TÜRSAB - BAYRAM TATİLİ VE TURİZM SEZONU RAPORU TÜRKLER YÜZDE 20 İNDİRİMLE BAYRAM YAPACAK Rusya daki ekonomik kriz nedeniyle zor bir sezon geçiren turizm sektörü asıl hareketi Ramazan Bayramı ve sonrasında bekliyor. Bu yılı Rus turistteki düşüşe rağmen 43 milyon yabancı turist ile kapatmayı hedefleyen sektör, yerli turistte de bayram sonrasında ciddi bir artış öngörüyor. Önce seçimler, sonra lise ve üniversite sınavları, son olarak da Ramazan Ayı nın yaz aylarına rastlaması ile yerlide sezonu geç açan turizmciler için bayram tatilcisiyle birlikte geç de olsa yoğun bir hareket başlayacak. Peki yerli turist bayramlarda nasıl bir profil çiziyor? TÜRSAB ın Bayram Tatili ve Turizm Sezonu Raporu na göre bu dönemler için erken rezervasyonla tatilini planlamış olanların oranı yüzde 80 leri buluyor. Yüzde 60-65 oranında kredi kartına taksit yaptırmayı tercih eden tatilci taksit sayısını da 4-6 ay olarak ödüyor. Daha çok Çeşme ve Bodrum a talep gösteren yerli turist bu Ramazan Bayramı nda Rus pazarındaki kayıp nedeniyle fiyatları ucuzlayan Antalya Bölgesi ne normalden daha fazla ilgi gösteriyor. TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, Bayramda gecelik oda başına 300 liradan başlayan fiyatlarla tatil yapmak mümkün. Bu da 3 gece 4 günlük tatil için 900-1.000 TL civarında bir bütçe ayrılması anlamına gelir. Yurtdışı turlarda ise kişi başı ortalama 190 Euro dan başlayıp 4 bin 900 Euro ya kadar farklı fiyat aralığında tur seçenekleri bulunuyor derken, yerli turistin bayramda ortalama harcamasının 1.000 TL civarında olduğunu ifade ediyor. İŞTE TÜRSAB IN RAPORUNDAN SATIR BAŞLARI Bayram ve sonrasında sektörde sınavlar, seçimler ve havaların ısınamaması gibi nedenlerle düşük seyreden satışlarda bir hareket yaratacağı görülüyor. Özellikle Rus turistteki düşüşü telafi etmek isteyen Antalyalı turizmci yerli turiste indirim imkanları sunuyor. Ramazan Bayramı tatilinin kısa olmasına rağmen izinlerini kullanmamış olanların bu haftayı birleştirerek tatil süresini uzatması bekleniyor. Bayramlara yönelik erken rezervasyon oranı yüzde 80 leri buluyor. Bu yıl fiyatlardaki düşüşün de etkisi ile son dakika rezervasyonlarında da artış gözleniyor. Fiyatların esnekliği bakımından Antalya açık ara çok tercih ediliyor. Özellikle Antalya da bir kişinin harcadığı tatil parasının yelpazesi çok geniş, geceliği 100 liradan 1.100 liraya kadar her keseye göre fiyat alternatifleri var. Bodrum ve Çeşme ise Antalya ya göre biraz daha pahalı kalmış durumda.
Ödemeler bakımından satın alınan tatillerin yüzde 60-65 lik kısmı 4-6 taksitlendirme ile alınıyor. Yüzde 30 luk kısım ise nakit olarak ödeniyor. Ramazan Bayramı dönemi otellerin zirve doluluklarının olduğu döneme denk geliyor. Ramazan Bayramı döneminde otellerdeki ortalamanın Antalya da yüzde 35 ler seviyesinde yerli turist olacağını öngörülüyor. Yerli turist bu yıl Ramazan Bayramı nda Antalya da geçen yıla göre ortalama yüzde 20 ucuz bayram tatili yapmanın keyfini çıkaracak. En çok indirimi yüzde 35 leri aşan indirimle Side de bulmak mümkün olacak.
