Muhasebe Öğretim Materyali Hazırlama Projesi Proje Sorumlusu ve Yürütücüsü Proje Ekibi: Yrd.Doç.Dr. Ferhat SAYIM Yrd.Doç.Dr. Ferhat SAYIM Arş.Gör.Vedat DEMİRKOL Arş.Gör.Zafer AY Arş.Gör.Zekeriya Oğuz SEÇME Arş.Gör. Halil İbrahim ZENGİN Grafik Tasarım: Teknik Destek: Sürüm: Slayt Tasarımı: Arş.Gör.Halil İbrahim ZENGİN Yevmiye Maddeleri: Akademik Arge Eğt.Dan. www.akademikarge.com Beta Sürümü 14.05.2010 /Düzeltmeler Devam Etmektedir. Lütfen Tespit Ettiğiniz Düzeltmeleri f_sayim@hotmail.com adresine iletiniz. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 1
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Kaynak Hesapları, işletmenin sahip olduğu varlıkların elde edilmesi i ii için katlanılan l borçlar ile sermayenin izlendiği hesaplardır. Varlıkların sağlandığığ hesaplardır. r Kaynak hesapları kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar olmak üzere üçe ayrılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesap Grubu, bilanço tarihi itibariylei işletmenin i ençok bir yıl veya normal faaliyet dönemi sonuna kadar ödeyeceği veya ödenmesi öngörülen yabancı kaynakları kapsamaktadır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki hesap kodlarının hepsi 3 ile başlamaktadır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 4
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa vadeli yabancı kaynaklar aşağıdaki hesap gruplarına ayrılmıştır: 30 Mali Borçlar 32 Ticari Borçlar 33 Diğer Borçlar 34 Alınan Avanslar 35 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hak Edişleri 36 Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 37 Borç ve Gider Karşılıkları 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 5 30 MALİ BORÇLAR İşletme tüm faaliyetlerini kendi öz kaynakları ile yürütemeyeceği üüt için i borçlanmalara l ihtiyaç duyabilir. Kredi kuruluşları ya da piyasalardan sağlanan ve en fazla bir yıl içinde geri ödenecek olan borçların anapara, taksit ve faizleri mali borçlar hesap grubunda izlenir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 6
30 MALİ BORÇLAR Mali borçlar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 300 Banka Kredileri Hesabı 303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı 304 Tahvil Anapara, Borç, Taksit ve Faizleri Hesabı 305 Çıkarılmış Bonolar ve Senetler Hesabı 306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı 308 Menkul Kıymetler İhraç Farkı Hesabı (-) 309 Diğer Mali Borçlar Hesabı Mali borçlar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 7 300 BANKA KREDİLERİ HESABI Bu hesap, banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarların t izlendiği hesaptır. Alınan kısa vadeli krediler bu hesaba alacak olarak kaydedilir, kredilerin ödenmeleri halinde borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 8
ÖRNEK İşletme 20.01.2009 tarihinde A bankasından 8 ay vadeli olarak 15.000 TL tutarında krediyi peşin olarak çekmiştir. 20.09.200909 2009 tarihinde kredinin anaparasını ve 3.000 TL faizini ödemiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 9 303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ HESABI Vadelerine bir yıldan fazla süre bulunmakla birlikte uzun vadeli kredilerin, bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir yılın altına düşenleri ve bunların tahakkuk ettiği halde henüz ödenmeyen faizlerini kapsar. İşletmenin uzun vadeli borçlarından, bilançonun düzenlenme tarihini izleyen bir yıllık dönemde ödenecek olan taksitleri ve faizleri bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 10
304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ HESABI Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek tahvil anapara borç taksitleri ile tahvillerin tahakkuk edip de henüz ödenmeyen faizlerinin izlendiği hesaptır. Yukarıda belirtilen tahvil anapara borç, taksit ve faizleri bu hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmeleri halinde borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 11 ÖRNEK İşletmenin 4 yıl vadeli olarak çıkartmış olduğu 200.000 TL lik tahvillerin vadesi izleyen dönemin 10.05.200905 tarihinde dolacaktır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 12
305 ÇIKARILAN BONOLAR VE SENETLER HESABI Tedavüldeki finansman bonoları ve banka bonoları gibi kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları karşılığında sağlanan fonlar bu hesapta izlenir. Bu hesapta tanımlanan menkul kıymetler ihraç edildiğinde nominal bedel üzerinden bu hesaba alacak kaydedilir, ilgili hesaplara borç kaydedilir. Ödenmeleri e e halinde ise hesaba borç olarak a kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 13 ÖRNEK İşletme 20.02.2009 02 2009 tarihinde 6 ay vadeli olarak % 36 faiz oranlı 50.000 TL tutarında tahvilleri nominal değeri ğ üzerinden satmıştır. Tahviller vadesinde ödenmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 14
