ArcGIS DE LAYOUT ĐŞLEMLERĐ ArcGIS de harita sayısallaştırma ve diğer işlemler kadar layout işlemleri de oldukça önemlidir. Bu işlemler hazırlanan haritanın görsel hale getirilmesi, ölçek, yön oku ve lejant gibi haritanın temel unsurlarının haritaya konması gibi işlemlerin yapılması bakımından önem teşkil eder. Burada ben sizlere loyout da yapılabilecek bazı işlemleri anlatmaya çalışacağım. ArcGIS Data View bölümünden View butonundan Layout View seçilerek layout işlemlerinin yapılabileceği sayfaya geçilir. Foto 1: Loyout a geçiş. Layout Sayfa Düzenlemesi Layout a geçişten sonra sayfa boyutunu, sayfanın dik mi yatay mı duracağına karar veritken sonra fileden Page and Print Setup seçilerek açılan sayfadan Size bölümünden sayfanın boyutunu ( A3, A4, A5, B4, B5, Özel Boyut gibi ) Orientation bölümünden Portrair seçilerek sayfa dik, Landscape seçilerek sayfa yatay konuma getirilebilinir. Ayrıca mevcut sayfa boyutları haricinde Map Page Size bölümündeki tik kaldırılarak A5, A4, A3, A2, A1, A0 boyutlarında çıktı işlemleri yapılabilmektedir.
Foto 2: Sayfa Düzenlemesinin Yapılması. Foto 3: Page and Print Setup Sayfası.
Foto 4: Sayfa boyutunun değiştirilinmesi. Layout sayfasına geçildikten ve sayfa düzenlemesi işlemleri yapıldıktan sonra layout sayfasına yaklaşmak, sayfadan uzaklaşmak ve sayfayı tutup hareket ettirmek için sayfanın gri olan üst kısmında farenin sağ tuşuna basıp çıkan mönüden Layout a tik konur. Böylece sayfa üzerinde yapacağımız işlemlerde kolaylık sağlayan bir bölüme sahip olmuş oluruz.
Foto 5: Layout un seçilmesi. Başlık, Lejant, Ölçek ve Yön Oku Bu işlemler yapıldıktan sonra haritanın başlığını koymak için Inser den text seçeneği seçilir. Çıkan metin kutusuna çift tıklanır ve açılan pencereye harita için uygun görülen isim yazılır. Burada başlık yazısının yazı türünü, puntosunu, rengini Change Symbol e tıklayarak verebiliriz. Change Symbol e tıkladıktan sonra açılan pencereden Options bölümünde, Color bölümünde yazının rengini, Size bölümünden yazının büyüklüğünü, Style bölümünden ise yazının stilini belirleyebiliriz. Ardından yapılan işlemler için OK. e tıklanıp yapılan işlemler onaylanır. Foto 6: Text in seçilmesi.
Foto 7: Text düzenlenmesi. Haritanın başlık işlemleri yapıldıktan sonra haritanın en önemli unsurlarından biri olan, haritanın dili de denebilecek lejant işlemleri yapılabilir. Lejant işlemleri Insert ten Legend seçeneği tıklanarak yapılmaya başlanır. Çıkan pencerede Layers de bulunan sayısal katmanlar çıkar. Bu katmanlardan hangilerinin Lejantta yer almasını istiyorsak onları seçebiliriz. Bizim için burada önemli olan Legend Items bölümünde yani açılan pencerenin sağ tarafında ki bölümde yer alan katmanlar önemlidir. Map Layers bölümünden Legend Items bölümüne eklenmek istenen katmanlar > e basılarak eklenir. Bu işlemler yapıldıktan sonra ileri tıklanır. Bu aşamada Legend Title den buraya lejant, özel işaretler ya da istediğimiz başka bir isim verebiliriz. Bu pencerede Legend Title For Properties bölümünde, colorda yazının rengini, sizeden yazının büyüklüğünü ve font dan da yazının türünü seçebiliriz. Ardından 3 kez ileri seçeneğini tıklayıp en son olarak son seçeneği tıklanarak lejant oluşturabiliriz.
Foto 8: Legend penceresinin açılması. Foto 9: Legend penceresinde ilk yapılan işlemler.
Foto 10: Lejant başlığının yazılması. Sonra oluşturulan lejant üzerinde değişiklikler yapmak için ilk önce lejanta farenin sol tuşuyla bir kez tıklanıp sağ tuşa basılarak Convert To Graphics denir. Ardından Ungroup denerek lejant kendi arasında parçalara ayrılır. Böylece her parça üzerine çift tıklanarak çıkan pencereden istenen değişiklikler yapılabilir. Foto 11: Convert To Graphics.
Foto 12: Ungroup. Ardından haritaya Insert den Scale Bar seçeneğinden ölçek konabilir. Bu işlem yapılırken Scale Bar seçeneği tıklandıktan sonra açılan pencereden istenilen çizgi ölçek seçiler. Açılan pencereden Properties e girilir. Burada Number of Divisions seçeneğiyle sıfırdan sonra ölçekte kaç basamak olmasını istiyorsak onu seçiyoruz. Number of subdivisions seçeneğinde ise sıfırdan önce kaç basamak olduğunu seçiyoruz. Units bölümünden Division Units den ölçek cinsinin metre mi, kilometremi vb. seçenekler seçilir, Label kısmından ise çizgi ölçekte sembol olarak seçilen ölçü cinsinin nasıl gösterileceği girilir. Burada uzunluk cinsini ister kısaltarak ister kısaltmadan gösterebiliriz. Son olarak format bölümünde text de yazının boyutu, rengi seçilir, Bar bölümünde ise çizgi ölçekteki barların rengi ve boyutu seçilebilir. Yapılan değişiklerin ardından OK. e basılır. Ölçek işlemi gerçekleştirilmiş olunur.
Foto 13: Ölçek penceresinin açılması. Foto 14: Ölçeğin seçilmesi ve Properties e girilmesi.
Layout da yön oku eklenmesi Insert ten Northy Arrow butonuna basılarak ulaşılır. Çıkan pencereden uygun olan yön oku seçilir. Şayet yön okunun büyüküğü ve rengi değiştirilmek isteniyorsa Properties e girilir, burada General bölümünde Size den yön okunun büyüklüğü, color danda rengi seçilir ok. denir. Foto 15: Yön oku penceresine geçiş. Foto 16: Yön Oku penceresinde yapılan işlemler.
En son yapılacak işlem ise haritanın fotoğraf olarak kaydedilmesidir. Bu işlem File den Export Map a tıklanır. Açılan Export Map penceresinden kaydedeceğimiz fotoğrafa dosyanın adı bölümünden ad verebilir, kayıt türünde ise JPEG, TIF, GIF vb. gibi kayıt türlerinde fotoğrafı kaydedebiliriz. General de ise Resolution dan fotoğrafın çözünürlüğü istenilen seviyeye getirilebilinir. Foto 17: Export Map Sayfasına geçiş. Foto 18: Haritanın fotoğraf olarak kaydedilmesi.
Foto 19: Haritanın Son Hali. MAĐL: turanmurat44@hotmail.com Messenger: turanmurat44@hotmail.com MURAT TURAN 23.12.2007