Eğilme Etkisi altındaki Kirişlerde Kullanılan Berkitme Levhasının Davranışa Etkisi

Eğilme Etkisi altındaki Kirişlerde Kullanılan Berkitme Levhasının Davranışa Etkisi İ.Devran Çelik 1(*), Mustafa SİVRİ 2(**) Mehmet FENKLİ 3(***) Emre Kök 4(*), Zeki AY 5(*) * Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Müh. Böl. ** Süleyman Demirel Üniversitesi TBMYO İnşaat Böl. *** Süleyman Demirel Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İnşaat Müh. Böl. devrancelik@sdu.edu.tr Çelik yapılar, dizayn edildikleri sistem geometrisi, yapı elemanlarının kesit özellikleri ve malzeme sınıfına göre bir yapısal davranış ortaya koyarlar. Ortaya koydukları bu yapısal davranış sahip oldukları enerjinin bir sonucudur. Ancak bu sonuç, tek başına çeliğin üstün malzeme özelliklerinin bir getirisi değil tasarımcının meydana getirdiği dizaynında etkisi altındadır. Sismik etki altındaki yapı elemanları ve birleşimlerinde, birleşim kusurları, lokal burkulama gibi istenmeyen şekil değiştirmelere ve gevrek kırılmalara sebep olmaktadır. Bu durumun önüne geçmek sadece çeliğin yüksek sönümleme kabiliyeti ile değil uygun tasarım ile mümkün olmaktadır. Uygulamada ve literatürde, yapı elemanlarında, meydana gelecek olan istenmeyen ani şekil değiştirmelerin önüne geçebilmek ve yük aktarımında sürekliliği sağlayabilmek için berkitme levhaları sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak bu levhaların, yeri ve sahip olduğu boyutlar ve sağladığı katkı noktasında belirsizlikler mevcuttur. Sayısal olarak yapılan bu çalışmada eğilme etkisi altındaki yapma kesit kirişlerde, berkitme levhalarının boyut ve yerleşim şeklinin davranışa etkisi incelenmiştir. İncelemede Ansys sonlu elemanlar programı kullanılmış olup tam ölçekli dizayn edilen modeller statik olarak yüklenmiştir. Yükleme sonucunda, kiriş üzerinde meydana gelen burkulma durumları, deplasman, kapasite, şekil değiştirme ve gerilme değerleri karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Bu durumda tasarımda kullanılan berkitme levhalarının dizayn parametreleri irdelenmiş ve tasarımcı için uygun parametreler belirlenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Çelik yapılar, yapma kesit çelik profil, eğilme deneyi, statik yükleme, deplasman kontrollü yükleme, sonlu elemanlar analiz yöntemi, nonlineer analiz, lokal burkulma. 153

The Effect of Stiffness Plate Used in Beam Under the Effect of Bending to the Behavior İ.Devran Çelik 1(*), Mustafa SİVRİ 2(**) Mehmet FENKLİ 3(***) Emre Kök 4(*), Zeki AY 5(*) * Süleyman Demirel University Engineering Faculty, Dep. of Civil Eng. ** Süleyman Demirel University TBMYO Dep. of Civil Eng *** Süleyman Demirel University Tecnology Faculty, Dep. of Civil Eng. devrancelik@sdu.edu.tr Steel structures, show a behavior according to their designed system geometry, cross section facitiles of structures items and material kinds. The structural behavior is the result of the energy that they have. However, this is not only the result of excellent material features of steel, but also the model of the designer. Joint faults cause some undesirable deformations like local buckling and brittle fractures in the joints and structural items under the effect of seismic waves. It is possible to avoid this problem not only by the capability of high ductility of steel but also appropriate