Türkiye deki Binalara Yönelik Soğutma Yükü Hesabı için Web Tabanlı Yazılım Geliştirilmesi

Benzer belgeler
Türkiye deki Binalara Yönelik Soğutma Yükü Hesabı için Web Tabanlı Yazılım Geliştirilmesi

TÜRKİYE NİN İLLERİ İÇİN SOĞUTMA TASARIM SICAKLIKLARININ TESPİTİ

BİNA ENERJİ YAZILIMLARI VE SOĞUTMA YÜKÜ HESABI İÇİN WEB TABANLI BİR YAZILIM. M. Azmi AKTACİR, Burak YENİGÜN, Emrah YAKA ÖZET

AKDENİZ BÖLGESİ İÇİN ISITMA VE SOĞUTMA DERECE- SAAT DEĞERLERİNİN ANALİZİ

Türkiye nin İlleri İçin Soğutma Tasarım Sıcaklıklarının Tespiti

TÜRKİYE İÇİN YENİ DIŞ ORTAM SICAKLIK TASARIM DEĞERLERİ

BAZI İLLER İÇİN GÜNEŞ IŞINIM ŞİDDETİ, GÜNEŞLENME SÜRESİ VE BERRAKLIK İNDEKSİNİN YENİ ÖLÇÜMLER IŞIĞINDA ANALİZİ

KARABÜK İÇİN DERECE-ZAMAN HESAPLAMALARI DEGREE-TIME CALCULATIONS FOR KARABÜK

ÖZGEÇMİŞ. Yardımcı Doçent Makine Mühendisliği Çukurova Üniversitesi Doçent Makine Mühendisliği Çukurova Üniversitesi

1).S.Ü. MÜH.-MİM. FAKÜLTESİ, MİMARLIK BÖLÜMÜ/KONYA tel:

TÜRKİYE İÇİN ISITMA VE SOĞUTMA DERECE-GÜN BÖLGELERİ

KONUTLARDA VE SANAYİDE ISI YALITIMI İLE ENERJİ TASARRUFU - SU YALITIMI EĞİTİMİ VE GAP ÇALIŞTAYI

TÜRKĐYE'NĐN 15 ĐLĐ ĐÇĐN BAZI ĐKLĐM VERĐLERĐNĐN EŞĐTLĐKLERLE ĐFADESĐ*

SOĞUTMA ENERJİ GEREKSİNİMİ TESPİTİNDE FARKLI KULLANIM ŞARTLARI İÇİN PRATİK BİR YAKLAŞIM

CARRIER ve ENERJİ VERİML

MESLEKİ HİZMETLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ AMAÇLI YAZILIMLAR ÜZERİNE KISA BİR DEĞERLENDİRME

I. GÜN 15 Aralık Cuma SALON 1

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Teknik Eğitim Fakültesi, Makina Eğitimi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Makina Eğitimi A.B.

AYLIK BAZDA SAATLİK DERECE-SAAT DEĞERLERİNİN TESPİTİNİ MÜMKÜN KILAN YENİ BİR YAKLAŞIM

CUMHURİYET BAYRAMIMI KUTLU OLSUN.

SAYDAM YAPI ELEMANLARININ BİNA ENERJİ PERFORMANSINA ETKİSİ

BİNALARDA AYDINLATMA ENERJİSİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİNDE KONTROL SİSTEMLERİNİN ROLÜ

KAMU BİNALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ETÜDLERİ YAPILMASI EKB ÇIKARTILMASI (OCAK 2015)

ÖRNEK BİR KONUTUN FARKLI YÖNTEMLERLE HESAPLANAN SOĞUTMA YÜKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: ANTALYA VE DİYARBAKIR ÖRNEĞİ

INVERTER KLİMALAR İLE SABİT HIZLI KLİMALARIN ENERJİ TÜKETİMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

AKILLI BİNALAR VE ENERJİ VERİMLİLİĞİ

TS 825 BİNALARDA ISI YALITIM KURALLARI HESAP METODUNUN BİLGİSAYAR PROGRAMI VASITASIYLA UYGULANMASI

Y. Mimar Müh. A. Melih Dinekli

Binalarda Enerji Performansı

Murat BAYRAM Mak.Yük.Müh.- Şb.Müd.V. B.İ.B. Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Binalarda Enerji Verimliliği Şube Müdürlüğü.

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

BİNALARDA AYDINLATMA ENERJİSİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİNDE YÖREYE İLİŞKİN ÖZELLİKLERİN ROLÜ

BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

ÇATI MANTOLAMA SİSTEMLERİ

Konutlarda Enerji Performansı Standart Değerlendirme Metodu (KEP-SDM) İçin Geliştirilen Enerji Sertifikalandırma Yazılımı (KEP-İYTE-ESS)