306 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER HESABI Çıkarılmış bonolar ve senetler kapsamına alınamayan diğer menkul kıymetlerin izlendiği hesaptır. Yukarıda tanımlananlar dışında çıkarılmış diğer menkul kıymetler nominal bedel üzerinden bu hesaba alacak kaydedilir, ilgili hesaplara borç kaydedilir. Ödenmeleri halinde ise borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 15 308 MENKUL KIYMET İHRAÇ FARKI HESABI (-) Nominal değerinin altında ihraç edilen tahvil, senet vs. diğer menkul kıymetlerin nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki farkın gelecek döneme ait olan kısmı bu hesapta izlenir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 16
308 MENKUL KIYMET İHRAÇ FARKI HESABI (-) Nominal değerin altında ihraç edilen tahvil, senet vs. diğer menkul kıymetlerin nominal değeri ğ ile satış fiyatı arasındaki farklardan gelecek döneme ait olanlar ve 408 Menkul Kıymetler İhraç Farkı Hesabından bu hesaba aktarılanlar bu hesabın borcuna, menkul kıymetin vadesine paralel olarak itfa edilmesi kaydıyla hesaplanan itfa tutarları, 66 Finansman Giderleri grubundaki hesaplar karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 17 ÖRNEK İşletme 24.05.2009 2009 tarihinde 6 ay vadeli olarak çıkardığı 40.000 TL tutarında bonoları peşin değeri olan 37.000 TL ye satmıştır. Tahviller vadesinde ödenmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 18
309 DİĞER MALİ BORÇLAR HESABI Yk Yukarıdaki ki hesap kalemlerinin l i hiç birinin i i kapsamına alınmayan mali borçların izlendiği hesaptır. Bu hesaba, borcun doğması halinde alacak kaydedilir, ödenmesi halinde borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 19 32 TİCARİ BORÇLAR İşletmenin ticari işlemleri sonucu ortaya çıkan, bir yıla kadar vadeli senetli ve senetsiz alacaklar bu hesap grubunda yer alır. Ticari borçlar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 320 Satıcılar Hesabı 321 Borç Senetleri Hesabı 322 Borç Senetleri Reeskontu Hesabı (-) 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 329 Diğer Ticari Borçlar Hesabı Ticari borçlar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 20
320 SATICILAR HESABI İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir. Senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak olarak a kaydedilir, ödenmesi es halinde ise borç olarak a kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 21 ÖRNEK İşletme 10.05.2009 05 tarihinde veresiye olarak satıcı Burak Çağlar dan 10.000 TL+%18 KDV tutarında mal almıştır. ş 25.05.2009 tarihinde Satıcı Burak Çağlar a olan borcun yarısını peşin ödemiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 22
321 BORÇ SENETLERİ HESABI İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından l kaynaklanan kl senede bağlanmış ticari borçlarının izlenmekte olduğu hesaptır. Borç senetleri ortaya çıktığında senet tutarları bu hesaba alacak kaydedilir, senetlerin ödenmesi halinde ise borç kaydedilirler. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 23 ÖRNEK İşletme 05.04.2009 04 tarihinde 10 ay vadeli senet karşılığı 40.000 TL + %18 KDV tutarında mal almıştır. 20.05.2009 tarihinde senet peşin olarak ödenmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 24
322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI (-) Bilanço gününde, senetli borçların tasarruf değeri ile değerlemesini ğ i sağlamak üzere borç senetleri için i ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanıldığı ld ğ hesaptır. Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç kaydedilirken, 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı'na alacak yani gelir kaydedilir. İzleyen dönemde hu hesap 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı'na aktarılarak kapatılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 25 ÖRNEK İşletme 31.12.2009 12 2009 tarihinde 20.000 000 TL reeskont faiz tutarı hesaplamıştır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 26
326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI Üü Üçüncü ü kiil kişilerin i belli bir işi i yapmalarını, aldıkları bir değeri geri vermelerini sağlamak amacıyla ve belli sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın karşılığı olarak alınan depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır. Alınan depozito ve teminatlar bu hesabın alacağına kaydedilir, geri ödenenler veya hesaba sayılanlar borcuna kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 27 ÖRNEK İşletme bir iş için depozito olarak 10.000 TL yi peşin almıştır. Daha sonra depozitoyu iade etmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 28