design. In the practice and literatures, stiffness plate are usually used to prevent undesirable deformations in the structural items and save the continual load transfer. However, there are some indefinite points in the place, dimensions and their contributions of these plate. The dimensions and place of the stiffness plate in the making cross section beam under the effect of bending to the behavior is examined. Finite element method is used in the analyzed and full scaled designed models loaded statically. At end of the loading, buckling conditions occurred on the beam, displacement, capacity, deformation and stress rates are presented comparatively. In this condition, design parameters of stiffness plates used in the model are researched and it is tried to define appropriate parameters for the designer. Keywords: Steel structure, making cross section beam, bending test, statical loading, displacement control loading test, finite element analysis, nonlinear analysis, local buckling 1. Giriş Çelik köprü, viyadük, geniş açıklığa sahip ve rijit davranış sergilemesi beklenen kompozit döşemlerde genellikle dolu gövdeli yapma kesit yada petek kirişler kullanılmaktadır. Dinamik olarak etkiyen ve büyük yayılı yükleme altında çalışan bu kirişlerde istenmeyen deformasyonları minimize etmek ve bu duruma bağlı ani kapasite kayıplarının önüne geçmek amacı ile kiriş gövdesi berkitme levhaları ile desteklenmektedir. Yüksek gövde uzunluğuna sahip bu kirişlerde, eğilme etkisi altında meydana gelen deformasyonlar, kirişin sahip olduğu mesnet koşullarına göre çeşitlilik göstermekte olup genellikle gövdede buruşma, başlıkta burkulma olarak karşımıza çıkmaktadır. Kiriş gövdesinde meydana gelen buruşma mesnet koşulları ve eğilme etkisi altında oluşan maksimum kesme ve moment durumuna bağlı mekaniksel davranışa göre şekil almaktadır. Başlıkta meydan gelen burkulma durumu da, birlikte çalıştığı kompozit elemandaki ani kapasite kaybı yada olası yatay etkilere bağlı burulma durumları için şekil almaktadır. Bu sebep ile uygulanacak olan berkitme levhalarının 154

yeri, uygulanma şekli, boyutları ve cidar kalınlığı gövdede ve başlıkta meydana gelen deformasyonların önlenmesinde önem kazanmaktadır. Ancak özellikle ülkemizde uygulamada bu durum genellikle her hangi bir hesaba bakılmaksızın, uygulandığı kirişin başlık yada gövde kalınlığı dikkate alınarak uygulanacak berkitme levhası cidar kalınlığı, aralığı ve boyutsal parametreleri belirlenmektedir. Literatürde bu alanda yapılan çalışmalarda kullanılan berkitme yerleşim şekli, aralığı ve cidar kalınlığının kullanıldığı kiriş kapasitesi üzerine yansımaları için çalışmalar mevcut olup ideal aralık, cidar kalınlığı gibi davranışa etkileyecek parametreler belirlenmeye çalışılmıştır. S.R.Satish Kumar (2014); çelik elemanların hesap ilkelerinin anlatıldığı ders notlarında çelik kirişlerin gövdesinde kullanılan levhalarının kullanım yeri ve amacı hakkında bilgi verilmiş ve tanımlamalar yapılmıştır. P. Avery ve M. Mahendran (1997); başlıkları içi boş üçgenden oluşan (Hollow Flange Beam) I profilinden oluşturulan çelik kirişlerin eğilme yükü etkisindeki davranışı deneysel ve sonlu elemanlar yöntemiyle incelemişlerdir. Berkitme levhalarının kalınlık, genişlik, yerleştirilme sıklığı, kaynak gibi değişkenlerin davranış üzerindeki etkilerini