ĠSTANBUL DAKĠ DÖRT ĠSTASYON ĠÇĠN DEĞĠġKEN TABANLI DERECE-SAAT HESABI

Üniversite Bölümü/Mimarlık Bölümü/Mimarlık

YEREL YÖNETİMLER PERFORMANS ARAŞTIRMASI -BÜYÜKŞEHİRLER-

TS 825 BĐNALARDA ISI YALITIM KURALLARI HESAP METODUNUN BĐLGĐSAYAR PROGRAMI VASITASIYLA UYGULANMASI

Kalorifer Tesisatında Hidrolik Dengesizliğin Radyatör Debileri ve Isı Aktarımlarına Etkisi

teskon 2011 de buluşmak üzere SUNUŞ

Abs tract: Key Words: Can COŞKUN Mustafa ERTÜRK Zuhal OKTAY İbrahim DİNÇER

Bina Sektörü. Teknik Uzmanlar Dr. Özge Yılmaz Emre Yöntem ve Duygu Başoğlu

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Mayıs 2017 Cilt: 6 Sayı: 2 Makale No: 28 ISSN:

BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

YAPI KABUĞUNDA ISI KAYIPLARININ AZALTILMASI VE BİR İYİLEŞTİRME PROJESİ ÖRNEĞİ

BATIKENT, TAM ISI YALITIMLI KONUTTA İŞLETME DÖNEMİ SONUÇLARI

Enerji Verimliliği ve Enerji Kimlik Belgesi (EKB)

Sapa Building System, ilk kez BAU fuarında

BİNALARIN DOĞAL SOĞUTULMASI

Binanın Özgül Isı Kaybı Hesaplama Çizelgesi

T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNASYON BİRİMİ

TAM HAVALI İKLİMLENDİRME SİSTEMLERİNDE DIŞ HAVA SICAKLIK KONTROLLÜ SERBEST SOĞUTMA VE ENERJİ ANALİZİ

YATAY KATMANLI TOPRAKLARDA KATMAN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNİN TOPRAK SICAKLIĞINA ETKİSİ

Isı Yalıtım Projesini Yapanın ONAY

HAVA KİRLİLİĞİ KONTROL TEKNOLOJİSİ ABSORSİYON KULELERİ İLE KİRLİ GAZ VE PARTİKÜL TUTULMASI

Uzm. Filiz MENGÜÇ TÜBİTAK ULAKBİM DergiPark Grubu TÜBİTAK


BÖLÜM 6. EĞİTİM VE BELGELENDİRME ÇALIŞMALARI

PREFABRİK YAPI A.Ş. EKO KONTEYNER PROJESİ ENERJİ MODELLEMESİ RAPORU

Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi. Bina Soğutma Yükü Hesabı İçin İletim Zaman Serisi (CTS) Katsayılarının Analitik Yaklaşımla Belirlenmesi

ÖZGEÇMİŞ, ESERLER VE FAALİYETLER LİSTESİ

DOĞAL HAVALANDIRMA YAPABİLEN ÖRNEK BİR OFİS BİNASINDA KLİMA SİSTEM TASARIMI

Yerel yönetimler, Kamu ve Sivil toplum kurum/kuruluşları, İşletmeler, Üniversiteler, Kooperatifler, birlikler

KONUT DIŞI BİNALARIN SOĞUTMA YÜKLERİNİN TRANSFER FONKSİYONU YÖNTEMİ İLE HESAPLANMASI

HİDROJEOLOJİ MÜHENDİSİ

Binalarda Enerji Verimliliği Konusundaki Yönetmelikler (BEP) ve BEP Yönetmeliği Kapsamında Yetkilendirme ve Denetleme

BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ UYGULAMALARI VE SONUÇLARI

İZMİR İLİ İÇİN SERBEST SOĞUTMA POTANSİYELİNİN ARAŞTIRILMASI

BEP HESAPLAMA YÖNTEMİ REFERANS BİNA, ORANLAR, DÖNÜŞÜM KATSAYILARI ve ENERJİ KİMLİK BELGESİ

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ*

Binalarda enerji performansı yönetmeliği ve süreçleri

BEP-TR YAZILIMI İLE KONUTLARDA ENERJİ KİMLİK BELGESİ UYGULAMASI VE AYDINLATMAYA YÖNELİK TÜKETİLEN ENERJİNİN TASARRUF POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ

BÜTÜNLEŞİK TASARIM BİNA ENERJİ VERİMLİLİĞİ YEŞİL BİNALAR

26 EKIM TANITIM VE SPONSORLUK DOSYASI ENERJİ ALANINDA UZMAN FİRMALAR VE KONUŞMACI LAR SEKTÖRÜN KALBİ YTU DE ATACAK İKLİMLENDİRME (HVAC)

Selahattin Esim CEO

BİNALARDA ENERJİ KİMLİK BELGESİ (EKB)NEDİR?

tmmob makina mühendisleri odası kocaeli şubesi Enerji Çalışma Grubu

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca Yürütülen Ar-Ge Destek Programları. MURAT YILDIZ Kurumsal Ar-Ge Destekleri Şube Müdürü

Sezonsal Verimlilik ve Klimalarda Yeni Enerji Etiketi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Mayıs Düzce 1

Selçuk Üniversitesi ISSN 1302/6178 Journal of Technical-Online BİLGİSAYAR DESTEKLİ İNŞAAT MALİYET ANALİZLERİ

