. fair-play. Sosyoloji Psikoloji Piknik-doğaya çıkmak Yılda iki kere olmak üzere doğada gezi 5-10 km mesafede doğada yürüyüş. Doğada 5-10 km yürüyebilme durumunda olabilmeleri. Sosyolojii Psikoloji Sağlık eğitimi 209
Sunulan dört kolektif spordan mevcut şartları ile kadrosuna göre okul en azından iki kolektif sporu seçmelidir. Ek içerikler: Roşula ve bisiklet sürmek, tennis, badminton v.b. Bu içeriklerin seçimini öğretmen ve okulun bulunduğu yöredeki geleneğe, kadroya ve maddi koşullara göre okul yapar. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Yedinci sınıf, altıncı sınıf programının devamı olarak öğrencinin gelişmesinde çok duyarlı bir dönemi oluşturmaktadır. Olgunluk çağına girmekle meydana gelen değişmeler, ki buraya tüm öğrenciler, kızlar ve erkekler dahil olmak üzere, yeni olanaklar yaratmakla birlikte beklenmedik zorlukların da yaşanmasına neden olur. Çok önemli morfolojik dönüşümler (uzunluk, ağırlık) öğrenciler için değişik durumlarda beliriverir. Dolayısıyla öğretmen, bireylerin gelişmesindeki bu farkları, beden eğitimi programının gerçekleşmesinde göz önünde bulundurmalıdır. Bu durumda özel önem yükümlülükler yoğunluğuna ve hacmına verilirken, beden ve spor eğitiminin ana hedeflerinden biri olan öğrencinin sağlık korunumu göz önünde bulundurulmalıdır. Doğadaki yükümlülükler esnasında bu yükümlülüklerin yoğunluğunun kalbin frekanslarının kontrolüyle düzenlenmesi önerilmektedir (nabzın ölçülmesi). Bu olgu öğrencilerde bir motiv etkisi yaratır. Öğretmen ayrıca cinsiyetler arasındaki farkları da göz önünde bulundurmakla birlikte, erkekler ve kızlar arasında ki değişik olgunluk durumlarına da özen göstermelidir. Beden ve spor eğitimin çok önemli görevlerinden biri de, öğrencilerin kendilerini başarılı ve motive edilmiş hisetmeleridir. Öğrenciler oyun esnasınca kendilerini mutlu ve huzurlu hissetmeleri için, öğretmen hedef, içerik ve çalışma metodlarını seçer. Bu olgu ise, günlük okul ritminin empone ettiği ve yükümlülüklerden duyulan psişik baskının ortadan kalkmasını olanaklaştırır. Fiziksel etkinlikler sayesinde öğrenciye kendi yeteneklerini ifade etme olanağı verilmelidir. Bu yeteneklerin değerlendirilmesiyle de öğrenci kendi başarısını gözetleyebilir. Öğretmen, öğrenciler arasında ki farklılıkları gözönünde bulundurarak ve hiç bir öğrencinin ders süreci dışında kalmamasına dikkat ederek, yetenek ve gereksinimlere göre dersleri gruplar halinde örgütleyebilir. 210
DEĞERLENDİRME Vücut gelişmesinin değerlendirilmesi antropometrik enstrumanlarla yapılır-yılda iki kez (vücut yüksekliği ve vücut ağırlığı); Hareket yeteneklerin değerlendirilmesi yılda iki kez olmak üzere CGS sistemiyle yapılır.(yerinden uzağa atlayış, yerinden yükseğe atlayış, hızlı koşu 60 m (100 m) ve dayanıklık koşusu (kızlar) 800 m ve (erkekler) 1000 m. Öğrenilen bilgilerin düzeyi bireysel şekilde ve oyundaki durumlara göre değerlendirilir; Teknik ve taktik elementlerin öğrenilme düzeyinin değerlendirilmesi. 211
E përgatiti për shtyp: SHTËPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Prishtinë Shtypi: GRAF - ING Katalogizimi në publikim (CIP) Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës 371.124(075.2) Öğretim plan ve programı : Alt seviye ortaöğretim yedinci sınıf / [Yayın Sorumlusu İsuf Zeneli]. Priştine: Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, 2004 (Prishtinë: GRAF - ING ).- fq.;24 cm. 1.ZENELI, Isuf ISBN 9951-450-24-5 212
213
214