belirlemeye çalışmışlardır. John W. vd. (1974); çelik köprülerin I profilinden oluşturulan kirişlerinde berkitme levhaların farklı şekil ve yerleşimleri için deneyler yapmışlardır. Köprü kirişine bağlanan elamanların yerleşim ve yük dağılımlarına bağlı olarak berkitme levhalarının en uygun yerleşim yerlerini belirlemeye çalışmışlardır. Berkitme levhalarının gövde ve başlığa bağlanmasında kullanılan kaynaklarda oluşan hasar ve göçme durumlarını incelemişlerdir. O. Sorensen, M. Rasmussen (2014); I profilinden oluşturulan kirişin düşey yük altında yanal burkulma davranışını incelemişlerdir. Burkulmanın önlenmesi icin kiriş ortasına berkitme levha ekleyerek kirişin yanal burkulmasındaki etkisini incelemişlerdir. Yoon Duk Kim (2004); berkitme levhalı I profillerinden oluşturulan çelik köprü kirişlerinin davranışını deneysel ve analitik olarak incelemişleridir. Çelik kirişlerin davranışını ASHTO (1998) ve AASHTO(2004) şartnamelerine göre hesaplayarak deneysel verilerle karşılaştırmışlardır. Berkitme levhalarını simetrik ve simetrik olmayan biçimde yerleştirerek davranıştaki değişimi incelemeye çalışmışlardır. Chris R Hendy ve Francesco Presta (2008); berkitme levhalarının eklenmesiyle çelik köprü kirişlerinde oluşan eğilme ve kayma gerilmelerinin değişimini incelemişlerdir. İngiltere çelik köprü şartnamesi (BS 5400) ve Eurocode EN1993-1-5 da verilen berkitme levha yerleşimi ve boyutları ile ilgili şartları karşılaştırmalı olarak vermişlerdir. Eksenel yük altında ve eksenel yük olmayan eğilme etkisindeki çelik kirişlerin deneylerini yapmışlardır. Berkitme levhası yerine çelik kiriş gövdesinin iki yanına beton eklenerek davranış incelenmiştir. Bu çalışmada altı metre açıklığa sahip yapma kesit bir kiriş Ansys sonlu elemanlar analiz programında sayısal olarak modellenmiş ve iki noktadan yükleme yapılarak eğilme etkisi altında berkitmesiz olarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda kirişte meydana gelen deformasyon durumları dikkate alınarak, farklı aralıkta ve farklı cidar kalınlığına sahip berkitme levhaları ile kiriş güçlendirilmiş berkitme levhalarının davranışa etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, berkitme levhalarının arası çapraz levhalar ile desteklenmiş, bu sayede eğilme etkisi altında kiriş gövdesinde meydana gelen deformasyona bağlı kapasite kaybının önüne geçilmeye çalışılmıştır. Bu sayede berkitme levhaları ile desteklenmiş kirişte kapasite kaybını minimize edecek ve sünekliği artıracak bir detay amaçlanmıştır. 155

2. Berkitme Levhalı Yapma Kesit Kirişin Değerlendirmesi Çalışma kapsamında eğilme etkisi altındaki bir kirişte kullanılan berkitme levhalarının davranışa etkisini incelemek amacı ile altı metre açıklığa sahip yapma kesit bir kiriş öncelikle berkitmesiz olarak modellenmiş ve analiz edilmiştir. Bu kiriş için elde edilen değerler referans kabul edilmiş ve şahit numune olarak isimlendirilmiştir. Berkitme levhasının kiriş davranışına etkisi incelemek için ise levhalar 500, 1000 ve 2000mm aralığında üç farklı aralıkta, her yerleşim planı da kendi içinde üç farklı cidar kalınlığı için sayısal modeller oluşturulmuştur. Modellerde kullanılan kiriş 6000mm açıklık, 220mm başlık genişliği ve 600mm gövde yüksekliğine sahiptir. Başlık kalınlığı 15mm, gövde kalınlığı 3mm olarak dizayn edilmiştir. Şekil 1'de çalışmada