HASTANE & OTEL & ALIŞVERİŞ MERKEZİ VE ÜNİVERSİTE KAMPÜSLERİNDE KOJENERASYON UYGULAMALARI / KAPASİTE SEÇİMİNDE OPTİMİZASYON

ENERJĐ ELDESĐNDE ORTALAMA RÜZGAR HIZI ÖLÇÜM ARALIĞI ve HELLMANN KATSAYISININ ÖNEMĐ: SÖKE ÖRNEĞĐ

Türkiye İletim Sistemi Bağlantı Kapasitesi Raporu ( Dönemi)

HARRAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. eng.harran.edu.tr/makine

KONUTLARDA ENERJİ PERFORMANSI STANDART DEĞERLENDİRME METODU (KEP-SDM) İÇİN GELİŞTİRİLEN ENERJİ SERTİFİKALANDIRMA YAZILIMI (KEP-İYTE-ESS)

Çeşitli Eğimlerdeki Yüzeylere Gelen Güneş Işınımı Şiddetinin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki Bazı Đller Đçin Analizi

Yrd. Doç. Dr. Tolga DEMİRCAN. Akışkanlar dinamiğinde deneysel yöntemler

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI

Yerel Seçim Araştırması Raporu BÜYÜKŞEHİRLER

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Serhat ŞENGÜR

Isıtma hesapları Soğutma Hesapları Isıl yük hesabı Dağıtım sistemi hesabı Boyutlandırma Tasarım ilkeleri Standartlar

SICAK İKLİM BÖLGELERİNDE SOĞUTMA YÜKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

KAYSERİ İLİNİN SERBEST SOĞUTMA POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ

NİTELİKLİ CAMLAR ve ENERJİ TASARRUFLU CAMLARIN ISI YALITIMINA ETKİSİ

Abs tract: Key Words: Prof. Dr. Nurdil ESKİN

BLG 1306 Temel Bilgisayar Programlama

Burcu Çiğdem ÇELİK A. Zerrin YILMAZ Stefano P. CORGNATI ÖZET

Transkript:

TTMD Temmuz Ağustos 2013 35 Türkiye deki Binalara Yönelik Soğutma Yükü Hesabı için Web Tabanlı Yazılım Geliştirilmesi Development of a Web-Based Software For Building Cooling Load Calculations in Turkey Yrd. Doç. Dr. M. Azmi AKTACİR / Yrd. Doç. Dr M. Akif NACAR / Prof. Dr. Bülent YEŞİLATA Arş. Gör. M. Emin TENEKECİ / Arş. Gör. Burak YENİGÜN / Mak. Müh. Emrah YAKA Özet Ülkemizde, 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununa dayanılarak 2008 yılında çıkarılan Bina Enerji performansı yönetmeliğiyle binalarda enerji verimliliğinin artırılması ve bu çerçevede binaların sertifikalandırılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda HVAC sistemlerinin verimliliğin artırılması için öncelikle doğru olarak tasarlanması gerekir. HVAC sistem tasarımının ilk adımı, bina ısı kayıp ve kazançlarının belirlenmesidir. sıtma sistemi tasarım hesapları, Bina Enerji performansı yönetmeliğinde belirtildiği gibi TS 2164 standardına göre yapılır. Ancak, ülkemizde soğutma sistem tasarımının en önemli parametresi olan soğutma yükü hesabı için standart bir yöntem yoktur. Tasarımcılar istedikleri herhangi bir yöntemi kullanmaktadırlar. Dolayısıyla bu durum beraberinde birçok sorunu getirmektedir. TUBİTAK MAG grubu tarafından desteklenen bu çalışmada, ülkemizde gerekliliği ilgili tüm kesimler tarafından vurgulanan standart soğutma yükü hesabı yöntemi belirlenerek, soğutma yükü hesabının tasarımcılar tarafından web üzerinden online olarak kolayca yapılmasına olanak sağlayan bir yazılımın geliştirilmesi amaçlanmıştır. Standart soğutma yükü yöntemi olarak, ASHRAE tarafından en yeni yöntem olarak önerilen RTS yöntemi kullanılmaktadır. Tasarımcılar ve mühendisler bu sistemin potansiyel kullanıcıları olarak yazılımı internet ortamında ücretsiz olarak kullanabileceklerdir. Web tabanlı yazılım, kullanıcıların veri girişini kolaylaştıran görsel bileşenler kullanarak hatalı girişleri azaltmaktadır. Hazırlanan yazılım; binanın yerleşimi, pencerelerin yerleri, duvar, çatı, cam bölmeler, dış kaplama gibi yapı elemanlarının soğutma yükü üzerindeki etkilerinin kıyaslama yapmak suretiyle araştırılmasına ve en uygun konfigürasyonun belirlenmesine de olanak sağlamaktadır. Abstract Energy Performance of Buildings, Directive 04/18/2007 no. 5627 aims to certificate the buildings based on energy efficiency in our country. To comply with these requirements HVAC systems would properly be designed. The first step of HVAC design is to determine heat gain and loss of buildings. Calculation of heating system design would fit into directive of building energy performance as indicated on the standard TS 2164. Unfortunately, there is no standard calculation method for cooling load in our country. Designers could choose whatever calculation methods they like. Therefore, many problems come up with this way. n our study supported by TÜBİTAK MAG group, we aimed to develop web based software that designers could easily calculate the cooling load. As standard method of cooling load, the newest method of ASHRAE, RTS method, is chosen. Engineers and designers can be the potential customers of this freely available software on the web. This web based software application would use handy visual components to reduce erroneous user inputs. The software provides ability to compare and to configure the building components affecting the cooling load. Such parameters are location of building,