329 DİĞER TİCARİ BOÇLAR HESABI 32 Ticari Borçlar hesap grubundaki hesap kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınamayan ticari borçların izlendiği hesaptır. Bu hesap borcun doğması halinde alacak olarak kaydedilir, ödenmesi es halinde ise borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 29 33 DİĞER BORÇLAR İşletmenin ticari işlemleri dışında ortaya çıkan senetli veya senetsiz borçlar bu hesap grubunda yer alır. Diğer borçlar hesap grubunda aşağıdaki ğ hesaplar yer alır: 331 Ortaklara Borçlar Hesabı 332 İştiraklere Borçlar Hesabı 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı 335 Personele Borçlar Hesabı 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu Hesabı (-) Diğer borçlar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde ğ hesabın alacak tarafına, azalış ş meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 30
331 ORTAKLARA BORÇLAR HESABI İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır. Borcun doğması halinde hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 31 ÖRNEK İşletme nakit ihtiyacı için ortağı Furkan Özdemir den 60.000 000 TL borç para almıştır. Daha sonra İşletme bu borcunu çek keserek ödemiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 32
332 İŞTİRAKLERE BORÇLAR HESABI İşletmenin l t i esas faaliyet konusu dışındaki d işlemleri l i dolayısıyla iştiraklerine olan borçlarının izlendiği hesaptır. Borcun doğması halinde hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 33 333 BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR HESABI İşletmelerin sermaye taahhüdünden borçları hariç olmak üzere faaliyet konusu dışındaki d işlemleri l i dolayısıyla bağlı ortaklıklara olan borçlarının izlendiği hesaptır. Borcun doğması halinde hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 34
335 PERSONELE BORÇLAR HESABI İşletmenin personeline olan çeşitli borçların izlendiği hesaptır. Ortaya çıkan personele borçlar bu hesabın alacağına kaydedilir, ödenmesi halinde borcuna kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 35 ÖRNEK İşletme nakit ihtiyacı için personeli Hakan Yılmaz dan 5.000 TL borç para almıştır. Daha sonra bu borcunu çek keserek ödemiştir. ş 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 36
336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR HESABI Ticari bir olaydan ortaya çıkan ve diğer borçlar hesap grubundaki hesapların kapsamına girmeyen borçların izlendiği hesaptır. Borcun doğması halinde hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 37 ÖRNEK İşletme 01.04.2009 tarihinde işletmede kullanmak üzere 4.000 TL + %8 KDV tutarında bir bilgisayar veresiye olarak satın almıştır. 2 ay sonra işletme borcunu peşin olarak ödemiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 38
337 DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI (-) Bilanço gününde, diğer borçlar gurubundaki senetli borçların değerlemesini sağlamak amacı ile borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlendiği hesaptır. Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı'na alacak kaydedilir. İzleyen dönemde dehu hesap esap657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı'na aktarılarak kapatılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 39 ÖRNEK İşletme 2008 yılının dönem sonunda ticari olmayan bir nedenle 50.000 TL tutarında senet almıştır. Senedin vadesi 10.02.2009 tarihli ve faiz oranı yıllık % 30 dur. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 40
34 ALINAN AVANSLAR Çeşitli nedenler ile üçüncü kişilerden alınan kısa vadeli avansların izlendiği hesap grubudur. Alınan avanslar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 349 Alınan Diğer ğ Avanslar Hesabı Alınan avanslar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde ğ hesabın alacak tarafına, azalış ş meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 41 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI İşletmenin l t i faaliyet konusuyla ilgili ili gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarların t il izlendiği hesaptır. Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına kaydedilir, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde borcuna kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 42