kullanılan kiriş ve boyutsal parametreleri gösterilmiştir. a)kiriş Kesiti b)kiriş Boyut Görünüm d) Berkitmeli ve Çapraz Berkitme Levhalı c) Berkitme Levhalı Durum Durum Şekil 1. Kullanılan Kiriş ve Berkitme Yerleşim Planı Genel Görünümü Şekil 1-c'de çalışmada kullanılan berkitme levhaları 500mm aralığında yerleştirilmiş modele ait görünüm verilmiştir. Diğer modellerde bu aralık 1000 ve 2000mm olarak alınmıştır. Her bir yerleşim aralığında kullanılan berkitme levha kalınlıkları 3, 6 ve 10mm alınarak üç ayrı model oluşturulmuştur. Bu sayede her aralık için 3 model toplamda şahit numune ile 10 adet sayısal model oluşturulmuştur. Şahit ve berkitmeli numuneler için yapılan analizler ve elde edilen sonuçlar değerlendirilerek, kirişte meydana gelen deformasyon durumları ve buna bağlı kapasite kayıpları değerlendirilmiştir. Bu kapsamda 3mm cidar kalınlığı kullanılan berkitmeli numuneler için, 0-1000mm ve 0-2000mm aralığında kiriş çapraz berkitme levhaları ile desteklenerek 5 model daha oluşturulmuş ve toplamda model sayısı 15'e çıkartılmıştır. 156

Çapraz elemanların kiriş üzerindeki yerleşimi Şekil 1-d' de gösterilmiştir. Şahit, berkitmeli ve çapraz levhalı numunelerin boyutsal parametreleri ve çalışmada kullanılan isimleri Çizelge 1' de ifade edilmiştir. No Çizelge 1. Sayısal Model İsimleri ve Boyutsal Parametreleri Berkitme Berkitme Çapraz Kiriş Levha Levha Berkitme Açıklığı Aralığı Kalınlığı Aralığı Çapraz Berkitme Kalınlığı 1 SB 6000 - - - - 2 RB500/3 6000 500 3 - - 3 RB500/6 6000 500 6 - - 4 RB500/10 6000 500 10 - - 5 RB1000/3 6000 1000 3 - - 6 RB1000/6 6000 1000 6 - - 7 RB1000/10 6000 1000 10 - - 8 RB2000/3 6000 2000 3 - - 9 RB2000/6 6000 2000 6 - - 10 RB2000/10 6000 2000 10 -- - 11 ÇRB500/3 6000 500 3 0-1000 3 12 ÇRB500/3-2 6000 500 3 0-2000 3 13 ÇRB1000/3 6000 1000 3 0-1000 3 14 ÇRB1000/3-2 6000 1000 3 0-2000 3 15 ÇRB2000/3 6000 2000 3 0-2000 3 Çizelge 1 de ifade edilen ve toplamda 15 adet olan modellerin Ansys Workbench V14 programı kullanılarak sayısal analizleri tamamlanmıştır. Sayısal modellerde kullanılan kiriş her iki ucu mafsallı basit kiriş olarak modellenip, yükleme iki noktadan artımsal olarak yüklenmiştir. Yükleme deplasman kontrollü uygulanmış, deplasman karşılığında gerekli yük hesaplatılmıştır. Çalışmada kirişin eğilme etkisi altındaki genel davranışı üzerine yoğunlaşılması sebebi ile yapma kesit olarak modellenen kirişte gövde, başlık, berkitme levhaları arasındaki kaynaklı bağlantılar rijit birleşim olarak programa tanıtılmış, kaynaklarda meydana gelen olası deformasyonlar ihmal edilmiştir. 3. Sayısal Analiz Sonuçları ve Değerlendirmeler Tüm modeller, Şekil 1-b'de ifade edilen etkime noktalarından artımsal olarak 100mm deplasman uygulanmış olup bu deplasman değeri için şekil değiştirilmiş hal, maksimum gerilme dağılımı ve kapasite eğrileri elde edilmiştir. Elde edilen veriler bu bölümde karşılaştırılmalı olarak sunulmuştur. Çalışmada şahit numune niteliğinde olan SB Modeli berkitme kullanılmadan oluşturulan kirişi temsil etmektedir. 100mm sehim altında kirişte meydana gelen deformasyon ve bu deformasyona ait gerilme dağılımı Şekil 2'de verilmiş olup sonuçlar 500mm aralıkla yerleştirilen berkitme levhalı kiriş modelleri ile kıyaslanmıştır. 600mm yükseklik 3mm gövde kalınlığına sahip olan bu kirişler aynı yükleme noktaları, aynı sehim değeri altında farklı deformasyon durumları ve buna bağlı gerilme dağılımları sergilemiştir. Eğilme etkisi altındaki şahit numunede özellikle gövdede meydana gelen 157

