UNECE & TPE Çalıştayı Teknoloji Transferinde Sınai Mülkiyet Haklarının Rolü - Türkiye Örneği Doç. Dr. Yüksel BİRİNCİ TPE Başkan Yrd. 12/03/2009 1/41
İçerik Sınai Mülkiyet Hakları ve TPE Sınai Mülkiyet Hakları ve Teknoloji Transferi TTO Projesi Hedefler ve Projeler 12/03/2009 2/41
Sınai Mülkiyet Hakları Patent ve Faydalı Model Marka Endüstriyel Tasarım Entegre Devre Topografyası Coğrafi İşaret 12/03/2009 3/41
Sınai Mülkiyetin Önemi Sınai Mülkiyet, bir teşvik sistemidir. Yeni fikirler ödüllendirilmekte ve yeniliklere basamak oluşturulmaktadır. Ödül - Belirli bir süre tekel hakkı Bunun sonucu ise ekonomik ve teknolojik gelişmedir. 12/03/2009 4/41
Sınai Mülkiyet Sistemin Unsurları Mevzuat Enstitü Mahkeme Vekiller İş Dünyası Odalar KOBİ ler Üniversiteler Kamu Kurumları STK lar Ar-Ge Kamuoyu 12/03/2009 5/41
Tescilde Yetkili Tek Kuruluş 12/03/2009 6/41
Sayılarla TPE Kuruluş : 1871 1994 (544 Sayılı KHK) 5000 Sayılı Kanun (2003) Statü : Bağlı kuruluş (STB) Başvuru : 115,117 (2008) Gelen Evrak : 271,000 Giden Evrak : 433,000 Toplam Evrak : 704,000 Personel : 240 Bütçe : Özel Yükümlülükler: 13 Uluslararası Anlaşma 12/03/2009 7/41
60. Hükümet Programı Haksız rekabetin önlendiği, fikri hakların korunduğu, tüketici haklarının ihlal edilmediği, sözleşmelerin uygulandığı bir ortamda, belirsizlikler azalacak, güvenilirlik ve öngörülebilirlik sağlanacak, böylece yatırım, istihdam ve üretim artacaktır. Bilim ve Teknoloji Politikası Bilim, teknoloji ve yeniliğin desteklenmesi Sanayi Politikası Rekabet gücünün verimlilik ve teknolojik yenilik ekseninde artırılması Özel sektör öncülüğünde dışa dönük bir yapı içinde sürdürülebilir kalkınma Rekabet Politikası Geleneksel sektörlerdeki firmalarımızın markalaşma çalışmaları ile rekabet güçlerinin artırılması 12/03/2009 8/41
Temel Politika Sınai mülkiyeti, altyapısı ile buluşturarak; Türkiye nin inovasyon kapasitesini, Rekabet gücünü artırmak. 12/03/2009 9/41
Strateji ve Projeler Genele Yönelik Strateji ve Projeler Tanıtım ve Bilinçlendirme Eğitim Fiyatlandırma ve Teşvik KOBİ lere Yönelik Strateji ve Projeler Hezarfen Projesi KOBİHİT Yazılımı Üniversitelere Yönelik Strateji ve Projeler Patent Randevu Sistemi Patent Günleri 12/03/2009 10/41
Hükümet Programı Eylem Planı Fikri ve Sinai Mülkiyet Hakları Hakları Koordinasyon Kurulu Teknoloji Transfer Ofisleri Hezarfen Projesi Tasarım Konseyi KHK ların Kanunlaşması Akademik Yükselme Kriterleri Patent Değerlendirme Ajansı Türk Patent Kurumu (TPK) Türk Patent Akademisi Patent Kanunu Anlaşması na Katılım (PLT) Singapur Anlaşması na Katılım (Revize Edilen TLT) 12/03/2009 11/41
İstatistikler Başvuru 2003 2008 Değişim Marka 38,714 74,991 % 94 Patent/F. Model 2,374 10,123 % 326 Endüstriyel Tasarım 22,162 29,954 % 35 Coğrafi İşaret* 59 107 % 81 İş Yükü Gelen Evrak 157,191 271,000 % 72 Giden Evrak 177,258 433,000 % 141 Toplam Evrak 332,449 704,000 % 110 * Tescil Sayısı, 2009 12/03/2009 12/41
Patent Başvurularında Önemli Artışlar 2008 Yılında yerli patent ve faydalı model başvuruları 2007 2008 Değişim Patent 1838 2268 + %23 Faydalı Model 2972 2949 -%1 Kaynak: TPE 12/03/2009 13/41
İçerik Sınai Mülkiyet Hakları ve TPE Sınai Mülkiyet Hakları ve Teknoloji Transferi TTO Projesi Hedefler ve Projeler 12/03/2009 14/41
Teknoloji Teknolojik refah ortamını sağlamak için; Satın alma Lisanslama Teknoloji üretme 12/03/2009 15/41
Sınai Mülkiyet ve Teknoloji Transferi Patent başvuruları bilgi kaynağıdır. teknik bilgi ve yeniliklerin büyük kısmı ihmal edilmiş, boşa emek, zaman ve para harcanmış olur. Yenilikler başta patent olmak üzere ancak sınai mülkiyet ile korunur. 12/03/2009 16/41