ÖRNEK İşletme 15.04.2009 tarihinde bir müşterisi işletmeden 20.000 TL + %18 KDV malı almak için sipariş vermiş ve 10.000 TL avans olarak işletmeye peşin ödemiştir. 1 ay sonra mal teslim edilerek avans mahsup edilmiş kalan para nakit olarak alınmıştır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 43 349 ALINAN DİĞER AVANSLARI HESABI İşletmenin esas faaliyet konusu dışında kalan işlemler l için i işletmenin i aldığı ldğ her türlü kısa vadeli avansların izlendiği hesaptır. Alınan avanslar bu hesabın alacağına kaydedilir, avansın mahsubu veya geri verilmesi halinde hesap borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 44
ÖRNEK İşletme 20.05.2009 tarihinde bir müşterisi işletmenin 3.000 TL + %18 KDV demirbaşı almak için sipariş vermiş ve 1.000 TL avans olarak işletmeye peşin ödemiştir. 1 ay sonra demirbaş teslim edilerek avans mahsup edilmiş, kalan para nakit olarak alınmıştır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 45 35 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAK EDİŞLERİ İnşaat işi yapan işletmelerin üstlendiği işlerden, tamamladıkları iş karşılığı aldıkları hak edişler bu hesap grubunda izlenir. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hak Edişleri hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 350-358 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hak Ediş Bedelleri Hesabı Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hak Edişleri hesaplarının işleyişinde ş ş artış ş meydana geldiğinde ğ hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 46
350-358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ HESABI İşletmenin inşaat ve onarım işlerinin tamamlandıkları kısımları için düzenlenen e e hakediş edş bedellerinin e izlendiği ğ hesaplardır. Bu hesaplar dönen varlıklardaki 170-178 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri hesaplarına göre düzenlenir. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşleri ile ilgili olarak düzenlenen ve işveren tarafından onaylanan hakediş bedelleri bu hesaplara alacak olarak kaydedilir. İşin geçici kabulü yapıldığında bu hesaplardaki tutarlar ilgili satış hesaplarının alacağına karşılık bu hesaplara borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 47 ÖRNEK İşletme 10.03.2009 tarihinde işini yaptığı bir firmanın inşaatı için 30.000 TL tutarında birinci hakediş badelini nakit olarak almıştır. İşletme 20.05.2009 tarihinde firmadan ikinci i hakediş olarak 15.000 TL nakit almıştır. 25.07.2009 tarihinde inşaatın geçici kabulü yapılmıştır. (KDV ve vergiler hariç tutulmuştur) 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 48
36 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER İşletmenin mükellef veya vergi sorumlusu sıfatı ile ödeyeceği vergi, resim, harç, sigorta primi, sendika aidatı vb. borçların izlendiği hesaplar bu grupta yer alır. Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 49 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI İşletmenin ekonomik faaliyetlerde bulunmasının sonucu ilgili mali mevzuat uyarınca mükellef veya sorumlu sıfatıyla işletmenin kendisine, personeline ve üçüncü kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken vergi, resim, harç ve fonların izlendiği hesaptır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 50
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı Vergi, resim, harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar l ve işlemler l ortaya çıktıkça k hesaplar alacak olarak kaydedilir, ödemeler yapıldıkça hesap borçlanır. r Bir yıldan daha uzun sürede ödenecek ertelenmiş veya takside bağlanmış vergiler varsa, bunlar 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı'na aktarılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 51 ÖRNEK İşletme 31.03.2009 tarihinde işyerinin kirası olarak 3.000 TL nakit ödemiştir. Kiradan %20 gelir vergisi kesilmiştir. Ertesi ayın 15'inde vergi peşin olarak ödenmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 52
ÖRNEK İşletmenin Mart ayındaki KDV hesapları yandaki gibidir. Buna göre ay sonu KDV tahakkukunu yapınız. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 53 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI İşletmenin, personelin hakedişlerinden sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre kesintiye tabi tutmakla yükümlü bulunduğu, personele ait emeklilik keseneği ve sigorta primleri ile bunlara ilişkin işveren katılma payları ve işverence sosyal güvenlik kuruluşlarına ödenecek diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 54