deformasyon durumu mesnetten başlayarak yük etkime aralığına kadar buruşma şekliyle oluşmuş davranış olarak kiriş teorik elastik eğrisine yaklaşmıştır. Şekil 2 b, c ve d'de ise 500mm aralıkla yerleştirilen berkitmeli kirişlere ait sonuçlar gösterilmiştir. Bu kirişler için elde edilen sonuçlar incelendiğinde kirişe eklenen berkitme levhalarının gövdede meydana gelen deformasyonun oluşum şeklini etkilediği, gövde de oluşan buruşmayı her bir levha aralığında sınırlandırarak gerilme dağılımını sağlamıştır. Bu durum şahit numunede mesnetten açıklığa orantısal artan sehim değerini sınırlandırarak, kirişi berkitme yerleştirilen alanda rijit kılmış ve deformasyona direnç sağlamasına olanak tanımıştır. Şekilde ayrıca aynı aralıkta farklı cidar kalınlığına sahip analiz sonuçları da görülmektedir. Bu açıdan şekiller incelediğinde cidar kalınlığındaki artışın özellikle sehim etkisi altındaki kirişte meydana gelen gerilme dağılımını etkilediği, diğer taraftan deformasyona karşı direncin, yükleme sınırına kadar ötelendiği görülmüştür. Deforme olmuş durumlarda 3mm cidar kalınlığının kullanıldığı durumda üst başlıktaki deformasyon değişimi 2. gözden sonra belirginleşirken 6mm ve 10mm cidar kalınlığına sahip sonuçlarda bu sınırın açıklığa doğru ötelendiği net bir şekilde görülmektedir. a) SB Modeli Şahit Numune Deformasyon b) RB500/3 Modeli Deformasyon c) RB500/6 Modeli Deformasyon d) RB500/10 Modeli Deformasyon Şekil 2. Berkitme Levhalı Kirişin Eğilme Etkisi Altında Gerilme Dağılımı Değişimi Deformasyon durumlarının incelendiği RB500 modelleri için elde edilen kapasite eğrileri Şekil 3'de karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Şekil incelendiğinde kirişe eklenen berkitme levhasının kapasiteyi olumlu yönde etkilediği ve yük taşıma kapasitesinde yaklaşık 1.5 katı artış sağlandığı tespit edilmiştir. Buna karşın aynı aralıkta farklı cidar kalınlıklarının kapasiteyi etkilemediği, hatta tüm eğrilerin aynı düzlemde sonuçlar verdiği görülmektedir. Şekil 3. Berkitme Levhası Cidar Kalınlığının Kiriş Kapasite Eğrisine Etkisi 158

Levha aralığı 1000 ve 2000mm olan RB1000 ve RB2000 modellerine ait deforme olmuş hal ve bu hal için gerilme dağılımları Şekil 4'de karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Karşılaştırmada cidar kalınlığındaki değişime göre elde edilen sonuçlar verilmiştir. Şekiller incelendiğinde RB1000'de ki dağılımın RB500'lerde olduğu gibi berkitme sınırları içerisinde deformasyonun sönümlendiği, ayrıca berkitmelerin gerilme etkilerini yumuşatarak diğer aralığa aktarımını sağladığı gerilme renk dağılımından açıkça görülmektedir. Kirişteki deplasmana karşı elde edilen direnç bu seri içinde elde edilmiştir. Ancak 2000mm aralığındaki berkitmeli durum için elde edilen değerlerin şahit numuneden farklı olmadığı, sehim altında aynı elastik eğriği takip ettiği görülmektedir. Çünkü berkitmenin konumlandırıldığı yer, şahit numunede kiriş gövdesindeki buruşmanın bittiği noktadır. Bu durum bize kirişe eklenen berkitmenin ne denli davranışı etkilediğini açıkça göstermektedir. a) RB1000/3 Modeli Deformasyon d) RB2000/3 Modeli Deformasyon b) RB1000/6 Modeli Deformasyon e) RB2000/6 Modeli Deformasyon