36 TTMD Temmuz Ağustos 2013 directions of windows, walls, roof, glass partitions, siding. Giriş Enerjinin hayati önem taşıdığı bu zamanda yapılarda ısıl konforu sağlamaya çalışıldığı kadar enerji tüketimine de gerekli önemin verilmesi gerekmektedir. Bu aşamada tasarlanan binaların enerji tüketim miktarları belirlenerek düşük tüketimli bina tasarımı yapmak oldukça önemlidir. Sıcak iklim bölgelerinde, uzun süren sıcak dönemde ısı girdilerinin fazla oluşu nedeniyle mekanik soğutmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ise enerji kullanımı yönünden çok fazla giderlere sebep olmaktadır. Ülkemizde, 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununa dayanılarak 2008 yılında çıkarılan Bina Enerji performansı yönetmeliğiyle binalarda enerji verimliliğinin artırılması ve bu çerçevede binaların sertifikalandırılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda düşünüldüğünde, enerji tüketimi sınırlandırılarak etkin bina tasarımı yapabilmek için ısı kayıp ve kazançlarını doğru ve hızlı bir şekilde hesaplayabilmek gereklidir. Ülkemizde ısıtma sistemi tasarım hesapları, TS 2164 standardına göre yapılır. Ancak, soğutma sistemi tasarımının en önemli parametresi olan soğutma yükü hesabı için standart bir yöntem yoktur. Tasarımcılar istedikleri herhangi bir yöntemi kullanmaktadırlar. Dolayısıyla bu durum beraberinde birçok sorunu getirmektedir. Genel olarak hesaplamada kullanılan yöntemlerin tablolara bağlı olması, tablolarda verilen ilgili parametrelerin ülke şartlarını taşımaması gibi zorlukların yanında uzun zaman harcanması nedeniyle zahmetli ve hata olasılığı yüksek bir işlem sürecini gerektirir. Bu işlemlerin bilgisayar ortamında yapılması, proje hazırlama süresini kısaltacak ve olası hataları en aza indirecektir. Binada kullanılan cihazların doğru seçilmesi sağlanarak bina enerji performansını olumlu yönde etkileyecektir. Bu çalışmada özellikle sıcak bölgelerde yapılması düşünülen yapıların veya daha önceden yapılmış olan binaların soğutma için ihtiyaç duyacakları enerji miktarının (bina soğutma yükü) hesabı gerçekleştirilmektedir. Soğutma yükü hesaplaması için değişik algoritma ve yöntemler mevcuttur. Nacar ve Ark. (2010), mevcut yöntemler üzerine yaptığı araştırmada ASHRAE tarafından önerilen ışınım zaman serisi (RTS) yönteminin diğer yöntemlere göre üstün özellikleri üzerinde durmaktadır. Bu çalışmada, soğutma yükü hesabı için ASHRAE tarafından yayınlanan en son Fundamental-Handbook 2009 da önerilen şınım Zaman Serileri (RTS) yöntemi kullanılmıştır. RTS yöntemi, sı dengesi (HB) hesap prosedüründen türetilen ve bu yöntemle doğrudan ilgili, nispeten basitleştirilmiş bir yöntemdir. Kolayca uygulanabilirlik ve güvenirlilik isteklerine cevap olarak geliştirilen RTS yöntemi, diğer yöntemlerin geçerliliklerini ortadan kaldırmamakta, ancak, online programlamada sağladığı kolaylık yanında, daha güvenilir ve hassas sonuç vermesi sebebiyle tercih edilmektedir. Bu avantajı nedeniyle, uygulayıcılara zaman açısından büyük kolaylıklar sağlamakta ve bu nedenle diğer yöntemlerin yerine tercih edilmektedir. RTS yönteminin en çarpıcı özelliklerinden biri ısı dengesi mantığını kullanması olup, bu yöntemle zon tipinin ve farklı yapıların soğutma yükü üzerindeki etkilerinin araştırılması ve karşılaştırılması kolayca sağlanabilmektedir. RTS yöntemi ile hesaplanan bina soğutma yükünün tüm bileşenlerinin 24 saatlik dağılımı tespit edilmektedir. Böylece maksimum soğutma yükünün hesabı için ayrıca hesaplamaya gerek olmadığı gibi soğutma yükünü oluşturan elemanların yük üzerindeki etkileri kolayca belirlenmektedir. Bu çalışmada geliştirilen yazılımın en önemli özelliği web tabanlı olarak çalışmasıdır Web tabanlı çalışma yazılımın kurulum gerektirmeden istenilen ortamdan ulaşılabilmesine imkân vermektedir. Bu kapsamda bir çalışma Türkiye de ilk olmaktadır. Benzer olarak soğutma yükü hesabı ile ilgili Türkiye de çok fazla çalışma olmamakla birlikte yapılan benzer uygulamalar vardır. Bu yazılımların mobil olarak kullanılabilen web ara yüzleri bulunmamaktadır. Ancak lokal olarak bilgisayarda kullanılabilmesi erişim zorluğu yaşatmaktadır. Bu durum, burada sunulan çalışmanın bahsedilen diğer çalışmalardan ayıran en önemli özelliği olmaktadır. Ayrıca ülkemizde 27075 sayılı binalarda enerji performansı yönetmeliği ile binalara enerji kimlik belgesi verilmesi yasal zorunluluk haline