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI Kesintiler yapıldıkça bu hesap alacak olarak kaydedilir ve ödemeler yapıldıkça hesap borçlandırılır. Bir yıldan daha uzun sürede ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri varsa, bunlar 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı'na aktarılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 55 ÖRNEK İşletmenin 2009 Temmuz ayında işçilerine ödediği brüt ücretler şöyledir; çalıştırdığı işçilerden birine aylık olarak brüt 3.000 TL, diğerine ise 2.000 TL ödemiştir. İşyerinin tehlike sınıfı 2 dir. İşletme 10.08.2009 da işçilerine ücretlerini, tüm vergi ve kesintilerini peşin ödemiştir. İşletmede çalışan işçilerin ilk önce ücret bordrosunu düzenleyerek gelir vergisini ve damga vergisinin hesaplanması: SSK işçi payı: Brüt ücret x %14: 3.000 x 0.14 = 420 2.000 x 0.14 = 280 --------------------- SSK işçi payı toplamı = 700 İşsizlik sigortası işçi payı: Brüt ücret x %1: 3.000 x 0.01 = 30 2.000 x 0.01 = 20 -------------------- İşsizlik sigortası işçi payı toplamı =50 Gelir vergisi matrahı: Brüt ücret - (SSK işçi payı + İşsizlik sigortası işçi payı): 3.000 (420 30) 2.550 2.000 - (280 + 20) = 1.700 Gelir vergisi: Gelir vergisi matrahı x %15: 2.550 0.15 382,5 1.700 x 0.15 = 255 ---------------------- Gelir vergisi toplamı =637,5 Damga vergisi: Brüt ücret x %06: 3.000 0.006 18 2.000 x 0.006006 = 12 Damga vergisi toplamı =30 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 56
SSK işveren payı: Brüt ücret x %[19 + ( tehlike sınıfı / 2 )]: 19 + ( 2 / 2 ) = 20 Brüt ücret x %20 5.000 x 0.20 = 1.000 --------------------- SSK işveren payı = 1.000 İşsizlik sigortası işveren payı: Brüt ücret x %2: 5.000 x 0.02 = 100 --------------------- İşsizlik sigortası işveren payı = 100 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 57 Hesaplanan net işçi ücretlerinin, vergilerin ve tüm kesintilerin tahakkukunu ve ödenmesinin muhasebe kayıtları aşağıdaki gibidir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 58
14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 59 368 VADESİ GEÇMİŞ, ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HESABI Kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 60
368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı Vadelerinde ödenemeyen vergi ve diğer yükümlülüklerle erteleme veya taksitlendirme süresi bir yıldan az olanlar ile vadesi bir yılın altına düştüğü için 438 no lu hesaptan bu hesaba aktarılanlar, hesabın alacağına kaydedilir. Ödenmeleri halinde hesaba borç olarak kaydedilir. Ancak, vadesi geçmiş vergi ve diğer yükümlülüklerde erteleme veya taksite bağlama süresi bir yılı aşanlar bu hesabın borcu karşılığında 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı'na aktarılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 61 ÖRNEK İşletme 20.000 TL tutarındaki vergisinin 6 ay tecil edilmesini talep etmiş, vergi dairesi de işletmenin bu talebini kabul etmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 62
369 ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HESABI 36 hesap grubunda yer alan fakat daha önceki hesapların kapsamına girmeyen yükümlülüklerin izlendiği hesaptır. Tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya otayaçıktıkça ça bu hesap alacak aca olarak a kaydedilir, ödemeler yapıldıkça borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 63 37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI Bilanço tarihi itibarıyla ortaya çıkan, ancak tutarı ve tahakkuk zamanı kesin olarak bilinmeyen kısa vadeli borç ve giderler bu grupta yer alır. Borç ve Gider Karşılıkları hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 370 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı 371 Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri Hesabı (-) 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 373 Maliyet Giderleri Karşılığı Hesabı 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı Borç ve Gider Karşılıkları hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 64
370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI HESABI Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri diğer ğ yükümlülükler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır. Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülükler, dönem kârı hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak olarak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinleşmesi durumunda borç kaydı suretiyle hesap kapatılır ve ilgili tutar 371 Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri ile mahsup edilerek kalan tutar t 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabına aktarılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 65 371 DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ HESABI (-) Mevzuat gereğince peşin ödenen gelir ve kurumlar vergisi ile diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır. Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıklarından indirilmek üzere, "193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Hesabı"ndan yapılan aktarmalar bu hesabın borcuna, 193 no lu hesabın alacağına kaydedilir. Tahakkuk eden tutarlar ve gelir vergisinden mahsup edilen tutarlar ise bu hesaba alacak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 66
