BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER"

Ayla Erkin
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER 0-2 Yaş Süt çocukluğu 2-5 Yaş Oyun çocukluğu veya okul öncesi 6-12,14 Yaş Okul çağı veya büyük çocukluk 4-5 yıl Ergenlik dönemi Yaş Gençlik veya ergenlik sonu

2 2-5 YAŞ OYUN ÇOCUKLUĞU 2 yaşın sonunda beslenmedeki azalmayla gövdesel ve beyinsel gelişme yavaşlar Ağırlık her yıl 2 kg artar Boy her yıl ortalama 7 cm uzar Uyku ihtiyacı saate geriler Görsel keskinlik artar, 4 yaşında yetişkin düzeyine çıkar

artar Boy her yıl ortalama 7 cm uzar Uyku ihtiyacı 11-13 saate

3 2-5 YAŞ MOTORSAL GELİŞME (1) İyi düzeyde yürüme ve koşma Daha zor hareketleri yapabilmede (atlama, topa vurma, tırmanma, bisiklete binme, dans, tutma vs) farklılıklar vardır. Dikkat,konsantrasyon ve tempo gibi büyük motor hareketlerdeki stil (tavır, tarz) kalıtımsal olarak değişkenlik gösterir. El kullanımındaki seçim 3 yaşında belli olur.

4 2-5 YAŞ MOTORSAL GELİŞME (2) Yüksek motor gelişmedeki çeşitlilik hem kişisel eğilimleri, hem de öğrenme için yaratılan farklı fırsatların etkilerini yansıtır. Bu yaşlarda kendilerine oyun oynama fırsatı tanınmayan çocuklarda motorsal ve koordinatif gelişme geç olacaktır.

5 6-12,14 YAŞ BÜYÜK ÇOCUKLUK Ağırlık artışı yıllık kg, Boy uzaması yıllık 6 cm, Baş çevresi 2-3 cm büyür. Sinir liflerindeki sinir kılıfı (Miyelinizasyon) oluşumu 7. yaşta tamamlanır. Vücut tipinde fazla değişiklik olmaz

Sinir liflerindeki sinir kılıfı (Miyelinizasyon)

6 6-12 YAŞ MOTORSAL GELİŞME Kas kuvveti, koordinasyon ve dayanıklılık giderek artış göstererek daha karmaşık ve zor hareketleri yapabilme yeteneklerinde artma olur. Başarının derecesi kalıtımsal etki, ilgi ve elverişli bir ortam (iyi eğitici ve olanaklar) yaratılmasıyla yakından ilişkilidir.

7 ÇOCUKLARDAKİ FİZYOLOJİK ÖZELLİKLER Kalp volümü daha düşüktür. Hemoglobin miktarı düşüktür. Isı düzenleme fonksiyonları yetersizdir. Koşu ekonomisi düşüktür. Mutlak aerobik enerji üretimi düşüktür. Nisbi aerobik enerji oluşumu yüksektir. Anaerobik enerji üretimi düşüktür.

Isı düzenleme fonksiyonları yetersizdir. Koşu ekonomisi düşüktür.

8 Çocuklukta fizik aktivite eğitimindeki prensip Aerobik ve anaerobik enerji yollarının kullanıldığı, güç, kuvvet, dayanıklılık ve koordinatif özelliklerin tümünü içeren çok geniş çeşitlilikteki fonksiyonların antrenmanları ile, sistemler ve bütün organların uyarılmasıdır.

koordinatif özelliklerin tümünü içeren çok geniş çeşitlilikteki

9 Motorsal yetenekler üzerine genetik etki 7 yaş erkeklerde: Reaksiyon zamanı, 12 dakika koşu, öne doğru bükülme baba tarafından belirlenirken, Kızlarda: 50 m.koşu, 12 dakika koşu, sırt kasları kuvvetinin anne tarafından belirlendiği gösterildi cc.dk.kg VO2 max değerlerine ancak 1000 çocuktan biri çıkabilmektedir.

koşu, 12 dakika koşu, sırt kasları kuvvetinin anne tarafından belirlendiği

10 YAŞ GRUPLARINA GÖRE GELİŞİM ÖZELLİKLERİ VE SPORA KATILIM Bebeklik (0-2 yaş) Erken çocukluk (3-5 yaş) Çocukluk (6-9 yaş) Geç çocukluk (10-12 yaş) MOTOR BECERİLER Beceriler öncelikle refleksler şeklindedir; vücudun duruşu görsel uyarılara bağlıdır. Temel beceriler sınırlıdır; denge becerileri sınırlıdır Temel beceriler gelişmiştir; yeni-geçici beceriler başlar; denge kontrolü otomatik hale gelir. Geçici (yeni)beceriler geliştirir; denge kontrolü ergenlikte azalır ÖĞRENME BECERİLERİ SPORA KATILMADA ÖNERİLER GÖRME Egzersizlere cevap çok azdır; egzersizin yararları uzun süreli değildir. Yüzme ve egzersiz gruplarının avantajları saptanamamıştır. Serbestçe oynamaları ve güvenlikleri sağlanmalıdır. Çevrede yapılandırılmamış oyunlar. Uzağı görür. Dikkat süreleri kısadır; dikkatini toplayamazlar; egzersize cevapları sınırlıdır. Yarışmadan kaçınılmalı; Duysal ve gösterme olarak sınırlı (az) öneriler getirmelidir. Hoşlanarak oynamaları için yönlendirilmelidir. Uzağı görür; göz hareketleri tam gelişmemiştir; cisimlerin hareketlerinin, yönünün ve hızın izlenmesi zordur. Dikkat süreleri sınırlıdır; dikkatlerini toplayamazlar; işbirliği gelişmiştir. Yarışmayı az tutmalı; sporun kuralları konusunda esnek olunmalı; temel beceriler amaçlanmalı; öğretim kısa süreli olmalı. Cisimlerin hareketlerinin yönünün ve hızın izlenmesi gelişmiştir fakat hala tam değildir. Dikkat seçicidir; hafızalarını kullanabilirler. Yarışma az olmalı; temel ve geçici (yeni) becerilere önem verilmeli; pubertede sporların yoğunluğu azaltılmalıdır. Yetişkinlerle aynı düzeydedir. ÖNERİLEN AKTİVİTELER Serbest oyun Yürüme, koşma, yüzme, takla atmak, atmak (fırlatma), yakalamak. Yüzme, koşma, jimnastik, futbol ve basebol a giriş (başlangıç düzeyinde) Amerikan futbolu, basketbol, güreş ve diğer kontak sporlara giriş düzeyinde.