Soğutma yükü hesabı yapılacak binanın teknik özelliklerinin alınması için formlardan oluşan web ara yüzleri tasarlanmıştır. Kullanıcıdan teknik özelliklere ait veriler alınırken; sayısal verilerin yanında, mantıksal veriler de alınmaktadır. Bu şekilde hesaplamanın teknik altyapısından uzak tutularak kullanıcının, rahat bir şekilde yazılımı kullanabilmesi sağlanmaktadır. Şekil 2 de hazırlanmış olan programın çalışma adımları görülmektedir. Diyagramda gösterildiği gibi kullanıcı giriş işleminden sonra bina ile ilgili genel bilgilerini girmektedir. Bu genel bilgiler ile birlikte alınan zon sayısına göre dış duvar, pencere, iç duvar, infiltrasyon (sızıntı) ve iç ısı kazanç değerlerinin hesaplanabilmesi için ihtiyaç duyulan bilgiler alınmaktadır. Sonuçta hesaplama için eksik veri yoksa hesaplama işlemi gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada 2009 ASHRAE Handbook- Fundamentals de soğutma tasarım sıcaklıkları için belirlenen formata uygun olarak Türkiye nin illeri için soğutma tasarım sıcaklıkları ve en sıcak aya ait ortalama günlük sıcaklık farkları belirlenmiştir. Hesaplamalarda, Devlet Meteoroloji İşlerinden sağlanan 2000-2010 yıllarına ait saatlik dış hava sıcaklık değerleri kullanılmıştır. 2009 ASHRAE Handbook- Fundamentals de soğutma tasarım değerleri, yıllık periyotta saatlik dış hava sıcaklık değerlerinin %0.4, %1 ve %2 frekans dağılımına karşılık gelen sıcaklık değerleri olarak tanımlanmıştır. Buna göre soğutma tasarım değerleri olarak belirlenen sıcaklık değerleri yıllık 8760 saat içinde, %0.4 frekans değeri «i #-jf' f S SİS s İ m\? / n,ÿ Sisteme giriş yapan kişinin oluşturduğu yeni projenin genel bilgilerinin alınması için oluşturulan sayfa Şekil 3 de görüldüğü gibidir. Bu ekranda binaya ait genel bilgiler, binanın bulunduğu şehir, tasarımda kullanılacak sıcaklık değeri (soğutma tasarım sıcaklığı) alınabilmektedir. Ayrıca önemli olan bir diğer nokta ise hesaplamaya katılacak zon sayısı bilgisi de bu ekranda alınabilmesidir. İlk olarak Şekil 4 de görüldüğü gibi dış duvarların/çatının soğutma yük değerinin hesabı için gerekli veriler girilecektir. Bu kısımda kullanıcı oda sıcaklık değerini ve her yön için duvar/çatı bilgileri ve alan değerini seçmek zorundadır. ; / o 11 t \ Yazılım genel olarak üç ana modül üzerine kurulmuştur. Şekil 1 de gösterildiği gibi bunlar; 1) Kullanıcı ile etkileşimi sağlayacak olan web ara yüzü, 2) Kullanıcıdan alınan verilere göre hesaplama yapılacak Matlab hesaplama uygulaması ve 3) Kullanıcıdan alınan bina bilgileri ve hesaplanan soğutma yükü verilerinin saklanacağı veri tabanı modülüdür. 3. YAZLM KULLANM İHlii ' lii 2. WEB TABANL SOĞUTMA YÜKÜ HESAPLAMA YAZLM yazılımın tanıtımı yapılacaktır. Bu çalışmada, soğutma yükü hesabının web üzerinden kolayca yapılmasına olanak sağlayan ii! y! B< n it il \ îî ı 11 i gelmiştir. Bu yetkilendirme belgesi verilmesinde kullanılacak gerekli hesaplamaların yapılması için Binalarda Ulusal Hesaplama Yönteminin ve Yazılımı olan BEP-TR yazılım projesi geliştirilmeye başlanmıştır. Ancak BEP-TR projesinin uygulama sırasında ortaya çıkan problemleri halen devam etmektedir. 1 t Sonuç değerleri kaydedilerek kullanıcıya görüntülenmektedir. TTMD Temmuz Ağustos 2013 37