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI Bu hesapta, belirlenecek l esaslar çerçevesinde ayrılan ve bir yıl içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları tl karşılıkları kl izlenir. il i Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı'ndan yukarıda yapılan tanım çerçevesinde yapılan aktarmalar bu hesaba alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 67 ÖRNEK İşletme, 31.12.2008 tarihinde çalışan bir personel için 2008 yılı için 40.000 TL kıdem tazminatı karşılığı hesaplamıştır. Kıdem tazminatının 10.000 TL lik kısmının 2009 yılında ödeneceğini i belirtmiştir. 01.06.2009 tarihinde ayrılan 10.000 000 TL lik kıdem tazminatı %06 damga vergisi kesilerek peşin ödenmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 68
373 MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI HESABI Aylık maliyetlerin saptanmasında, gelecek aylarda veya yıl sonunda kesin tahakkuku k yapılacak giderlerle l aylık lk maliyetlere pay verilmesinde, amortismanlar, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri vb giderlere ilişkin tahmini gider karşılıklarının izlendiği hesaptır. Bu hesap, bilanço dönemi sonunda kapatılır. Aylık maliyetlere yüklenen tahmini gider karşılıkları bu hesaba alacak bu giderlerin kesin tutarları belli olduğunda ise bu hesaba borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 69 ÖRNEK İşletme, elektrik gideri olarak Mayıs ayı elektrik tüketiminin 10.000 TL olacağını hesaplamıştır. 10.06.2009 06 tarihinde gelen faturanın 11.000 TL + %18 KDV olduğu görülmüş ve tutar peşin olarak ödenmiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 70
379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI Kısa vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlendiği hesaptır. Bu grubun yukarıda belirtilen hesapları içinde yer almayan ve önemlilik kavramına göre de ayrı ayrı hesaplarda izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları bu hesaba alacak kaydedilir, ödenmeleri halinde de borç kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 71 38 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI Bulunan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait olan gelirler ile bulunan döneme ait olup gelecek aylarda ödenecek giderler bu hesap grubunda yer alır. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde d hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 72
380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI Bu hesap, peşin tahsil edilen ve gelecek döneme ait olduğu için, çalışılan dönemdeki hesaplara kaydedilmemesi gereken gelirleri izlemek için kullanılır. Çünkü muhasebenin dönemsellik kavramı gereği yapılan gelirler kendi dönemlerine kaydedilirler. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 73 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI Gelecek döneme ait olduğu halde peşin olarak tahsil edilen gelirler, ait oldukları döneme kadar bu hesaba alacak olarak kaydedilirler. Hesapta bekleyen gelirler, ait olduğu dönemde ilgili gelir hesabının alacağına yazılırken bu hesabın borcuna kayıt yapılırlar. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 74
ÖRNEK İşletme 01.10.2008 tarihinde işletmeye ait olan binayı 1 yıllığına kiraya vermiştir. 1 yıllık kira bedeli olarak 84.000 TL peşin olarak tahsil etmiştir. (KDV hariç tutulmuştur) t t 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 75 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI İçinde çalışılan dönemde ortaya çıkmış olmakla birlikte ödenmesi gelecek aylarda yapılacak giderlerin izlendiği hesaptır. Dönem sonunda, döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ilgili gider ve zarar hesapları karşılığında ş ğ bu hesaba alacak kaydedilir. Sonraki dönemde, alacakların kesinleşmesiyle hesaptaki tutarlar bu hesabın borcuna karşılık ilgili hesapların alacağına kaydedilerek kapatılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 76
ÖRNEK İşletme 01.11.2008 tarihinde 6 ay vadeli, yıllık %20 faizli 60.000 000 TL tutarında banka kredisi kullanmış, anaparayı ve kredi faizini vade sonunda ödemiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 77 39 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Yukarıda yer alan yabancı kaynaklar arasında yer almayan diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar bu hesap grubunda yer alır. Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar hesap pgrubunda aşağıdaki ş ğ hesaplar yer alır: 391 Hesaplanan KDV Hesabı 392 Diğer ğ KDV Hesabı 393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabı 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabı 399 Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Hesabı Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 78