Temel beceriler sınırlıdır; denge becerileri sınırlıdır Temel beceriler gelişmiştir; yeni-geçici beceriler başlar; denge kontrolü otomatik hale gelir.

11 ERKEN DÖNEM ERGENLİK (10-13 YAŞ) Büyüme hormonu ve gonadotropin (cinsel organları büyüten hormon) salgısı artar Önce kızlarda (8 yaşa kadar inebilir), sonra erkeklerde (en erken 9.5 yaşta) cinsel organlar, göğüsler ve fiziksel büyüme başlar. Göz yuvarlağındaki uzama bazen yakın görmeyi bozabilir. Sekse karşı ilgi artar.

12 ORTA DÖNEM ERGENLİK (14-16 YAŞ) Büyüme en fazla bu dönemdedir. Ağırlıktaki artış birkaç ay farkla boydaki artışı takip eder. Kızlarda boyda yıllık büyüme daha erken görülür, 8.3 cm ye çıkar ve 16 yaşta durur. Erkeklerde 13.5 yaşta yıllık büyüme 9.3 cm ye çıkar. Kemik gelişimi seksüel gelişme oranıyla yakından ilgilidir. Yaş tayini yapılabilir.

Kızlarda boyda yıllık büyüme daha erken görülür, 8.3 cm ye çıkar ve 16 yaşta durur.

13 ERGENLERDE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLER (1) Kalp büyüklüğü ve akciğerin vital kapasitesi iki misline çıkar. Kan basıncı gelişmeyle artar. Kanda oksijeni taşıyan alyuvarlar ve hemoglobin miktarı okul çocukluğu döneminde artmaya başlar. Kızlarda ergenlikte artma durur, erkeklerde artmaya devam eder

Kanda oksijeni taşıyan alyuvarlar ve hemoglobin miktarı okul çocukluğu

14 ERGENLERDE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLER(2) İstirahat kalp atımı düşer Koşu ekonomisi gelişme arttıkça yükselir Isı düzenleme sistemi daha iyi duruma gelir Büyümedeki orantısızlıklardan dolayı vücut koordinasyonunda geçici bir bozulma olur. Seksüel gelişim daha aktiftir.batıda kızlarda %30,erkeklerde %45 seks ilişkisi başlar.

Büyümedeki orantısızlıklardan dolayı vücut koordinasyonunda geçici bir bozulma

15 GEÇ DÖNEM ERGENLİK (17-20 yaş) Bedensel değişimler daha düşüktür. Göğüslerde, cinsel organlarda ve kıllanmada en son değişimler bu dönemdedir (17-18). Erkeklerde ilk saç dökülmesinin başlaması, göğüs ve yüzdeki kıllanmanın gelişimini içeren küçük değişiklikler birkaç yıl daha devam edebilir (18-20).

17 Ergenlerde kemiklerin büyüme odaklarının kapanma yerleri ve yaşları

18 BÜYÜME VE GELİŞME BÜYÜME bir bütün olarak vücudun veya belli bir bölümünün büyüklüğündeki (cisminde) artıştır. GELİŞME büyümesini ve gelişmesini tamamlamış biyolojik duruma göre, gelişmenin zamanlaması ve temposunu belirtir.

GELİŞME büyümesini ve gelişmesini tamamlamış biyolojik

19 EN YÜKSEK BOYLANMA HIZI (PHV) ERKEKLERDE yaşlar arasında, en fazla 14 yaş civarında, 7-12 cm/yıl, KIZLARDA yaşlar arasında, en fazla 12 yaş civarında, 6-11 cm/yıldır. Her iki cinste diğer cinsiyet özellikleri PHV ile yakın ilişki göstermektedir.

3-15 yaşlar arasında, en fazla 12 yaş civarında, 6-11 cm/yıldır.

20 Erkeklerde en yüksek boy uzama hızına göre gelişme dönemleri

Benzer belgeler

BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER

BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER 0-2 Yaş Süt çocukluğu 2-5 Yaş Oyun çocukluğu veya okul öncesi 6-12,14 Yaş Okul çağı veya büyük çocukluk 4-5 yıl Ergenlik dönemi 23-26 Yaş Gençlik veya ergenlik sonu 2-5 YAŞ