38 Yapı elemanına ait ısı geçirgenlik katsayısı (U) hesabında kullanıcıya Şekil 5 de görüldüğü gibi yazılımın kütüphanesinden duvar katman bileşenleri seçtirilir. Bu çalışmada geliştirilen Matlab tabanlı fonksiyonlar kullanılarak U ve iletim zaman serileri (CTS) hesaplanmaktadır. Şekil 6 da görüldüğü gibi pencere bilgileri alınmaktadır. Bu ekranda her yöne ait pencere alanları, pencere tipleri ve gölgelendirme değerleri girmelidir. Şekil 5. Duvar/çatı bilgileri sayfası Şekil 6. Pencere bilgileri sayfası Şekil 7 de iç duvar bilgilerinin girildiği sayfa görülmektedir. Bu ekranda dış duvar r?tîft 'in! mm i : T ri r r E! - $ Hi 4. A.- r f ini'jfiii 5 1 T*TTT UNf i * Î 1 M '1 f C* K E= s 5! = Tablo 1. Türkiye nin bazı illeri için soğutma tasarım değerleri ve günlük sıcaklık fark Van 29.95 28.84 27.85 32.30 11.10 Trabzon 30.22 29.35 28.37 32.93 7.50 Tekirdağ 30.65 29.61 28.71 34.29 8.09 Şanlıurfa 41.70 40.45 39.08 43.77 13.30 Malatya 36.99 35.81 34.52 39.45 12.80 Kütahya 33.41 31.76 30.11 36.54 15.40 Konya 34.59 33.04 31.49 37.27 14.20 Kocaeli 33.85 32.28 30.93 37.87 10.20 Kırıkkale 35.95 34.18 32.61 38.87 13.90 Kayseri 34.99 33.5 32.00 37.70 17.70 Gaziantep 38.13 36.95 35.66 40.01 12.90 Eskişehir Bölge 33.95 32.68 31.13 36.95 13.80 Eskişehir Anadolu 33.76 32.16 30.44 37.27 16.30 Erzurum 30.97 29.43 28.14 33.50 17.60 İzmir 36.28 34.86 33.65 39.86 9.76 İstanbul Kartal 32.88 31.53 30.24 36.99 8.69 İstanbul Göztepe 32.35 30.98 29.91 36.26 8.59 Diyarbakır 40.79 39.62 38.44 42.76 16.50 Antalya 38.41 36.64 34.96 42.10 10.80 Ankara 34.78 33.19 31.69 37.65 13.60 Adana 36.36 34.99 33.96 39.46 9.55 İller Soğutma Tasarım Değerleri ( C) Günlük Sıcaklık Farkı ( C) 0.4% 1% 2% Maksimum için 35 saat, %1 frekans değeri için 88 saat ve %2 frekans değeri için 175 saat konfor şartlarını sağlamayacaktır. Tablo 1 de bazı iller için %0.4, %1 ve %2 frekans dağılımına göre belirlenen soğutma tasarım değerleri, maksimum sıcaklık değerleri ve günlük sıcaklık farkı gösterilmiştir. Şekil 6 da gösterilen ekranda tasarım sıcaklığını projeye uygun olarak tamamen tasarımcının inisiyatifinde, Türkiye nin 81 meteorolojik istasyonu için ASHRAE formatında %0.4, %1 ve %2 frekans dağılımına göre belirlenen soğutma tasarım değerleri seçilir. Ayrıca tasarımcı istediği takdirde tasarım sıcaklığını dışarıdan arzu ettiği bir değeri atayabilecektir. TTMD Temmuz Ağustos 2013