c) RB1000/10 Modeli Deformasyon f) RB2000/10 Modeli Deformasyon Şekil 4. Berkitme Levhalı Kirişin Eğilme Etkisi Altında Gerilme Dağılımı Değişimi Şekil 5'de RB1000 ve 2000 modellerinden elde edilen kapasite eğrileri verilmiştir. Burada da açıkça görülmektedir ki 1000mm aralığında yerleştirilen berkitmeler kapasiteye katkı sağlanmış ancak katkı 500mm aralığının altında kalmıştır. RB1000 modellerinde de berkitme levhasının cidar kalınlığındaki değişim davranışı ve kapasiteyi etkilememiştir. RB2000 modelleri için elde edilen kapasite eğrileri, deforme olmuş hal ve gerilme dağılımdaki davranışı aynen teyit etmiş, kapasite eğrisi şahit numune ile birebir örtüşecek düzlemde şekil almıştır. 159

a) Berkitme levhası arası 1000mm b) Berkitme levhası arası 2000mm Şekil 5. Berkitme Levhası Cidar Kalınlığının Kiriş Kapasite Eğrisine Etkisi Yapılan analizlerde elde edilen sonuçlar göstermiştir ki berkitme levhalarının aralığı kapasite üzerine olumlu etkisi varken cidar kalınlığının ise davranışı ve kapasiteyi etkilemediği görülmüştür. Kapasite değişiminde berkitme levhalarının aralığı azaldıkça, kiriş gövdesinde meydana gelen deformasyon parçalara yarılarak, sönümleme etkisi artırılmıştır. Eğilme etkisi altında gövdede oluşan gerilmeler de bu odacıklar içinde sınırlanmış yada sönümlenerek diğer aralığa geçişinin sağlandığı tespit edilmiştir. Kirişlerdeki kapasite değişiminin her aralık içerisinde kiriş gövdesindeki deformasyona göre şekil aldığı açıkça görülmüştür. Şekil 6'da verilen kapasite eğrisi karşılaştırması bu durumu teyit eder niteliktedir. Şekil 6. Berkitme Levhası Aralığının Kiriş Kapasite Eğrisine Etkisi Bu noktadan yola çıkarak çalışmada RB500, 1000 ve 2000 3mm cidar kalınlığına sahip berkitme levhalı modelleri, Şekil 1 d'de ifade edilen çapraz yerleşimi sağlanan berkitme levhaları ile takviye edilerek analizler genişletilmiştir. RB500 ve 1000 modellerinde çapraz levhaları 0-1000mm ve 0-2000mm aralığında olmak üzerek iki farklı şekilde uygulanmış ve analiz edilmiştir. RB2000'de ise tek aralık olması sebebi ile 0-2000 aralığında mesnetten berkitme levhası sınırına kadar çapraz levha yerleştirilmiştir. Çapraz levhalar, kiriş gövdesindeki deformasyona ters yönde bu sayede çekme kuvvetlerini alacak şekilde konumlandırılarak kapasite artışını sağlamak amaçlanmıştır. Şekil 7'de bu durumlar için elde edilmiş deformasyon durumları ve bunlara ait gerilme dağılımları sunulmuştur. Şekil incelendiğinde çapraz levhaların deformasyon ve gerilmeler üzerinde olumlu etkileri her üç model aralığı içinde açıkça görülmektedir. Bu değerler içinde yine en olumlu sonuçlar 500mm aralığında elde edilirken, burada da en belirgin değişimin 0-2000 aralığı boyunca uygulanan modellerde oluşmuştur. 160

a) ÇRB500/3 Modeli Deformasyon b) ÇRB1000/3 Modeli Deformasyon c) ÇRB500/3-2 Modeli Deformasyon d) ÇRB1000/3-2 Modeli Deformasyon e) ÇRB2000/3-2 Modeli Deformasyon Şekil 7. Çapraz Berkitme Levhalı Kirişin Eğilme Etkisi Altında Gerilme Dağılımı Değişimi Çapraz eleman kullanılarak deformasyon ve gerilme dağılımdaki olumlu kazanım kapasite eğrisine de yansımıştır (Şekil 8). Özellikle, RB2000'de elde edilen değerler kullanılan çapraz elemanın katkısını açıkça göstermektedir. Ancak tüm modellerde de çapraz elemanlar ile elde edilen kazanım 0-2000 aralığındaki durum içindir. Çapraz elemanın kullanılması ile berkitme levhası aralığının kapasiteye etkisinin eşitlendiği görülmektedir. Bundaki temel katkı, eklenen çapraz levhanın kiriş gövdesindeki buruşmayı engelleyici yönde konumlanması ve odacıklar arası gerileme aktarımının gövde üzerinden değil de levha üzerinden direkt olarak gerçekleşmesi ile sağlanmıştır. Şekil 8. Çapraz Levhalı Modellerin Kapasite Eğrilerinin Karşılaştırılması 161