Sınai Mülkiyet ve Teknoloji Transferi Kullanım, lisans verilmesi veya devir suretiyle Ar-Ge ve inovasyon masrafları geri kazanılır. Yeni Ar-Ge ve inovasyon faaliyetleri finanse edilir. 12/03/2009 17/41
İçerik Sınai Mülkiyet Hakları ve TPE Sınai Mülkiyet Hakları ve Teknoloji Transferi TTO Projesi Hedefler ve Projeler 12/03/2009 18/41
TTO İşlem Süreci 12/03/2009 19/41
Şirketler Değerlendirme SANAYİ İcat (Lisans) Teknoloji Şirketi Kaynak Planlaması Lisans Bedeli Üniversiteler Değerlendirme ÜNİVERSİTE Problem Pilot Üniversite Kaynak Planlaması Gelir Teknoloji Şirketleri Teknik Eğitimler Pilot Üniversiteler Bilgilendirme/ Eğitimler Teknoloji Öngörüleri Ar-Ge Çalışmaları Araştırma Değerlendirme Araştırma Çalışmaları Ar-Ge Konuları Teknoloji (Ürün) Araştırma Alanları İcat (Çözüm) TTO Problemler Kabiliyet Alanları Genel TTO Modeli İdari Model Proses Modeli Koordinasyon Eşleştirme Problem Ofis Kurulum Personel İstihdam İcat Ticari Değerlendirme Patent Koruması Lisans Pazarlama İcat (Lisans) Doküman Hazırlık Lisans Bedeli 12/03/2009 Yönetimi 20/41 Kaynak: Dr. Suat GENÇ, TÜSSİDE Finans Gelir
Mevcut Durum Avrupa da 2005 yılında yapılan patent başvurularının sadece %3 ü Üniversitelerden yapılmıştır. Kaynak: Avrupa Patent Ofisi 12/03/2009 21/41
YÖK ün Strateji Raporu Üniversitelerin en değerli kaynağı fikri mülkiyete dayalı gelirler olabilir. Ancak Türkiye de bugün üniversitelerin bu tür haklarını ticarileştirme olanağı bulunmamaktadır. Avrupa, ABD hatta Çin üniversitelerinde, önemli bir gelir kaynağı sayılan fikri mülkiyet hakları bu nedenle değerlendirilememektedir. Diğer ülkelerde üniversitelerin kurduğu Teknoloji Transfer Şirketleri bu konuda önemli bir örnek oluşturmaktadır. İsteyen üniversitelerin, fikri mülkiyeti ticarileştirmek üzere şirket kurmasına olanak sağlanmalıdır. Bu şirketlerin ana sermayedarı üniversitelerin kendileri veya döner sermaye işletmeleri olacak şekilde bir düzenlemeye gidilmesi yararlı olacaktır. 12/03/2009 22/41
Personel Üniversitelerdeki TTO ların %20sinde en fazla 2 personel bulunmaktadır. Kaynak: Avrupa Patent Ofisi 12/03/2009 23/41
TTO lar Tarafından Verilen Hizmetler Buluşların patentlenebilirliğinin değerlendirilmesi Materyal transferi ve gizlilik anlaşmalarının düzenlenmesi Lisans müzakeresi veya lisans düzenlemeleri Patent başvurusu Start-up kurulumu/destek Araştırma anlaşmalarının müzakeresi ve hibeler Firmalara kuluçka olanaklarının sağlanması Fon idaresi Kaynak: Avrupa Patent Ofisi 12/03/2009 24/41
Performans Göstergeleri 1 start-up için yapılan araştırma harcaması 1 patent tescili için yapılan araştırma harcaması 1 lisans anlaşması için yapılan araştırma harcaması 1 patent başvurusu için yapılan araştırma harcaması 1 buluş ifşası için yapılan araştırma harcaması Kaynak: Avrupa Patent Ofisi 12/03/2009 25/41
TTO Projesi 12/03/2009 26/41
Teknoloji Transfer Ofisleri Avrupa Patent Ofisi nin Avrupa çapında başlattığı pilot proje uygulaması Avrupa da 8 üniversitede teknoloji transfer ofisi kurulması Üniversitede patent bilgisinin artırılması ve patent kültürünün yerleştirilmesi Ulusal patent ofisleri ile EPO Ulusal Eylem Planı çerçevesinde desteklenmesi 12/03/2009 27/41
Pilot Projede Yer Alan Üniversiteler Türkiye: Gazi Üniversitesi Polonya: Lodz Teknik Üniversitesi Macaristan: Budapeşte Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesi İtalya: Turin Üniversitesi Slovenya: Ljubljana Üniversitesi Romanya: Bükreş Polytechnic Üniversitesi İngiltere: Bristol Üniversitesi Portekiz: daha sonra belirlenecek 12/03/2009 28/41