BÖLÜM 1:YERLİ TURİST VE ÖDEME ALIŞKANLIKLARI İÇ PAZARIN AĞIRLIĞI YÜZDE 15: Türkiye turizm sektöründe iç pazarın ağırlığı bölgeden bölgeye değişmekle birlikte ortalama yüzde 15 ler düzeyinde. Bu rakam bundan 10 yıl önce yüzde 5 lerin altındaydı. Türkiye nin rakiplerine bakıldığında ise çok daha yüksek rakamlar ortaya çıkıyor. Rakip Akdeniz ülkelerinde iç turizmin payı yüzde 30 ları geçmiş durumda. Küresel olarak bakıldığında da, turizm harcamalarının ağırlıklı olarak yerli turist tarafından yapıldığı dikkat çekiyor. Son verilere göre, dünyada turizm ve seyahat harcamalarının yüzde 71.3'ünü yerli turistler yapıyor. TATİLDE KART KULLANIMI 5 YILDA %180 ARTTI: Yerli turistin yüzde 35 i tatilini peşin para ile yaparken yüzde 65 e yakın bölümü kredi kartını tercih ediyor. Bu trend rakamlarda da kendini gösteriyor. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, konaklama sektöründe kredi kartı kullanımı son 5 yılda yüzde 180 oranında arttı. 2010 yılında konaklama sektöründe kredi kartı kullanımı 2.9 milyar lira düzeyinde iken bu rakam 2014 yılında 8.3 milyar liraya ulaştı. Aynı dönemde banka kartı kullanımındaki artış da dikkat çekti. 2010 da banka kartı ile 210.7 milyon konaklama bedeli ödenirken, bu rakam 2014 sonunda 1 milyar lirayı aştı. KONAKLAMA HARCAMASI YILLIK 13 MİLYAR TL YE KOŞUYOR: Türk tatilcilerin, konaklama harcamalarının yüzde 65 ini kartla yaptığı göz önünde bulundurulursa, 2014 yılında 8.3 milyar TL lik kart harcamasıyla kapatan yerli turistlerin yaklaşık 4 milyar TL nin üzerinde de nakit harcama yaptığı ortaya çıkıyor. Yani 2014 yılı için konaklamada nakit ve kart aracılığıyla yapılan toplam harcamanın 13 milyar TL ye yaklaştığı hesaplanıyor. BU YIL DA ARTIŞ TRENDİ SÜRÜYOR: Kart kullanma alışkanlığı, 2015 yılının ilk dört ayında da artış trendini sürdürdü. 2014 yılının ilk dört ayında banka kartı ile konaklama hizmetleri için yapılan ödeme tutarı 245 milyon lira iken, kredi kartı ile yapılan ödeme ise 2.1 milyar liraydı. Bu yılın ilk dört ayında ise banka kartı kullanımı 288 milyon liraya, kredi kartı kullanımı da 2 milyar 714 milyon liraya çıktı. TABLO 1: KONAKLAMAYA KARTLA 4 AYDA 2.7 MİLYAR LİRA ÖDEDİK Yıl Banka kartı Kredi kartı 2010 210.7 2.968.9 2011 338.2 4.139.0 2012 481.5 5.101.3