4. SONUÇ Farklı cidar kalınlıklarına sahip berkitme levhalarının üç farklı aralık da yerleştirildiği kirişler sonlu elemanlar metodu kullanılarak nonlineer bölgede analiz edilmiştir. Elde edilen analiz sonuçları değerlendirildiğinde eğilme etkisi altındaki bir kirişte gövde de meydana gelen şekil değiştirmenin kapasite ve yapı elemanı davranışı üzerinde etkin rol oynadığı görülmüştür. Kiriş gövdesinde meydana gelen bu deformasyonun önüne geçmek ve sehim etkisi altındaki rijitliği belirli bir düzeye taşıyabilmek için berkitme levhaları kullanılmıştır. Berkitme levhalı modellerde, gövde de meydana gelen deformasyonun ve buna bağlı gerilme dağılımının berkitme levhaları aralığında sınırlandırıldığı ve kapasitenin belirgin bir düzeyde artış sağladığı tespit edilmiştir. Ancak bu artışta berkitme levhası cidar kalınlığının etkin bir rol almadığı bunun yanında berkitme levaları arasındaki mesafenin ve yerleşim yerinin kapasiteyi etkilediği görülmüştür. Ayrıca Levha arasındaki mesafe azaldıkça kapasite artarken sehim rijitliğinin de aynı oranda etkilendiği teyit edilmiştir. Çalışmada, kiriş gövdesin de meydana gelen bu deformasyonu sınırlamak ve buna bağlı kapasiteyi davranışı olumlu yönde değiştirmek amacı ile çapraz berkitme levhaları kullanılmıştır. Bu levhaların eklendiği durumlarda, levhanın gövde de meydana gelen deformasyonu sınırladığı ve kapasite artışı sağladığı tespit edilmiştir. Çapraz elemansız modellerde berkitme levhaları arasındaki mesafenin azalması ile kapasitenin ters yöndeki etkileşimi, eklenen çapraz levhalar ile eşitlenmiştir. Bu sayede az sayıda berkitme levhası kullanılarak yüksek kapasite değerlerinin elde edildiği görülmüştür. KAYNAKLAR 1.) Design of Steel Structures Web Course (2014); Prof. S.R.Satish Kumar and Prof. A.R.Santha Kumar; Indian Institute of Technology Madras. 2.) Philip Avery ve Mahen Mahendran (1997); Finite-Element Analysis of Hollow Flange Beams with Web Stiffeners; Journal of Structural Engineering; 3.) John W. vd. (1974); Fatigue Strength of Steel Beams with Stiffeners and Attachments; National Cooperative Highway Research Program Report 4.) Christian O. Sørensen, Kristian M. Rasmussen (2014); Effects of Stiffeners on the Warping Resistance of Steel I-Beams; International Journal of Engineering and Innovative Technology (IJEIT) Volume 4, Issue 2. 5.) Yoon Duk Kim (2004); Transverse Stiffener Requırements in Straight and Horizontal Curved Steel I Girders; PHD Thesis; Georgia Institute of Technology. 6.) Chris R Hendy ve Francesco Presta (2008); Transverse Web Stiffeners and Shear Moment Interaction for Steel Plate Girder Bridges; The Structural Engineer. 7.) Eurocode 3, 2003. Design of steel structures - Part 1-8: Design of joints. European Committee For Standardization, Brussels. 8.) TDY 2007, 2007. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik. T. C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara. 162