TTMD Temmuz Ağustos 2013 39 bilgilerinin alındığı şekilde iç duvar bilgileri alınmaktadır. Ancak burada hesaplama yapılacak iç duvar sayısı bilinmediğinden kullanıcının istediği kadar duvar eklemesine imkân sağlanmıştır. Diğer bilgi girişlerine benzer olarak infiltrasyon ve iç ısı kazancı hesabı için gerekli bilgiler kullanıcıdan alınarak hesaplama işlemi yapılmaktadır (Şekil 8). Genel olarak tüm veri girişlerinde gerekli kontrol yapılarak, hatalı veri girişi engellenmektedir. Şekil 7. İç duvar bilgileri sayfası Şekil 8. İnfiltrasyon bilgileri sayfası Veri girişlerinin /[ V V. :. K V» *!* n ı 5 :: :: z M * +ÿ W Hş :: l«5 P u 1 M - -. m V M H-1 m ı *. i ki' i netiıin4m v i1 '' T ıtur m «i J M roillftl Şekil 7 de iç duvar bilgilerinin girildiği sayfa görülmektedir. Bu ekranda dış duvar bilgilerinin alındığı şekilde iç duvar bilgileri alınmaktadır. Ancak burada hesaplama yapılacak iç duvar sayısı bilinmediğinden kullanıcının istediği kadar duvar eklemesine imkân sağlanmıştır. Diğer bilgi girişlerine benzer olarak infiltrasyon ve iç ısı kazancı hesabı için gerekli bilgiler kullanıcıdan alınarak hesaplama işlemi yapılmaktadır (Şekil 8). Genel olarak tüm veri girişlerinde gerekli kontrol yapılarak, hatalı veri girişi engellenmektedir. «raftım.\ vtkî ıieskfivhay ini m Km 11 ısiiiııı _ ıııııru jmı kw><ı 'ÿ>* i. tim Ub.4İW«T mr i"wı ** * m. Uta «H Veri girişlerinin eksiksiz yapıldığı durumda program çalıştırılarak binanın soğutma yükü analizi gerçekleştirilir. Sonuç sayfasında, bina soğutma yükü analiz detayları sayısal veriler ve grafiksel olarak kullanıcıya gösterilir. Böylece soğutma yükünü oluşturan tüm bileşenlerin tasarımcı tarafından irdelenerek daha sağlıklı olarak test edilebilmesine ve doğrulanmasına olanak tanınır. Sonuçta yüksek enerji kaybına sebep olan bileşenler belirlenerek bina tasarımında iyileştirmelere gidebilir. 4. SONUÇ Binalarda soğutma yük hesabı yapmak üzere oluşturulan web tabanlı bir yazılımdan bahsedilmektedir. Hesaplama işlemlerinde, ASHRAE tarafından önerilen şınım Zaman Serileri (RTS) yöntemi kullanılmıştır. Geliştirilen programda RTS prosedürüne uygun olarak Matlab programı kullanılmıştır. Programa erişimin web tabanlı olması kullanıcıların yazılım kurma ve ortam hazırlama ihtiyaçlarını ortadan kaldırmaktadır. Programa tüm bilgisayarlarda kolayca bulunan internet tarayıcı programları ile ulaşılabilmektedir. Program kütüphanesinde yapı elemanlarına ait geniş bir veri tabanı oluşturulmuştur. Tasarımcı istediği yapı elemanını seçerek duvar ve çatı formlarını oluşturabilmektedir. Ayrıca dışarıdan farklı

40 TTMD Temmuz Ağustos 2013 bir yapı elemanına ait bilgileri kütüphaneye girebilmektedir. Programda ASHRAE de sunulan formata uygun olarak 81 meteorolojik istasyon verileri kullanılarak belirlenen soğutma tasarım değerleri (0.4%, 1% ve 2% frekans ve maksimum dış hava sıcaklık değerleri) ve günlük sıcaklık farkı sunulmaktadır. Tasarımcı projesine uygun olarak tasarım sıcaklığını seçmekte veya dış bilgi olarak dışarıdan istediği değeri atayabilmektedir. Programda Duvar/çatı elemanlarının iletimle olan ısı transferinin hesaplanmasında kullanılan ve yapı katmanlarına göre değişiklik gösteren CTS değerlerin hesabı için Matlab fonksiyonları yazılmıştır. Tasarımcı oluşturduğu yapı elemanına göre CTS değerleri arka planda hesaplanarak işleme konulmaktadır. Ülkemizde 27075 sayılı binalarda enerji performansı yönetmeliği ile belirli büyüklükteki binalara enerji kimlik belgesi verilmesi yasal zorunluluk haline getirildiğinden bina tasarımı yapan herkesin tasarladığı binanın enerji tüketimini hesaplama zorunluluğu getirilmiş oluyor. Bu çalışma ile her tasarımcının bina ile ilgili bilgileri kullanarak detaylı soğutma yük analizini yapabileceği bir yazılım oluşturulmuştur. Yazılımın gelecek sürümlerinde mobil cihazlara destek verilecektir. 5. TEŞEKKÜR Tubitak-MAG 109M427 nolu proje kapsamında gerçekleştirilen bu çalışmaya verilen destekten dolayı TUBİTAK a teşekkür ederiz. 6. KAYNAKLAR [1].Nacar M.A., Aktacir M.A., Yeşilata B., Binalarda enerji verimliliği kapsamında yaygın kullanılansoğutma yükü yazılımlarının değerlendirilmesi, Termodinamik, sayı 218, sayfa 86-92, Ekim, 2010. [2].Aktacir M.A., Büyükalaca O., Yılmaz T., Soğutma Yükü Hesabında Kullanılan Yöntemler, ULBTK 03, 14. Ulusal sı Bilimi ve Tekniği Kongresi, sayfa 64-69, sparta,2003. [3].Bulut H., Durmaz A.F., Aktacir M.A., İklimlendirme Sistemleri için Soğutma Yükü Hesap Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Türk Tesisat Mühendisleri Derneği, V. Uluslararası Yapıda Tesisat Teknolojisi Sempozyumu bildiriler kitabı, sayfa 1-12, 8-10 Mayıs 2006, İstanbul. [4].ASHRAE Handbook-2009 Fundamentals, American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers, Atlanta. [5]. Eskin N. ve Türkmen H.İ., Konut dışı Binaların Soğutma Yüklerinin Transfer Fonksiyonu Yöntemi ile Hesaplanması, V. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi (TESKON 2003), 8-11 Ekim, İzmir 2003. [6].Oğulata R. T., Yapılarda ısı kayıp ve kazançlarının araştırılması ve yeni bir ısı kazancı hesaplama yönteminin geliştirilmesi Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği ABD., Adana 1990. [7].Altıparmak Ö.D., Binalarda sı Kazancına Bağlı Soğutma Yükünün Bilgisayarla Hesabı, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü 1999. [8]. Atmaca H., Binalarda Soğutma Yükü Hesabı Yapan Bir Bilgisayar Programı, Mühendislik Bilimleri Genç Araştırmacılar 1. Kongresi, İstanbul, 17-20 Şubat 2003. [9].R. Selbas, Ö. Kızılkan, A. Sencan, O.B. Akalan, Soğutma Yükü Hesaplamaları İçin Alternatif Bir Yazılım,Tesisat Mühendisliği Dergisi Sayı: 87, s. 43-48 (2005). [10]. Kaya E., Hastekin A., Kobaş B., Enerji Kimlik Belgesi için BEP-TR yazılımı, Termodinamik, Sayı 209, sayfa 42-68, 2010. [11]. Hastekin A., Enerji Kimlik Belgesi için BEP- TR yazılımı, Termodinamik, Sayı 210, sayfa 48-60, 2010. [12]. Aktacir M. Azmi, Yeşilata B., Yaka E., Yenigün B., Türkiye'nin İlleri İçin Soğutma Tasarım Sıcaklıklarının Tespiti, Ulusal İklimlendirme Kongresi İKLİM 2011 bildiriler kitabı, sayfa 73-84, 18-20 Kasım 2011, Antalya. [13].Aktacir M.A., Nacar M.A., Yeşilata B., Binalarda Enerji Verimliliği Amaçlı Yazılımlar Üzerine Kısa Bir Değerlendirme, X.Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi bildiriler kitabı, sayfa 853-862, 13-16 Nisan 2011, İzmir.