2013 663.0 6.041.8 2014 1.007.3 8.360.8 2015* 288.0 2.741.2 *İlk 4 ay verisi. Kaynak: BKM DÖRT AYDA 5 MİLYARLIK TUR VE ULAŞTIRMA PARASI ÖDEDİK: BKM verilerine göre konaklama kadar seyahat acentaları ve taşımacılıkta da kredi kartının payı artıyor. 2010 yılında kredi kartı ile 3.7 milyar liralık seyahat acentası ve taşımacılık ödemesi yaparken bu rakam 2014 sonunda 11.5 milyar liraya ulaştı. Yılın ilk dört ayında ise Türkler in bu kalemdeki artışı 4.5 milyar lirayı aşarak 5 milyara doğru koştu. Tatilcilerin gerek konaklamada gerekse de seyahat acentası ve ulaştırma ödemelerinde ortalama 4-6 taksiti tercih ettiği de bir başka veri olarak kayda geçiyor. Hatırlanacağı üzere TÜRSAB'ın girişimleri sonrasında 2013 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) alışverişlerdeki taksit sayılarını sınırlamaya dönük paketinden turizm sektörü çıkarılmıştı. BKM verileri ve seyahat acentaları da bunun ne kadar doğru bir adım olduğunu ortaya koydu. TABLO 2: SEYAHAT ACENTASI VE ULAŞTIRMA HARCAMALARI 11.5 MİLYAR TL Yİ AŞTI Yıl Banka kartı Kredi kartı 2010 175.9 3.798.5 2011 310.3 5.370.5 2012 498.9 7.978.8 2013 561.7 9.219.8 2014 738.0 11.563.3 2015* 246.7 4.580.3 *İlk 4 ay verisi. Kaynak: BKM BÖLÜM 2: TURİZM SEZONU VE BAYRAM BEKLENTİLERİ BU YIL MAYIS AYINDA OTELLERİN DOLULUK ORANI YÜZDE 70.2: Türkiye de Mayıs 2015 te otellerin doluluk oranı 2014 yılının aynı dönemine oranla yüzde 2.5 artarak yüzde 70.2 ye çıktı. Bu dönemde en yüksek artış oranı yüzde 11.8 ile Slovakya da yaşandı, ancak doluluk oranları yüzde 68 ile Türkiye nin gerisinde kaldı. Mayıs ayında en yüksek doluluk oranı ise yüzde 85.4 ile Malta da gerçekleşti. Türkiye de otellerin doluluk ortalaması ise ilk 5 ayda geçen yıla göre yüzde 5 artarak yüzde 62.7 oldu.
TABLO 3: TÜRKİYE GENELİNDE OTEL DOLULUĞU %5 ARTTI Doluluk oranı (%) Mayıs 2014 68.5 Mayıs 2015 70.2 Ocak-Mayıs 2014 57.7 Ocak-Mayıs 2015 62.7 *STR Global. RUS TURİSTTEKİ DÜŞÜŞE RAĞMEN TOPLAM TURİST %1.2 DÜŞTÜ: Bu yıl Türk turizmindeki rakamları olumsuz etkilemesinden korkulan Rus turistteki azalış şimdilik rakamlara etkili bir şekilde yansımış değil. İlk 5 ayın verilerine göre, Rus turistte yüzde 28.3 düşüş yaşandı, ancak bu düşüş başta Almanya olmak üzere başka ülkelerden gelen turist sayısındaki artışla telafi edildi. Sonuçta ilk 5 ayın toplam turizm verilerine bakıldığında Türkiye ye gelen yabancı turist sayısındaki düşüş yüzde 1.2 ile sınırlı kalmış gözüküyor. TABLO 4: RUS TURİSTİN DÜŞÜŞÜNÜ ALMANYA VE KOMŞULAR TELAFİ ETTİ Sıra Ülke Ocak-Mayıs 2014 Ocak-Mayıs 2015 Değişim (%) 1 Almanya 1.381.068 1.553.114 12,46 2 Rusya 1.118.520 801.915-28,31 3 Bulgaristan 615.034 665.489 8,20 4 Gürcistan 642.549 665.421 3,56 5 İran 616.792 656.164 6,38 6 İngiltere 601.784 592.146-1,60 7 Hollanda 399.904 375.166-6,19 8 Irak 291.281 307.659 5,62 9 Yunanistan 315.803 298.282-5,55 10 Fransa 323.489 252.489-21,95 TOPLAM 10.903.146 10.771.645-1,21 ANTALYA DA DOLULUK DÜŞTÜ, FİYAT İLK 5 AYDA DÜŞMEDİ: Antalya Bölgesi nde Mayıs 2015 te otellerin dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8.5 düşerek yüzde 62.4 seviyesine geriledi. Antalya da ortalama günlük satılan oda bedeli ise yüzde 0.8 lik bir düşüşle 76.18 Euro ya geriledi. İstanbul da ise otellerin doluluk oranı yüzde 5.2 artarak yüzde 75.3 e çıktı. Ancak bu dönemde İstanbul daki otellerin oda fiyatı yüzde 4.1 gerileyerek 143.2 Euro ya düştü. TABLO 5: ANTALYA DA ORTALAMA ODA FİYATI 63 EURO OLDU
Doluluk oranı (%) Ortalama oda bedeli Mayıs 2014 68.2 76.7 Euro Mayıs 2015 62.4 76.1 Euro Ocak-Mayıs 2014 51.4 62 Euro Ocak-Mayıs 2015 52.4 63 Euro *STR Global. YERLİ TURİST GEÇEN SENEYE GÖRE ORTALAMA YÜZDE 20 UCUZA KALACAK: İlk 5 aydaki olumlu tablo bir yana, yabancı turistteki bozulan beklenti algısı nedeniyle yerli turiste odaklanıyor. Yerli turist ise bu yıl geçen yıla göre ortalama yüzde 20 ucuz bayram tatili yapmanın keyfini çıkaracak. En çok indirimi yüzde 35 leri aşan indirimle Side de bulmak mümkün olacak. İndirim yapan bölgeler geleneksel olarak Ruslar ın tercih ettiği Antalya daki tatil bölgeleri olarak dikkat çekiyor. Buna karşılık Bodrum da ise neredeyse hiç indirim olmadığı göze çarpıyor. TABLO 6: EN ÇOK İNDİRİM SİDE DE Fiyat Ramazan Ramazan Değişim (%) Bayramı-2014 Bayramı-2015 Belek 165-600 153-552 -7.2 ila -27.4 Bodrum 106-670 196-999 49.1 ila 84.9 Kemer 173-560 124-976 -28.3 ila 74.2 Marmaris 167-538 154-547 -7.7 ila 6.1 Side 260-620 217-542 -12.5 ila -35.8 *Rakamlar, geçen sene Ramazan Bayramı ile bu sene Ramazan Bayramı nda fiyatlarını ilan eden oteller baz alınarak hesaplanmıştır. YIL SONU İÇİN YABANCI HEDEFİ KORUNUYOR: Ramazan Bayramı ve sonrası için yerli turiste cazip teklifler sunan turizmci yabancıdan da umudunu kesmiş değil. Her ne kadar sezonda zorluklar yaşansa da yıl sonuna ilişkin hedefler korunuyor. Yıl sonu için Türkiye yi ziyaret edecek yabancı turist sayısının 42-43 milyon seviyesinde olacağı öngörülüyor. Türkiye yi ilk 5 ayda ziyaret eden yabancı turist sayısı 11 milyona yakın. TABLO 7: İLK 5 AYDA 11 MİLYONA YAKIN YABANCI GELDİ Ay 2012 2013 2014 2015 Ocak 981.611 1.104.754 1.146.815 1.250.941 Şubat 997.571 1.268.440 1.352.184 1.383.343 Mart 1.460.563 1.841.154 1.851.980 1.895.940 Nisan 2.168.715 2.451.031 2.652.071 2.437.263
Mayıs 3.232.926 3.810.236 3.900.096 3.804.158 Haziran 3.882.592 4.073.906 4.335.075 Temmuz 4.571.389 4.593.511 5.214.519 Ağustos 4.470.202 4.945.999 5.283.333 Eylül 3.991.415 4.266.133 4.352.429 Ekim 3.050.981 3.402.460 3.439.554 Kasım 1.631.647 1.709.479 1.729.803 Aralık 1.343.220 1.442.995 1.580.041 TOPLAM YABANCI ZİYARETÇİ SAYISI TOPLAM ZİYARETÇİ SAYISI 31.782.832 34.910.098 36.837.900 36.463.921 39.226.226 41.627.246