TTO Yapısı ve Maliyeti Yıllık tahmini işletme maliyet (Polonya-Varşova dan örnek): Personel giderleri, eğitim, ofis kirası, teknik altyapı, altyapı (kitaplar, abonelikler), tanıtım, patent başvurusu, seyahat giderleri (KOB leri ziyaret vs.) Yıllık toplam maliyet 120.000 EUR 12/03/2009 29/41
Ulusal Patent Ofisinin Katkısı Süreçte yardımcı olmak TTO iş planının geliştirilmesi Patent deneyiminin aktarılması: TTO lara uzman desteği TTO ya patentle ilgili hizmetlerin sağlanması desteği Patent alanında eğitim sağlanması Örnek uygulama değişimine yardımcı olmak İnovasyon destek ağının kurulmasına katkıda bulunmak 12/03/2009 30/41
Sınai Mülkiyetin Entegrasyonu 12/03/2009 31/41
Verilen Hizmetler Buluşların patentlenebilirliğinin değerlendirilmesi Materyal transferi ve gizlilik anlaşmalarının düzenlenmesi Lisans müzakeresi veya lisans düzenlemeleri Patent başvurusu Start-up kurulumu/destek Araştırma anlaşmalarının müzakeresi ve hibeler Firmalara kuluçka olanaklarının sağlanması Fon idaresi Kaynak: Avrupa Patent Ofisi 12/03/2009 32/41
Diğer Hizmetler Bibliyografik veritabanını kullanarak şirket araştırması (potansiyel ortaklar ve rakiplerin teşhisi) Rakiplerin faaliyetlerini izleme Standart lisans anlaşmaları Portföy yönetimi Yerel ortaklıkların desteklenmesi Bilgi transferi ortaklığı KOBİ ler için IP erken teşhis metodu (Fransa örneği) 12/03/2009 33/41
Ulusal Patent Ofislerinin Rolü İlgili Eğitim aktiviteleri TTO personeli için inovasyon destek eğitimi TTO personeline patent enformasyon eğitimi Teknoloji transfer sürecinde patent hakları konusunda materyaller/kılavuzlar/el kitapları hazırlamak Patent bilinçlendirme teşviki üniversiteler (yayından önce patent konusunda eğitim) araştırmacılar (buluşların ticarileştirilmesine doğrudan katkı) Altyapı Geliştirme Patent veritabanlarına erişim 12/03/2009 34/41 Şirketlerle veritabanı yaratma/erişim
Performans Göstergeleri Mevcut Durum 1 start-up için yapılan araştırma harcaması 1 patent tescili için yapılan araştırma harcaması 1 lisans anlaşması için yapılan araştırma harcaması 1 patent başvurusu için yapılan araştırma harcaması 1 buluş ifşası için yapılan araştırma harcaması Kaynak: Avrupa Patent Ofisi 12/03/2009 35/41
Performans Göstergeleri -Yeni Bilanço rakamları (gelirler, giderler...) Yayın başına Ar-Ge harcamaları Araştırma projeleri sayısı ve hacmi Ar-Ge personeli başına patentler (Başvuru/tescil) Ar-Ge harcamaları başına patentler (Başvuru/tescil) Ar-Ge personeli başına lisans geliri Ar-Ge harcamaları başına lisans geliri 12/03/2009 36/41
Performans Göstergeleri -Yeni Özel sektörle işbirliği faaliyetleri Özel sektörle ilişki sayısı Üniversite için bilinçlendirme etkinlik sayısı Sanayi için bilinçlendirme etkinlik sayısı Gerçekleştirilen özel hizmet sayısı (patent araştırması vs.) 12/03/2009 37/41
İçerik Sınai Mülkiyet Hakları ve TPE Sınai Mülkiyet Hakları ve Teknoloji Transferi TTO Projesi Hedefler ve Projeler 12/03/2009 38/41
Patent Değerlendirme Ajansı Mevzuat Enstitü Mahkeme Paydaşlar İş Dünyası Kamuoyu Kamu Kurumları... Vekiller Patent Değerlendirme Ajansı 12/03/2009 39/41
Değerleme Ajans - İşlev Sınai hakkın (gayri maddi) ekonomik değerinin tespit edilmesi Değerlendirme Teknoloji Transferi Pazarlama İnovasyon Sürecinin Desteklenmesi, Danışmanlık ( AR-GE Teknik destek) İş planı oluşturma Tanıtım, Eğitim ve Bilinçlendirme Bilimsel raporların hazırlanması 12/03/2009 40/41
Teşekkürler 12/03/2009 41/41