TTMD Temmuz Ağustos 2013 41 ÖZGEÇMİŞ M. Azmi AKTACİR 2005 yılında Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makina Mühendisliği Anabilim Dalında doktora öğrenimi tamamladı. 1993 2000 yılları arasında Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümünde, 2000 2005 yılları arasında Çukurova Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümünde Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. 2007 yılında Harran Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü Termodinamik ABD na Yrd. Doç. Dr. olarak atandı. İklimlendirme sistemi uygulamaları, Fotovoltaik sistem uygulamaları ve Bina enerji analizleri başlıca çalışma alanlarıdır. Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği bölüm başkan yardımcılığı ve Harran Üniversitesi Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜGEM) müdür yardımcılığı görevlerini yürütmektedir. TTMD ve MMO üyesidir. Mehmet Akif NACAR Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra, 1996 yılında Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. 1998 yılında Gazi Üniversitesi Elektronik- Bilgisayar Eğitimi yüksek lisans programından mezun olduktan sonra akademik çalışmalarına 1999 yılından itibaren ABD de devam etmeye başladı. 2000 yılında Syracuse Üniversitesi Bilgisayar Müh. Yüksek lisans, 2008 yılında ndiana Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği alanında doktora derecesini aldı. 2001 ve 2008 yılları arasında ndiana Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. 2008 yılında Harran Üniversitesi Bilgisayar Müh. Bölümüne Yrd. Doç. Dr. olarak atandı. Harran Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölüm başkanlığı ve Harran Üniversitesi Bilgi İşlem Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜBİM) müdürlüğü görevlerini yürütmektedir. Bülent YEŞİLATA Doktora çalışmasını 1999 yılında Amerika'nın Pennsylvania eyaletindeki Lehigh Üniversitesi'nde tamamladı. Uzmanlık konuları termo-enerji ve termo-akışkan sistemler kapsamında olup; belirtilen konularda, önemli bir kısmı uluslararası seviyede saygın dergilerde yayınlanmış çok sayıda bilimsel esere sahiptir. 2002 2003 yılları arasında Massachusetts nstitute of Technology (MT) de ziyaretçi araştırmacı olarak çalışmıştır. 2004 yılında Doçent, 2009 yılında ise Profesör unvanı almaya hak kazandı. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi dekanlığı ve Harran Üniversitesi Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜGEM) müdürlüğü görevlerini yürütmektedir. Mehmet Emin TENEKECİ 2005 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Aynı yıl Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği Anabilim dalında Yüksek Lisans eğitimine başladı. 2005 yılı itibariyle Karadeniz Teknik Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. 2008 yılında yüksek lisansı tamamlayarak aynı üniversite ve anabilim dalında doktora eğitimine başladı. 2009 yılında Harran Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. Şu an hala Harran Üniversitesinde akademik görevine ve doktora öğrenimine devam etmektedir. Burak YENİGÜN 1988 yılında Mardin in Midyat ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini İstanbul un Zeytinburnu ilçesinde tamamladı. 2006 yılında Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği bölümünü kazandı. 2010 yılında Harran Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünü bitirdi. Aynı yıl Yüksek Lisans eğitimine başladı. 2011 yılı itibariyle Harran Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. Şu an hala Harran Üniversitesinde akademik görevine ve yüksek lisans öğrenimine devam etmektedir. Emrah YAKA 1986 yılında Konya nın lgın ilçesinde doğdu. 2011 yılında Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Makine Mühendisliği Anabilim Dalında Yüksek Lisansa başladı. Çalışma alanları iklim verileri ve yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.