391 HESAPLANAN KDV HESABI İşletme tarafından, her türlü mal ve hizmetin satılması sırasında alıcılardan tahsil edilen katma değer vergilerinin kaydedildiği ve izlendiği hesaptır. Mal ve hizmet satımlarında tahsil edilen katma değer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir, mevzuat gereği hesaba yapılan düzeltmeler hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında da bu hesapta biriken katma değer ğ tutarları borç kaydedilerek 191 İndirilecek KDV Hesabı ile karşılaştırılarak hesap kapatılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 79 391 HESAPLANAN KDV > 191 İNDİRİLECEK KDV = 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 191 İNDİRİLECEK KDV > 391 HESAPLANAN KDV = 190 DEVREDEN KDV HESABI 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 80
ÖRNEK 1. A işletmesi 10.03.2009 tarihinde 60.000 TL+%18 KDV tutarındaki malı peşin olarak almıştır. 2. İşletme 14.03.2009 tarihinde 30.000 TL + %18 KDV tutarındaki malı 10 ay vadeli senet ile satın almıştır. 3. İşletme 16.03.2009 tarihinde 60.000 000 TL + %18 KDV tutarındaki malı aldığı fiyattan çek alarak satmıştır. 4. İşletme 20.03.2009 tarihinde iş yerinde kullanmak için 5.000 TL + %8 KDV değerinde bir yazar kasayı peşin almıştır. 5. İşletme 22.03.2008 tarihinde 25.000 TL+%18 KDV tutarındaki malı aldığı fiyattan peşin olarak satmıştır. Gerekli yevmiye kayıtlarını ve Ay sonu KDV tahakkukunu yapınız. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 81 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 82
14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 83 Dönem içi işlemlerden sonra ay sonlarında KDV tahakkuku yapılır. 191 İndirilecek KDV Hesabı ve 391 Hesaplanan KDV Hesabı ters kayıt yapılarak kapatılır. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 84
392 DİĞER KDV HESABI Bu hesap, teşvikli yatırım mallarının ithalinden doğan ve ertelenen etee e Katma adeğer Vergisi gs ve ihraç kaydıyla aydyasatş satış nedeniyle ertelenen ve terkin edilecek Katma Değer Vergisinin izlendiği hesaptır. Teşvikli yatırım mallarının ithalinde gümrük idareleri tarafından tarh ve tahakkuk ettirilerek ertelenen katma değer vergisi, aktifteki ilgili hesabın borcuna karşılık bu hesaba alacak kaydedilir, mevzuat gereği yapılacak terkin sonunda aktifteki ilgili hesabın alacağı karşılığı bu hesaba borç kaydedilmek suretiyle işlem görür. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 85 393 MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI Şubeleri olan işletmelerde şubelerin kendi aralarında ve şubelerin merkezle olan borç ve alacaklarının izlendiği ğ hesaptır. İşletmede bir şubenin başka bir şubeden alacağı doğduğunda bu hesaba borç kaydedilirken, karşı şube de alacak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 86
ÖRNEK Bir işletmenin Kocaeli şubesi, Bursa şubesinin aldığı bir mal dolayısıyla 40.000 TL olan borcunu ödemiştir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 87 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI HESABI Envanter yapılarak sayım sonucunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklar fazlalıklarıyla, tesellüm sırasında ortaya çıkan fazlalıkların geçici olarak kayıt ve izlendiği hesaptır. Fazlalığın ortaya çıkması ile hesaba alacak kaydedilir, fazlalığın nedeni belirlendiğinde ilgili hesabın alacağına karşılık bu hesaba borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 88
ÖRNEK İşletme 31.12.2008 tarihinde yaptığı envanter sonucu kasasında toplam 7.000 TL nakit olduğunu saymış, kasa hesabının mizandaki borç kalanının da 6.700 TL olduğu belirlenmiştir. Buradaki kasa fazlasının nedeninin, bir alıcıdan 300 TL tahsil edildiği fakat kaydının yapılmadığından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Yevmiye kaydını yapınız. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 89 399 DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR HESABI Hesap planındaki yabancı kaynaklar grubundaki daha önceki hesaplar dışında kalan diğer çeşitli yabancı kaynakların izlendiği hesaptır. Diğer çeşitli yabancı kaynaklar ortaya çıktığında bu hesaba alacak aca olarak a kaydedilir, ödenmeleri e e halinde ise borç olarak kaydedilir. 14.05.2010 Kısa Vad.Yab. Kay. Beta 1 Sürümü / www.ferhatsayim.net / Teknik Destek: www.akademikarge.com.tr 90